فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۴۲۱ تا ۶٬۴۴۰ مورد از کل ۷۳٬۹۳۲ مورد.
حوزه های تخصصی:
وحدت وجود از مسائل بغرنجی است که در مکاتب عرفانی مطرح است. این تحقیق درصدد توصیف مقایسه ای دیدگاه مکتب هندویی و عرفان اسلامی برآمده که عمق توجه دانشمندان جهان اسلام را بیان می دارد. در مکتب هندویی و در بین مسلمین سه تفسیر از وحدت وجود ارائه شده است: 1. عالم یک وجود واحد شخصی است که همه اشیای عالم اجزای آن محسوب می شوند. این نظر را برخی از متکلمین اسلامی به عرفا نسبت داده اند. 2. عالم یك وجود واحد شخصی است و کثرات و اشیای دیگر، موهوم و سرابی بیش نیستند. این نظر به برخی از صوفیه منتسب می باشد. دو تفسیر یادشده از وحدت وجود، از کلمات مکتب هندویی نیز استفاده می شود. 3. عالم یک وجود واحد شخصی بی نهایت و نامحدود است که جایی برای غیر نمی گذارد. کثرات، شئون و ظهورات آن وجود واحد شخصی اند. در این دیدگاه، اتصاف کثرات به وجود، مجاز است. در نسبت وجود به کثرات، وجود واحد شخصی نقش حیثیت تقییدیه شأنی را ایفا می کند و اختلاف کثرات که یکی برتر از دیگری می باشد اختلاف تشکیکی است. این تفسیر، نظر اکثر عرفای مسلمان است و از کلمات عرفان هندویی نیز به دست می آید.
بررسی تحلیلی روش تمثیلی تفسیر کتاب مقدس؛ با تأکید بر عصر آباء کلیسا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت ادیان سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
83-100
حوزه های تخصصی:
کتاب مقدس در دین مسیحیت به عنوان مهم ترین منبع الهیاتی، نیازمند تفسیر است. در میان مسیحیان، برداشت از کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید) از همان ابتدای تدوین، به دو صورت لفظی و تمثیلی صورت گرفت. اتخاذ این دو روش تفسیری در میان مسیحیان اولیه، بی ارتباط با روش های تفسیری به کارگرفته از سوی یهودیان نبود. روش تمثیلی، ازآنجاكه راهگشای بسیاری از مسائل الهیاتی در جامعه مسیحی بود، مورد توجه بیشتری قرار گرفت. از طرفی اکتفا به روش تفسیر لغوی، چالش ها و انحرافاتی را پدید آورد که از سوی شوراهای کلیسا بدعت شناخته شد. شالوده این روش های تفسیری کتاب مقدس، در قرون اولیه یعنی دوره آباء کلیسا بنیان نهاده شد. دو مکتب اصلی انطاکیه و اسکندریه در همین زمان رشد پیدا کردند که اولی نماینده روش لفظی و دومی نماینده روش تمثیلی است. در این پژوهه سعی شده است تا ضمن بیان تأثیر روش های تفسیری یهودیان بر جامعه مسیحی، به ویژه برخی از پدران کلیسا در دوره آباء، به بررسی روش تمثیلی پرداخته شود. یافته های این تحقیق بر این استوار است که حیات روش تمثیلی، دچار افت وخیزهایی بود و تحولاتی را در تاریخ مسیحیت رقم زد. با توجه به افراط در روش تفسیر تمثیلی، یگانه راه حل، منجر به انحصار تفسیر در دست کلیسا شد که خود تبعاتی به همراه داشت و زمینه انتقادات گسترده ای در باب چگونگی تفسیر کتاب مقدس رقم زد.
