فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۰۱ تا ۲۲۰ مورد از کل ۳۸۳ مورد.
حوزههای تخصصی:
این پژوهش در پی آن است که بررسی نماید هویت دینی در پویانمایی های ایرانی چگونه نشان داده می شود و برای بازنمایی هر یک از ابعاد هویت دینی از چه رمزگان نشانه شناسی استفاده شده است. به عبارت دیگر، هدف اصلی این تحقیق، تحلیل نشانه شناختی هویت دینی در پویانمایی های ایرانی(مورد مطالعه: مجموعه پویانمایی پیامبران) است. این تحقیق در رهیافت مطالعات فرهنگی و با تأکید بر نظریه بازنمایی استوارت هال[1] و بهره گیری از نظریه های مرتبط با حوزه دین به ویژه نظریه گلاک و استارک[2] صورت گرفته است. جامعه آماری شامل پویانمایی های ایرانی است که در طول سال های گذشته با محوریت دین و مسائل دینی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید و پخش شده است. نمونه گیری در این پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند غیر تصادفی انجام شد و 3 قسمت از پویانمایی پیامبران(کشتی نوح، آتش سرد و صابران) به عنوان نمونه انتخاب شده است. برای تحلیل نشانه شناسی پویانمایی ها از الگوی روایی بارت[3] و همچنین از تحلیل سه گانه فیسک و هارتلی[4] استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد بازنمایی هویت دینی در پویانمایی پیامبران با جهت گیری، چارچوب بندی رسانه ای و کارکردهای ایدئولوژیک همراه است. در این پویانمایی ها ابعاد مختلف هویت دینی - بعد اعتقادی، مناسکی، تجربه ای و پیامدی- بازنمایی می شود. [1]. Stuart Hall [2] .Glock & Stark [3]
پدیدارشناختی موانع برنامه درسی تربیت جنسی در مقطع متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، ساحت تربیت زیستی و بدنی است که یکی از مقوله های تحت پوشش این ساحت، توجه به تربیت جنسی است. در بسیاری از نظام های آموزشی، تحقق تربیت جنسی با موانع زیادی در عرصه عمل مواجه بوده است و همین امر، زمینه ساز بروز بسیاری از معضلات اجتماعی و انحراف های رفتاری در میان نسل جوان شده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی موانع تحقق برنامه درسی تربیت جنسی در مدارس متوسطه بر اساس رویکرد کیفی و با روش پدیدارشناسی انجام گرفته است. داده ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختارمند با نوزده نفر از والدین، معلمان و مدیران در سطح منطقه شش شهر تهران با شیوه نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی گردآوری شده و بر اساس راهبرد کُلایزی تحلیل شد. نتایج این پژوهش موانع برنامه درسی تربیت جنسی در مقطع متوسطه تحصیلی را در سه مضمون اصلی و نُه خوشه مضمونی شامل عوامل خانوادگی ازجمله، مقاومت و بی میلی والدین در برابر تربیت جنسی فرزندان، ضعف مهارت های ارتباطی مطلوب بین والدین و فرزندان و غلبه نگاه بزرگ سالی بر مسائل جنسی نوجوانان، همچنین عوامل سازمانی نظیر؛ کمبود چشمگیر معلم متخصص حوزه تربیت جنسی در آموزش و پرورش، محدودیت و چالش برانگیز بودن منابع آموزشی در حوزه تربیت جنسی، ضعف خط مشی مناسب حمایت از تربیت جنسی در چارچوب تربیت اسلامی و چالش تعامل مطلوب مدرسه و خانه و در نهایت، عوامل فرهنگی اجتماعی همچون ضعف آگاهی اجتماعی از تعریف صحیح تربیت جنسی و برداشت های شخصی و بدون پشتوانه از مبانی دینی دسته بندی کرد.
