ابوالفضل توسلی زاده

هدف: مبلّغ دینی در فضای مجازی با تزاحمات اخلاقی گوناگونی مواجه می شود که تصمیم گیری مناسب در این موارد نیازمند تأمل و دقت نظر در ادلّه عقلی و شرعی اطراف شبهه و تزاحم است. هدف این نوشتار حل چهار مورد از تزاحمات اخلاقی مبلّغین در این فضاست.روش شناسی پژوهش : در جمع آوری داده ها و به دست آوردن تزاحمات اخلاقی، از روش میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است. در دفع یا رفع آن ها به شیوه ای تحلیلی-اجتهادی و با تکیه بر استدلال و استنتاج عمل شده است.یافته ها: در مقاله حاضر، چهار مورد از تزاحمات اخلاقی مورد ابتلای مبلّغین دینی، بررسی شده است. تزاحم اول بین ضرورت جریان شناسی برای شبهه شناسی و پاسخ به آن و لزوم اجتناب از فضاهای شبهه ناک؛ تزاحم دوم بین ضرورت تبلیغ دین و پاسخ گویی به شبهات و لزوم اجتناب از اجتماع با نامحرم در فضای خصوصی؛ تزاحم سوم بین ضرورت تبلیغ دین و لزوم جلوگیری از تضییع عمر و اتلاف وقت؛ و تزاحم چهارم بین ضرورت تهیه محتوا و جستجو در فضای مجازی و لزوم اجتناب از تصاویر مستهجن رخ می دهد.بحث و نتیجه گیری: با بررسی ادلّه هرکدام از اطراف تزاحم، این نتیجه حاصل آمد که تزاحم اول فرضی است و با توجه به فرض مسئله، در خارج اتفاق نمی افتد. در تزاحم دوم و سوم ضرورت تبلیغ مقدم بر آسیب های شایع آن است و برای رفع آسیب پیشنهادات کاربردی ارائه شده است. تزاحم چهارم نیز با معلوم شدن حکم نگاه کردن، قابل رفع است.

ابن عربی عبارات به ظاهر مختلفی در تفسیر نفس رحمانی و تعیین قلمرو آن دارد که ممکن است سبب برداشت نادرست یا حتی انتساب تناقض گویی به وی شود. در بعضی عبارات، نفس رحمانی را به تعین اول، در برخی دیگر به تعین ثانی و در مواضع متعددی، خاص تعینات خلقی اطلاق کرده است. او در عبارات خود، علاوه بر این سه اطلاق، جامعیت نفس رحمانی را مطرح می کند. از کنار هم گذاشتن این موارد و براساس مؤیدات دیگر در کلام او، می توان اثبات کرد که از نظر وی، نفس رحمانی حقیقتی گسترده ای است که از تعین اول آغاز می شود و تا عالم ماده ادامه دارد و شامل فیض اقدس و مقدس است. ابن عربی در برخی عبارات خود، به این مطلب تصریح کرده است که حقیقت نفس رحمانی چیزی جز شمول بر تمام تعینات حقی و خلقی نیست؛ به همین دلیل است که نفس رحمانی را هم واجب و هم ممکن، هم حادث و هم قدیم معرفی کرده است. ازآنجاکه انسان کامل در قوس صعود، با نفس رحمانی اتحاد می یابد و مظهر تامّ همه اسما و صفات می گردد، به انسان هم، نفس رحمانی اطلاق کرده است.