تبیین مسئله «نفس الامر» از منظر عرفان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مسئله نفس الامر را از دو بُعد معرفت شناسی و هستی شناسی می توان مورد پژوهش قرار داد. از بُعد هستی شناسی نفس الامر اشیا، واقعیتی در مرتبه وجودی بالاتر است. حکیمان و عارفان مسلمان در مصداق این واقعیت اختلاف نظر دارند. در این نوشتار دیدگاه عارفان درباره مسئله نفس الامر از حیث هستی شناسی کانون بررسی قرار گرفته و پس از گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای، مسئله نفس الامر از منظر عارفان به روش توصیفی تحلیلی، تبیین و سپس با ادله قرآنی مستدل شده و این نتیجه به دست آمده که از نگاه عارفان مسلمان نفس الامر اشیا عبارت است از: اعیان ثابته یا همان وجود علمی اشیا پیش از ایجاد؛ البته به شرط تجرید کامل، حتی از همین وجود علمی، و رسیدن به ذواتی غیبی و ازلی که در غیب ذات حقّ مستجن اند و از نظر رتبه چه بسا قبل از اسما قرار بگیرند.
تحلیل تعارض اولیه عبارات ابن عربی درباره قلمرو نفس رحمانی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
ابن عربی عبارات به ظاهر مختلفی در تفسیر نفس رحمانی و تعیین قلمرو آن دارد که ممکن است سبب برداشت نادرست یا حتی انتساب تناقض گویی به وی شود. در بعضی عبارات، نفس رحمانی را به تعین اول، در برخی دیگر به تعین ثانی و در مواضع متعددی، خاص تعینات خلقی اطلاق کرده است. او در عبارات خود، علاوه بر این سه اطلاق، جامعیت نفس رحمانی را مطرح می کند. از کنار هم گذاشتن این موارد و براساس مؤیدات دیگر در کلام او، می توان اثبات کرد که از نظر وی، نفس رحمانی حقیقتی گسترده ای است که از تعین اول آغاز می شود و تا عالم ماده ادامه دارد و شامل فیض اقدس و مقدس است. ابن عربی در برخی عبارات خود، به این مطلب تصریح کرده است که حقیقت نفس رحمانی چیزی جز شمول بر تمام تعینات حقی و خلقی نیست؛ به همین دلیل است که نفس رحمانی را هم واجب و هم ممکن، هم حادث و هم قدیم معرفی کرده است. ازآنجاکه انسان کامل در قوس صعود، با نفس رحمانی اتحاد می یابد و مظهر تامّ همه اسما و صفات می گردد، به انسان هم، نفس رحمانی اطلاق کرده است.
چالش های اطاعت از شوهر و راهکارهای برون رفت از آن در آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵
313 - 337
حوزه های تخصصی:
جستار حاضر، موانع و چالش های اطاعت زنان از شوهر و راهکارهای برون رفت از این چالش ها را بر اساس آیات و روایات تبیین کرده است. از آنجایی که تنظیم شیوه زندگی بر اساس سبک زندگی اسلامی، موجب سعادت در دنیا و آخرت می گردد، این پژوهش با استفاده از سبک زندگی اهل بیت(ع) و سیره آن بزرگواران در خصوص چالش های اطاعت از شوهر، دارای اهمیت فراوانی است. هدف این پژوهش، یافتن راهکارهایی برای درمان چالش ها و اختلافات زندگی مشترک همسران می باشد. لزوم احیای سنت و سیره اهل بیت(ع) در خانواده ها، انجام این تحقیق را ضروری می نماید. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده در نهایت بدین نتیجه رسیده که قرآن و اهل بیت(ع) راهکارهای متنوعی برای برون رفت از آن، مانند محبت و تمکین و تأمین نیازهای جنسی، توجه به ثواب اطاعت و عقاب عدم اطاعت از شوهر، بصیرت افزایی نسبت به حقوق زوجین، تغافل زوجین نسبت به ضعف های هم، حسن ظن، انتخاب همسر شایسته، ارائه کرده است.