موقعیت سازهای ملی گرایانه هرمنوتیکی در سیاست گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
علی رغم این که در اسناد بالادستی نظام، ملی گرایی در کنار وحدت اسلامی ارج نهاده شده است، لیکن در عمل به دلیل این که این مفهوم در لایه های بعدی، جاری و ساری نشده، امواج بلاتکلیفی ها، سیاست گذاران فرهنگی و عمومی را در این حوزه، آگاهانه یا ناآگاهانه رنج می دهد. سیاست گذار با هر اتخاذ موضع، یک موقعیت هرمنوتیکی را برای خود ایجاد می کند و ادراکِ پسینِ وی تحت تأثیرِ گزینش پیشین است. این گونه موقعیت ها موقعیت سازهای هرمنوتیکی هستند که بعضی از آن کلیدی است و با هر گزینش، سریالی از موقعیتهای هرمنوتیکی در حیطه ملی گرایی بوجود خواهد آمد. در این پژوهش با بهره گیری از استراتژی «تحلیل مضمون»، «ISM» و «پارتو»، رویارویی ها در حیطه ملی گرایی استخراج و طی 11 مرحله موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی مشتمل بر: «میراث فرهنگی یا فرهنگ معاصر» و «جهان شمول گرایی فرهنگی یا درون گرایی فرهنگی» تعیین و تبیین شده است. در خاتمه اصلی ترین مسائل هرمنوتیکی در قلمرو ملی گرایی بررسی شده است.
نشانه شناسی مجموعه تلویزیونی «نون خ»از منظر اخلاق اسلامی
منبع:
مطالعات دینی رسانه سال اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
143 - 171
حوزههای تخصصی:
با توجه به اهمیت اخلاق در اسلام و بالتبع آن در نظام جمهوری اسلامی و رسانه ملی، لازم است همواره این مقوله در سیاستگذاری ها و برنامه سازی ها مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که در همه مجموعه های تلویزیونی به صورت مستقیم و غیرمستقیم برخی از ارزش های اخلاقی تبلیغ می شوند، لذا این مقاله با بررسی این موضوع و با هدف نشانه شناسی مجموعه تلویزیونی "نون خ" از منظر اخلاق اسلامی بررسی می شود. روش تحقیق از نوع کیفی و تکنیک نشانه شناسی مبتنی بر پنج رمزگان بارت است. در این میان با بهره گیری از رویکرد اخلاقی و مؤلفه های جامعه شناختی و روانشناسی به موضوع پرداخته شده است. یافته ها نشان می دهد که سریال رویکردی مثبت نسبت به مقوله اخلاق در توجه به حض ور اجتم اعی قومیت ها و اسطوره ها را دارد و همه رفتارها و گفتارهای شخصیت ها تقریبا تحت تأثیر فضای غیراخلاقی حاکم بر جامعه است. همچنین خانواده به عنوان کانونی برای رعایت ارزش های اخلاقی و ملزم به تعهد و پایبندی به آنها ارایه شده است؛ نتایج نشان می دهد توجه مجموعه تلویزیونی معطوف به جهت گیری اخلاقی و پذیرش نقش ها در خ انواده و جامعه بوده و با نمایش فداکاری و گذشت بیان کننده فضایل اخلاقی در خانواده های اخلاق مدار و سنتی است. در چنین شرایطی کلیت فرایند اجتماعی و روانشناختی این مجموعه تلویزیونی، درصدد همسویی و نزدیک کردن روابط و اخلاقیات در خانواده به سمت اصول و فضایل اخلاقی و جهت گیری به اخلاق حمیده بوده است.
بررسی تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران با تأکید بر ابعاد دین داری (مورد مطالعه: کاربران زن شبکه اجتماعی اینستاگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر حجاب و پوشش کاربران زن با تأکید بر ابعاد دین داری است. جامعه آماری، کاربران فعال شبکه اجتماعی اینستاگرام می باشد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه بومی شده میزان دین داری استارک و گلارک در پنج بعد و پرسشنامه محقق ساخته حجاب و پوشش بود. روایی صوری و محتوایی این پرسشنامه به تأیید چند تن از اساتید و صاحب نظران رسید و پایایی آن نیز از طریق یک آزمون مقدماتی با استفاده از آلفای کرونباخ در متغیر دین داری (911/0) و متغیر حجاب و پوشش (751/0) به دست آمد. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، به وسیله نرم افزار 21/spss صورت گرفته است. یافته های این تحقیق نشان داد تأثیری معکوس میان میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، میزان رضایت و میزان اعتماد به شبکه های اجتماعی با حجاب و پوشش کاربران وجود دارد. اما میزان ابعاد دین داری (بعد اعتقادی، بعد مناسکی ، بعد پیامدی، بعد شناختی و بعد احساسی) با حجاب و پوشش کاربران دارای تأثیر مستقیم و مثبت بوده است. همچنین از طریق آزمون تحلیل مسیر مشخص شد که متغیر میزان دین داری بر حجاب و پوشش کاربران تأثیر نسبتاً قوی دارد. در مجموع، نتایج نشان داد که متغیرهای میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، ابعاد اعتقادی، مناسکی (مربوط به متغیر دین داری)، میزان اعتماد به شبکه های اجتماعی، میزان رضایت از شبکه های اجتماعی و بعد پیامدی مربوط به متغیر دین داری به ترتیب دارای بیشترین تأثیر بر گرایش به حجاب و پوشش کاربران بوده اند.
