درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۲۱ تا ۹۴۰ مورد از کل ۹٬۱۵۱ مورد.
۹۲۱.

شناسایی مؤلفه های ارزیابی آموزشی-رفتاری معلمان و دبیران مدارس اسلامی: مورد مطالعه مدارس طلوع شهر تهران (یک مطالعه کیفی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۰) ۱۰۲-۸۱

کلیدواژه‌ها: آموزش رفتار ارزیابی معلمان ارزیابی آموزشی - رفتاری مدارس اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۶
هدف: این پژوهش باهدف شناسایی مؤلفه های ارزیابی آموزشی- رفتاری معلمان و دبیران مدارس اسلامی طلوع انجام شد. روش: مطالعه ای حاضر پژوهشی کاربردی است که به روش کیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه صاحب نظران، اعم از خبرگان نظری در حوزه ارزیابی آموزشی- رفتاری معلمان و خبرگان تجربی در حوزه ارزیابی آموزشی- رفتاری معلمان مدارس اسلامی طلوع بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. اعضای نمونه در این پژوهش پس از مصاحبه با 10نفر، اشباع نظری در پاسخ ها به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری تماتیک استفاده گردید. یافته ها: بر اساس نتایج مؤلفه های مؤثر در رابطه با ارزیابی آموزشی- رفتاری معلمان و دبیران مدارس اسلامی طلوع ، 69 مولفه به صورت ویژگی های : اخلاقی و شخصیتی، ویژگی های تخصصی، مهارت های تدریس، ارزیابی آموزشی، کنش روانشناسانه و مدیریت کلاس استخراج شد. 19راهکار، نیز به صورت راهکارهای آموزشی و راهکارهای رفتاری استخراج و تقسیم بندی شدند. نتیجه گیری: از پیامدهای مهم شناسایی مؤلفه های ارزیابی آموزشی- رفتاری معلمان و دبیران ؛ نوآوری آموزشی، کنترل و نظارت و ارزشیابی است.
۹۲۲.

تحلیلی بر معمّای عدد هفتاد و پنج گزاره اخلاقی در حدیث عقل و جهل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 243-266

کلیدواژه‌ها: حدیث عقل و جهل ترادف معنایی مفاهیم و مصادیق اخلاقی عدد هفتاد و پنج نقد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۲ تعداد دانلود : ۵۵۳
حدیث عقل و جهل از جمله احادیث مهم اخلاقی و تربیتی است که به بیان لشکریان عقل و جهل تحت عنوان فضایل و رذایل پرداخته است؛ از این رو می تواند به عنوان سند و منشور اخلاق و تربیت امام صادق (علیه السلام) نام گذاری گردد؛ اما نکته مهم حدیث این است که تعداد سربازان عقل و جهل که در متن روایت بیان شده بیش از عدد هفتادوپنج است که در ابتدای روایت به آن تصریح شده است، چنانکه برخی نقل ها، تعداد سربازان عقل و جهل را بالغ بر 78، 80،81، 82 یا 83 ذکرنموده اند. لذا در این خصوص دیدگاه شارحان بزرگ با یکدیگر مختلف بوده است. چنانکه میرداماد در میزان عدد 75دچار سهو شده و ملاصدرا شیرازی نیز اظهار ناتوانی بر فهم عدد 75 نموده است اما در مقابل برخی شارحان بزرگ حدیث از جمله؛ شیخ بهایی، فیض کاشانی، شریف شیرازی با استناد به برخی واژگان در متن روایت، قائل به ترادف معنایی بوده و علت آن را سهو راویان یا ناسخان یا معانی قریبه و خفیّه دانسته اند و برخی دیگر از جمله؛ ملاصالح مازندرانی، ملاخلیل قزوینی، علامه مجلسی به عدم ترادف معنایی قایل گشتند. مقاله حاضر ضمن بیان دیدگاه های مختلف شارحان و تجمیع منابع حدیثی به معرفی و تبیین گزاره های اخلاقی و نقد آنها پرداخته است و معتقد است با توجه به اختلاف منابع و نُسخِ، گزاره های اخلاقی فراتر از توجیه ترادف معنایی است و در مازاد بر عدد 75 سرباز عقل و جهل سهو از ناحیه امام (علیه السلام) [به خاطر مقام عصمت]، ناسخان و راویان [به خاطر وثاقت و ضابط بودن] صورت نگرفته است لذا نظریه عدم ترادف معنایی قابل قبول است؛ زیرا روایت عقل و جهل در صدد بیان مفهوم عدد، بیان کثرت و امهّات گزاره های اخلاقی و تربیتی تحت دو عنوان کلی عقل و جهل و خیر و شر است.
۹۲۳.