تحلیل رویکرد تشکیکیِ قرآن پژوهیِ مستشرقان ایالات متحده آمریکا
حوزه های تخصصی:
بررسی رویکردهای اسلام شناسی و قرآن پژوهی مستشرقان در منابع اسلامی، به ویژه قرآن کریم، از مهم ترین موضوعات مطالعات قرآنی است؛ از آن رو که چگونگی نگرش به اعتبار تاریخی منابع صدر اسلام، ارتباط مستقیمی بر برداشت ما از کیفیت خاستگاه اسلام و قرآن دارد. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی رویکرد تشکیکی در میان قرآن پژوهان غیرمسلمانِ فعال در ایالات متحده آمریکا، با تکیه بر آرای دیگر مستشرقان، تبیین و تحلیل شده است. برونداد پژوهش حاکی است که این رویکرد با پیش فرض هایی متأثر از پارادایم های فکری- علمیِ رایج در غرب و نقد متون عهدینی، وارد حوزه قرآن پژوهی شده و غالباً همان نگاه عهدینی را بدون توجه به تفاوت های ماهوی و زمینه ای قرآنِ وحیانی با متون عهدینِ تحریف شده، به قرآن داشته و با نادیده گرفتن روایت مستدل اسلامی درباره اعتبار و وثاقت متون اسلامی، قرآن را به مثابه متنی بشری تلقی کرده و رویکرد مبتنی بر جهان بینی مادی و خاصِ متون بشری و نیز تطبیق یافته بر متون عهدینی را بر آن تحمیل کرده است. پیش فرض ها و روش تحقیق این رویکرد با نقدهای جدی محافل قرآن پژوهی مواجه شده و مورد بازنگری قرار گرفته که سستی و بی پایگی آرای تشکیکیِ آن را به نشان داده است.
گزارش سلسله نشست های صلح پژوهی در ادبیات جمعیت ندای صلح (1)
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶
145-152
حوزه های تخصصی:
جمعیت ندای صلح، تشکل جدیدی است که از بهمن ماه ۱۳۹۷ با هدف ترویج صلح و مطالعات صلح با نگاه اسلامی و همخوان با نگاه انقلاب اسلامی راه اندازی شد. این موسسه به عنوان یک سازمان مردم نهاد علمی با مجوز از وزرات کشور با هدف صلح پژوهی اسلامی و شناساندن صلح از نگاه دین مبین اسلام به عنوان دین صلح و دوستی با رویکرد پژوهش محور تشکیل شده است. امروز دشمن با خلق گروه های تروریستی و افراطی به ظاهر اسلامی همچون داعش و غیره، سعی در شناساندن جعلی اسلام به جهان به عنوان چهره مسلمانان است و البته هدف اصلی از این کار نیز ضربه زدن به چهره صلح آمیز اسلام و ایجاد اسلام هراسی در جهان است. از اینرو هدف از تشکیل این سازمان مردم نهاد، تلاش علمی در جهت شناساندن صلح و موضوعات مرتبط با این مفهوم در علوم سیاسی و روابط بین الملل است. در این راستا، این جمعیت سلسله نشست هایی را با عنوان صلح پژوهی در ادبیات در دستور کار خود قرار داده است تا به صورت علمی این اهداف را دنبال کند. گزارش سه نشست برگزار شده به اختصار بیان می شود.
رهیافتی بر نقش پیامبران در ایجاد تمدن ها (با تکیه بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی)
حوزه های تخصصی:
پیامبران درصدد ایجاد تمدن برای انسان ها ب همعنای شیوه زندگی در جامعه شهری بود هاند. آنان برای ساختن خود و جامعه،ساز ههای تمدنی را بر اساس ارتباط با عالم ماوراء به کار گرفت هاند. ارکان نظام تمدن الهی بر اساس عقاید، اخلاق، اقتصاد، سیاست،حقوق و قوانین شکل م یگیرد و انبیاء الهی به دنبال اصالح این ارکان بوده و در این راستا، دستاوردهای بزرگ علمی و فرهنگیبه دست آورد هاند. سؤال این تحقیق در جهت شناسایی چگونگی نقش پیامبران در ایجاد تمدن هاست. اهمیت این موضوع، درشناسایی مبانی حکومت الهی نهفته است که به دست انبیاء ایجاد شده و ضرورت آن، شناخت نیازهای جامعه و اصالح آنها براساس عملکرد پیامبران پیشین است. با توجه به رویکرد تمد نسازی انق الب اسالمی و بیانیه گام دوم برای جهانیان، الگوگیری ازشیوه ها ی انبیاء در این مسیر، راهکاری راهبردی در عرص ههای مختلف است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که دستاوردهایحاکمیتی پیامبران در عرص ههای دنیایی، به پیشرفت جامعه منجر شده و از لحاظ اخروی، سعادت انسا نها را تضمین کرده اند.این تحقیق بر اساس منابع کتابخان های و با شیو ه توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده است.