ارائه سیاست های محتوایی حاکم بر تولیدات رسانه ملی براساس چارچوب مکتب شهید سلیمانی
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از پژوهش حاضر ارائه سیاست های محتوایی حاکم بر تولیدات رسانه ملی براساس چارچوب مکتب شهید سلیمانی است روش: جهت احصای سیاست های حاکم بر تولیدات برخاسته از مکتب شهید سلیمانی، ابتدا از روش تحلیل مضمون و سپس از روش دلالت پژوهی استفاده شد. در ابتدا با تحلیل مضمون بیانات مقام معظم رهبری، مولفه های مکتب شهید سلیمانی استخراج شد. همچنین الگوی اثرگذاری محتوای رسانه بر مخاطب معرفی گردید. سپس با روش دلالت پژوهی از تلاقی معنادار این دو حوزه ی مکتب شهید سلیمانی و اثرگذاری رسانه، سیاست ها و اهداف حاکم بر تولیدات رسانه ملی براساس چارچوب مکتب شهید سلیمانی ارائه گردید. یافته ها: سیاست های حاکم بر تولیدات برخاسته از مکتب شهید سلیمانی شامل 28 کلان سیاست است که در 7 دسته در قالب یک بازبینه (چک لیست) ارائه شده است تا با استفاده از آن، برنامه سازان و مدیران رسانه ملی به طراحی و ارزیابی طرح ها جهت تصویب و اثرسنجی تولیدات اقدام نمایند. در انتهای مقاله نیز نحوه به کارگیری اثرسنجی با محوریت بازبینه تولید شده بیان گردید. نتیجه گیری: این سیاست ها و اهداف می تواند راهنمای برنامه سازان برای طراحی و مدیران سازمانی جهت ارزیابی طرح ها و نظارت بر تولیدات باشد. بنابراین در چهار مرحله طراحی محتوا، تصویب طرح تولیدات، اجرا و تولید اثر و در آخر ارزیابی محتوا باید تحقق این سیاست ها مورد تایید طراحان و مدیران سازمانی قرار گیرد.
خوانش مبناگرای سنتی از گفت وگوی بینادینی در ایران پساانقلاب- یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گفت وگو با دیگری دینی از نتایج و رویدادهای مهمی است که در عرصه دینداری قابل تصور است. پس از انقلاب در ایران برخی سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی با این پیش فرض که پیشینه این سنخ از گفت وگوها در حوزه تمدن اسلامی وجود دارد، به این مسئله توجه کردند. بدون تردید، نمایندگان این نهادها در این سال ها با اتکا بر همین گفت وگوها در اثبات هویت اسلامی- شیعی با ادیان دیگر و به ویژه مسیحیت کاتولیک، کسب تجربه کرده اند. این پژوهش با رویکردی کیفی می کوشد با تحلیل مضمون گفتارهای ناظر به ذهنیت و تجربه این افراد به این پرسش پاسخ دهد که اساساً کنشگران با ابتناءی بر رویکرد درون دینی که مبناگرای سنتی اتخاذ می کند، چگونه به دیگری دینی نگریسته و چه تفسیری از گفت وگو با «آن دیگری» ارائه می کند. بدین منظور، داده های میدانی به روش نمونه گیری هدفمند و در مصاحبه نیمه ساختار یافته با 15 نفر از کنشگران این عرصه گردآوری شد. تحلیل مضامین گفتارها نشان داد که از نگاه مبناگرای سنتی، گفت وگو با دیگری دینی در مواجهه با دیگری دینی حقانیت را مقدم بر همسان نگری مذهبی کرده، جهان گری دینی را به عنوان یک اصل ثابت در گفت وگوها پذیرفته و تلاش می کند با مشروعیت بخشی سیاسی- دینی به دیگری مسیر گفت وگوهای دینی را از پیش تعیین کند.