نقش مؤلفه های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و تطبیق نظری با اصول اخلاقی متناظر آن در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۴ ۱۳۰-۱۰۵

کلیدواژه‌ها: هوش اخلاقی مولفه ها سازگاری همسران متون اسلام تطبیق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۲۲
هدف از پژوهش تطبیقی حاضر، تعریف و تبیین نقش هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران وتطبیق مولفه های آن با معیارها و اصول اخلاقی است که دین اسلام در این حوزه، پیشنهاد می دهد. بدین منظور ابتدا به تعریف هوش اخلاقی مطرح در روان شناسی و بررسی مولفه های آن پرداخته شده و نقش هوش اخلاقی در سازگاری زناشویی از دیدگاه علمی تبیین شده است؛ سپس این مولفه ها با مفاهیم اخلاقی مرتبط در دین اسلام مورد تطبیق و ارزیابی قرار گرفته و در پایان، مرزهای هوش اخلاقی اسلام ترسیم شده است؛ می توان گفت ، مولفه های هوش اخلاقی، هریک، روشهایی اکتسابی وقابل یادگیری درجهت برقراری ارتباطی رضایت بخش بین همسران با توجه به مقتضیات پیرامونی و همسازی با تجربه های جدید هستند که در دیدگاههای بشری با انسان محوری و در اسلام با محوریت خدا و انسان متعادل در راستای تعالی و تعهد درونی به آموخته های اخلاقی، تعریف می شوند.
۹۲۴.

چالش های اخلاقی وضع قانون و راهکارهای برون رفت از آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۴ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۳) 43 - 66

کلیدواژه‌ها: نمایندگان مجلس چالش اخلاقی تعارض اخلاقی اخلاق قانونگذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۲۰
مجلس شورا، امروزه از مهم ترین عناصر حکومت در بسیاری از کشورهای جهان است که وظایف و اختیارات گسترده ای دارد. مهم ترین وظیفه مجلس، قانون گذاری برای اجزای مختلف حکومت و مردم است که چگونگی آن نقش بی بدیلی در سعادت و یا شکست یک ملت ایفا می کند. نمایندگان مجلس - در فرایند قانون گذاری - با چالش هایی و موقعیت های پیچیده ای مواجه می شوند که تشخیص وظیفه اخلاقی و عمل به آن را در برخی موارد - به شدت - دشوار می سازد. مهم ترین چالش اخلاقی برای یک نماینده مجلس - در فرایند وضع قانون - قرار گرفتن در معرض و موقعیت تعارض منافع است که البته، اَشکال و انواع گوناگونی دارد. در این مقاله، به شیوه ای توصیفی ۔ تحلیلی، تلاش شده تا با بیان و بررسی مهم ترین چالش های اخلاقی ای که در زمینه قانون گذاری برای نمایندگان مجلس رخ می دهد، افزون بر ارائه شیوه هایی برای برون رفت از این چالش ها، راهکارهایی برای پیش گیری از بروز برخی از این دست چالش ها ارائه و پیشنهاد شود.
۹۲۵.

طراحی مدل اخلاق حرفه ای دبیران تربیت بدنی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۰ (پیاپی ۶۳) 97 - 126

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای معلمان تربیت بدنی رهیافت داده بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۵۳۸
تربیت بدنی و ورزش، بخش مهمی از برنامه آموزشی مدرسه و فرآیند تربیت و پرورش دانش آموزان را تشکیل می دهد و رعایت اصول اخلاق حرفه ای از سوی معلمان ورزش، امری اساسی در کیفیت آموزش تلقی می گردد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل اخلاق حرفه ای دبیران تربیت بدنی است که با روش کیفی مبتنی بر نظریه مبنایی (با رهیافت ساخت گرایانه چارمز) انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل صاحب نظران حوزه اخلاق و ورزش است که برای گزینش مصاحبه شوندگان از نمونه گیری هدفمند مبتنی بر روش نظری استفاده شد. برای سنجش روایی ابزار از معیارهای اسکینر و همکاران و برای سنجش پایایی از پایایی بازآزمون بهره گرفته شد. فرآیند تحلیل داده ها نیز مبتنی بر سه مرحله کدگذاری اولیه یا باز، کدگذاری متمرکزشده و کدگذاری نظری انجام پذیرفت. در نهایت، مدل اخلاق حرفه ای دبیران تربیت بدنی در سه سطح شامل عوامل مؤثر بر اخلاق حرفه ای، سطوح اخلاق حرفه ای و پیامدهای آن شکل گرفت.
۹۲۶.