On Motahhari's Theodicy of Hell
منبع:
Theosophia Islamica, Vol ۱,No ۱, Issue ۱, (۲۰۲۱)
127 - 139
حوزه های تخصصی:
One of the main problems for the doctrine of the traditional view of hell is Proportionality objection. It claims that eternal punishments for finite crimes of human beings cause undue harm and therefore are incompatible with divine justice. The proportionality principle states that the degree of punishment that a person justly merits must be proportionate to the level of his wrongdoing. One of the common ways to respond to this objection is rejecting the retributive nature of hell. Morteza Motahhari denied retributivism by distinguishing between the criminal system of the world and hereafter. He believed punishments in hell are identical to human deeds and they are nothing more than spiritual aspect of them. Regarding this view which is called 'Self-imposed punishments', God is not the punisher of the sinners, and the residents of hell suffer from their sinful actions. This paper begins with examining Motahhari's metaphysical theory of punishment as a theodicy of hell. Then I will discuss a modal argument against his theory. I shall argue there is not a necessary correlation between crimes and punishments. My conclusion is that Motahhari's theodicy would be undermined God's moral perfection either therefore it does not get God off the moral hook.
الحلول المقترحه للقضیه الفلسطینیه دراسه مقارنه لدور إیران والمنظمات الدولیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۸)
69-104
حوزه های تخصصی:
فلسطین هی القضیّه الأهمّ فی العالم الإسلامی، فهی مرکز الحضاره الإسلامیّه، وکانت -ولا تزال- متعلّقهً بجمیع المسلمین، وهذا ما تظهر أهمّیته الیوم فی ظهور مفاهیم من قبیل الوحده والمقاومه، والتی تؤدّی بدورها إلى نوعٍ من التلاقی فی العالم الإسلامی على الصعد الجدیده ثقافیًّا، اجتماعیًّا، وسیاسیًّا. لقد شدّت القضیّه الفلسطینیّه من البدایه أنظار العالم إلیها، وکان لإیران فی التعامل مع هذه القضیّه ومع تأسیس الکیان الإسرائیلی غیر الشرعی مرحلتان مختلفتان: تتمثّل الأولى منهما بما قبل وقوع الثوره الإسلامیّه، أی بزمن النظام الشاهنشاهی البهلوی، فیما تشکّل الثانیه مرحله ما بعد الثوره الإسلامیّه، أی حکومه الجمهوریّه الإسلامیّه. وهذا ملحوظٌ فی تعامل إیران ومواقفها فی المنظّمات الدولیّه أثناء تلک المرحلتین.ومع التسلیم بدور المنظّمات الدولیّه فی تأسیس الکیان الإسرائیلی ومنحه المشروعیّه، والجهود الحثیثه لحلّ هذه القضیّه منذ أکثر من 70 سنه، یحمل کاتب هذه السطور التساؤل التالی: کیف کان اقتراح إیران أمام المنظّمات الدولیّه لحلّ القضیّه الفلسطینیّه؟وفی سبیل التعرّف أکثر على هذا الموضوع ولتبیینه من زاویه معرفیّه، اعتمد الکاتب على المنهج التوصیفی-التحلیلی لیصل إلى جملهٍ من النتائج؛ منها: عدم فعالیه ما تم طرحه فی المنظّمات الدولیّه، ومن جملتها منظّمه الأمم المتّحده، فی حلّ القضیّه الفلسطینیّه حتى الآن.وفی المقابل نجد الحلّ الذی طرحته الجمهوریّه الإسلامیه الإیرانیه (مع تأکیدها على الاستفتاء الفلسطینی الداخلی)، حیث لم یحظَ حتى هذه اللحظه بالتأیید من قبل المنظّمات الدولیّه حتى یتمّ تقییمه وتوصیفه، ومن جههٍ أخرى، الحکومه فی إیران، بصفتها ممثله لنظام الجمهوریه الإسلامیه، لم تتابعه وتطالب به فی منظّمه الأمم المتّحده بشکلٍ مستمرّ.