بررسی ایده جنینی در فرایند خلق و درک متن نمایشی از منظر حِکمی
منبع:
مطالعات دینی رسانه سال اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
67 - 91
حوزههای تخصصی:
ایده جنینی، گذشته از اینکه در حکم مبدأ فیلم نامه و متن نمایشی است، سایه قوت و ضعفش تا انتهای نگارش با نویسنده باقی می ماند. کمبود ایده جذاب و برانگیزاننده، همواره دغدغه نویسندگان، تهیه کنندگان، برنامه های تلویزیونی و رادیویی بوده است که علیرغم منابع شناخته شده غنی، پدیدآورندگان متون نمایشی از ظرفیت های این منابع نتوانسته اند به درستی بهره ببرند. بخشی از این مشکل به فقدان پژوهش های بومی و کاربردی منطبق با مباحث دینی و حکمی، در این حوزه برمی گردد. این تحقیق درصدد بررسی شیوه و تجربه جدید روایت شناسانه در سیر نزولی و صعودی شخصیت نمایشی مورد است تا در فرایند خلق و درک ایده جنینی بتوان از آن بهره برد. در همین راستا تلاش می شود به به این پرسش پاسخ دهد که ایده جنینی در فرایند خلق و درک متن نمایشی، چگونه تحلیل می شود. متون نمایشی از منظر حکمی در سیر نزولی و صعودی شخصیت، بر اساس کنش او ترسیم می شود و در شکل ظاهری آن، تفاوتی با الگوهای روایت شناسی ندارد؛ چراکه در سیر نزولی تعادل اولیه به تدریج از بین می رود و با تشدید موقعیت بحرانی به عدم تعادل می رسد. در سیر صعودی نیز همچنان عدم تعادل تدوام و تشدید می شود و درنهایت به تعادل ثانویه می رسد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ایده جنینی نتیجه تلاقی انتخاب و کنش شخصیت در سیر نزولی و صعودی است که معنای اولیه نیز در اثر نمایشی بروز می یابد.
پویانمایی تلویزیونی در ایران: به سوی مدلی برای سیاست گذاری از توصیف مسئله تا تجویز راهکار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ادبیات صنایع خلاق یکی از الگوهای پیشرو در سیاست گذاری فرهنگی و اقتصاد فرهنگ در دنیا است که تقریباً از ابتدای قرن حاضر در کشور های مختلف دنیا توسط دولت ها و دیگر کنشگران سیاستی در حوزه فرهنگ در حال اجرا است. پویانمایی به عنوان یکی از قالب های رسانه ای پردرآمد بیش ازپیش مورد توجه سیاست گذاران واقع شده است. اما در کشور ما در قدم اول، برای طراحی و اجرای هرگونه سیاست و تصمیم سیاستی، نیاز به شناخت دقیق از وضعیت کنونی برای دستیابی به شرایط مطلوب احساس می شود. این پژوهش برای نیل به این مهم، به صورت بندی دقیق و علمی از مسائل سیاستی و راهکار های ممکن دستیابی به شرایط مطلوب تولید انبوه پویانمایی تلویزیونی در ایران از طریق مصاحبه با خبرگان این عرصه و تحلیل مضمون آن، پرداخته است. در نتایج این تحقیق در جستجوی عوامل بازدارنده و موانع پیشرفت پویانمایی به سه مؤلفه اصلی دست یافتیم؛ از یک سو اشتباهات و ضعف های سیاست گذاران و مدیران این عرصه باعث ایجاد آفت ها و بروز مسائلی شده، و از سوی دیگر تولیدکنندگان و دیگر کنشگران خصوصی نیز دچار ضعف های بنیادین هستند که توانایی و قوت رشد را از دست داده اند، و همچنین عوامل ساختاری که ریشه در فرهنگ و ساختارهای اجتماعی دارند نیز مزید بر علت شده است. راهکارهای ارائه شده توسط نخبگان به ۶ دسته اصلی با عنوان های ایجاد متولی کلان، بازار آزاد، اصلاح نظام آموزشی، پژوهش و ایجاد شتاب دهنده ها دسته بندی شدند که در نهایت، این تحقیق مدلی مطلوب برای سیاست گذاری پویانمایی تلویزیونی در ایران با استفاده از نکات ارائه شده در مصاحبه ها ارائه کرده است.
