درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق اسلامی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
اخلاق عملی (اخلاق دستوری) اخلاق کاربردی اخلاق نظری اخلاق نقلی و تاریخی (نمونه های رفتاری) کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۰۱ تا ۲۲۰ مورد از کل ۳٬۲۲۲ مورد.
۲۰۱.

مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 5 - 35

کلیدواژه‌ها: معنای زندگی هدف از زندگی خدا مرگ آخرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۲ تعداد دانلود : ۵۹۷
هدف پژوهش حاضر، تبیین مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن کریم و بررسی میزان روایی آن بود. برای این منظور، مفاهیم و گزاره های مرتبط با معنای زندگی با استفاده از دو راهبرد "جست و جوی واژگانی" و "متن خوانی باز" از قرآن کریم گردآوری و با استفاده از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، 1399الف) مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای حصول اطمینان از تطابق آن ها با محتوای متون دینی از یک سو و کاربرد آن در حوزه روان شناسی از سوی دیگر، اعتبار یافته ها با استفاده از ارزیابی نظرات متخصصان به وسیله 8 کارشناس با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی گزاره های قرآنی، هفت مولفه به دست آمد که شامل: خدا به عنوان مبدأ و مقصد هستی، هدفمندی خلقت، مسیر زندگی یگانه، ناپایداری زندگی دنیا، آسیب پذیری زندگی دنیا، گریز ناپذیری مرگ و زندگی جاودانه آخرت بود. سپس مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن استخراج گردید. براساس مدل مفهومی، این جهان دارای مبدأ و مقصدی است و همه موجودات تکوینا به سمت مقصد در حرکتند. هدف نهایی زندگی، رسیدن به زندگی سعادتمند اخروی است و راه رسیدن به این هدف، مسیر یگانه و صراط مستقیم است.
۲۰۲.

آزادی ملاقات با متهم در سنجه شریعت، اخلاق و قانون(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵ (پیاپی ۷۴) 63 - 93

کلیدواژه‌ها: آزادی ملاقات با متهم حقوق بشر حقوق شهروندی سنجه اخلاق و شریعت عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۳
برپایه قوانین رایج، درشمار زیادی ازجرائم، از زمان توجه اتهام ومقدمات رسیدگی تا تکمیل پرونده قضائی برای صدور حکم نهائی، متهم تحت نظر قرارمی گیرد. این پرسش مطرح است که اقتضای مبانی شرعی واخلاقی درخصوص ملاقات آزادانه وی با افراد، ازجمله وکیل، چیست؟ پژوهش بنیادی حاضر، به روش توصیفی تحلیلی، به تحلیل اخلاقی مسأله با ریشه های فقهی و بررسی تعارض های احتمالی برخی قوانین می پردازد؛ یافته ها حاکی از آن است که بامحک اخلاق وملاک اعتدال میان رعایت حال متهم وحفظ حریم جامعه، منع مطلق ملاقات، چه بسا غیراخلاقی، آسیب زا وناموجّه بوده، جواز مطلق آن نیز ممکن است درتعارض با اخلاق، حکمت و قانون قرارگیرد. درواقع، هدف اصلی ازوضع چارچوب های متنوع درتدابیر سیاست مدن، تأمین فضائل ومکارم اخلاق، چون، قسط،عدل،انصاف واعتدال درامور بوده که عامل اصلاح رعیّت وبلاد دانسته شده است. نتایج، بیانگر آنست که اگر به تشخیص قاضی عادل، ملاقات بامتهم، فرایند کشف حقیقت را دچارتأخیر یاآسیب کند، مثل این که راه مجادله وگریز ازقانون را به او بیاموزد، بحکم عقل، فطرت واخلاق، باید تاسرحدّ تأمین مصالح، آن را محدودکرد. ازسوی دیگر، ممکن است منع مطلق ارتباط متهم با دیگران، آسیب های روحی یاجسمی ناروا برای او یا بستگانش بدنبال داشته، درتعارض با حقوق شهروندی قرار گیرد. بنابراین، درمجموع، باید با لحاظ مبانی عقلی واخلاقی، راه اعتدال پیموده و درجهت تأمین عدالت، ضمن به رسمیت شناختن حق ملاقات و حضور وکیل، بسته به چند وچون شواهد موجود علیه متهم، با تحدید یا نظارت برآن، باابزارهای نوین، راه تحریف حقیقت را تاسرحدّ امکان، بست؛ چه، یکسان پنداشتن متهمی که شواهد روشنی علیه او وجود دارد، اماهنوز حکم قطعی محکومیتش صادرنشده، با شهروند عادی غیرمتهم، درتنافی با ارتکاز عقلائی است.
۲۰۳.