بررسی تطبیقی و تحلیلی چیستی انسان کامل از منظر ابن عربی و امامت از منظر علامه حلی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عنوان انسان کامل از منظر مکتب ابن عربی، عنوانی کلی و جامع و دارای مصادیق متعدد است که شامل شماری از اولیاء الهی از جمله انبیاء عظام و نیز ائمه اطهار (علیهم السلام) می شود؛ و بدین رو از عنوان امامت و امام عام تر است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل مفهوم، با توصیف دیدگاه ابن عربی در مورد انسان کامل و نیز دیدگاه علامه حلی در مورد امامت، به تطبیق و تحلیل این دو نگاه پرداخته است. از منظر این پژوهش، ابن عربی معتقد است انسان کامل، جامع کمالات، خلیفه الله، برنامه جامع، مظهر اتم اسماء و صفات الهیه، و اسم اعظم الهی است، اما نص بر خلافت ظاهری ضرورتی ندارد، و رسول الله نیز بر خلافت کسی تنصیص نکرد، و عصمت نیز هر چند برای خلیفه باطنی و معنوی ضرور است، اما برای خلیفه ظاهری ضرورت ندارد، اما علامه حلی معتقد است، علم و عصمت ازبایسته های امامت است، و این دو امری خفی هستند، و کشف آن برای مردمان ناممکن است، ناگزیر علم و عصمت مقتضی وجود نص هستند.
المدائح العلویه فی العراق العثمانی؛ دراسه وتحلیل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و چهارم یهار و تابستان ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۷)
319-352
حوزه های تخصصی:
العهد العثمانی هو ثانی أقسام العصر الترکی (أو العصر الانحطاط علی زعم بعض الدراسین، المنقسم علی القسمین: المملوکی و من ثمّ العهد العثمانی) ، ومن الملحوظ فی أدب العصر الترکی ولاسیّما أدب العصر العثمانی قلهُ الدراسات والبحوث عن الأدب العربی فی هذه الفتره لأسبابٍ ما. ومن السمات البارزه لأدب هذه الفتره هو انطباعه بالطابع الدینی وازدهاره فی حقل المدائح النبویه التی تشتمل علی مدح النبی محمد (ص) والأئمه الأطهار(ع) من قبل بعض الشعراء الذین نظموا أشعاراً رائعه فی هذه المجالات. فمن هذا المنطلق، هذه المقاله وفقاً للمنهج الوصفی- التحلیلی قد رمت إلی تعریف إجمالی للمدائح النبویه و تحلیل المدائح العلویه التی تناولها الشعراء العراقیون فی الفتره العثمانیه، بمثابه فرع من فروع المدائح النبویه.من أهم النتائج التی توصلت إلیها هذه المقاله هی إن شعراء العراق العثمانی سواء کانوا من الشیعه أو أهل السنه، کثیراً ما نظموا قصائدَ علویات تحتوی علی مضامین منها: التغنی بأرض مدینه النجف الأشرف، الحدیث عن ولایه الإمام علی (ع) و واقعه الغدیر وبیان صفاته وفضائله إضافه إلی أنه من المستحیل أو علی الأقل من الصعب أن نفضّل بعض فضائل الإمام علی(ع) ومناقبه علی البعض الآخر فی المدائح العلویه للشعراء العراقیین فی الفتره العثمانیه.