نشانه شناسی گفتمانی ادبیات پایداری در غزلیات حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
کوشش های گفتمانی حافظ برای بازنمایی گفتمان استعلایی عصر، و پایداری در مقابل نظام معنایی و کنشگران آن، با هدف غیریّت سازی و مشروعیّت زدایی، ذیل الگوی گفتمان پایداری، قابل تبیین است. این مقاله می کوشد تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گفتمانی ادبیات پایداری در غزلیات حافظ، بر مبنای نظریه گفتمان لاکلائو و موف و الگوی نشانه شناسی گفتمانی سلطانی، بپردازد. در این شیوه، دیوان غزلیات حافظ از منظر متن، بینامتنیت و بافت مورد بررسی قرار گرفته است. مسئله مقاله این است که نظام های گفتمانی بازنمایی شده در متن کدامند و چه نسبتی با گفتمان پایداری دارند. بر اساس این روش، روشن شد که چهار خرده گفتمان: حاکمیّتی، پایداری، عرفان و تصوّف در متن حضور دارند و عمده نزاع معنایی متن، حاصل تقابل خرده گفتمان پایداری با گفتمان هژمونیک حاکمیّت وقت و گفتمان تصوّف رسمی است. با توجه به قراین متنی، خرده گفتمان پایداری در تعامل با خرده گفتمان عرفان است. خرده گفتمان تصوّف نیز در این دوره، همسو با حاکمیّت وقت، در عرصه های مذهبی، سیاسی و اجتماعی حضوری فعّال دارد. بازنمایی ویژگی های هویتی طبقات سیاسی- اجتماعی مرتبط با گفتمان حاکم، با هدف تاثیرگذاری بر ذهن سوژه ، از کوشش های گفتمانی صاحب اثر است که در مجموع منجر به تبیین چهره قدرت و هویت گفتمانی آن شده است.
حدود مداخله دولت در فرهنگ در منابع دینی؛ مورد مطالعه: موسوعه امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
خط سیر انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن نوین اسلامی است. مراحل این صیرورت عبارت است از : انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و در نهایت تمدن نوین اسلامی. اکنون در سومین حلقه از زنجیره تمدن نوین اسلامی، بار تحقق دولت اسلامی بر دوش مسئولان و خصوصاً اندیشمندان حوزه علوم انسانی است. یکی از عرصه هایی که دولت خواه ناخواه بر آن تأثیر گذار است، فضای فرهنگی حاکم بر جامعه است. حال این سؤال مطرح می شود که اساساً مبتنی بر منابع اصیل دینی، حد و مرز مداخله دولت تا کجاست؟ مسئله این پژوهش، حدود مداخله دولت در عرصه فرهنگ می باشد. این مقاله سعی دارد با روش استنباط صحیح در مراجعه به متون اصیل دینی، به جست و جوی ابعاد دخالت دولت در عرصه فرهنگ بپردازد. روش این پژوهش کتابخانه ای و رویکرد آن توصیفی و تحلیلی است. بر اساس یافته های این پژوهش آموزش و تربیت، ارشاد و هدایت مردم، ایجاد بستر و مقدمات لازم برای انجام فرائض و مقابله و مبارزه با بدعت های جدید سطوح مداخله دولت در عرصه فرهنگ را تعیین می کند. روش مداخله دولت در فرهنگ در یک طیف حکیمانه و با موعظه آغاز و به مقابله مسلحانه ختم می شود، که هر کدام از روش ها در یک حوزه باید بکار بسته شود و نکته ظریف در اینجاست که استفاده یک روش در حوزه دیگر ممکن است باعث ایجاد خسارت جبران نا پذیر می شود.
ارائه الگوی مدیریت خبر رسانه ملی در فضای مجازی با رویکرد ارتباطات آیینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گسترش روزافزون فناوری های ارتباطی و شبکه جهانی اینترنت، عصری جدید در تاریخ اطلاع رسانی ارتباطات جمعی رقم زده است. این تغییرات فناورانه نه تنها زیرساخت های ارتباطی، بلکه سازمان های رسانه ای را نیز دچار تغییر و تحول کرده است. این تغییرات نیازمند الگوی مدیریتی نوینی در حوزه اطلاع رسانی است. دراین پژوهش، از رویکرد کیفی و روش تحلیل تم بهره گرفته شده است و مؤلفه های الگوی مدیریت بخش خبر رسانه ملی در فضای مجازی با بهره گیری از رویکرد ارتباطات آیینی و طی مصاحبه های عمیق با چهارد ه نفر از خبرگان حوزه رسانه استخراج شده است. بنا بر نتایج این پژوهش، مهم ترین مؤلفه ها عبارت اند از: کم کردن محدودیت های سیاسی و فرهنگی در تعامل با ذی نفعان، تعامل با سازمان های سیاست گذار در حوزه فضای مجازی، ایجاد زیرساخت مناسب برای توسعه ارتباطات آیینی در بخش خبر رسانه ملی و توسعه کاربرد محتوای کاربر ساخته با رویکرد آیینی در بخش های خبری.
