درخت حوزه‌های تخصصی

هم زمان با ورود به قرن 21 سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی به طور فزاینده ای دچار پیچیدگی و همه جانبه گرایی شدند و کلیه نظام های اجتماعی زندگی بشر را متأثر از خود کرده اند و اکنون با گسترش فضای مجازی و زندگی حقیقی، به تدریج فضای مجازی تبدیل به زیست دوم انسان ها و امتداد زندگی آن ها شده است و به همین دلیل نیاز به سواد دیگری فراروی ما قرار دارد تا بتوان با بهترین رویکرد در مواجهه با آن قرار گرفت و آن سواد فضای مجازی است. اگرچه برخی از اندیشمندان حوزه سواد رسانه ای معتقدند سواد فضای مجازی، همان و یا بخشی از سواد رسانه ای است، لکن این دو مقوله کاملاً مشابه نیستند و در برخی وجوه افتراق دارند. تصور می شود که این اختلاف نظر برآمده از تقلیل تعریف برخی اندیشمندان از فضای مجازی و خطای آنان در تقلیل تعریف فضای مجازی به رسانه است حال آنکه نظام رسانه ای تنها ذیل یکی از نظام های فضای مجازی یعنی نظام فرهنگی اجتماعی می گنجد. روش پژوهش حاضر تحلیل مضمون است که در دو مرحله احصاء مفاهیم و مضامین اساسی نظریات و تعاریف سواد رسانه ای و سواد فضای مجازی با مطالعات کتابخانه ای و استخراج نظام موضوعات و مسائل سواد فضای مجازی مبتنی بر تعریف مختار صورت گرفته است. مقاله حاضر خاطرنشان می سازد مفهوم سواد فضای مجازی متمایز از سواد رسانه ای بوده و با احصاء نظام مسائل سواد فضای مجازی آن را مورد بررسی و مداقه قرار می دهد.

مهمترین هدف این پژوهش، بررسی نقش ارتباطات غیرکلامی در انتقال ایدئولوژی رسانه ای مانند شبکه بی بی سی فارسی است. اینکه این هدف تا چه حد همگام با ملاحظات و ویژگی های فرهنگی مخاطب ایرانی این رسانه بوده است. پژوهش حاضر از طریق روش شناسی کیفی، بررسی نشانه شناختی و روایت شناختی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش تعداد 60 خبر از گزارش های خبری شبکه تلویزیونی بی بی سی در بازه زمانی دو ماهه (بهمن و اسفند سال 1389) انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد؛ ارتباط غیرکلامی (ویژگیهای زبان بدن، لباس و مو، تصاویر) در انتقال پیام، ارتباط کلامی را همراهی میکند و این فرایند، با توجه به ویژگیهای فرهنگی مخاطبان صورت میگیرد؛ داستانهای خبری اغلب چندروایتی هستند و پایان آنها بین دو نتیجه تلخ در نوسان است.

: این مطالعه طولی به تحولات تکوینی کارکردهای رادیو در ایران و آمریکای شمالی می پردازذ. در سال 1381 مرحله اول از این مطالعه مقایسه ای انجام شد و نتایج نشان داد که رادیو در آمریکای شمالی کماکان کارکردهای خود را با تاکید بر نقش سرگرمی حفظ کرده بود در حالیکه رادیو در ایران بیشتر بر نقش آموزشی-اخلاقی تاکید داشت. در مرحله دوم در سال 93 تا 95 دو عنصر برای تحلیلهای تکوینی بکار گرفته شد: 1- نقش رسانه های دگرواره (آلترناتیو) در تقلیل نقش اجتماعی رادیو 2-تغییرات کارکردهای مقایسه ای رادیو در ایران و آمریکای شمالی نسبت به سال 1381. در این مقاله هدف این است که نقشهای سنتی و نیز نقشهای 14 سال پیش رادیو مورد ارزیابی قرار گیرند. همچنین قرار است ببینیم چه درسهایی می توان از تولیدات رادیویی در آمریکای شمالی گرفت که قابل کاربرد در ایران باشد. به نظر می رسد نظریه رسانه های کارکردگرا، قدرت تبیینی لازم را برای رسیدن به اهداف بالا داشته باشد. به نظر من با این مطالعه تکوینی می توان تغییرات کارکردها را نشان داد و تصمیم گرفت که اگر قرار است رادیو در ایران باقی بماند چه نقشهای جدیدی را با ملاحظه ارزشهای درونی جامعه ایران باید اتخاذ کند.

ارتباط یکی از ویزگی های مهم جامعه انسانی در همه دوران هاست و رشد و گسترش آن در دوران ما چنان سریع و بی سابقه بوده است که صاحبنظران آن را فصل ممیز جامعه معاصر از همه دوران ها و جوامع پیش از این دانسته اند و عصر ما را عصر ارتباطات نامیده اند . چنین جایگاهی ، به طور طبیعی موجب پیدایش حجم عظیمی از مطالعات و بررسی های علمی و اجتماعی در خصوص ابعاد گوناگون این پدیده پیچیده شده و از آنجا که هر گونه ارتباط بر ارکان چهار گانه فرستنده گیرنده ،پیام و ابزار انتقال پیام استوار بوده است ، مطالعات و تحقیقات مرتبط با این حوزه نیز عمدتا حول این چهار محور شکل گرفته است از میان این ارکان ، شاید بتوان گیرنده پیام یا مخاطب را مهم ترین رکن دانست . چرا که هر گونه ارتباط ، با هدف تاثیر گذاری بر مخاطب صورت می گیردو لازمه تحقق هر هدفی که از طریق ایجاد ، گسترش ، تنوع و تکثر رسانه ها در دنیای ما دنبال می شود ، برقراری ارتباط با مخاطب است . از این رو شناخت مخاطب لازمه نیل به اهداف فرهنگی ، سیاسی ، اقصادی و اجتماعی خاصی است که صاحبان و سیاستگزاران رسانه ها در صدد دستیابی به آنها هستند زیرا مخاطبان امروز انتخاب گرند و گستره وسیع شبکه های مختلف رسانه ای قدرت انتخاب انان را بالا برده و در چنین شرایطی اعتبار رسانه تا حدود زیادی به میزان رضایت و اقتاع مخاطبان وابسته است .نشریه پژوهش و سنجش به منظور ایفای رسالت علمی پژوهشی و رسانه ای خود این شماره را به بحث درباره مخاطب و رسانه اختصاص داده و کوشیده است با استفاده از دیدگاه های اساتید و کارشناسان درون و برون سازمانی ، در تنویر ابعاد گوناگون این حوزه مطالعاتی مشارکت نماید. امید است مجموعه مقالات این شماره که در سه عنوان مخاطب شناسی و نظریه ها ، مخاطب شناسی و کارکردها و مخاطب شناسی و فناوری سازماندهی شده است ، مورد استفاده اساتید مدیران ، برنامه سازان پژوهشگران و دانشجویان علاقه مند به این حوزه قرار گیرد.

رسانه ها علاوه بر کارکردهای ذاتی اطلاع رسانی و آموزشی، در سال های اخیر، جنبه اقتصادی به خود گرفته اند و بویژه، انواع دیجیتال آنها، به عنوان یک منبع درآمد بزرگ و به عبارت دیگر، نوعی کسب و کار، مطرح شده اند. هدف از پژوهش حاضر، ارائه چارچوبی برای کسب وکار رسانه های دیجیتال مبتنی بر اینترنت در ایران است. این پژوهش از نوع کیفی است و با به کارگیری روش نظریه داده بنیاد یا نظریه برخاسته از داده انجام گرفته است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته از میان 12 مؤسسه رسانه ای دیجیتال کشور شامل چهار دسته اصلی تولید کنندگان محتوا، فروش محصولات/ خدمات، پشتیبانی و نرم افزار و تبلیغات جمع آوری شده است. یافته ها نشان می دهد که در چارچوب کسب وکار رسانه ای، شش عامل رسانه دیجیتال، دولت، شرکت ها و سازمان ها، عموم (مشتریان)، شرکت های تبلیغاتی و سایر رسانه ها، بازیگران اصلی محسوب می شوند که توازن در تعاملات آنها، موجب دوام و استمرار کسب وکار رسانه ای خواهد شد.

با پیدایش دولت ملت ها، دیپلماسی کلاسیک و سپس دیپلماسی فرهنگی در روابط بین الملل، گونه جدیدی از کتابخانه ظهور می یابد که می توان آن را کتابخانه برون مرزی نامید. کتابخانه های برون مرزی به عنوان زیرساخت نظام اطلاع رسانی برون مرزی از اهمیت خاصی در دیپلماسی فرهنگی برخوردارند...

این مقاله به بررسی فردگرایی ایرانیان که در سفرنامه های سیاحان خارجی به ایران منعکس شده است، می پردازد و می کوشد به این پرسش پاسخ می ‏دهد که فردگرایی مورد نظر آیا خودخواهانه است یا نه. یافته های تحقیق نشان می دهد که ایرانیان در عرصه های خانوادگی و دینی جمع گرا و در عرصه ‏سیاست و حکومت فردگرا بوده اند.‏

هدف پژوهش پیش رو، مطالعه تأثیر محتوی، میزان و مدت زمان استفاده از فضای مجازی بر هویت دینی نوجوانان است. این پژوهش حاصل پیمایشی است که در میان 3800 نفر از دانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر 15تا 17سال تهران، اصفهان، تبریز، اهواز، مشهد، شیراز، کرج، رشت در سال 1395 انجام شده است. اعتبار ابزار تحقیق، از نوع اعتبار صوری بوده، که اساتید خبره در این حوزه، آن را تایید کردند. پایایی آن هم با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به صورت میانگین، برای گویه های ابعاد هویت دینی میزان ( ɑ˃ 0/82 ) محاسبه شد. بر اساس یافته های توصیفی این تحقیق، دانش آموزان تهرانی بیشترین میانگین میزان استفاده از فضای مجازی (128دقیقه در روز)  و دانش آموزان اصفهانی کمترین (64 دقیقه) میزان استفاده را انجام داده اند . یافته های تبیینی این پژوهش، نشان می دهد که آزمون تا-کندال c رابطه بین محتوی مصرف فضای مجازی با هویت دینی نوجوانان را تأیید نموده است. همچنین رابطه بین میزان ساعات مصرف فضای مجازی با هویت دینی نوجوانان با استفاده از آزمون تا-کندال b با سطح اطمینان 99/0 تأیید گردید. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که میانگین استفاده دختران نوجوان از فضای مجازی بیشتر از پسران نوجوان است. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیونی، سه متغیر میزان ساعات استفاده از فضای مجازی، محتوی فضای مجازی و جنسیت، 87/0 از هویت دینی نوجوانان در مواجه با فضای مجازی برای نوجوانان را تبیین می کنند. پیشنهاد این پژوهش برای سیاستگذاران حوزه فرهنگی، طراحی، تقویت و دسترسی پذیری آسان و ارزان برنامه ها و بازی های رایانه ای متناسب با ساختار فرهنگی اجتماعی جامعه ایرانی اسلامی در فضای مجازی  برای نوجوانان است.

واکاوی محیط راهبردی مؤثر بر مدیریت رسانه در رسانه ملی با هدف کشف چالش ها و موضوعات راهبردی در افق چشم انداز، همواره ضرورتی حیاتی برای تسهیل برنامه ریزی و برنامه سازی مؤثر و کارآمد بوده است. از این رو، در پژوهش حاضر، ابتدا عوامل و روندهای تأثیرگذار بر جهت گیری و کارکردهای مهم سازمان صداوسیما، شناسایی و سپس با استفاده از روش پنل خبرگی، چالش ها و موضوعات راهبردی رسانه ملی با رویکرد آینده نگاری در دهه آتی که اهمیت بسزایی در رقابت سپهر رسانه ای، جذب مخاطب و جریان سازی دارد تبیین شده است. این تبیین در حوزه های ششگانه «مدیریت محتوا»، «فناوری و زیرساخت»، «مخاطبان و ذی نفعان»، «ساختار و قالب برنامه سازی»، «مدیریت رسانه و محیط رقابت» و «مدیریت منابع مالی و سرمایه های انسانی» صورت گرفت و در نهایت، با استفاده از روش دلفی موضوعات و چالش های آتی رسانه ملی در افق 1404 اولویت بندی و امتیازدهی شده است. بر این اساس، مهم ترین چالش های راهبردی رسانه ملی به ترتیب در قالب 8 کلان چالش «تشدید رقابت رسانه ای»، «اثربخشی محتوایی رسانه»، «تغییرات فناوری رسانه آرایش سپهر رسانه»، «مدیریت سازمانی»، «ذایقه شناسی مخاطبان»، «محدودیت های منابع مالی»، «هم افزایی نهادهای عمومی، کشوری و لشکری» و «تصمیمات حقوقی و سیاسی» شناسایی و اولویت بندی شده است.

در سال های اخیر رسانه های مجازی به سرعت رشد یافته و استفاده گسترده ای از سایت هایی مانند فیسبوک و توییتر در بین دانشجویان و پزشکان وجود دارد. همچنبن تعداد زیادی وبلاگ و سایت های اینترنتی تازه تاسیس وجود دارد که به طور مشخص در راستای اهداف متخصصین قرار دارند. هنگامی که بسیاری از متخصصین پزشکی از رسانه های اجتماعی بدون مواجهه شدن با مشکلی استفاده می نمایند، علاقه به رسانه و جستجو ها آنلاین بعنوان نمونه هایی ازرفتارهای غیرحرفه ای پزشکان و دانشجویان این نگرانی ها را ایجاد می کند که برخی از پزشکان و دانشجویان پزشکی ممکن است ندانسته درزمان استفاده از برنامه های کاربردی و آپلود اطلاعات شخصی در اینترنت خود را در معرض خطر قرار دهند. اگرچه متخصصان پزشکی باید در استفاده از بسیاری از مزایای شخصی و حرفه ای که در رسانه های اجتماعی می تواند ارائه گردد، آزاد باشد، مهم این است که آنها از خطرات بالقوه آن نیزآگاهی یابند این مقاله خطوط راهنمای اخلاقی و عملی در خصوص مسائل مختلفی که پزشکان و دانشجویان پزشکی ممکن است در زمان استفاده از رسانه اجتماعی با ان مواجهه شوند را ارائه می دهد.

"این مقاله به بررسى میزان و عوامل بهره مندى روزنامه نگاران از بزرگراه هاى اطلاعاتى (اینترنت) مى پردازد. روش این تحقیق پیمایشى و ابزار جمع آورى اطلاعات پرسشنامه بوده که در سیزده روزنامه به وسیله 212 روزنامه نگار تکمیل شده است. بیش از 85 درصد از پاسخگویان در محیط روزنامه ها به کامپیوتر و 78 درصد به اینترنت دسترسى داشته اند، ضمن آن که عدم توانایى مالى دلیل عمده عدم استفاده از اینترنت بوده است. میانگین استفاده هفتگى روزنامه نگاران از اینترنت بیش از سه روز در هفته و کم تر از یک ساعت به صورت روزانه محاسبه شده است. تمایل 97 درصد از روزنامه نگاران به استفاده از اینترنت بیش از حد متوسط بوده و عمده ترین انگیزه آنان دریافت اطلاعات از این شبکه را شامل مى شده است. اکثر روزنامه نگاران در حد متوسط از اینترنت براى نگارش مطالبشان استفاده کرده اند، ضمن آن که استفاده از این شبکه جهانى براى تمامى روزنامه نگاران ضرورى دانسته شده است. ارزیابى اکثر پاسخگویان از سیاست هاى دولت ایران براى استفاده از اینترنت ضعیف بوده است. در مجموع، بیش ترین استفاده از اینترنت در روزنامه هاى آفرینش و بنیان صورت گرفته بود و روزنامه همشهرى از طریق ماهواره با اینترنت ارتباط داشته است. سایت هاى یاهو، بى.بى.سى و گویا بیش ترین درصد مراجعه کننده را در بین روزنامه نگاران تهرانى داشته اند. هم چنین، بین متغیرهایى چون میزان استفاده از اینترنت و جنسیت، روزنامه هاى مختلف و تسهیلات استفاده از اینترنت، سن و استفاده از اینترنت، روزنامه هاى مختلف و میزان استفاده از مطالب اینترنتى و هم چنین روزنامه نگاران رابطه معنى دار مشاهده نشده است"