تحلیل گفتمان کاربردی: مرور انتقادی یک ترجمه
منبع:
آینه پژوهش سال ۳۲ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۸۷)
211 - 221
حوزه های تخصصی:
کتاب تحلیل گفتمان کاربردی: فرهنگ عامه، رسانه ها و زندگی روزمره اثر آرتور آسابرگر، کتابی در حوزه تحلیل گفتمان است که با ترجمه حسین پاینده توسط انتشارات مروارید در سال 1398، روانه بازار نشر شده است. نویسنده در نوشتار حاضر با هدف نقد ترجمه مذکور، نخست ایده های بنیادین کتاب را بیان داشته و در ادامه، برخی دشواری های راه یافته به ترجمه مذکور را متذکر می شود.
نقد مقاله «دستان ابولهب و غزال کعبه» اثر اری روبین
حوزه های تخصصی:
در قرآن کریم عبارات گوناگونی جهت عتاب دشمنان اسلام به کار رفته است اما شدیدترینِ این سرزنشها از جهت نام بردن شخص مورد عتاب و تعبیر منحصر به فرد در سرتاسر این کلام الهی، در سوره تبت آمده است تا جایی که مورد توجه برخی مستشرقان قرار گرفته و عبارت ابتدای سوره را اشاره به ماجرایی دانستهاند که بنا به مصلحت مورد غفلت مفسران مسلمان قرار گرفته است. این پژوهش به منظور تبیین آیه «تبت یدا أبیلهب و تبّ» ، مقاله «دستان ابولهب و غزال کعبه» تألیف أری روبین را با استفاده از شیوه کتابخانهای بررسی میکند. روبین این آیه را با سرقت غزال کعبه توسط ابولهب مرتبط میداند. این در حالی است که با فرض صحت این ماجرا، نمیتوان آیه مورد بحث را به آن ارجاع داد، زیرا حکم لازم الاجرایی را برای ابولهب مطرح میکند (قطع دستان) که در واقع اجرا نمیشود و این به نوعی وهن حکم اسلام است. علاوه بر این با توجه به اینکه قدیمیترین منبع این داستان شعر حسان بن ثابت است که آن را خطاب به حارث بن عمر سروده نه حارث بن عبدالمطلب، اصل ارتباط این آیه با سرقت غزال کعبه نفی می گردد.
بررسی روش تفسیر عرفانی در تفسیر شریف مخزن العرفان
منبع:
پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم تیر ۱۴۰۰ شماره ۲۴
72 - 58
حوزه های تخصصی:
روش تفسیر، مستند یا مستنداتی است که بر اساس آن مفسّر به تفسیر می پردازد. مخزن العرفان در تفسیر قرآن از جمله تفاسیر معاصر است که توسط بانویی ایرانی نگاشته شده است. این تفسیر مانند هر تفسیر دیگری شامل مباحث مختلفی از جمله اخلاق، تربیت، فلسفه، کلام، عرفان وغیره است.از آنجایی که همه مفسران در تبیین و فهم آیات قرآن، راهی یکسان نپیموده اند و برخی از مفسران از منابع معتبر نقلی بهره جسته اند و برخی بر اساس ذوق و سلیقه های گوناگون به تفسیر قرآن پرداخته اند، بنابراین ضرورت می یابد تا یک تفسیر از نظر روش شناسی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. روش تفسیر اشاری یا عرفانی در تقسیم بندی برخی از دانشمندان روش شناسی تفسیر قرآن، در کنار روش عقلی، نقلی و اجتهادی یک روش مستقل مطرح شده است که ضوابط خاص خود را دارد. پژوهشگر در این پژوهش به بررسی معیارهای صحیح تفسیر اشاری(عرفانی) در مخزن العرفان پرداخته و با روش توصیفی و تحلیل محتوا آیات را بررسی نموده است. از جمله نتایج پژوهش این است که مفسر بزرگوار در تفسیر عرفانی آیات قرآن هم از آیات و روایات و هم از کلام بزرگان و مفسران دیگر و نیز عرفان موهبتی خود جهت تأویل آیاتی که مستلزم بطن یابی هستند استفاده نموده است؛ و البته پیش از پرداختن به باطن آیات اعتقاد شخصی ایشان، استناد به ظاهر آیات است. پس روش عرفانی نیز در کنار سایر روش ها می تواند در دستیابی به مقاصد آیات مؤثر باشد که بانو امین به شایستگی از این روش بهره جسته است.
قرب الاسناد در نگارش های امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حدیث پژوهی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵
155-186
حوزه های تخصصی:
در فهرست مکتوبات امامیه، گونه ای از نگارش های روایی به چشم می خورد که اساس کار مؤلف در آن ها، سامان بخشی و تبویب موضوعی روایات نیست بلکه کوشش مؤلف، تنظیم اثر روایی با محوریت اسناد است. معیار مؤلفان این آثار، ارائه روایاتی با کوتاه ترین طریق به مصدر روایت است. از این گونه نگارش که «قرب الاسناد» نام گرفته، در شمار آثار برخی محدثان نام آشنا یاد شده است. مؤلف قرب الاسناد می کوشد با کاستن از واسطه های خود تا معصومR، از راهیابی خطاهای انسانی در نقل روایت بکاهد و از این طریق بر اعتبار اندوخته های خود بیفزاید. در نوشتار حاضر، تلاش محدثان امامی در نگارش قرب الاسناد، با تکیه بر تنها کتاب بازمانده از این سبک، بررسی شده است.
درآمدی بر ادله موافقان مفهوم شرط در پرتو انحصار علیت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه و اصول سال پنجاه و سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲۵
170 - 147
حوزه های تخصصی:
یکی از مفاهیم مخالف، مفهوم شرط است که جایگاه ویژه ای در میان مباحث الفاظ علم اصول دارد و به سبب اهمیت و فراوانی نسبت به دیگر مفاهیم، همواره موضوع گفت وگو میان دانشیان علم اصول بوده است. در پژوهش پیش رو، ظهور قضیه شرطیه در مفهوم، به روش توصیفی انتقادی بررسی شده است.در این تحقیق پس از تبیین محل نزاع، ضمن بازخوانی بی سابقه ادله و شواهد موافقان مفهوم شرط با محوریت مدارس مشهور اصولی و اختصاص دادن بحث به «انحصار علیت» که پرطرفدارترین راه برای اثبات مفهوم شرط است، حدود ده وجه ذکر شده است. پس از دسته بندی نو و ضابطه مندسازی ادله و نقد آن ها، اکثر ادله مخدوش شمرده شده اند. آنگاه تمسک به اطلاق جزا که متقن و مصون از اشکالات ادله دیگر است، به عنوان راهی نو برای اثبات انحصار علت از یکی از اصولیان با تقریبی از سوی نگارنده ارائه شده است. این کارآمدترین راه برای اثبات مفهوم به نظر می رسد و طبق آن، مفهوم شرطِ مصطلح ثابت می شود.
نمودهای تحقق امنیت اجتماعی با تکیه برداستان حضرت موسی (ع) و فرعون در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هجدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
171 - 202
حوزه های تخصصی:
«امنیت اجتماعی» یکی از نیازهای اساسی جوامع انسانی از دیرباز تاکنون بوده است. به طوری که برقراری و تثبیت آن زمینه را برای رشد و تعالی مادی و معنوی افراد جامعه فراهم می کند. ازاین رو مورد توجه همه ی انبیاء الهی نیز بوده است. در این میان بررسی داستان حضرت موسی (ع) که پربسامدترین داستان های قرآن است اهمیت بسزایی دارد زیرا از یک سو جامعه مصر و قوم بنی اسرائیل که تحت حکومت ظالمانه ی فرعون قرار داشتند از کمترین امنیت برخوردار بودند و از سوی دیگر موسی (ع) موظف به نجات آن ها از حکومت فرعون شده بود. این پژوهش به دنبال تبیین و تحلیل مهم ترین نتایج راهبردهای موسی (ع) در تحقق امنیت اجتماعی در سه حوزه ی سیاسی، فرهنگی و اعتقادی است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و اطلاعات مورد استفاده به روش کتابخانه ای و با بررسی محتوای آیات مربوطه می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که موسی (ع) در حوزه های فوق از روش ها و راهکارهای مختلفی بهره برده است که در بسیاری از موارد موفق به برقراری امنیت در جامعه ی هدف گردیده است، اما علیرغم تلاش های خستگی ناپذیر و تغییر روش های تبلیغاتی، گاهی نتیجه ی موردنظر به دست نیامده است.
