مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
رشد اخلاقی
منبع:
معرفت ۱۳۸۷ شماره ۱۳۲
حوزه های تخصصی:
این نبشتار نخست به تبیین اجمالی دیدگاه کالبرگ درباره نحوه تحوّل و رشد اخلاقی میپردازد و سپس نکاتی نقدآمیز را در بررسی دیدگاه او بیان میکند. هدف از پژوهش بررسی و نقد دیدگاه کالبرگ درباره رشد اخلاقی با توجه به دیدگاه اندیشمندان دیگر میباشد. کالبرگ در تبیین رشد اخلاقی همه افراد، دنبالهرو پیاژه است. دیدگاه پیاژه در زمره دیدگاههای شناختی قرار دارد و از این منظر، دیدگاه کالبرگ همانند دیدگاه اوست؛ اما تفاوتهای مهمی نیز با دیدگاه وی دارد. کالبرگ رشد اخلاقی را به سنین بالاتر از دوازده سالگی نیز سریان می دهد. وی رشد اخلاقی انسانها را در شش مرحله طبقهبندی میکند و رشد اخلاق را مترتب و موازی با رشد روانشناختی آنها میداند. این تبیین کالبرگ واکنشها و پیامدهای مختلفی در محافل علمی به دنبال داشته است. از جمله یافتههای پژوهش، نقدهایی است که در دیدگاه کالبرگ وجود دارد و به آنها کمتر توجه شده است.
رشد اخلاقی: تغییر در رویآوردهای معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به بررسی و نقد روی آوردهای گذشته و معاصر به رشد اخلاقی و تغییر جهت گیری های عمده در مطالعه علمی آن می پردازد. بررسی موضوع به شیوه تحلیل محتوا بوده و هدف از آن فراهم نمودن چهارچوبی برای مطالعات تطبیقی آینده، به ویژه در حوزه اخلاق دینی، می باشد. روی آوردهای گذشته بر تکوین فرامن و همسان سازی با والد همجنس، جریان های متکی بر پیرامون فرد، به ویژه تقویت های بیرونی، سائق وابستگی کودک، فرایند یادگیری مشاهده ای، جریان خودنظم دهی و نظام استدلال در درک روابط اجتماعی، تإکید می کنند. مفهوم سازی های جایگزین، بینش های جدیدی را در مورد شکل گیری اخلاق بر اساس مؤلفه های چهارگانه، موضوع عدالت مثبت، درنظرگرفتن دیدگاه دیگران، ادراک خود، استدلال اجتماعی قراردادگرایی و هویت اخلاقی به ارمغان آورده اند. دستاوردهای مهم این جهت گیری ها عبارتند از: تأکید بر الگوی تطوری ـ جانشینی در برابر الگوی مرحله ای ـ تراکمی، توجه به ساخت های جزئی در اخلاق در برابر انسجام سلسله مراتبی و وحدت ساختاری، تأکید بر طرحواره های اخلاقی به جای مراحل، اهتمام به سایر قلمرو های رشد اجتماعی ـ شناختی در مقابل نادیده گرفتن آنها، توجه به شخصیت اخلاقی به منزله هدف. با وجود این، نگاه تک مؤلفه ای به فرایند رشد اخلاقی و ضعف در نتایج عملی در حوزه تربیت اخلاقی از کاستی های بیشتر رویکردهای یادشده می باشد.
بررسی مبانی نظری تربیت اخلاقی در حلقه کندوکاو اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، تبیین مبانی نظری تربیت اخلاقی در حلقه کندوکاو اخلاقی می باشد. با این توضیح که حلقه کندوکاو اخلاقی به مثابه رویکرد خاص برنامه فلسفه برای کودکان در حوزه تربیت اخلاقی چگونه ممکن است موجب رشد اخلاقی کودکان و نوجوانان شود. برای دست یابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوا و روش تحلیل و استنتاج منطقی بهره گرفته شد. بنابراین، با نظر به مؤلفه های عقلانیت و خودپیروی، تفکر نقادانه و پیامد آن سازگاری منطقی، تفکر خلاقانه و پیامد آن تخیل اخلاقی، تفکر مراقبتی، ملکه شدن فضائل اخلاقی، موقعیت نگری و غور در مفاهیم اخلاقی بررسی شد که نخست، هر یک از این مؤلفه ها در حلقه کندوکاو اخلاقی چه جایگاهی دارند. دوم، این مفاهیم در حلقه کندوکاو اخلاقی چه معنایی می یابند و چه تفاوت هایی میان مفهوم آن ها در این جا و رویکردهای دیگری که بر این مفاهیم تأکید می کنند وجود دارد. سوم، حلقه کندوکاو اخلاقی چگونه می تواند در عین حال موجب رشد و بهبود مهارت های کودکان در همه این مؤلفه ها شود. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که حلقه کندوکاو اخلاقی، رویکردی نوین در تربیت اخلاقی است که قابل فروکاستن به هیچ یک از رویکردهای پیشین نیست و مهم ترین ویژگی آن، جامعیت در پوشش دادن همه مؤلفه های مهم در تربیت اخلاقی است.
تأثیر زیارت مشاهد اهل بیت علیهم السلام بر رشد اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند تأثیر زیارت مشاهد اهل بیت علیهم السلام بر رشد اخلاقی، در صدد پاسخ گویی به پرسش هایی است که چیستی رشد اخلاقی، چرایی زیارت مشاهد اهل بیت علیهم السلام از منظر اخلاق و اثرات زیارت مشاهد اهل بیت علیهم السلام بر نفس و ساحت های آن و چگونگی این اثرگذاری را دنبال می کنند. رشد اخلاقی همان کمال روحی و آراستگی به فضایل اخلاقی است، که در فرایند «تربیت اخلاقی» با پاک سازی و تضعیف موانع و همچنین با ایجاد و تقویت عوامل در هریک از ساحت های بینشی، گرایشی و توانشی حاصل می شود. در تربیت اخلاقی، متربی نیازمند روش هایی است تا رشد اخلاقی را در ساحت های سه گانه تحقق بخشد، زیارت یکی از روش های تربیت اخلاقی است که با رفع و یا تضعیف موانعی مانند شک و تردید، دنیاگرایی و آثار ذنوب، و همچنین با ایجاد و تقویت عواملی مانند معرفت، امید، یاد خدا و ایمان موجب بالندگی در هریک از ساحت های بینشی، گرایشی و توانشی و سرانجام رشدِ اخلاقی متربی می شود. گفتنی است که این پژوهش به روش تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.
رابطه آموزه های دینی والدین و رشد اخلاقی کودکان دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف تبیین آموزه های دینی والدین در رشد اخلاقی کودکان دبستانی صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی مقطعی از نوع همبستگی بود. بر این اساس از میان تمام دانش-آموزان دبستانی شهر تهران در سال تحصیلی 94 93 نمونه ای به حجم 60 نفر (30 نفر دختر و 30 نفر پسر) با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سنجش دینداری خدایاری فرد، آزمون رشد اخلاقی کلبرگ و پرسشنامه محقق ساخته تربیت دینی استفاده شد. یافته های پژوهش از طریق آزمونهای همبستگی و خی دو (مجذور کا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نشان داد که بین دینداری والدین و رشد اخلاقی کودکان رابطه معناداری وجود دارد 497/0 r = و مراحل رشد اخلاقی کودکان 7 تا 12 سال با الگوی کلبرگ مطابقت دارد به گونه ای که به موازات بالا رفتن سن، سطح استدلال اخلاقی آنان نیز رشد می یابد و بین تربیت دینی والدین و رشد اخلاقی کودکان دبستانی رابطه معنادار وجود دارد 9/27 x2 = . هم چنین یافته ها نشان داد که تفاوت آماری معنادار در نیرومندی همبستگی بین دینداری والدین و رشد اخلاقی دانش آموزان برای دختران و پسران وجود دارد 001/0 p
رابطه رشد اخلاقی، اعتیاد به پیامک و افت تحصیلی دانش آموزان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
تحول اخلاقى و ارزشى در نوجوانى و جوانى، بیش از هر دوره دیگرى است. رشد سریع شناختى در نوجوانى و جوانى باعث مى شود که فرد بهتر بتواند درباره مسایل اخلاقى و ارزشى قضاوت کند و در برخورد با این مسایل، واکنش دقیق تر و پیچیده ترى نشان دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین رشد اخلاقی، اعتیاد به پیامک و افت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان بهشهر است. بدین منظور از میان کلیه دانش آموزان پایه اول، دوم و سوم متوسطه شهرستان بهشهر که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تحصیل بوده اند، تعداد 357 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیدند. جهت جمع آوری داد ه ها از آزمون رشد اخلاقی لطف آبادی، آزمون اعتیاد به پیامک و پرسش نامه افت تحصیلی استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی، تحلیل واریانس یک طرفه، tگروه های مستقل و رگرسیون در سطح 0/05>P، نشان داد که بین رشد اخلاقی با اعتیاد به پیامک و افت تحصیلی همبستگی معکوس و منفی وجود دارد. اما، بین اعتیاد به پیامک و افت تحصیلی همبستگی مستقیم و مثبت وجود دارد. هم چنین، متغیر رشد اخلاقی توسط متغیرهای اعتیاد به پیامک و افت تحصیلی قابل پیش بینی می باشد.
تأثیر قوانین راهنمایی و رانندگی و نوع رفتار پلیس راهور در رشد اخلاقی شهروندان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در فرایند رشد اخلاقی می توان دو نگاه را از هم متمایز کرد؛ نگاه روان شناختی و جامعه شناختی؛ در نوشتار حاضر تلاش بر آن است که با تلفیق هر دو نگاه، تأثیر یکی از نهادهای اجتماعی (پلیس، به خصوص راهور) بر رشد اخلاقی افراد جامعه بررسی شود. از میان عناصر مختلفِ نظام راهنمایی و رانندگی، تنها به قوانین و مجریان (پلیس راهور) می پردازیم. داده های این پژوهش با مطالعه میدانی و تجربه های زیسته پژوهشگر (به عنوان شهروند و راننده) و نیز اسناد مربوط به قوانین راهنمایی و رانندگی به دست آمده است. برای تحلیل داده ها نیز از یافته های روان شناختی بهره گرفته شده است. در این نوشتار نگاهی انتقادی خواهیم داشت و بیشتر بر جنبه مانعیت قوانین راهنمایی و رانندگی و رفتارهای پلیس برای رشد اخلاقی متمرکز خواهیم بود. ادعای این نوشتار این است که برخی قوانین راهنمایی و رانندگی و نیز رفتارهای پلیس، رشد اخلاقی افراد جامعه را مختل کرده و به مثابه مانع رشد عمل می کند.
نقدی بر نظریه رشد قضاوت اخلاقی لارنس کلبرگ: پژوهشی در بررسی چندجانبه نظریه کلبرگ و ارائه رهنمودی درباره مراحل رشدی او(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۴ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۳۴
93-112
حوزه های تخصصی:
نظریه های رشد سعی در الگوسازی مراحل شکل گیری و بالندگی ابعاد شخصیت در بشریت دارند. در این میان رشد قضاوت اخلاقی که ترکیبی پیچیده از ابعاد مختلف شخصیتی همچون بعد اجتماعی و عاطفی دارد، موضوعی است که لارنس کلبرگ مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. با وجود بررسیها و نقدهای انجام شده درباره این نظریه، به نظر می رسد هنوز ابعادی از آن پنهان و ناگفته مانده است. پژوهشگران این مقاله با الگوسازی نظریه کلبرگ، در روشن سازی آنچه مدنظر وی بوده است، کوشیده اند تا از این بابت خلاء موجود در این نظریه و فاصله آن با آنچه در تعریف اخلاق نزد بزرگان فلسفه و دین بوده است، مشخص شود. این خلاء که به منزله یک مرحله مغفول در این نظریه تبیین و ارائه شده، طی یک مرحله بازسازی و بازشناسی روش کلبرگ به روش نیمه اکتشافی با مقوله بندی تحلیلی-تفسیری گزاره های دریافت شده هنرجویان در یکی از مدارس شهر تهران نمایان تر و مشخص تر شده است. در ادامه با مقایسه آنچه کلبرگ به عنوان مراحل ششگانه معرفی کرده با آنچه مدنظر آبراهام مزلو بوده است، این مرحله مغفول نیز با عنوان مرحله «فراعرفی» تبیین و معرفی شده است. در پایان ضمن جمع بندی ارزشهای نظریه کلبرگ، پژوهشگران با پیشنهاد اضافه شدن این مرحله به مراحل رشد اخلاقی کلبرگ سعی در ارائه رهنمودی برای فهم بهتر مراحل رشد قضاوت اخلاقی کرده اند که به انطباق این نظریه بر آنچه کانت «عمل اخلاقی» نامیده است، کمک خواهد کرد.
مقایسه احساس شرم، گناه و رشد اخلاقی بین دانش آموزان دختر با و بدون والد وابسته به مواد
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف مقایسه احساس شرم، گناه و رشد اخلاقی بین دانش آموزان دختر با و بدون والد وابسته به مواد انجام شد. روش پژوهش از نوع علّی – مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان مشغول به تحصیل مقطع اول متوسطه شهرستان نیر در سال 97-96 بود. نمونه ای به حجم 60 نفر(30 دانش آموز با والد وابسته به مواد و 30 دانش آموز با والد بدون وابستگی به مواد) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسش نامه رشد اخلاقی لطف آبادی (2007) و مقیاس آمادگی شرم و گناه کوهن، ولف، پنتر و اینسکو (2011) بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دختر با و بدون والد وابسته به مواد در احساس شرم، گناه و رشد اخلاقی تفاوت معناداری وجود دارد. بدین صورت که دانش آموزان دارای والد وابسته به مواد در پرسش نامه احساس شرم و گناه نمرات بالاتر و در رشد اخلاقی نمرات کمتری داشتند . در مجموع نتایج حاکی از آن بود که دانش آموزان دارای والد وابسته به مواد احساس شرم و گناه بیشتر و رشد اخلاقی کمتری را نسبت به دانش آموزان بدون والد وابسته به مواد تجربه می کنند .
تأثیر تئاتردرمانی بر رشد اخلاقی، روابط بین فردی و خلاقیت دانش آموزان مقطع ششم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
رویش روان شناسی سال هشتم شهریور ۱۳۹۸ شماره ۶ (پیاپی ۳۹)
145-156
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف تعیین تأثیر تئاتردرمانی بر رشد اخلاقی، روابط بین فردی و خلاقیت دانش آموزان مقطع ششم ابتدایی انجام شد. پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر 12 ساله مدارس شهر ساری در سال تحصیلی 96 بودند. نمونه مورد مطالعه شامل 32 دانش آموز بود که به صورت نمونه گیری داوطلبانه انتخاب شدند و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خلاقیت عابدی (1372)، مقیاس رشد اخلاقی معنوی پور (2012) و پرسشنامه مهارت های ارتباطی بین فردی منجمی زاده(1391) استفاده شد . داده ها از طریق تحلیل کواریانس و نرم افزار spss21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تئاتردرمانی بر رشد اخلاقی دانش آموزان دختر تأثیر معناداری ندارد ولی بر خلاقیت و مهارت های ارتباطی بین فردی تاثیر معناداری دارد.
الگوی رشد اخلاقی از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اخلاق وحیانی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)
75 - 106
حوزه های تخصصی:
در این جستار، تلاش می شود الگوی رشد اخلاقی از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی بازطراحی شود. این مقاله بر آن است که با تأکید بر امکان تحول اخلاقی، و معنایابی واژه رشد در آثار خواجه نصیرالدین، از طریق تعمیم تعریف استکمال، به مقایسه مفهوم سازی وی از رشد اخلاقی با انگاره روان شناسان رشد بپردازد. تأکید اندیشمندان رشد اخلاقی، تعریف از طریق عوامل اخلاق است. ما پس از تبیین فرایند رشد اخلاقی، ماهیت رشد اخلاقی را از حیث کیفیت ترکیب و اولویت عوامل تعریف می کنیم. تحلیل مفهومی، گزاره ای و تحلیل سیستمی از آثار طوسی، ابزار و روش تحقیق بوده است. طوسی همچون فلاسفه یونان به نقش شناخت در تحول اخلاقی اهمیت ویژه ای داده است. استنباط و استدلال موضوعات کلی و جزئی اخلاقی که منشأ رفتار است از پیش انگاره های معرفتی عقل نظری، از طریق عقل عملی صورت می پذیرد. نقش عواملی چون عواطف، جنسیت، عوامل جسمانی، عوامل بیرونی محیطی نیز بررسی شده است. بر این اساس، کارکرد اخلاقی انسان، فرایندی فعال با خاستگاه سرشتی، متضمن نظم دهی رفتارهای آدمی توسط شناخت در بافت هنجارها و ارزش های محیط است، به گونه ای که در طول زمان و ممارست و تجربه، این انتظام برای انسان به صورت ملکه که ارزش های خودساخته زیربنایی رفتارند درونی می شود. این تحول اخلاقی، به شکلی نظام مند همچون یک الگوی مرحله ای، از کودکی شروع به شکل گیری می کند و مراحل آن تا بزرگسالی ادامه دارد و در بزرگسالی نیز دارای سطوح و مراتب متعدد است. خواجه برای هر یک از این مراحل، اصول تربیتی ای بیان کرده است.
پیش بینی اخلاق حرفه ای بر اساس تحول اخلاقی در کارکنان ستادی قوه قضاییه(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵ (پیاپی ۴۷)
127 - 145
حوزه های تخصصی:
اخلاق حرفه ای مقوله ای است که بسیاری از سازمان ها به آن توجه ویژه ای دارند. لذا پژوهش حاضر با هدف پیش بنی میزان اخلاق حرفه ای کارکنان ستادی قوه قضاییه بر اساس تحول اخلاقی آن ها انجام شده است. بدین منظور تعداد 219 کارمند با روش نمونه گیری تصادفی از بین جامعه کارکنان ستادی قوه قضاییه به عنوان نمونه انتخاب شدند و از آن ها خواسته شد دو پرسشنامه ی تحول اخلاقی ما (1981) طراحی شده است و پرسشنامه میزان رعایت اخلاق حرفه ای توسط کارکنان سازمان ها (مهدیون و رضائی، 1393) که از روایی و پایایی قابل قبول برخوردارند را تکمیل نمایند. داده های به دست آمده از پرسشنامه ها به وسیله ی ویرایش 22 نرم افزار تحلیل آماری SPSS و ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون ساده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که تحول اخلاقی قادر به پیش بینی 10 درصد از تغییرات اخلاق حرفه ای می باشد. این یافته ها نشان داد که با توجه نقش تحول اخلاقی در اخلاق حرفه ای، به منظور ارتقاء اخلاق حرفه ای در سازمان ها می توان با استفاده از آموزش، تحول اخلاقی آن ها را افزایش داد.
تدوین مدل رشد اخلاقی در نوجوانان بر اساس مؤلفه های فراشناخت با تأکید بر نظریه شناخت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف مطالعه حاضر، تدوین مدل رشد اخلاقی بر اساس مؤلفه های فراشناختی با میانجی گری شناخت اجتماعی بود . جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان متوسطه اول شهرستان خرم آباد بود که از میان آنها 311 نفر (146 پسر و 165 دختر) بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسش نامه های استدلال اخلاقی رست و همکاران، فراشناخت اخلاقی سوانسون و هیل، رفتار اخلاقی سوانسون و هیل و شناخت اجتماعی بارون - کوهن را تکمیل کردند. سپس، داده ها با استفاده از آزمون رگرسیون در چارچوب تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که استدلال اخلاقی به واسطه فراشناخت و شناخت اجتماعی با رفتار اخلاقی رابطه دارد و دو جزء فراشناخت یعنی راهبرد و تکلیف با استدلال اخلاقی رابطه ندارد اما این دو با رفتار اخلاقی ارتباط دارند. بنابراین در بررسی رشد اخلاقی در نوجوانان باید در جستجوی عوامل دیگر بود و در آموزش اخلاق به آنها و تحول اخلاقی شان به نقش فراشناخت اخلاقی و شناخت اجتماعی هم توجه نمود
رشد معنوی و اخلاقی در دوران کودکی و تأثیر آن در بزرگسالی: یک مقاله مروری(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ (پیاپی ۵۸)
73 - 98
حوزه های تخصصی:
رشد معنوی- اخلاقی از اساسی ترین مفاهیم در مطالعات روان شناسی دین است. روان شناسان از زمان جی. استنلی هال همواره بر اهمیت دوران کودکی دررشد معنوی و اخلاقی آدمی تأکید کرده اند. آن ها بر این باورند که اگرمعنویت و اخلاقی زیستن به معنی اشتیاق به تعالی و معنا تلقی شود، بی تردید کودکان طبیعت اخلاقی و معنوی نیرومندی دارند؛ چرا که کودکان در جستجوی معنا و تعالی اند و به نوعی این تجربه بر دوره بزرگسالی آن ها نیز تأثیرگذار خواهد بود. با این حال، این پرسش مطرح می شود که طبق پژوهش هایی که دراین باره انجام شده است، چه عواملی بر ارتقاء چنین رشدی در کودکان تأثیرگذار بوده است؟ این پژوهش با روش مطالعه مروری به دنبال کشف چگونگی رشد معنوی و اخلاقی در کودکان براساس پژوهش های تجربی است که عمدتاً در کشورهای غربی انجام شده است. برای انجام این پژوهش، کلیدواژه های معنویت کودک، اخلاق کودک، رشد معنوی و اخلاقی کودک در مطالعاتی که در سال های 1990 تا 2003 انجام و در پایگاه های اطلاعاتی چون Science Direct، Wiley Online Library، google scholar، libgen ثبت شده است، جستجو شد. تحلیل ها نشان داد جامعه پذیری دینی، دلبستگی های کودک به والدینِ معنوی- اخلاقی و کمک به اصلاح تصویری که کودک از خدا دارد، مهم ترین عواملی هستند که در این پژوهش ها برای ارتقاء و افزایش رشد معنوی- اخلاقی کودکان و تأثیر آن در دوران بزرگسالی برجسته شده اند.
مقایسه نگرش به خشونت، همدلی و رشد اخلاقی در کاربران نوجوان انواع بازی های رایانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات روانشناسی تربیتی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷
198 - 175
حوزه های تخصصی:
نگرش به خشونت، همدلی و رشد اخلاقی از جمله متغیرهای با اهمیت و مرتبط با انواع بازی های رایانه ای هستند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسه نگرش به خشونت، همدلی و رشد اخلاقی در کاربران نوجوان انواع بازی های رایانه ای در قالب یک پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی انجام شد. 144 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در پایه اول دبیرستان مدارس منطقه 15 آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، سنجش بازی های رایانه ای، مقیاس نگرش نسبت به خشونت-نسخه نوجوانان، پرسشنامه بازتاب اخلاقی اجتماعی- فرم کوتاه و پرسشنامه همدلی عاطفی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی شفه بررسی شد. مطابق نتایج به دست آمده، میزان استفاده از بازی های رایانه ای با نگرش به خشونت همبستگی مثبت و با همدلی و رشد اخلاقی همبستگی منفی دارند. همچنین بین استفاده کنندگان انواع بازی های رایانه ای در همدلی، نگرش به خشونت و میزان استفاده از بازی های رایانه ای تفاوت معناداری وجود دارد در حالیکه در رابطه با رشد اخلاقی تفاوت معناداری دیده نشد. بر این اساس، نگرش به خشونت و همدلی متغیرهایی مرتبط و مهم در رابطه با انواع بازی های رایانه ای می باشند که می توانند به صورت متفاوتی از انواع بازی های رایانه ای تاثیر بپذبرند که با توجه به آن، می توان با طرح ریزی و اجرا برنامه ها و مداخلات، کاهش نگرش مثبت به خشونت و افزایش همدلی را موجب شد.
الگوی رشد دینی و اخلاقی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش انتظامی سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۵)
131 - 154
حوزه های تخصصی:
زمینه و هدف: مفهوم و معنی تعلیم و تربیت اخلاقی و دینی در طول تاریخ موردنظر و مداقه بسیاری از صاحب نظران و اندیشمندان تربیتی بوده است و اکنون نیز موردتوجه بسیاری از روان شناسان، جامعه شناسان و فلاسفه و متکلمان و مربیان تربیتی است. هدف اصلی پژوهش، ارائه الگوی رشد تربیت دینی و اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین بوده است. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل: اعضای هیئت علمی، مدیران و دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی امین تهران بوده است. نمونه آماری از طریق روش نمونه گیری هدفمند (n=15) انتخاب گردید. جهت دستیابی به اهداف تحقیق مصاحبه باز پاسخ با نمونه آماری گرفته است که در طی آن 6 مقوله کلی،17 مؤلفه و بیش از 230 خرده مقوله (کدباز) شناسایی شد. جهت توصیف یافته ها، پس از انجام استخراج مضامین از سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت و مصاحبه های انجام شده و دسته بندی داده ها، فرآیند تجزیه وتحلیل داده ها از طریق تحلیل داده بنیاد کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام و سپس، مضامین کلان نام گذاری و مدل مفهومی تحقیق ارائه گردیده است. یافته ها: مطابق یافته های تحقیق شرایط علی مؤثر بر رشد دینی و اخلاقی شامل شبه گستری دینی، الگوسازی جوانان و هویت دینی، عوامل مداخله گر شامل تعارض رسانه ای، مسائل اقتصادی و تبلیغات ضد دین و عوامل زمینه ای شامل تعامل دانشگاه و حوزه علمیه، تخصص اساتید و اعتبار منابع درسی است همچنین راهبردهای این تحقیق برای رشد تربیت اخلاقی و دینی شامل فرهنگ سازی، آموزش همه جانبه اخلاق دینی، تقویت مذهبی و گسترش ایدئولوژی دینی بوده است که پیامدهای آن اخلاق گرایی، ارتقای قدرت فهم و استدلال و پایداری ارزش ها گردیده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به مسئولین پیشنهاد می گردد که در جهت ارتقای رشد تربیت دینی و اخلاقی شرایط علی، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر و راهبردها را به عنوان یک نظام نامه راهنمایی برای توسعه رفتار دینی و اخلاقی دانشجویان دانشگاه مدنظر قرار دهند.
مناسبات اخلاق و اقتصاد در اسلام (تطبیق انتقادی نظریه رشد اخلاقی کلبرگ)(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷ (پیاپی ۵۹)
89 - 114
حوزه های تخصصی:
رشد اخلاقی فرایندی است که به بهبود شاخص های اخلاقی از قبیل استدلال و نگرش اخلاقی، هیجانات اخلاقی، درونی سازی اصول اخلاقی و التزام علمی به هنجارهای اخلاقی منجر می شود. از جمله نظرات شایع در رشد اخلاقی، نظریه کلبرگ است. در پژوهش حاضر با پذیرش چارچوب نظری او (نظام شش مرحله ای رشد استدلال اخلاقی) به واکاوی رابطه این رشد با رشد مطلوبیت های اقتصادی (تولید، توزیع و انباشت ثروت) پرداخته ایم. این پژوهش ماهیت کتابخانه ای دارد و با اتکا به اسناد صورت گرفته است. پرسش اصلی این است که چه رابطه ای میان ساز و کار و مراحل رشد قضاوت و استدلال اخلاقی با عملکرد مطلوب اقتصادی افراد وجود دارد؟ این رابطه به صورت دوسویه (تأثیر دوجانبه) بررسی شده است. نتیجه ای که از این پژوهش حاصل شد، این بود که مراحل رشد اخلاقی رابطه ای مستقیم با شاخص های رشد اقتصادی دارند، البته برخی مراحل رشد، نیازمند ضمیمه کردن فرهنگ عمومی خاصی می باشند تا این رابطه ایجاد شود. از سوی دیگر، ارتقای وضعیت اقتصادی (تولید ثروت پاک و توزیع عادلانه آن)، زمینه ساز رشد اخلاقی کلبرگی می باشد. در این بین اخلاق اسلامی، هم در سطح حداکثری و هم در سطح حداقلی، نه تنها به زهد مذموم تشویق نمی کند، بلکه زمینه ساز رشد اقتصادی می باشد.
بررسی رابطه نظام ارزشی و رشد اخلاقی با هویت یابی در دانش آموزان دوره متوسطه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی رابطه نظام ارزرشی و رشد اخلاقی با هویت یابی در دانش آموزان دوره متوسطه آموزش و پرورش اسلامشهر است که روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری دانش آموزان دوره متوسطه اسلامشهر که نمونه آماری 320 نفر دانش آموزان دختر و پسر بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده است، که دانش آموزان پسر 218 و دختر102 است. محاسبه داده ها از روش آمار توصیفی شامل فراوانی درصد فراوانی و میانگین و انحراف معیار است و از آمار استنباطی شامل آزمون T استودنت دو گروه مستقل و همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک راهه و خی دو و با استفاده از نرم افزار SPSS می باشد. ابزار گردآوری پرسشنامه های هویت شخصی، احمدی (1370) پرسشنامه بررسی ارزشها از آلپورت، رنون و لیندزی(1962) و آزمون رشد اخلاقی موسوم به DIT از رست و همکاران(1986و1979) استفاده شده است که تمام پرسشنامه ها از روابی و اعتباری بالایی برخوردار است. این تحقیق دارای10 فرضیه پژوهش است که مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داده است بیش 62% دانش آموزان دوره متوسطه دارای بحران هویت شخصی هستند و ارزش های اقتصادی و زیبایی شناختی در سطح نسبتاً پایین بوده اند؛ درحالیکه ارزش های مذهبی و نظری و سیاسی در سطح بالایی قرار دارند. نتایج نشان داده است که رشد قضاوت اخلاقی در مرحله اول13% و در مرحله چهارم27/0 و در مرحله پنجم7/9/0 هستند. در ضمن نتایج نشان داده است که بین دانش آموزان با سطوح مختلف رشد قضاوت اخلاقی از نظر بحران هویت تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتایج نشان داده است رشد قضاوت اخلاقی دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد. در مرحله1و2 پسران و در مراحل3و4و5 نسبت دختران بیشتر است
رشد اخلاقی در دختران و پسران
منبع:
زن و فرهنگ سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۱
91-104
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به دیدگاه های نظریه پردازانی همچون: پیاژه، کلبرگ، فروید و بندورا در مورد رشد و تحول اخلاقی پرداخته است. رویکرد توافق ذهنی اخلاق، پرورش اصول وعقاید منطقی در افراد را مورد تاکید قرار می دهد. نظرات پیاژه وکلبرگ در این الگو گنجانده می شود. برای پرورش اخلاقیات دراین الگو پیشنهاد می شود که به آموزش اصول منطقی، عقاید و انجام وظیفه همراه با بحث ومناظره کلاسی پرداخته شود. رویکرد مراقبت بر اساس نظرات گلیگان در انتقاد به کلبرگ مطرح شده و بررسی و ارائه ارزش ها ی افراد و دادن مسوولیت به آن ها را در پرورش اخلاق، مفید تلقی می نماید. رویکرد الهیاتی، رشد اخلاقی را براساس دستورات خداوند به خصوص از زبان قرآن واحادیث، مطرح نموده است. در بررسی تفاوت رشد قضاوت اخلاقی در پسران و دختران، نتایج نشان داد که قضاوت اخلاقی پسران بیشتر مبتنی بر عدالت و امور انتزاعی است، اما تصمیم گیری اخلاقی دختران بر مبنای ابراز عواطف، مراقبت از خود ودیگران، احساس مسؤولیت نسبت به نوع انسان، حساسیت نسبت به دیگران و حقوق آنان استوار است.
تحلیلی بر کارکرد نظام آموزشی در آموزش و رشد اخلاقی دانش آموزان با محوریت محتوای کتاب های درسی و شیوه تدریس معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات برنامه درسی ایران سال نهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۶
97 - 120
حوزه های تخصصی:
رشد اخلاقی هدفی است که همواره در تمامی نظام های آموزشی مورد تأکید است. این مقاله به تحلیل کارکرد نظام آموزشی با محوریت محتوای کتاب های درسی و شیوه تدریس معلمان در رشد اخلاقی اختصاص دارد. روش پژوهش کیفی و برای جمع آوری داده ها از روش تحلیل محتوا و مصاحبه استفاده شد. از بین کلیه کتاب های درسی دوره راهنمایی، کتاب های تعلیمات دینی، فارسی، تعلیمات اجتماعی، تاریخ و علوم (15 مورد) انتخاب و محتوای آن ها تحلیل شد. همچنین با 24 معلم در قائم شهر مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. نتایج نشان داد کتاب های فارسی، تعلیمات دینی و تعلیمات اجتماعی بیشترین توجه را و کتاب های تاریخ و علوم توجه کمتری را به مقوله اخلاق مبذول داشته اند. همچنین، معلمان از روش های معلم محور در کلاس درس استفاده می نمایند و در رشد اخلاقی صرفاً بر الگوبرداری از عامل های مهم جامعه پذیری تأکید می نمایند. به نظر می رسد در آموزش اخلاق نظام آموزش و پرورش باید متناسب با سطح رشد شناختی دانش آموزان نوجوان دوره راهنمایی عمل کند.