بررسی الگوی کنشگران از منظر گرماس در سه قصه قرآن
منبع:
مطالعات دینی رسانه سال اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
119 - 142
حوزههای تخصصی:
یکی از مسائل پیش روی فرهنگ و هنر ما آن است که با جود بهره مندی از میراث فرهنگی سترگ به خصوص درزمینه عرفانی هنوزآنچنان که بایدوشاید راهکار انتقال این میراث بزرگ را به زبان هنری امروزی که مورد استقبال قرار بگیرد، به دست نیاورده ایم.سوال اصلی در این مقاله آن است که برای انتقال مایه های پرارزش حکایات عرفانی به زبان هنری و رسانه ای امروزی، چگونه فرمی مناسب است؟ به نظرمی رسد بهترین راهکار برای یافتن چگونگی این انتقال، تمرکز روی یک نمونه و تحلیل آن باشد. در این میان «رمان کیمیاگر» اثر «پائولو کوئیلو» به عنوان یکی از پرفروش ترین رمان ها در چندسال اخیر با مایه های عرفانی و مقتبس از حکایتی از داستان های مثنوی مولوی می تواند نمونه خوبی برای کنکاش در این مسئله (از جهت ساختاری و نه لزوماً معنایی) مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش، تلاش شده تا از روش «تحلیل روایی» و با تأکید بر «الگوی سفر قهرمان» این مهم مورد بررسی قرار گرفته تا درنتیجه الگویی عام ، برای اقتباس از حکایت های عرفانی میراث اسلامی ایرانی به دست آید.
تحلیل گفتمان و ادبیات شهید سلیمانی
منبع:
مطالعات دینی رسانه سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ و ۴
86 - 106
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل گفتمان شهید سلیمانی در قلمرو بین المللی و همچنین بررسی ادبیات ایشان در قلمرو داخلی است. روش: این مقاله با روش نقلی- وحیانی و با روش داده پردازی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از اسناد نوشتاری و سامانه های اینترنتی و نرم افزارهای علوم اسلامی انجام شده است یافته ها: یافته ها نشان داد که شهید حاج قاسم سلیمانی یک شخص نبود، تجلی و نمود عینی و کارآمدی از یک گفتمان بود و کیست که نداند که گفتمان نه با مقابله تضعیف می شود نه با معارضه قابل منهدم است. نتیجه گیری: سردار سلیمانی نه جنگ طلب بود و نه جنگ سالار، نه از خشونت دفاع می کرد و نه تمایلی به ویرانی داشت او مبتکر و مدافع صلح بود. شهید حاج قاسم سلیمانی نماد و شناسنامه گفتمانی است که دفاع از ایران بزرگ و ملت شریف ایران را تنها در بستر دکترین راهبردی «حفظ جمهوری اسلامی» به عنوان مقدس ترین میراث خون پاک سردار صلح ممکن می داند و آن را مبنا و بنیان توسعه همه جانبه کشور قرار می دهد.
تحلیل ارتباطات در تعامل متن دینی و مخاطب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
رابطه متن و مخاطب و تأثیرگذاری متن در مخاطب- به ویژه- در فضای متون دینی موضوع قابل توجهی از زاویه علم ارتباطات است. در ادبیات دینی اسلامی، گزاره دینی یا «حدیث» - و با قدری مسامحه- «خبرواحد»، به عنوان یک واحد کلام، شناخته شده است. اما جایگاه و کارکرد یک گزاره دینی در تولید یک معرفت دینی چگونه است؟ این کارکرد، احیانا تحت سیطره دستگاه فقهی قرار گرفته است و با تعابیری چون «حجیت»، از آن سخن رفته است. اما این کارکرد و جایگاه، نسبت به تولید یا انتقال معرفت، قابل واکاوی است. از یک سو، به میزان کاربرد یک گزاره دینی در طول تاریخ، حجم معارف مبتنی بر آن نیز افزایش می یابد. از سوی دیگر، ایجاد ارتباط مستقیم بین معرفت دینی و یک گزاره دینی، منطقی نیست. اساسا - با تأکید بر حوز های غیر فقهی- هیچ یک از معارفی که ما در قالب خبرواحد، تلقی می کنیم، در فضای خلا و بدون توجه به معارف تمدنی، مورد قبول واقع نمی شود. در رهیافتی ناظر به تحلیل میراث حدیثی شیعه نیز باید گفت که نگاه کمی به احادیث و مبتنی بر ارتباط مستقیم گزاره دینی و معرفت، الگوی کارآمدی در تحلیل جایگاه اجتماعی سیاسی معصوم به شمار نمی رود.
الگوی همکاری بین بخشی (مورد مطالعه: همکاری مسجد با مدرسه و خانواده)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ضرورت و هدف اصلی: لازمه تحقق اهداف تربیتی اسلام، همگرایی ارکان تربیتی جامعه اسلامی است. تعامل مدرسه (به عنوان اصلی ترین نهاد تربیت رسمی در کشور)، خانواده (به عنوان طبیعی ترین و پایدارترین نهاد) و مسجد (به عنوان اصیل ترین نهاد تربیتی در جامعه اسلامی) موجب هم افزایی و تسهیل تحقق اهداف تربیتی اسلام می گردد. از سوی دیگر این سه رکن تربیتی(مسجد، مدرسه و خانواده) از مؤلفه های اساسی ارتباط سنتی می باشند و تحقق همکاری این ارکان، تأثیری قابل توجه بر تقویت شبکه ارتباطات اجتماعی و تعمیق باورهای ملی و دینی خواهد داشت. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و در آن از راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شده است. داده های پژوهش از نتایج موردکاوی چهارده مسجد برتر در کشور در حوزه تعامل با خانواده و مدرسه استخراج شده است. یافته ها: همکاری مسجد با مدرسه و خانواده پدیده ای محوری است که شرایط علّی آن را ظرفیت ها و ضعف های نهادهای تربیتی تشکیل می دهند و برای تحقق آن باید به زمینه های آن که بایسته های برنامه ای، ساختاری و سرمایه انسانی است، توجه شود. این پدیده دارای مراحل چهارگانه: «1-زمینه سازی و اعتمادسازی، 2- جذب از مدرسه به مسجد، 3-تداوم ارتباط و تربیت در مسجد، 4-نقش آفرینی دانش آموزان در مسجد و مدرسه» است که مؤلفه هایی در قالب عوامل مداخله گر بر آن اثر گذار می باشند و نتایجی را به دنبال خواهند داشت. الگوی حاصل از روابط مقوله های تحقیق در مدلی پارادایمی نمایش داده شده است.
انسان شناسی زبان شناختی» و نقش آن در استخراج جهان بینی و گفتمان های موجود در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
«انسان شناسی زبان شناختی» از رویکردهای نوین انسان شناسی است که به استخراج مؤلفه های فرهنگیِ موجود در زبان های مختلف می پردازد، چه نزد ایشان «زبان» به مثابه ذخیره ای فرهنگی به شمار می آید. مواجهه با متون دینی، به شکل خاص، قرآن کریم از دریچه این دانش، دستاوردهای بسیار مهمی در ترسیم ساحت های انسان شناختیِ قرآن کریم در برخواهد داشت. به شکل خاص در جستار پیش رو بر دو حوزه تمرکز شده است: نخست «استعاره و نقش آن در ترسیم جهان بینیِ حاکم بر دیدگاه کاربرانِ زبان» و دوم «زبانِ قرآن و جنسیت». در این حوزه نیز به کاربردهایِ جنسیتی در زبان قرآن کریم توجه داده شده و از رهگذر دسته بندی کاربردهایِ جنسیتی یاد شده، تا حد زیادی زمینه تبیین رویکرد انسان شناختیِ قرآن فراهم خواهد شد. این بررسیِ اجمالی حکایت از آن دارد که بررسی ابعاد زبان شناختیِ قرآن کریم از طریقِ روی آوردهای انسان شناختی، دریچه های جدیدی به روی مطالعات قرآن و حدیث گشوده و قادر است بسیاری از معضلاتِ اعتقادی و تفسیری را نیز مرتفع نماید.