تبیین و نقد روش شناختی فرآیند تحلیل مفهومی تربیت در پژوهش «درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تربیت اسلامی سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶
7 - 37
حوزه های تخصصی:
هدف از این تحقیق، تبیین و ارزیابی روش شناختی فرایند تحلیل مفهومی «تربیت» در پژوهش «درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران» (باقری، 1389) است. تبیین این فرایند به روش تحلیل پس رونده و ارزیابی آن نیز به شیوه نقد بیرونی و درونی انجام شده است. در این راستا ابتدا تحلیل مفهومی مورد استفاده برای تعریف تربیت در این پژوهش، به لحاظ روش شناختی تبیین شده که به شناسایی هفت مفروض انجامیده است. سپس این فرایند و مفروضات و نتایج آن، از وجوه متعددی و با تکیه بر پنج ملاک مورد نقد و ارزیابی واقع شده اند. اهم مواردنقد عبارتند از: 1. بی توجهی به جنبه ابداعی فلسفه تربیت و وجه اعتباری مفهوم تربیت؛ 2. عدم استفاده از استدلال جدلی در پردازش مفهوم تربیت؛ 3. عدم اشاره به مبانی ناظر به بیان واقعیات و حقایق فطری زندگی انسان در تعریف تربیت؛ 4. ملاحظه نکردن نیازها و جنبه های اجتماعی زندگی انسان در تعریف تربیت؛ 5. ملتزم نبودن به ملاک های اعتباربخشی به مفاهیم تربیتی؛ 6. بی توجهی به بسیاری از مفاهیم تربیتی قابل درج در شبکه معنایی تربیت اسلامی؛ 7. در نظر نگرفتن جنبه های ثابت و متغیر برای مفهوم تربیت؛ و 8. فراگیرنبودن تعریف پیشنهادی تربیت نسبت به ابعاد مختلف تحول آدمی.
وضعیت کنونی تربیت دینی و اخلاقی دانش آموزان براساس شاخص های سند تحول (1398)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶
126 - 150
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش، ارزشیابی عملکرد دانش آموزان سال سوم متوسطه دو در کشور، در ابعاد تربیت دینی (اعتقادی- عبادی) و اخلاقی براساس شاخص های سند تحول (1398) است. روش مورداستفاده برای تحقیق ازنظر هدف، ازنوع تحقیق و توسعه، و ازنظر جمع آوری داده ها ازنوع توصیفی- مقطعی و ارزشیابی قبل از اجراست. 902= (خودسنجی) 1n نفر و 901= (همسال سنجی) 2n نفر و 1.110.016= N نفر و روش نمونه گیری ازنوع خوشه ای چندمرحله ای بوده و هردو ابزار، واجد همه انواع روایی و پایایی به میزان 964. =α است. فرایند انجام شدن کار با تعیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های تربیت دینی (اعتقادی- عبادی) و اخلاقی ازدید متخصصان تعلیم و تربیت آغاز و سپس وضعیت تربیت دینی (اعتقادی- عبادی) و اخلاقی دانش آموزان ازدید خود آن ها و همسالان و مدیران بررسی شد و میزان توافق داده های کمّی و کیفی در طرح همسوسازی به دست آمد. دانش آموزان از هرسه نوع تربیت در هرچهار حیطه شناخت، گرایش، اراده و عمل، نمره تربیت اعتقادی (3.5±16.8-16)، عبادی (2.5±17-16.6) و اخلاقی (2.4±16-15.7) را در بازه صفر تا بیست کسب کردند. بین تربیت دینی و اخلاقی دختران و پسران هم تفاوت معناداری وجود ندارد. در مقایسه با 95 درصد اطمینان به ترتیب، مدرسه های استان های خراسان جنوبی، بوشهر و مازندران، و همدان و تهران از تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی بیشتری برخوردارند و مدرسه های محروم ازنظر تربیت دینی و اخلاقی نیز عمدتاً محروم ترند.