نقش کمال گرایی اخلاقی در تنظیم رفتار مصرفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 297 - 334

کلیدواژه‌ها: کمال گرایی اخلاق رفتار مصرفی ترویج مصرف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۳۳۱
بر اساس آموزه های اسلامی هدف نهایی انسان،رسیدن به کمال است.کمال گرایی بر تمام رفتار انسان مؤثر است.این پژوهش تبیین می کند که چگونه و طی چه فرآیندی کما ل گرایی اخلاقی در تنظیم رفتار مصرفی مؤثر است.این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای یک تحقیق بنیادی است.بر اساس جهان بینی توحیدی و الحادی دو شیوه مصرف متفاوت در جوامع انسانی شکل می گیرد که ازنظر فرآیند،مبانی،شاخصه ها و پیامدها در مقابل هم قرار دارند.جهان بینی الحادی منجر به رفتار مصرفی لذت گرا می شود.مبانی آن،فراموشی یاد خدا و عدم التزام به قوانین تشریعی الهی و غفلت از آخرت و ارزش های متعالی است.که این مبانی منجر به سه شاخصه می شود:حاکمیت تمایلات نفسانی،مصرف بیشینه،خلق نیازهای غیرضروری.که پیامدهای مانند از بین رفتن نعمت،فسادوبه طور کلی تغییر سبک زندگی را به دنبال دارد.در مقابل این مصرف،مصرف کمال گرا وجود دارد.مصرف کمال گرا بر پایه جهان بینی توحیدی شکل می گیرد.مبنای مصرف کمال گرا درزمینهٔ مبدأ شناختی،این است که فقط خداوند حق قانون گذاری را برای زندگی انسان دارد.مبنای هستی شناختی این مصرف،بیان می کند که آفرینش جهان هدفمند است و بازگشت عالم به سوی خداست و انسان درآخرت باید پاسخگوی همه رفتار خود باشد.این مبانی منجر به دو شاخصه اصلی در این مصرف می شود:الف.تدبیر مصرف ب.رعایت حقوق شرعی در مصرف.پیامد این مصرف برای انسان،امانت داری نسبت به نعمات الهی،تناسب مصرف با ظرفیت های محیط زیست،عدالت اجتماعی،توازن و اعتدال در مصرف است.هدف از مصرف لذت گرا رسیدن انسان به بیشترین لذات مادی و استفاده از هر ابزاری در این مسیر است؛اما اساسی ترین هدف در مصرف کمال گرا،کسب رضایت الهی ورسیدن به سعادت نهایی از طریق عمل به دستورات الهی است.
۹۲۷.

بررسی انتقادی «نظریه قلمروی اجتماعی۔شناختی» در باب رشد اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۲) 23 - 48

کلیدواژه‌ها: رشد اخلاقی نظریه قلمروی روان شناسی اخلاق نظریه قلمروی اجتماعی۔ شناختی عوامل رشد اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
بخش قابل توجهی از مطالعات روان شناسی به مطالعه پدیده های اخلاقی (قضاوت اخلاقی، رفتار اخلاقی و ...) اختصاص دارند. از جمله نظریه های متأخر در این حوزه، «نظریه قلمروی اجتماعی۔ شناختی» است. این نظریه که از نگاه انتقادی به دیدگاه های لارنس کلبرگ شکل گرفته، امروزه با طیف وسیعی از مطالعات تجربی حمایت می شود. در این پژوهش، پس از مرور اصلی ترین ادعاهای این نظریه، در خصوص شناخت اخلاقی و رشد اخلاقی، به نقاط ابهام یا کاستی های آن - بر اساس دیدگاه های تجربی و ملاحظات نظری - پرداخته شده است . ادعای اصلی این نظریه این است که سه قلمرو «اخلاق، قراردادی و شخصی» از سنین پایین کودکی متمایز می شوند و هر کدام مسیر رشد خود را طی می کنند. در این نظریه بر تجربه های زیسته کودکان برای رشد اخلاقی تأکید می شود و به عواملی همچون تعامل با همسالان، تعامل با والدین، تعاملات میان قلمروی اشاره می شود. فرایند تعامل کودک با محیط (از جمله والدین) به شکل دیالکتیک دیده می شود. این نظریه به رغم نقاط قوّتی که دارد، از کاستی های نظری رنج می برد که از جمله آنها، می توان به «برداشت عقلی از اخلاق و قضاوت اخلاقی»، «نابسندگی معیارهای تمایز میان قلمروها»، «تلقی ناکافی از هنجارهای دینی» اشاره کرد.
۹۲۸.

بررسی حقیقت علم در وجود شناسیِ معرفتِ حکمت متعالیه و استنباط مدلول های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۰ 5 - 32

