مطالعات دینی رسانه

هدف: این پژوهش در پی کشف گفتمان های موجود در متن وصیت نامه سردار سلیمانی و معرفی گفتمان غالب در آن است. روش: پژوهش حاضر به روش تحلیل گفتمان و با استفاده از الگوی ون دایک انجام شده است. جامعه این پژوهش، متن کامل وصیت نامه سردار شهید سلیمانی است و نمونه گیری در این نوشتار به صورت هدفمند انجام شد. یافته ها: ساختارهای گفتمان مدار موجود در فرازهای متن وصیت نامه شهید حاکی از ایدئولوژی مترقی فقه شیعه یعنی ولایت فقیه، در متن بوده است. اصلی ترین چارچوب موجود در متن، تقویت گفتمان انقلاب اسلامی به عنوان مرکزیت تحولات و تقابلات ایدئولوژیک اسلام و دشمنان اسلام در سده بیستم میلادی و مشروعیت افزایی جمهوری اسلامی به عنوان تنها ساختار سیاسی مبتنی بر تشیع در دوران کنونی است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که مهمترین و اصلی ترین روایت موجود در متن وصیت نامه اهمیت حفظ جمهوری اسلامی ایران به عنوان تداعی کننده اسلام است. نگارنده متن با بیان مصادیق و چهارگانه ی نقاط ضعف، نقاط قوت، تهدیدها و فرصت ها این موضوع را برجسته کرده است که حفظ اسلام و حفظ ایران، هر دو در گرو حفظ جمهوری اسلامی ایران است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین مبانی و اصول مکتب شهید سلیمانی الگوی جهان اسلام است. روش: این پژوهش با بررسی کتابخانه ای در زندگی نامه، سخنرانی ها، یادداشت ها و وصیتنامه شهید و همچنین مصاحبه با افراد صاحبنظر و استفاده از نظر خبرگان نوشته شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد اعتقاد راسخ به اسلام سیاسی و ولایت فقیه، اراده قاطع بر حاکمیت دین خدا در جهان، تکلیف شناسی و انجام وظیفه، ذوب در انقلاب بودن و جهت گیری انقلابی و جهادی، سلوک معنوی و دوری از نفسانیت و خودخواهی، باور به کرامت انسان ها و شتافتن به کمک آنها، مقابله و مواجهه با نظام سلطه، تدبیر، باور به داشته ها و اتکا به آن و ... از مبانی و اصول مکتب شهید سلیمانی است. نتیجه گیری: مکتب سلیمانی مکتبی جامع و مانع و ثمره حرکت هدف دار، سنجیده، خستگی ناپذیر و سرشار از ایمان و اخلاص حاج قاسم به سوی اهداف والا و الهی است. اکنون نوبت مسئولان و مدیران در سه قوه است که پایبند به مکتب سلیمانی باشند و با این سرمایه عظیم از گذرگاه های دشوار عبور کنند.