واکاوی نسبت جهان بینی با مسائل جنسی و عفاف در سینما؛ مطالعه موردی انیمیشن مهمانی سوسیس ها (2016)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در عصر اطلاعاتی امروز که زندگی فردی با رسانه ها عجین شده، یکی از جذاب ترین و سرگرم کننده ترین تفریحات، تماشای تولیدات انیمیشنی است. در دهه های اخیر انیمیشن های سه بعدی، به سبب ویژگی های تکنیکی منحصربه فرد و جذابیت های ظاهری و همچنین فراهم آوردن بستری مناسب برای انتقال محتواهای متنوع، منجر شده است که این فرم (قالب) رسانه ای به سرعت طیف گسترده ای از کودکان، نوجوانان و حتی رده سنی بزرگ سالان را به خود جذب نماید. آنچه در این میان حائز اهمیت است، اهتمام سازندگان انیمیشن، به جنبه های تربیتی و آموزشی در کنار ابعاد سرگرم کننده این نوع از رسانه است. از سوی دیگر، عجین شدن مضامین ناسالم و غیراخلاقی با این محتواها، و آموزش و انتقال آن ها به مخاطب، حوزه عفاف عمومی و اجتماعی را، با تهدیدهای جدی مواجه می کند. این پژوهش به دنبال آن است که برخی از پیام های موجود در انیمیشن سه بعدی مهمانی سوسیس ها، ساخت شرکت هالیوودی کلمبیا پیکچرز را استخراج نموده و محتوای موردنظر را با رویکرد تربیتی و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، موردبررسی و واکاوی قرار دهد. در این روش مضامین موجود در این انیمیشن استخراج و مفاهیم مربوط به آن ها احصا شد؛ سپس مفاهیم به دست آمده، منجر به شکل گیری دوگانه ای در سه سطح «جهان بینی»، «باورها» و «رفتارها» شد. در پایان نیز مدلی ارائه گردید که نشان می دهد هر نوع جهان بینی، باورهای جنسی و به تبع، رفتار عفیفانه منحصر به خود را در حوزه مسائل جنسی تولید می کند.
ارتباط انسان با خدا از منظر زاویه طلایی 111 درجه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله اشاره به یک راه انفسی برای شناخت خداوند دارد. نسبت طلایی به عنوان مهر تأییدی است که خداوند بر موجودات این جهان زده است. مهر زرّینی که می تواند ذهن کنجکاو شخص را به خود جلب کند. در اینجا می خواهیم اثر جدید دیگری از این مهر زرّین را در چهره ی انسان آشکار و آن را با زاویه ی طلایی کره زمین ربط داده و به نتیجه ای دست یابیم که هدف خداوند متعال از خلقت انسان است. موقعیت کعبه روی کره زمین، در ارتباط با زاویه طلایی درجه است که است. اگر چنین ارتباطی در انسان وجود داشته باشد، مفهوم آن چیست؟ در این مقاله به روش تحلیلی و با رویکرد ریاضی زاویه ی طلایی بر کره ی چشم انسان و عنبیه درون آن ترسیم می شود. به کمک نجوم و دو شاخص مهم، یکی محور چرخش زمین و دیگری مدار گردش زمین، نشان داده می شود که کره ی زمین و کره ی چشم انسان با هم ارتباط معنایی دارند. که یک مدل ریاضی و فیزیکی در خصوص سجده بر خداوند و مناجات با او را ارائه می دهد. یکی از اسماء خداوند «علی اعلی» است. این اسم مقدس بر صورت انسان با یک انطباق هنری جالب و دقیق، ارتباط معناداری با کعبه و پرستش خداوند دارد. بنابراین هر شخص با دید هنری و الهی به این دو موضوع یعنی زاویه طلایی و نقش «علی اعلی» در چهره خود، می تواند مفهوم خلقت خود و لزوم پرستش خالق خود را در ذهن تداعی کند و سیمای پرستش خدا را مشتاقانه با نگاهی دیگر بنگرد.
بازنمود زندگی روزمره یوتوپیایی زنان غربی پیوسته به داعش در رسانه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با تأسیس داعش توسط البغدادی در سال 2014، او از مردان و زنان در کشورهای مختلف خواست تا زندگی خود را رها سازند و به عراق و شام مهاجرت کنند. برخلاف ادعای بازگشت به باورهای صدر اسلام، رسانه های اجتماعی نقش پُررنگی در حیات این دولت ایفا می کرد؛ زنان غربی مهاجر با بیان ابعاد آرمانی دولت اسلامی در این رسانه ها تأثیر چشمگیری در جذب دیگر زنان به قلمرو داعش داشتند. در این پژوهش با استفاده از نظریات زندگی روزمره و به طور خاص نظریه «لوفور» به بسط این نظریات از زندگی در شرایط عادی، به زندگی در شرایط جنگی توجه شده است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، روایت های منتشر شده در رسانه های اجتماعی از 38 زن غربی پیوسته به داعش (با بهره گیری از گزارشهای متمرکز بر داعش) تبیین شده است. یافته ها نشان می دهد زندگی روزمره زنان در غرب از لحاظ معیشتی در شرایط ایدئالی قرار داشت، اما جوامع غربی نتوانستند نیاز های معنوی آن ها را برطرف سازند. این زنان، دولت اسلامی را یوتوپیای محقق دانستند تا بتوانند به شعائر اسلام عمل کنند.