کلیدواژه‌ها: علم وجودشناسی معرفت حکمت متعالیه تعلیم وتربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۵۱۹
هدف پژوهش حاضر، بررسی چیستی حقیقتِ علم در وجودشناسیِ معرفتِ حکمت متعالیه و استنباط مدلول های تربیتی آن بوده است. در بخش اول پژوهش که به تدوین نظام مند گزاره های هستی شناسی معرفت در حکمت متعالیه درخصوص حقیقت علم، اختصاص داشته است، از روش توصیفِ تحلیلی و در بخش دوم آن، با هدف استنباط مدلول های تربیتی گزاره های مذکور، از روش استنتاجی (قیاس عملی) بهره برداری شده است. در بخش اول، چهار گزاره مبنایی از مباحث صدرالمتألهین در هستی شناسی معرفت درخصوص حقیقت علم، استخراج و به صورت نظام مند ذیل سرفصل های از سنخ وجودبودنِ علم، تعریف ناپذیربودنِ علم و مجرّدبودنِ علم، تبویب و تدوین شده است. پس ازآن، مدلول های تربیتی گزاره های مذکور با رعایت ملاحظات روش شناختی، به تفکیک گزاره های مبنایی هر سرفصل، استنباط شده و دو هدف، هشت اصل تربیتی و دو روش تربیتی، ارائه شده است.
۹۲۹.

چرخش روش شناختی تعیین هدف های تربیت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 59 - 90

کلیدواژه‌ها: هدف گذاری تربیت دینی تربیت اسلامی هدف های غایی هدف های عینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۹۲۷
هدف اصلی در این مقاله تبیین چالش های موجود در تعیین هدف های تعلیم و تربیت دینی و معرفی روش جدیدی مبتنی بر احادیث معرف بهترین های امت اسلامی است که در آن ضمن اشاره به گسست میان هدف های فوقانی و فرودین، نقش منفعل هدف ها، خطر التقاط و ابهام در ترکیب اندیشه دینی و اقتضائات در رویکرد های موجود و به منظور مرتفع ساختن آنها احادیث معرف بهترین افراد امت شامل دو نوع ساختار صفات عالی بدون مرجع و صفات عالی دارای مرجع برای تعیین اهداف، شناسایی و تحلیل شده اند. برای پاسخ به چالش های احتمالی رویکرد بدیل، اصل تقسیم پسینی، تعدیل با دو معیار، بی زمان بودن صیغه تفضیل، تکثر معنایی و وحدت مصداقی و خوشه بندی مخاطبان مورد بررسی قرار گرفت.
۹۳۰.

روش های ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی؛ با تکیه بر آثار آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 49-66

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی رو ش های ایجادی بعد عاطفی علامه مصباح یزدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۴۳۶
انسان تربیت یافته اخلاقی، فردی است که ضمن کنترل بر عواطف خود، آنها را در مسیر رضایت الهی ایجاد و ابراز می کند. ازاین رو، باید عواطف پسندیده، به وسیله روش هایی در جان متربی، ایجاد و در ادامه، تثبیت و تقویت شود و در صورت وجود عواطف ناپسند در انسان، اصلاح و به نوعی نابود شود. اگر مربی در مسیر برطرف کردن خصلت های ناپسند اخلاقی در بُعد عاطفی موفق باشد، ولی نتواند عواطف پسندیده اخلاقی را جایگزین آنها کند متربی دچار خلأ روحی می شود و از کمال و سعادت اخلاقی باز می ماند. ازاین رو، می توان به اهمیت روش های ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی پی برد. هدف این مقاله، استخراج روش های ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی، با تکیه بر آثار آیت الله مصباح یزدی می باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی اسنادی و با مراجعه به یادداشت ها، تألیف ها و سخنرانی های استاد صورت گرفته است. این تحقیق نشان می دهد که برای ایجاد عواطف ممدوح در تربیت اخلاقی، می توان از روش های تقویت دل، آگاهی بخشی، ارائه الگوی عاطفی پسندیده، ترغیب، محبت و مهرورزی، معاشرت نیکو، تلقین، تکرار و ذکر بهره گرفت.
۹۳۱.

عجین شدن نقشی؛ مدلی از عجین شدن افراد درسازمان اسلامی با رویکرد قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 5 - 20

کلیدواژه‌ها: عجین شدن نقشی عوامل و آثار فردی و سازمانی روش تدبر در قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۲۹۸
هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل عجین شدن نقشی[1] منابع انسانی با رویکردی قرآنی در سازمان اسلامی در سال 1399 است. این پژوهش کیفی با راهبرد تحلیل محتوا از نوع قیاسی با مطالعه ادبیات موجود آغاز شده است. در ادامه مؤلفه ها با قرار دادن تمامی آیات به عنوان جامعه پژوهش و بااستفاده از روش تدبر در قرآن، با راهبرد مسئله محور استنباط شدند و تعداد 69 آیه نمونه به شیوه هدفمند تا رسیدن به اشباع مقوله ای انتخاب و به روش مفهوم یابی تدبّر در قرآن مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش مدل قرآنی شامل مضامین فراگیر مفهوم، عوامل اثرگذار و آثار عجین شدن نقشی بود. همچنین ایمان و عمل صالح به عنوان دو مضمون پایه ای تعریف عجین شدن شناخته شدند. مضامین پایه عوامل سازمانی، شامل مؤلفه های عدالت و حمایت سازمانی، تبیین و شفاف سازی و خصوصیات رهبری بودند و خصوصیات فردی و زندگی بیرونی به عنوان مضامین پایه عوامل فردی اثرگذار بر عجین شدن نقشی، شناسایی شدند. همچنین فضای مثبت سازمانی، موفقیت و بقای سازمان به عنوان مضامین پایه ای آثار سازمانی و پاداش ابدی، سلامتی روحی و جسمی، رشد و توسعه فردی، برکت روزی و توازن کار و زندگی به عنوان مضامین پایه ای آثار فردی عجین شدن نقشی معرفی شدند. در تحقیق حاضر از اتقان و افاده برای سنجش اعتبار درونی و بیرونی پژوهش استفاده شده است. نتایج تحقیق می تواند به بسط دانش نظری مدیریت منابع انسانی و زمینه سازی اجرای مفاهیم ارزشی دینی در سازمان های امروزی به خصوص نهادهای فرهنگی، آموزشی و تربیتی کمک کند. و خصوصیات فردی و زندگی بیرونی به عنوان مضامین پایه عوامل فردی اثرگذار بر عجین شدن نقشی، شناسایی شدند.
۹۳۲.