انتقال آموزه ارزش «عدم جلوه گری» به دختران دبستانی، از طریق داستان: مطالعه ای پدیدارشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 7 - 34

کلیدواژه‌ها: جلوه گری ارزش اخلاقی داستان گلابتون دختران دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۲۸
مطالعه حاضر، به منظور بررسی چگونگی انتقال آموزه تربیتی و اخلاقی عدم جلوه گری و تبیین پیامدهای رفتارهای جلوه گرانه به دختران دوره ابتدایی، به کمک کتاب داستان انجام گرفت. روش پژوهش، پدیدارشناختی توصیفی و نوع نمونه گیری «باحداکثر تنوع» لحاظ شد و با 130 دانش آموز 9 الی 12 سال، در هفت استان کشور، بعد از اهدا و مطالعه کتاب، مصاحبه نیمه ساختاریافته هدایت شده صورت پذیرفت. تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها، با استفاده از روش تحلیل مضمون از نوع شبکه مضامین انجام گرفت. درنهایت، بعد از بررسی و تحلیل داده ها، در مرحله اول مضامین پایه (N=260)، در مرحله دوم مضامین سازمان دهنده (N=41) و در مرحله پایانی نیز، مضامین فراگیر (N=7) استخراج شدند و این مضامین، در قالب «پنج سطح» شبه صعودی با عناوین: «عدم ارتباط گیری با پیامِ کتاب»، «عدم انتقالِ یادگیری به دنیای واقعی»، «ارزش گذاری شناختی و عاطفی نسبت به عدم جلوه گری نزد نامحرم»، «انتقالِ یادگیری به محیط واقعی زندگی»، «تمایل و اقدام در مسیر کنشگری اجتماعی عفاف وحجاب» و یک سطح جانبی با عنوان «یادگیری غیرمستقیم سایر ارزش های اخلاقی» دسته بندی شدند. درمجموع، یافته های به دست آمده، از ظرفیت بالای کتاب های داستان، در انتقال و آموزش غیرمستقیم آموزه های اخلاقی و ارزشی نظیر عدم جلوه گری، به کودکان و نوجوانان حکایت دارد که شایسته است از سوی مسئولان و برنامه ریزان فرهنگی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
۲۰۴.

تحلیلی بر نظریه اخلاقی علامه مجلسی در پارادایم نظریات اخلاق هنجاری و پیامدهای کاربردی آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۳) 117 - 140

کلیدواژه‌ها: اخلاق نظریات اخلاقی اخلاق هنجاری پیامدهای کاربردی علامه مجلسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۶۸
اخلاق یک امر مهم و نیاز ضروری برای همه جوامع بشری هست و تاکنون نظریات اخلاقی مختلفی از سوی هر یک از اندیشمندان و اخلاق پژوهان شرقی و غربی ارائه شده است . عمده این نظریات در سه نظریه اصلی وظیفه گرایی،فضیلت گرایی و غایت گرایی خلاصه می شود . اندیشمندان اسلامی نیز به این امر اهتمام ویژه داشته و رسالت اصلی دین را پرورش انسان ها در حوزه اخلاق می دانند از جمله این اندیشمندان علامه محمدباقر مجلسی است .ایشان داعیه دار طرح اخلاقی نقلی با بهره گیری از آموزه های وحیانی می باشد و در کتب و نگاشته های خویش بسیار به اخلاق پرداخته است . لذا این سوال مطرح می شود که نظریه اخلاقی علامه مجلسی چیست ؟و ایشان ملاک ارزش گذاری افعال اخلاقی را در چه چیزی می داند؟ و نظریه وی با کدام یک از نظریات مطرح در اخلاق هنجاری مطابقت و هم سویی دارد؟این پژوهش در پاسخ به این سوال و با رویکرد تحقیقی –تحلیلی با مطالعه آثار علامه به این نتیجه رسید که مهمترین جنبه ابداعی و نوآورانه در نظریه ایشان این است که نظریه اخلاقی وی یک نظریه تلفیقی است که شامل هر سه نظریه اصلی مطرح در اخلاق هنجاری می باشد . علامه در پایین ترین مرتبه و به حکم فطرت و پاره ای از اخلاقیات ذاتی انسان، ملاک ارزش گذاری افعال را در وظیفه گرایی می داند.
۲۰۵.

تبیین میدان معناشناسی واژه عفت در قرآن و روایات از منظر محور هم نشینی و جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 183-200

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم روایات عفت معناشناسی روابط همنشینی و جانشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۱۳
از مهم ترین روش های شناخت معنای واژه ای در زبان، استفاده از مفاهیم هم نشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط هم نشینی و جانشینی، می تواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژه اى است که بر گونه ای از بازدارندگی و خویشتن داری در انجام فعل حرام و زشت یا گدایی و درخواست بی مورد دلالت دارد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای با تأکید بر حوزه معناشناختی به بررسی واژه عفت درآیات و روایات پرداخته و با عنایت به روابط مفهومی عفت با دیگر مفاهیم هم نشین و جانشین، گستره معنایی این واژه و مفاهیم نو و کارآمد و چرایی هم نشینی و جانشینی این واژگان را به جای عفت بیان کرده که برای تعیین حدودوثغور این واژه و جلوگیری از سوء برداشت های شخصی ضروری است. بر اساس یافته های این پژوهش تعدادی از مفاهیم همچون هتک، حرص، شهوت رانی و گدایی مفاهیم متقابل عفت هستند و قناعت، نشانه اسلام و تشیع، غیرت، عقل و بهترین عبادت، مفاهیم غیرمتقابل و هم نشین عفت هستند که ارتباط معنایی وثیقی با عفت دارند و واژههای کف، امتناع، صبر و حفظ و آیات یا جملاتی در قرآن کریم جانشین واژه عفت هستند.
۲۰۶.

چالش های اخلاقی سفته بازی در شرایط بی ثباتی اقتصادی با محوریت آیه 34 سوره «توبه» براساس دیدگاه تفسیری علامه طباطبائی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 65-78

کلیدواژه‌ها: خرید ارز و مسکن و خودرو نظام اقتصادی آسیب های اخلاقی علامه طباطبایی منافع شخصی و جمعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۲۹
در سال های گذشته با بروز برخی مشکلات اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت ارزهای بین المللی این انگیزه در بخشی از افراد جامعه شکل گرفت تا با سرمایه گذاری در بازارهایی همچون ارز، مسکن و خودرو از این بستر منافعی ببرند. با شیوع این نگرش در تعداد قابل توجهی از افراد جامعه، اهمیت بررسی ابعاد مختلف قانونی، اقتصادی، فقهی و اخلاقی این نوع سفته بازی امری واضح است. البته بررسی دقیق و علمی هرکدام از ابعاد مذکور نیازمند پژوهشی جداگانه است. اما با توجه به اینکه بررسی ابعاد اخلاقی این قبیل سفته بازی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است، ضرورت تبیین این بُعد، از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار است. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به بررسی ابعاد اخلاقی این نوع فعالیت های اقتصادی با محوریت آیه 34 سوره «توبه» و براساس دیدگاه تفسیری علامه طباطبائی می پردازد. نتیجه پژوهش اینکه با خرید و حبس ارز، مسکن و خودرو و با ورود نقدینگی به این بازارها جریان معاملات اقتصادی و رونق آنها دچار اخلال می شود و از این جهت امری غیراخلاقی است. همچنین ورود به این نوع سفته بازی ها آسیب های اخلاقی همچون تقدم منفعت شخصی بر منفعت جامعه، بی اعتنا نسبت به قشر ضعیف جامعه، اشتیاق نسبت به آشفتگی و گرانی در اقتصاد و شادمانی از ضرر دیگران را در پی دارد.
۲۰۷.

واکاوی نظام اخلاقی قرآن با تکیه بر مفاهیم «اسلام» و «ایمان» در تفسیر المیزان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) 69-94

کلیدواژه‌ها: نظریه های اخلاقی ارزش های اخلاقی بازخوانی اخلاق اسلام ایمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۷
شناسایی نظام اخلاقی قرآن به  مثابه راهنمای نگرش و کُنش، پیوسته مورد توجه اندیشوران مسلمان بوده است. تلاش های فراوانی برای شناسایی نظام اخلاقی قرآن به صورت تک نگاشته به رشته تحریر درآمده است، اما به نظر می رسد نگاه تک بُعدی به آیات و بسنده کردن به یک نظریهٔ اخلاقی در اخلاق هنجاری - برای تبیین نظام اخلاقی قرآن - نادرست است. مطالعه پیش رو، در صدد بازخوانی نظام اخلاقی قرآن با روش توصیف و تحلیل نقادانه است و می کوشد تبیین روشن و دقیق تری از نظام اخلاقی قرآن بدست دهد. در این راستا، ضمن توصیف نظریه های اخلاقی (غایت گروی، وظیفه گروی، فضیلت محوری) و تحلیل عقلانی هر کدام، به سنجش آنها با آیات قرآن کریم پرداخته است. مطابق نتایج حاصله، با توجه به مفاهیم تشکیکی و چهار گانه واژه های «اسلام» و «ایمان» در قرآن کریم، آدمی با سطوح مختلف معرفتی و انگیزشی در هر سطح، نیازمند تمسک به یکی از نظریه های اخلاقی است. افزون براین، قرآن کریم، ضمن بهره گیری از نظریه های اخلاقی، از مراتب والاتر از ارزش های اخلاقی ویژه خود بهره مند است.
۲۰۸.

تعهد اجتماعی در مسوولیت پذیری مدنی با وجود اسباب مجمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 247 - 257

کلیدواژه‌ها: فقه مسئولیت مدنی سبب مجمل رابطه سببیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۳۴
برای صدور حکم به جبران خسارت، احراز رابطه سببیت الزامی است و اگر این رابطه احراز نگردد، صدور حکم به جبران خسارت و مسئول دانستن یک یا چند شخص ممکن نمی باشد. مقتضیات ناشی از این قاعده اثباتی، مانع درون حقوقی بر سر راه جبران خسارت شناخته می شود. رابطه سببیت، به صورتهای گوناگون قابل فرض است ؛ به این معنی که در زیان حاصله، یا عامل واحد دخالت داشته و یا عوامل متعدد و در صورت تعدد عوامل، یا همه به صورت مباشر در ایجاد ضرر مشارکت داشته اند، یا همه به صورت سبب دخیل بوده اند و یا بعضی به صورت سبب و بعضی، به صورت مباشر در ایجاد ضرر نقش داشته اند. نظامهای حقوقی برای حل مسئله مورد نظر، روشها و راه حل های گوناگونی را بر ای صدور حکم و نحوه جبران خسارت به زیان دیده ، ارائه نموده اند و فقه اسلامی ، هم در زمینه دیدگاه های قابل توجهی دارد که در نوشته پیش رو به بررسی این دیدگاهها پرداخته می شود.
۲۰۹.

راهکار سنجش باورهای توحیدی قلبی براساس اندیشه علامه طباطبائی و آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 27-40

کلیدواژه‌ها: راهکار سنجش باورهای توحیدی باورهای قلبی ارزش ها آیت الله مصباح یزدی علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۴۵
غالباً کشف باورهای توحیدی قلبی را غیرممکن انگاشته اند و از کاربرد آنها در تحقیقات مربوط به دانش های انسانی غفلت شده است. این پژوهش راهی را برای زدودن این کاستی می پیماید و با بهره گیری از تبیین علامه مصباح یزدی درباره «مراتب توحید» که اهمیت و ضرورت باور به ربوبیت تشریعی الهی را در میان مراتب توحیدی مطرح کرده است، وارد بحث می شود. سپس از اندیشه علامه طباطبائی درخصوص عوامل انگیزشی بهره برده که مطابق آن، ارزش ها از باور قلبی متأثرند و سایر عوامل انگیزشی برای تأثیر بر ارزش ها، نیازمند تأثیرگذاری بر درک قلب هستند. نتیجه حاصل از تطبیق و ترکیب این دو اندیشه، بیان می دارد که باور قلبی نسبت به ربوبیت تشریعی الهی، نخستین و ریشه ای ترین عامل در ایجاد و گسترش ارزش هاست. با قوت گرفتن این باور، شاهد غلبه ارزش های معنوی هستیم و در صورت تضعیف آن، غلبه ارزش های مادی را نظاره خواهیم کرد. اهمیت این تأثیرگذاری تا جایی است که با سنجش ارزش ها و کشف غلبه مادی یا معنوی آنها در عرصه های فردی و اجتماعی، می توان به ضعف و قوت باور مزبور پی برد. این تحقیق از نوع کیفی بوده و از روش توصیفی تحلیلی استفاده کرده و از روش کلامی روان شناسی نیز در گزینش، چینش، تحلیل و ارائه گزارش نهایی بهره برده است.
۲۱۰.

نسبت سنجی اخلاق کاربردی و فقه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) 25-46

کلیدواژه‌ها: فقه اخلاق کاربردی نسبت فقه و اخلاق فقه و اخلاق کاربردی اخلاق کاربردی اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۶۶
«اخلاق کاربردی» شاخه ای از اخلاق پژوهی فلسفی در مغرب زمین است که به مواجههٔ مستقیم با معضلات عملی اخلاق می پردازد، از این رو، می توان آن را به  مثابه دانشی برای وظیفه شناسی عقلانی معرفی کرد. به رغم ترجمه و رواج روز افزون مباحث این دانش در ایران، اما نسبت این دانش با علم فقه، به روشنی تبیین نشده است. دیدگاه های محتمل در این زمینه را می توان در سه گونهٔ کلی دسته بندی کرد: ۱. تقدم اخلاق کاربردی بر فقه؛ ۲. اخلاق کاربردی در عرضِ فقه؛ ۳. تقدم فقه بر اخلاق کاربردی. در این مقاله تلاش شده تا ضمن نقد و بررسی این دیدگاه ها، دیدگاه درست در باب نسبت اخلاق کاربردی با فقه بیان و تبیین شود. در این راستا، پس از اشاره به ماهیت اخلاق کاربردی، به مقایسه و نسبت سنجی مسائل و احکام اخلاق کاربردی با مسائل و احکام فقهی پرداخته شده است. دیدگاه سوم، در زمینهٔ تعیین تکلیف دینداران، بیشتر موجّه به نظر می رسد؛ با این همه، قبول این دیدگاه به معنای بی فایده بودن مباحث اخلاق کاربردی برای دین داران نیست و اخلاق کاربردی، همچنان می تواند کارکردهای قابل توجهی برای عموم دین داران و به ویژه فقها و حتی متکلمان داشته باشد.
۲۱۱.

ویژگیهای رفتاری و عملکرد میدانی یهود در داستان های امروزی عرب (مطالعه موردی رمان های دمٌ لفَطیِر صَهیُون حاره الیهود و ربیع حار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 5 - 20

کلیدواژه‌ها: چهره یهود رمان عربی فلسطین دمٌ لفَطیِر صَهیُون حاره الیهود ربیع حار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۲۳۷
با تأمل ادبیات داستانی امروز عرب، آثار داستانی فراوانی را متأثر از جنگ بین مسلمانان عرب و صهیونیسم می یابیم که نویسندگان این آثار، مستقیم یا غیرمستقیم از این پدیده تأثیر پذیرفته اند تا چهره واقعی یهود غاصب را به جهان معرفی نمایند. قوم یهود با ویژگی های خاصی که دارد، به عنوان بدترین دشمن اسلام معرفی شده و هیچ کس به سرسختی او با مسلمانان مقابله نمی کند. تحقیق حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی و با هدف معرفی چهره یهود در رمان های دمٌ لفَطیِر صَهیُون حاره الیهود و ربیع حار نگارش شده است، یافته ها حاکی از آن است که در هر دو رمان، آنان در آثار خود از حادثه تاریخی سخن می گویند و با بهره از ظرفیت های ادبیات داستانی، روایتی ماندگار از واقعیت ها بیان شده است و از تمامی مؤلفه ها و روایتی به عنوان نشانه ای برای تبیین اعتقادات و ایدئولوژی مورد نظر خود استفاده نموده اند تا تصویر واقعی یهودیان روشن گردد. در این رمان ها پیش زمینه ای را که عملیات شهادت آغاز می شود، روشن می کند و به سؤالات مطرح شده در عرصه بین المللی در مورد مقاومت، شهادت و آنچه غرب تروریسم می نامد پاسخ می دهند.
۲۱۲.

واکاوی اخلاق حرفه ای اساتید دانشگاه فرهنگیان از منظر دانشجو معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۲ ۱۲۶-۱۰۱

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای اخلاق مدرسی اساتید دانشگاه فرهنگیان دانشجومعلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۴
از مسائل مهم در تعلیم و تربیت رعایت اخلاق حرفه ای از سوی آموزش دهندگان است. این تحقیق با هدف بررسی کیفیت رعایت اخلاق حرفه ای از سوی استادان دانشگاه فرهنگیان از منظر دانشجومعلمان انجام شده است. رویکرد پژوهش کیفی و با روش پدیدارشناسی توصیفی است. میدان پژوهش دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی است که طی مصاحبه با نفر سیزدهم، اشباع داده ها حاصل شد. جمع آوری داده ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته و تحلیل آنها با روش کلایزی انجام شد. نتایج پژوهش مبنی بر پایبندی و عدم پایبندی به رعایت اخلاق حرفه ای ذیل شش بُعد ویژگی های فردی، آموزشی، ارزش های اجتماعی و فرهنگی، تعهدات سازمانی، ویژگی های اعتقادی و بُعد تربیتی به دست آمد. یافته ها نشان داد استادان در حد متوسط به موارد اخلاق حرفه ای پایبندند.
۲۱۳.

آسیب ها و چالش های تحقق کرامت انسانی در جهان معاصر و راهکارهای رفع آن با الهام از آموزه های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 117 - 144

کلیدواژه‌ها: کرامت انسانی جهان معاصر آسیب ها و چالش ها سیره رضوی راهکارها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۷ تعداد دانلود : ۳۰۰
توجه به کرامت انسانی به عنوان یک موهبت الهی که در میان آفریده ها و موجودات فقط مختص انسان ها است، از دلایل کمال انسانی و تحقق اراده الهی مبنی بر خلیفه اللهی انسان بر روی زمین است. اما فاصله گرفتن انسان از اهداف آفرینش و ضروریات زندگی انسانی و عبودیت پروردگار، مانع تحقق کامل و اساسی این مفهوم در جهان معاصر شده و آسیب ها و چالش های فراوانی را پیش روی این مفهوم نهاده است که لازم است از طریق منابع اصیل و کاربردی در رفع آن ها تلاش شود. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب ها و چالش های تحقق کرامت انسانی و راهکارهایی رفع آن ها با الهام از آموزه های رضوی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با استناد به منابع قرآنی – روایی و متون کتابخانه ای و اینترنتی است.یافته های پژوهش نشان داد مهمترین آسیب ها و چالش های تحقق کرامت انسانی در جهان معاصر شامل «خروج انسان از مرکزیت آفرینش، مصرف گرایی و تجمل گرایی، حرص و طمع، شهرنشینی، تخریب محیط زیست، مصرف مواد مخدر، افزایش تنهایی، گسترش فضای مجازی و انحرافات آن، جنگ و خونریزی، فاصله از دین و از بین رفتن حریم خصوصی» است که براساس آموزه های رضوی مهمترین راهکارهای رفع آن ها شامل «برنامه ریزی در امور، انفاق، احترام و تکریم دیگران، قناعت، ایمان و معنویت، پرهیز از خواهش زیاد از دیگران، تقوا و دوری از گناه، دوری از صاحبان رذایل و فضای آلوده مجازی، خودشناسی، عفو و گذشت، دوری از تمسخر و تحقیر، مراقبت از طبیعت و حفظ حرمت و شخصیت دیگران» است.
۲۱۴.

مسئولیت اخلاقی نگهداری از سالمند در آموزه های اسلامی (دامنه و قلمرو)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۱) 37 - 64

کلیدواژه‌ها: مسؤلیت اخلاقی آموزه های اسلامی مراقبت از سالمندان سالمند نگهداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۸۲
افزایش سریع جمعیت سالمندان کشور، واقعیتی غیرقابل انکار است.عدم آگاهی از وظایف ومسؤولیت هایی که افراد ویا نهاد ها در برابر آنها دارند تأثیر قابل توجهی بر افراد سالمند،خانواد ه آنها و جامعه دارد. با توجه به اینکه دامنه و نوع مسؤلیت ها در برابر سالمندان با نیازهایی که انها دارند متناظر است،پس از بحث مقدماتی درباره این نیازها به ویژه در دنیای مدرن و به دنبال تغییراتی که در ارزش ها،الگوهای رفتاری و معیارهای اخلاقی بوجود آمده،در مورد جایگاه اجتماعی سالمندان در نهاد خانواده و مقدار ونیز چگونگی مسؤلیت فرزندان وافراد دیگر ونیز نهادهای اجتماعی به ویژه دولت بررسی می شود. منبع اصلی الهام بخش این تحقیق آموزه های اسلامی است به ویژه روایات اسلامی ازاهل بیت است. در بخش اول مهم ترین نیازها توضیح داده شده اند ودر بخش اصلی مقاله دامنه مسؤلیت در قبال سالمندان فراترازفرزندان دیده شده است.ونیز جهت گیری اصلی مسؤلیت ها حفظ کرامت سالمندان وبرآوردن نیازهای آنها با این رویکرد است. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع معتبر، کتب و مقالات گردآوردی شده است. نتایج بدست آمده: - مسئولیت اصلی یعنی حفاظت فیزیکی وحمایت روحی وعاطفی همه جانبه در قبال والدین برعهده فرزندان است گرچه نزدیکان ونهادها نیز در قبال آنان مسئولند وانجام این مسئولیت باید همراه با تکریم وحفظ حرمت والدین باشد.
۲۱۵.

تاثیر اختلال رفتاری جنسی در تحقق احصان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 41 - 62

کلیدواژه‌ها: اختلال جنسی اختلال عملکرد جنسی اختلال رفتاری احصان حسن معاشرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۸
مسأله اختلال عملکرد جنسی یکی از پدیده های نوپیداست که در پژوهش ها و مطالعات اخلاقی ، فقهی و حقوقی کمتر مورد بررسی و کاوش قرار گرفته است. اختلال جنسی در مقابل سلامت جنسی قرار دارد. یکی از مسایل مرتبط با اختلال عملکرد جنسی، تأثیر آن بر حسن معاشرت، زیست عفیفانه یا پاک زیستی، رضایت جنسی و در نتیجه احصان زوجین است که می تواند مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. یافته پژوهش آن است که با توجه به ملاک و معیارهای حسن معاشرت می توان اختلال های جنسی را از موانع تحقق احصان برشمرد. به تعبیری دیگر، با توجه به قواعد اخلاقی و تأثیر آن بر احکام حقوقی، می توان بر این نظر بود که اختلال های جنسی می تواند در زمره موانع احصان محسوب گردد.
۲۱۶.

جایگاه اخلاق حسنه در مبنای داوری پذیری در حقوق ایران و اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 63 - 74

کلیدواژه‌ها: داوری پذیری اخلاق حسنه رای داور نظم عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۵۰
داوری پذیری به معنای قابلیت ارجاع یک دعوی به داوری در همه کشورهای دنیا از منابع و الزاماتی سرچشمه می گیرید که این منابع مبانی داوری پذیری را تبیین می نمایند. یکی از این منابع اخلاق حسنه می باشد. اخلاق حسنه که جزو منابع الزامی غیر موضوعه می باشد در قواعد حقوقی تمام کشور ها وجود دارد. هم در حقوق ایران و هم در حقوق کشورهای اروپایی ارجاع دعوی به داوری در خصوص موضوعات حقوقی منطبق با اخلاق حسنه ممنوع است. اما تعریف اخلاق حسنه و مصادیق آن در تمام کشورها یکسان نیست. ممکن است موضوعی در حقوق ایران به دلیل ممانعت با اخلاق حسنه قابل داوری پذیری نباشد و برعکس در حقوق کشورهای اروپایی قابل داوری پذیری باشد. بنابر این.با توجه به ارزش و اهمیت داوری، بررسی این مبنا بسیار اهمیت دارد. در حقوق کشورهای اروپایی دکترین حقوقی و رویه قضایی به استناد به آراء قضات و تفسیرهای حقوقی سعی بر محدویت معیار اخلاق حسنه و سایر مبانی فوق در داوری پذیری دعاوی نموده است تا دعاوی بیشتری قابل ارجاع به داوری باشد.
۲۱۷.

تاملی در امکان و الزامات کاربرد "ملامت" به مثابه یک شیوه اصلاح اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۳) 41 - 63

کلیدواژه‌ها: ملامت اصلاح اخلاقی مولفه های ملامت سرزنش اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۷۳
برای آگاهی بخشی و اصلاح رفتار افراد خطاکار معمولا شیوه های تربیتی گوناگونی از جمله موعظه، انذار، تبیین، تنبیه و ... به کار برده می شود. یکی از شیوه های واکنش به خطای افراد، "ملامت" است. آثار و پیامدهای ضد و نقیضی برای ملامت ذکر شده است؛ از آثار کاملا منفی و مخرب تا آثار مثبت و سازنده؛ حتی گاهی ملامت برای پی بردن به خطا و ایجاد احساس ندامت و اصلاح خویشتن مفید تلقی شده است. اما در مجموع، این نوع مواجهه تا کنون کمتر به عنوان یک شیوه تربیتی مورد توجه اندیشمندان اخلاق و تربیت قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا مولفه های شناختی، عاطفی و رفتاری ملامت مورد بررسی قرار گرفته و سپس شرایطی که باعث می شود که ملامت کارکرد سازنده، اصلاحی و تربیتی پیدا کند، بررسی شده است. بر اساس یافته ها، این امکان وجود دارد که با رعایت شرایطی هشت گانه، به نوعی فرد خطاکار را مورد ملامت قرار داد که اثرات سازنده و تربیتی برای او در پی داشته باشد. شروط هفت گانه در مقاله مورد تبیین و بحث قرار گرفته اند.
۲۱۸.

تربیت اخلاقی به مثابه هدف متعالی گزاره های اخلاقی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 33 - 62

کلیدواژه‌ها: گزاره های اخلاقی حسن و قبح ذاتی عقلی تربیت اخلاقی قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۲۵
یکی از مسائل مهم اخلاقی که پیشینه آن به یونان باستان بازمی گردد این است که معرفت اخلاقی مستقل از فرمان خداست یا وابسته به آن. برخی مانند معتزله و امامیه معتقدند عقل توانایی فهم دست کم بسیاری از ارزش های اخلاقی را دارد و معرفت اخلاقی، عقلی و مستقل از خداست و از این جهت بر دین تقّدم دارد و حتی اثبات وجود خدا و نبوت عامه تنها با فهم برخی از ارزش های اخلاقی از طریق عقل امکان پذیر است. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و بازخوانی و تحلیل آیات اخلاقی قرآن، به دنبال پاسخگویی به این سوال است که با وجود فهم گزاره های اخلاقی از سوی عقل، کارکرد گزاره های اخلاقی قرآن چیست؟ نتابج نشان از آن دارد که مقصود اصلی قرآن کریم تربیت اخلاقی و پذیرش و استناد به دانسته های اخلاقی پیشین آدمی است نه معرفت بخشی. بر این مدعا می توان شواهد مختلفی از جمله: وفای به عهد، شکر منعم، الگوگرایی در توصیههای اخلاقی، و نیز استفاده از زبان وعظ به جای درس و بحث، اقامه کرد.
۲۱۹.

بررسی اثربخشی آموزش درس اخلاق حرفه ای معلم بر جهت گیری مذهبی و تنیدگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۳) 141 - 168

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای جهت گیری مذهبی تنیدگی تحصیلی تعلیم و تربیت اسلامی دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۱
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش درس اخلاق حرفه ای معلم بر جهت گیری مذهبی و تنیدگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کرمان انجام شد. روش تحقیق نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کرمان در نیمسال اول تحصیلی 1400-1401 بود. 50 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش (25 نفر) و کنترل (25 نفر) به طور تصادفی تقسیم شدند. گروه آزمایش تحت آموزش اخلاق حرفه ا ی معلم در 8 جلسه 90 دقیقه ای قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه جهت گیری مذهبی ثناگویی زاده و جان بزرگی(1390) و تنیدگی تحصیلی سان، دون، هو و ژو (2011) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آمار توصیفی، تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره و با نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. نتایج نشان داد که آموزش اخلاق حرفه ای معلم به طور معنی داری موجب افزایش جهت گیری پایبندی مذهبی، کاهش جهت گیری ناپایبندی مذهبی و دوسوگرایی و کاهش تنیدگی تحصیلی دانشجویان شد (001/0> P). میزان این تاثیر براساس مقدار اندازه اثر بر جهت گیری پایبندی مذهبی 53/0، ناپایبندی مذهبی 47/0، دوسوگرایی 36/0 و تنیدگی تحصیلی 32/0 بود. بر این اس اس می توان پیش نهاد کرد که از این آموزش و راهکارهای موجود در جلسات آموزش اخلاق حرفه ای نظیر مسئولیت پذیری، تعهد حرفه ای و شغلی، مقابله با استرسورهای تحصیلی و سازگار شدن با محیط شغلی و تحصیلی در جهت افزایش جهت گیری مذهبی و کاهش تنیدگی تحصیلی دانشجومعلمان استفاده شود.
۲۲۰.

نقش «مودت فی القربی» در مکتب شهید سلیمانی (با محوریت اخلاق و معنویت توحیدمحور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 119 - 142

کلیدواژه‌ها: مکتب شهید سلیمانی مودت ذی القربی اجر رسالت اخلاق و معنویت توحید محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۸
از اهداف مهم ارسال پیامبران، تعالی اخلاق و معنویتِ توحیدمحور است. بر پایه آموزه های وحیانی، اهتمام به ادای اجر رسالت یعنی مودت فی القربی، بستر ساز معنویت و اخلاقی است که در بیانیه گام دوم، به مثابه دو راهبرد مهم نیل به تمدن نوین اسلامی معرفی گردید. شهید قاسم سلیمانی، نمونه ای برجسته از تربیت شدگان اسلام است که با پیوند اخلاق و معنویت توحیدمحور در راستای تحقق حرکت انبیاء و امامان b جان خویش را فدا نمود. نوشتار پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، کارآمدی مودت در اخلاق و معنویت را با محوریت مکتب سلیمانی با تأکید بر آیات و روایات برمی رسد. بر اساس یافته های پژوهش، مودت فی القربی علاوه بر ایفای نقش بازدارندگی در راستای پاکسازی نفس، نقش تمهیدی در تعالی اخلاق و معنویت در سه محور ارتباط انسان با خدا، اهل بیتb و مردم دارد. در پرتو چنین مودتی شهید سلیمانی با رابطه ای متواضعانه و صادقانه به جامعه خدمت رسانی کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان