گونه شناسی بازدیدکنندگان مناطق جنگی ایران و نقش آن در انتقال فرهنگ پایداری دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
جمهوری اسلامی ایران، پس از تجاوز رژیم بعثی عراق، در سال 1359 درگیر جنگی طولانی شد. این دفاع مقدس، علاوه بر آثار و برکات بیرونی، دستاوردهایی نیز درون نظام اسلامی بر جای گذاشته است. تبیین دستاوردهای فرهنگی این دفاع مقدس از ضروریاتی است که می تواند بن مایة تعیین کنندة استراتژی حرکت و روند آتی انقلاب تلقی شود. یکی از اثربخش ترین روش های آشناسازی جوانان نسل سوم انقلاب با دستاوردهای جنگ تحمیلی و ترویج فرهنگ پایداری دفاع مقدس، حضور آنان در مناطق عملیاتی هشت سال دفاع مقدس، مشاهدة آثار به جای مانده از آن دوران از نزدیک، و درک فضای معنوی این مناطق است. به استناد ارقام موجود، اشتیاق جوانان به چنین سفرهایی، که در کشور ما «راهیان نور» و در ادبیات علمی «گردش گری مناطق جنگی» خوانده می شوند، در سال های اخیر بیش از پیش افزایش یافته است. این مقاله، با هدف بررسی انگیزة گردش گران از سفر به مناطق جنگی و طبقه بندی آنان، به منظور کمک به انتقال فرهنگ پایداری تهیه شده است. اطلاعات لازم از منابع کتاب خانه ای، مصاحبه با کارشناسان، و پرسش نامة تکمیل شدة بازدیدکنندگان به دست آمده است. جامعة آماری پژوهش شامل همة ایرانیانی است که از مناطق جنگی کشور بازدید کرده اند و به کمک روش نمونه گیری گلوله برفی 152 نفر از آنان به منزلة نمونه پرسش شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مهم ترین گروه بازدیدکنندگان مناطق جنگی ایران را گردش گران زیارتی ـ یادبودی و گردش گران فرهنگی ـ میراثی تشکیل می دهند. عمدة این گردش گران با انگیزه های ملی و مذهبی به بازدید مناطق جنگی می روند و علاقة وافری به شنیدن رشادت های جنگاوران و ناشنیده ها دربارة آن دارند. نتایج این تحقیق می تواند در مدیریت گردش گران و برنامه ریزی برای ارتقای دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی گردش گری جنگ، کاربرد داشته باشد.