تبیین تربیت معنوی برای کودکان با تأکید بر مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تربیت رسمی عمومی ایران و بررسی فرصت ها و چالش های یادگیری الکترونیکی برای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) ۱۳۲-۱۰۹

کلیدواژه‌ها: تربیت معنوی کودکان اصول تربیتی یادگیری الکترونیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۳۹۸
هدف: تببین مفهوم و اصول تربیت معنوی برای کودکان با تأکید بر مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تربیت رسمی عمومی ایران وبررسی فرصت ها و چالش های یادگیری الکترونیکی برای آن است. روش: روش پژوهش کیفی، و جامعه آماری آن سند مبانی نظری تحول بنیادین، متون و منابع موجود درباره مفهوم معنویت و تربیت معنوی برای کودکان و نیز یادگیری الکترونیکی است که نمونه آماری به صورت هدفمند انتخاب شد. با استفاده از روش تحلیل استعلایی، مفهوم تربیت معنوی برای کودکان طبق مبانی نظری تحول بنیادین تبیین، و سپس با استفاده از روش استتاج قیاسی فرانکنا، سه اصل مهم تربیت معنوی کودکان که مربوط به وجه شناختی است، استنتاج و تشریح و سپس با روش توصیفی-تحلیلی به فرصت ها و چالش های یادگیری الکترونیکی در راستای تحقق اصول مذکور پرداخته شد. یافته ها: تربیت معنوی برای کودکان ناظر به شناخت خداوند به عنوان مرجع امر معنوی، پرورش روح و گرایش کودک به سوی او، و تحقق حیات طیبه در همه ابعاد زندگی کودک می باشد. سه اصل مهم تربیت معنوی برای کودکان در وجه شناختی شامل: پرورش اندیشه و اعتقادات صحیح درباره خداوند؛ توسعه چشم انداز کودک درباره اعتقادات و امکانات معنوی دین خود و سایر سنن و ادیان؛ و پرورش تفکر انتقادی کودکان بدست آمد. همچنین، توسعه سواد معنوی کودکان از طریق منابع باز، دسترسی به منابع انسانی مرجع و ایجاد اجتماعات معنوی، از فرصت های یادگیری الکترونیکی و نیز توانمندی معلمان و مدیریت فرایند تربیت کودکان، لزوم برخورداری آنها از نگرش ها و مهارت های ارتباطی لازم در امر آموزش الکترونیکی، نظارت و هدایت مشارکت کودکان و درک چشم انداز آنان در فضای آموزش الکترونیکی، و ارزشیابی و هدایت کودکان به سوی خودراهبری، از عمده ترین چالش های یادگیری الکترونیکی برای تربیت معنوی کودکان هستند. نتیجه گیری: کودکان باید در عرصه تربیت معنوی، سواد معنوی لازم را کسب تا بتوانند درباره جهت گیری معنوی خود خردمندانه و آگاهانه اقدام کنند. برای این مهم می توان از فرصت های یادگیری الکترونیکی استفاده و در رفع محدودیت ها و چالش های این بستر برای تربیت معنوی کودکان اقدام نمود.
۹۳۳.

مطالعه تطبیقی نظام آموزشی اخلاقی در نهج البلاغه و اندیشه امیل دورکیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 102 - 140

کلیدواژه‌ها: آموزش اخلاقی نظام آموزش نهج البلاغه امیل دورکیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۴۲۹
آموزش از مسائل اجتماعی است که اغلب با مسأله اخلاق و تربیت همراه است. پویایی، تناظر و تطبیق با سایر آراء از لوازم نظامهای آموزشی روزآمد است. نظام آموزش دینی نیز نمیتواند از این مسأله مستثنا باشد. نهجالبلاغه از متون اصیل اسلامی است که میتوان نظام آموزش اخلاقی از آن استخراج کرد و در مقایسه آن با سایر نظامات آموزشی به ظرفیتهای مغفول حوزه آموزش اخلاقی پی برد. امیل دورکیم اندیشمند علوم اجتماعی است که به بحث آموزش اخلاقی پرداخته و آموزش و پرورش را از دریچه جامعهشناسی بررسی کرده است. این پژوهش با روش «تحلیل محتوای کیفی استقرایی مایرینگ» با هدف کشف نقاط اشتراک و افتراق نظام آموزش اخلاق در نهج البلاغه و اندیشه دورکیم و مقایسه آنها به کشف نظام حاکم بر متن نهج البلاغه در مبانی، اهداف، اصول و روشهای آموزش اخلاق میپردازد. شیوه نمونهگیری از نوع غیر احتمالی و هدفمند، است که به روش متن پژوهشی انجام شده و از اعتبار باز اندیشانه و راهبرد ارتقاء کیفیت سیلورمن بهره میگیرد. یافتههای این پژوهش بیانگر این است که در هر دو دیدگاه آموزش و پرورش امری ضروری، سازنده و با هدف متعالی است و در جهت دستیابی به دانش، اصلاح فردی یا ساخت جامعه انجام میشود. از دیگر یافتهها مسأله اقتدار معلم در عین استقلال و اختیار یادگیرنده مورد تأیید هر دو نظام است.
۹۳۴.

بررسی وضعیت آموزش قرآن دوره ابتدایی و ارائه الگوی مطلوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۱ 191-212

کلیدواژه‌ها: آموزش آموزش قرآن دوره ابتدایی الگوی مطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۰ تعداد دانلود : ۳۵۹
این تحقیق به منظور بررسی وضعیت آموزش قرآن دوره ابتدایی و ارائه الگوی مطلوب، انجام شده است. روش تحقیق در این مطالعه، روش ترکیبی (کیفی- کمی) و جامعه نمونه شامل تمام اسناد بالادستی و متخصصان در زمینه آموزش قرآن ابتدایی می باشد. روش نمونه گیری در این تحقیق، هدف مند بوده و انتخاب افراد نمونه تا حد اشباع نظری ادامه یافته است. در روش گرد آوری داده ها هم، متناسب با پرسش های پژوهشی، از ابزارهای متنوع و مختلفی استفاده شده است. از نتایج این تحقیق: 1. هدف از آموزش قرآن دوره ابتدایی عبارت است از: آموزش جامع قرآن (یعنی صحیح و روان خوانی آیات قرآن، درک مفاهیم آیات منتخب، تدبر و انس با کلام الهی، به منظور رسیدن به سبک زندگی قرآنی وحیات طیبه). 2. عناصر آموزش مطلوب قرآن دوره ابتدایی عبارتند از: اهداف، محتوا، معلم، نهادهای دیگر، نظام ارزشیابی، شیوه های تدریس، مدیریت امور قرآنی جامعه، وسایل و رسانه های آموزشی و رسم الخط، قرآن آموز، فضای معنوی- فیزیکی و زمان متناسب تدریس. 3. در کنار کمیت های آموزشی (یعنی عناصر آموزشی) رعایت کیفیت (یعنی ویژگی های هریک از عناصر آموزشی) هم لازم است.
۹۳۵.

نقدی بر کتاب «استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۱ ۲۹-۴۸

کلیدواژه‌ها: نقد استنباط حکم اخلاقی سیره معصوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۲۳۲
این پژوهش با هدف بررسی نقادانه کتاب استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم؛ دشواری های نظری و ملاحظات روش شناختی انجام شده است. کتاب دارای محاسن فراوانی است و تتبع خوبی در بیان نمونه ها و مصادیق رفتارهای امامان معصوم^ انجام شده است اما دارای اشکالات اساسی نیز می باشد. از جمله اینکه به لحاظ شکلی و نیز ساختاری دقت نظرهای لازم اعمال نشده است به گونه ای که از نظم منطقی و ساختاری منسجم، متناسب با هدف نویسنده برخوردار نیست؛ بعلاوه دارای اشکالات نگارشی قابل توجهی است. به لحاظ محتوایی نیز دارای برخی کاستی ها است. نقل روایات ضعیف و در برخی موارد خلاف عقل، بیان وجه جمع های نه چندان موجه در حل چالش ها، شتابزدگی در بیان چالش ها و تناقضات ظاهری در رفتار معصومان^ بدون بررسی لازم، نسبت دادن فراموشی و سهو به پیامبر اکرم| و پافشاری برآن، بهره گیری از منابع حدیثی نامعتبر و همپوشانی قواعد مطرح شده با یکدیگر از جمله این موارد است.
۹۳۶.

مرگ آگاهی و دلالت های تربیتی آن در افزایش آرامش با تکیه بر روایات معصومین علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 31 - 64

کلیدواژه‌ها: مرگ آگاهی تربیت آرامش روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۲۸۸
هدف این پژوهش پرداختن به مقوله مرگ و مرگ آگاهی و دلالت های آن برای تعلیم وتربیت است. پژوهش حاضر از منظر روایات معصومین، به آن دسته از ویژگی های ذاتی انسان، دنیا و مرگ پرداخته است که می تواند مبنایی برای استخراج عوامل زمینه ساز آرامش باشد. این مهم با استفاده از روش توصیفی – تبیینی و استنباطی انجام شد. ابتدا وجوب مرگ بر مبنای صفات الهی همچون: قدرت، حکمت، رحمت، عدالت و مالکیت تبیین شده است؛ این صفات در جایگاه مبنا، به اصولی همچون استکمال، تقوا، توبه، عبودیت و عمل صالح منتهی می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که مرگ بر مبنای ویژگی های ذاتی انسان و دنیا ضرورت می یابد؛ درعین حال این ویژگی ها به همراه ویژگی های ماهوی مرگ متضمن دلالت هایی برای تربیت است که می تواند به آرامش منجر شود. از این منظر، یادآوری مرگ باعث تلاش، تکاپو، آسان شدن زندگی، دوری از سستی و پرهیز از رخوت و تشویش می گردد. همچنین یافته ها نشان می دهد، به رغم تفکر عام، نه تنها اندیشه مرگ منافاتی با آرامش انسان ندارد؛ بلکه در صورت فهم درست  از ماهیت و علت وجوب مرگ، حیات انسان می تواند رها از اضطراب ناشی از نزدیکی مرگ باشد.
۹۳۷.

جامعه شناسی اخلاق؛ ارائه مُدلی نظری برای تبیین جامعه شناختیِ زیست اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۴ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۳) 67 - 90

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی اخلاق زیست اخلاقی سنخ شناسی اخلاقی کنش اخلاقی انگیزه های اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۳۷
«جامعه شناسی اخلاق» به عنوان یک میان رشته به دنبال تحلیل زیست اخلاقی با تکیه بر زمینه های اجتماعی و فرهنگی است. در دهه های اخیر و از سوی جامعه شناسان، تلاش های زیادی برای احیا و نهادینه کردن دوباره این حوزه شده است. پژوهش حاضر با هدف ارتقای نظری این بحث و  با تکیه بر پژوهش های تجربی، می کوشد به مُدلی دست یابد که می توان از آن در تحلیل جامعه شناختی زیستِ اخلاقی بهره گرفت. روش در این پژوهش توصیفی۔تحلیلی و داده های پژوهش مبتنی بر منابعی اند که با رویکرد تجربی به دست آمده اند. بررسی پژوهش ها نشان می دهد که این مُدل، افزون بر برجسته کردن وجوه متمایز این رشته از رشته هایی نظیر روان شناسی و علوم  شناختی - به جای تمرکز بر تعاریف پیشینی از اخلاق - به تغییرات اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر زیست اخلاقی توجه کرده است و در این راستا، سنخ شناسی های اخلاقی را جهت نشان  دادن توسعه امر اخلاقی در جامعه به کار گرفته و با تکیه بر آنها چارچوب های مربوط به سنجش تفاوت های اخلاقی را بهبود بخشیده است. افزون بر این، پس از تحلیل تنوعات موجود در مفاهیم اخلاقی، چگونگی تأثیر اخلاق بر استراتژی های کُنش را در قالب انگیزه های اخلاقی و طرح واره های شناختی بررسی شده است.
۹۳۸.

واکاوی مؤلفه های هویت یابی در نظریه انسان به منزله عامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 185 - 214

کلیدواژه‌ها: هویت هویت یابی نظریه انسان به منزله عامل شناخت میل اراده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۵۳
هدف از پژوهش حاضر، واکاوی مؤلفه های هویت یابی در نظریه «انسان به منزله عامل» است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیلی استنتاجی انجام شد. این نظریه در انسان شناسی، تصویر انسان در قرآن را به عنوان سخت هسته توصیف نموده است. طبق این نظریه ، اعمال فرد هویت او را می سازد. هر فرد به تناسب عمل خویش و تعامل با محیط پیرامونش، هویت معینی را در وجود خویش می آفریند. با توجه به کوشش فلسفی نظریه انسان به منزله عامل، در جهت تبیین ماهیت آدمی و استنتاج مبادی عمل از آیات قرآن، در این نظریه به واکاوی مؤلفه های هویت یابی پرداخته شد. طی این واکاوی، از مبادی شناخت، میل و اراده، عمل و آثار عمل، چهار مؤلفه خودآگاهی، ارزشمندی، وحدت و اقتدار استخراج گردید. از مؤلفه خودآگاهی، دو شاخص «معرفی خود و توصیف احساسات، هیجانات، نیازها، علاقه مندی ها، توانمندی ها» و «خودارزیابی» استنتاج شد. مؤلفه ارزشمندی نیز، از طریق «دیگر ارزیابی» و پی بردن فرد به «شباهت و تفاوت با دیگران» ارزش هویتی را محقق می سازد. با توجه به مواجهه فرد با تکثر و تنوع موقعیت هایی زندگی، «اولویت بندی امور» موجب وحدت و انسجام درونی می شود. از طرفی هویت فردی اجتماعی در جریان «مشارکت در فعالیت جمعی» به عنوان یکی از شاخص های مؤلفه وحدت، شکل می گیرد. علاوه براین سه مؤلفه، اقتدار هویتی با «انتخاب و تصمیم گیری» و درنظرگرفتن «اثر و نتیجه عمل» ظهور پیدا می کند.
۹۳۹.

کاربرد نظریه جنگ عادلانه در جنگ سایبری و راهکارهای اخلاقی استفاده از سلاح های سایبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 49 - 76

کلیدواژه‌ها: اخلاق فناوری اطلاعات اخلاق جنگ فضای سایبری جنگ سایبری جنگ عادلانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۲۹۰
فضای سایبری امکانات جدیدی را برای تبادل اطلاعات فراهم کرده است که می تواند به عنوان رکنی اصلی برای توسعه زندگی در نظر گرفته شود. از طرف دیگر، همین فضا به منزله سلاحی جدید و بستری مناسب برای جنگ تبدیل شده است. برخی معتقدند یکی از ویژگی های جنگ سایبری این است که نسبت به جنگ های سنتی می تواند اخلاقی تر باشد؛ زیرا آسیب های کمتری ایجاد کرده و خسارت های ناشی از آن به راحتی قابل جبران است. در سال های اخیر به دلیل گسترش استفاده از سلاح های سایبری مسائل اخلاقی جدید و مهمی در این حوزه به وجود آمده است. اخلاقی بودن استفاده از سلاح های سایبری و اینکه آیا نظریه جنگ عادلانه در مورد جنگ سایبری نیز کاربرد دارد یا نه، یک  سؤال جدی است. در این مقاله علاوه بر بررسی کاربرد نظریه جنگ عادلانه در جنگ سایبری، به راهکارهای استفاده اخلاقی از سلاح های سایبری پرداخته می شود. راه کارها عبارتند از: استفاده از نظریه جنگ عادلانه متناسب با جنگ سایبری، طراحی حمله های برگشت پذیر، طراحی و استفاده از سلاح های سایبری قابل کنترل، تربیت نیروهای خبره ارتش سایبری، عدم شرکت خودسرانه غیرنظامیان در جنگ سایبری، تشکیل بسیج مردمی، آموزش مسائل اخلاقی جنگ سایبری و تربیت اخلاقی از کودکی. با توجه به بررسی های انجام شده، نظریه جنگ عادلانه برای جنگ سایبری لازم است، اما کافی نیست و دولت ها و جوامع بین المللی باید به دنبال تدوین اصول اخلاقی و قانونی مخصوص جنگ های سایبری باشند.
۹۴۰.

آموزش غیرت دینی و مؤلفه های آشکار و ازیادرفته آن در کتب دین و زندگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 41-55

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ضد تقدس زدایی تعصب قداست مدار آموزش غیرت بر دین الهی کتب دین و زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۳۰۴
هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی آموزش غیرت دینی در کتب دین و زندگی دوره دوم متوسطه جهت شناسایی مؤلفه های آشکار و مغفول آن بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی و جامعه پژوهشی آن شامل سه عنوان کتاب درسی دین و زندگی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی1400-1399 بود که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش، از نمونه گیری صرف نظر شد و کل متن، تصاویر و تمرین های کتب مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری، سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود که برای حصول اطمینان از روایی صوری و محتوایی آن، از نظر متخصصان استفاده و جهت تأمین پایایی، روش اسکات به کار گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که مؤلفه هایی از غیرت دینی در کتب موجود هستند و به صورت آشکار قرار گرفته اند؛ اما مواردی مانند واکنش در برابر توهین کنندگان به مقدسات (قرآن، پیامبر، اهل بیت، مساجد و اماکن مقدس)، مقابله با نفاق، مجاهدت و دفاع برای زنده نگه داشتن دین و ارزش های دینی، عدم سازش و معامله بر سر اصول دین و عدم اباحه گری از یاد رفته اند که می تواند آثاری چون تسلط نَرم دشمنان، ایجاد تفرقه، قداست زدایی از شعائر الهی، ایجاد یأس و ناامیدی درباره ایستادگی در برابر حق، افزایش گناه، آسیب های اجتماعی و پیش گرفتن راه بی قیدی را به همراه داشته باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان