درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از اهداف اصلی پژوهش های دانشگاهی، پاسخ به نیازهای علمی جامعه است. در وهله نخست، آنچه موجب اعتماد و ایجاد ارزش به منظور بهره مندی از این پژوهش ها توسط ذی نفعان می شود، کیفیت علمی آنهاست. درصد قابل توجهی از پژوهش های انجام شده در دانشگاه ها، رساله های دورة دکتری هستند که با صرف زمان و بودجه قابل توجه توسط دانشجویان این دوره انجام می شوند. پژوهش کیفی حاضر با هدف کشف و شناسایی چالش های «کیفیت علمی رساله های دوره دکتری» در دانشگاه های ایران براساس دیدگاه و تجربیات استاد و دانشجو، به عنوان دو مؤلفه اصلی در انجام پژوهش های دوره دکتری با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبه جمع آوری و براساس مفهوم نظری «زنجیره ارزش» مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد چالش کیفیت در رساله های دکتری، دارای ابعاد چندگانه و چندلایه در هم پیچیده ای از عوامل (دانشجو، استاد، مدیران و سیاست گذاران)، ساختار سازمانی، رویه ها، قوانین و عوامل محیطی دیگر است. افزون بر این، جریان قدرتمند و شتابان دیگری، همزمان در لابه لای این لایه ها شکل گرفته که هم متأثر از آنها و هم تأثیرگذار بر آنهاست. مواردی از رفتارهای غیردانشگاهی که ضمن خدشه دار کردن هویت علمی دانشگاه ها تبدیل به چالشی عمده برای کیفیت رساله های دکتری در ایران شده است.

شهر مهاباد از نظر تراکم نشانگان فرهنگ قومی، شیوه های مصرف و سبک های زندگی همواره مورد توجه دیگر شهرهای کُردنشین و حتی غیر کُردنشین بوده است. تغییر و دگرگونی های ناشی از توسعه، موقعیت خاص جغرافیایی این شهر و وجود امکانات مناسب در مقایسه با دیگر شهرهای کُردنشین، باعث مهاجرت فراوان مردم از شهرها و روستاهای اطراف به این شهر شده است.این پژوهش برای سنخ شناسی سبک های زندگی در بین جوانان پسر شهر مهاباد، با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی، کنش ها و ایده های شکل دهنده سبک زندگی را بررسی می نماید. در بخش نظری، با استفاده از آرای اندیشمندان مختلف در حوزه مصرف و سبک زندگی چارچوبی مفهومی تنظیم و برای سنخ شناسی سبک های زندگی استفاده شده است. روش کار، کیفی (نظریه مبنایی) است، و داده های میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و معیار اشباع نظری در بین 25 نفر از جوانان پسر 18 تا 29 سال شهر مهاباد گردآوری شده اند. یافته های به دست آمده، شامل شش سبک زندگی به شرح ذیل است: پیشامدرن، مدرن، علمی، ورزش محور، شادزیست و جهان محلی.

بی تفاوتی به معنای فقدان علاقه نسبت به انجام رفتار یا اقدامی است و نیز کناره گیری و سهیم نشدن در مسایل اجتماعی. بی تفاوتی اجتماعی دلسردی و بی علاقگی به مسائل جامعه، عدم درگیری مدنی به عنوان یک شهروند و بی اعتنایی نسبت به موضوع های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به دنبال دارد. این پژوهش با هدف سنجش میزان بی تفاوتی اجتماعی و همچنین، ارتباط بی تفاوتی اجتماعی با متغیرهای تحلیل هزینه- پاداش، مسؤولیت پذیری اجتماعی و سرمایه اجتماعی انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 93-1392 بوده که تعداد 372 نفر از آنها به عنوان نمونه تحقیق با روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب شدند. نتایج تحقیق حاکی از این است که میانگین بی تفاوتی اجتماعی در بین افراد مطالعه شده، از یک مقیاس 5 درجه ای مقدار 93/1 بوده که بیانگر بی تفاوتی اجتماعی در حد پایینی است. بین متغیرهای زمینه ای تحقیق شامل سن، مقطع تحصیلی و رشته تحصیلی با بی تفاوتی اجتماعی رابطه معنی داری پیدا نشد. اما میزان بی تفاوتی اجتماعی بر حسب متغیرهای جنسیت و وضعیت تأهل به شکل معناداری متفاوت است، به این شکل که به نظر می رسد هنگام وقوع حالت های اضطراری مردان بی تفاوتی کمتری نسبت به زنان نشان می دهند و همچنین بی تفاوتی اجتماعی در بین افراد متأهل کمتر از افراد مجرد است. از بین متغیرهای اصلی پژوهش، بین مسؤولیت پذیری اجتماعی با بی تفاوتی اجتماعی (62/0-) و نیز سرمایه اجتماعی با بی تفاوتی اجتماعی (34/0-) ارتباطات معنادار و معکوسی برقرار است به این معنا که هر چه بر میزان این متغیرها افزوده شود از شدت بی تفاوتی اجتماعی کاسته می شود. در خصوص متغیر تحلیل هزینه – پاداش، ارتباط معنادار و مثبتی با بی تفاوتی اجتماعی مشاهده شد. در نتیجه گیری، یافته های پژوهش حاکی از پایین بودن میزان بی تفاوتی اجتماعی در این جامعه آماری است که در کوتاه مدت تهدیدی را متوجه جامعه نمی کند، اما به معنای غفلت از موضوع و نادیده انگاشتن آن نیست.

این مقاله با هدف ارائه تحلیلی نقادانه از روند تاریخی آموزش عالی در ایران، تنظیم و در آن تلاش شده است که به این سؤال پاسخ داده شود که تحولات فرهنگی، اجتماعی، و سیاسی چه نقشی در توسعه مراکز آموزش عالی ایران داشته اند؟ تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و روش به کار رفته در این مطالعه اسنادی (مروری) است. در تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. مقالة حاضر با توجه به ماهیت موضوع، سیر تاریخی آموزش عالی را در سه دورة باستانی، عصر میانه، و عصر حاضر بررسی و با رویکردی نقادانه شرایط و عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی هر دوره را تحلیل و تبیین کرده است. یافته های این مطالعه نشان داد که ثبات و پایداری حکومت مرکزی نقش مؤثری در شکل گیری و توسعه مراکز آموزش عالی داشته است؛ به طوری که، هم زمان با حاکم شدن این وضعیت بر فضای سیاسی و اجتماعی، ضمن توسعه مراکز یادشده، کتاب خانه های مجهز راه اندازی و برای آسان سازی دسترسی به این مراکز شبکة راه ها توسعه و اصلاح شدند. این وضعیت تمایل دانشمندان دیگر کشورها به خصوص یونانی ها را به حضور در مراکز آموزش عالی ایران افزایش داد. هم زمان با تشکیل دانشگاه جندی شاپور در دوره ساسانیان، رشد مراکز آموزش عالی به اوج خود رسید. در عصر میانه که با ظهور اسلام آغاز شد، مراکز آموزش عالی غیر دولتی شکل گرفت و ورود زنان به مراکز آموزش عالی آزاد شد. عصر جدید با شکل گیری «دارالفنون» در دوره قاجار آغاز شد. دارالفنون با رویکرد حرفه ای و کاربردی به دانش جدید و به منظور پاسخ گویی به نیازهای تخصصی، خصوصاً در عرصه نوسازی ارتش و مقتضیات زمان شکل گرفت. از مهم ترین وقایع علمی دوره جدید تأسیس دانشگاه تهران در 1313 است

با مطالعه دقیق اشعار عرفانی ملا محسن فیض کاشانی، این نکته آشکار می شود که وی در کنار دقایق و ظرایف عرفانی، از تاریخ اجتماعی روزگار خود غافل نمانده است. در این میان، آسیب های انسانی و اجتماعی و جنبه های منفی شخصیت و رفتار انسانی، که زمینه ساز بی-اعتمادی در روابط اجتماعی است، مورد توجه قرار گرفته است. از نظر فیض، عناصری چون جهل، عیب جویی، نفاق و شکاف گفتار و عمل، بدبینی، ریا و تظاهرگرایی، عدم وفاداری و صداقت، خودبینی، غرور، تفرقه-جویی، دنیامداری و طعن دیگران از عوامل اساسی انحراف در شخصیت و بی اعتمادی در جامعه می گردند. هدف اصلی این مقاله، شناخت عناصر بی اعتمادی اجتماعی در دیوان فیض کاشانی است که در راستای آن، مؤلفه ها و عناصر فوق را بررسی کرده ایم.

تحقیق حاضر به منظور تدوین شاخص های* تربیتی در دوره آموزش عمومی در دو مطالعه جداگانه انجام گرفته است. در مطالعه اول به تحلیل اهداف آموزش و پرورش و کتاب های درسی مربوط به دوره عمومی، اخذ نظر متخصصان و معلمان پرداخته شده و نسخه اولیه شاخص های تربیتی تدوین شده است. در مطالعه دوم نظر متخصصان 6 زمینه تخصصی مربوط در خصوص شاخص های تدوین شده اخذ شده است. نتایج تحقیق به طور کلی حاکی از آن است که از میان 112 شاخص پیشنهادی در پنج بعد اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی ـ هنری، اجتماعی و سیاسی (به عنوان ابعاد تربیتی) مجموعاً تعداد 49 شاخص پذیرفته شده است.

این مقاله به بررسی تأثیر اسطوره های ایرانی آفرینش بر شکل گیری هویت ملی در ایران در پهنة تاریخ می پردازد. اسطوره ها در شکل گیری هویت ایرانی در مرزهای سرزمینی ایران نقش مهمی داشته اند. در اسطوره های آفرینش، سرزمین ایران در مرکزِ جهان قرار داشته و به عنوان سرزمینی مقدس که بهترین سرزمین هاست معرفی شده و محدوده سرزمین های ایرانی نیز در اسطوره های آفرینش معمولاً از ناحیه سُغد یعنی آسیای مرکزی آغاز شده و با دربرگرفتن فلات ایران تا منطقه شام را شامل می شود (فاصله سرزمینی چین تا مدیترانه، یا محدوده رود آموی تا رود فرات). ترسیم چنین تصویری از ایران در اسطوره های آفرینش به انباشت مفهوم سرزمینی به نام ایران در ذهن مردمان ساکن در محدوده سرزمینی فلات ایران در دوره های تاریخی گوناگون انجامیده و توانسته است از این رهگذر به ایجاد و تداوم هویت ایرانی کمک کند و عنصر سرزمین را که معمولاً برای ساخت دولت- ملت ها در نظریه های مدرن هویت نیز بدان اشاره می شود، فراهم آورد.