هدف: هدف از این پژوهش شناسایی ویژگیهای شخصیت شهید سلیمانی از منظر شخصیتهای برجسته محور مقاومت و دستیابی به عناصر گفتمانی مکتب شهید سلیمانی از منظر آنها است. روش تحقیق: روش پژوهش حاضر کیفی از نوع توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی با رویکرد ون دایک انجام شد. سخنرانی شش نفر از رهبران و شخصیت های برجسته مقاومت شامل: (1- آیت الله خامنه ای،رهبر معظم انقلاب، 2- سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، 3- بشاراسد، رئیس جمهور سوریه، 4- عبدالملک بدر الدین الحوثی، رهبر انصارالله یمن، 5- اسماعیل هنیه، رهبر حماس، 6- فالح الفیاض، رئیس حشد الشعبی) که در ایام پس از شهادت مظلومانه سردار سلیمانی بیان کرده اند، به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد این شخصیت ها با تبیین عناصر و ویژگی های بارز شخصیت شهید سلیمانی سعی کردند دلایل محبوبیت ایشان در بین ملت های مظلوم منطقه و جهان و خشم و انزجار و ضعف دشمنان مقاومت را از طریق نشان دادن عظمت مکتب شهید سلیمانی به عنوان تنها راه مقابله با دشمنان به گوش جهانیان برسانند. نتیجه گیری: در مقابل سانسور و کوچک نمایی رسانه های غربی در خصوص شهادت سردار سلیمانی، این شخصیت ها توانستند با تبیین ویژگی های بارز شخصیت ایشان، نشان دهند که ما در مورد شهید سلیمانی با قهرمان و نخبه ای مواجهیم که از نظر ذاتى و اجتماعى، استعداد ممتازى دارد و اقدامات و ابتکاراتى انجام داده است که شخصیت وی را فراتر از یک فرد و تا حد یک مکتب بی نظیر تبیین می کند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر ارائه الگوی مفهومی از مؤلفه های مؤثر بر بازنمایی شخصیت و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در تولیدات رسانه ای است. روش : روشی که این مقاله برای تبیین این مفهوم و ارائه الگو به کار گرفته است روش تحلیل مضمون است. یافته ها: پژوهش حاضر با بررسی های به عمل آمده از گفتار اندیشمندان، بزرگان و دوستان شهید و همچنین بررسی کتب، مقالات، صفحات خبری و گفت وگوهای پیرامون شخصیت و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی به 170 مفهوم اولیه و بعد از بررسی و تجمیع به 124 مضمون اولیه و سپس به هفت مضمون پایه و درنهایت به یک مضمون محوری در این زمینه دست یافته است. نتیجه گیری: براساس مؤلفه های به دست آمده رسانه هایی مانند رسانه های محیطی، چاپی، پخشی، تعاملی و پراکنده می توانند در بازنمایی شخصیت و مکتب شهید سلیمانی به عنوان یک اسطوره ملی در عرصه های داخلی و جهانی اثرات مثبتی را به طور واقعی در ذهن مخاطبان خود بگذارند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی ابعاد شخصیتی و رفتاری حاج قاسم سلیمانی با توجه به شاخص های فرماندهی و شناسایی ابعاد وجودیشان از طریق سیمای جمهوری اسلامی از منظرصاحب نظران حوزه علوم رفتاری پرداخته شده است. روش: این پژوهش به صورت مصاحبه ی نیمه ساختار یافته و مطالعه کیفی در مورد ویژگی های شخصیتی و رفتاری سردار حاج قاسم سلیمانی با استناد به کلیپ های سازمان صدا و سیمای کشور و اظهار نظرات مخاطبان و همچنین 11 نفر از صاحب نظران حوزه ی روانشناسی و علوم رفتاری که عضو سازمان نظام روانشناسی کشور هستند (6 زن و5 مرد)، با میانگین سنی 5/38 و با مدرک تحصیلی دانشجوی دکتری گرد آوری شده است. یافته ها: شاخص های شناسایی شده در دو محور فردی و اجتماعی به ترتیب اولویت شامل: فردی: خدا محوری تعبد و اخلاص، اخلاقی بودن، شجاعت، روحیه مقاومت، ولایت مداری، شهادت طلبی، گذشت و ایثار، فروتنی و ساده زیستی، شخصیت فوق العاده تأثیرگذار (کاریزماتیک)، اعتماد به نفس، مثبت اندیشی،چابکی، هوش هیجانی بالا ،سازماندهی رفتاری مناسب. اجتماعی: فرامرزی بودن و روحیه همدلی داشتن، مردمی بودن و فارغ از هر جناح سیاسی بودن، شوخ طبعی، قابل قبول و قابل احترام بودنِ جمعی، مهارت مذاکره و دستگیری از نیازمندان نتیجه گیری: شناسایی ابعاد شخصیتی افراد بزرگی مانند شهید حاج قاسم سلیمانی برای جامعه ی اسلامی ایران جزو موارد مهم و ضروری می باشد و باید با حفظ و آموزش چنین ویژگی های ارزشمندی به نسل های آینده ی سرزمین عزیزمان ایران کوشا بود. تولید محتوا در این خصوص می تواند الگوی مناسبی برای سایر افراد جامعه باشد.

هدف: هدف از این پژوهش پاسخ به دو سوال است: اولاً رسانه های جمعی چگونه می توانند فرهنگ ایثار و مقاومت را گسترش دهند؟ ثانیاً شخصیت شهید سلیمانی چه نقشی در فرهنگ سازی (ایثار و مقاومت) در جامعه دارد؟ روش: برای پاسخ به این سوالات، مقولات مورد نظر از درون مصاحبه ها استخراج شده و از طریق توصیف و تحلیل انتظام مفهومی یافته اند. یافته ها: نتایج نشان میدهد رسانه تلویزیون با تاکید مفاهیمی چون بالا بردن ایمان عمومی، بازنمایی محور مقاومت، وحدت گرایی، بازتولید ادبیات ایثار و مقاومت، قداست بخشی به فرهنگ ایثار و مقاومت، همدلی و برانگیختن عواطف انسانی و اسطوره سازی از شخصیتهای ملی و میهنی و به کارگیری آداب و رسوم غنی فرهنگ ایران در فیلم ها و برنامه های تلویزیونی می تواند موثر باشد. نتیجه گیری: استفاده از ظرفیت های شخصیت های برجسته معاصر همچون شهید سلیمانی و ارائه و ترویج مکتب سلیمانی میتواند در فرهنگسازی برای همه افراد به ویژه نسل هایی که دوران دفاع مقدس را تجربه نکرده اند در گام دوم انقلاب کاربردی و تاثیرگذار باشد. با این حال آگاهی بخشی و اطلاع رسانی همچنان از کاربردیترین کارکردهای رسانه برای ارتقاء فرهنگ سازی در جامعه است.