علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی مشهد)

" مطالعه روابط بین اعضای خانواده‌ها یکی از هدف‌های مهم مطالعات جامعه‌شناسان بوده است. همچنین تاثیر فرایند جهانی‌شدن بر ساختارهای خرد و کلان جامعه‌های بشری در دهه‌های گذشته یکی از دل‌مشغولی‌های متفکرین در عرصه‌های مختلف علوم اجتماعی به‌ویژه جامعه‌شناسان می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی تاثیر فرایند جهانی‌شدن بر تقسیم کار در درون‌ خانواده است. در ابتدا مطالعات انجام شده و سپس نظریه‌های مرتبط با موضوع بررسی شده‌اند. مقاله حاضر با استفاده از نظریه‌ای ترکیبی که مبتنی بر آراء گیدنز و رابرتسون و همچنین پژوهش‌های پیشین است، بر روی نمونه‌ای از زنان متاهل در شهرهای تهران، شیراز و استهبان، تقسیم کار خانگی را مورد مطالعه قرار داده است. برای جمع آوری اطلاعات از روش پیمایشی و پرسشنامه‌ای خود گزارشی که شامل سؤالات زمینه‌ای، رفتاری و نگرشی زنان بود، استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز با شیوه نمونه‌گیری تصادفی نظام‌مند به‌دست آمده است. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که به ترتیب متغیرهای آگاهی نسبت به فرایند جهانی‌شدن، تصمیم‌گیری در خانواده، مشارکت سیاسی، شیوه زندگی، سرمایه اجتماعی و سرمایه‌فرهنگی به‌طور کلی با 8/30 درصد تقسیم کار خانگی را تبیین می‌کنند. "

" همواره فاکتورها و نیروهایی، مشارکت زنان را در عرصه‌های اجتماعی به‌ویژه تعاونی‌ها تهدید و یا تشویق می کند. هدف کلی این پژوهش بررسی نگرش کنش‌گران فرایند توانمند سازی (کارشناسان، هیات مدیره، مدیران عامل و اعضاء تعاونی‌ها) نسبت به مشارکت زنان در تعاونی‌های زنان‌می باشد.این پژوهش به روش کمی انجام شد. به منظور تعیین حجم نمونه ای که معرف جامعه آماری تحقیق باشد، با توجه به معیار ارایه شده توسط اسراییل(1992) از هریک از گروه‌های چهارگانه اعضاء هیات مدیره (12819نفر=N)‏‏،‏ اعضاء ساده(528501 نفر=N)، مدیرعاملان(12819نفر=N) و کارشناسان وزارت تعاون(1500 نفر=N) به ترتیب (453 نفر=n)‏، (453 نفر=n)‏، (453 نفر=n)،( 153 نفر=n) به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری به شیوه چند گانه و چند مرحله ای انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات میدانی از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق توسط استادان دانشگاه تهران مورد تایید قرار گرفت. به منظور تعیین پایایی ابزار تحقیق تست راهنما انجام گرفت و پارامتر  برای پرسشنامه‌ها بین 77/0% تا 88/0% به‌دست آمد. یافته‌ها نشان داد که نگرش کارگزاران و کارشناسان شرکت‌های تعاونی زنان در ایران نسبت به مشارکت اقتصادی اجتماعی زنان در شرکت‌های تعاونی از عواملی مختلفی چون سن، سابقه عضویت و غیره تاثیر می پذیرد. نیز گروه‌های کارگزاران و کارشناسان شرکت‌های تعاونی زنان نگرش متفاوتی نسبت به مشارکت اقتصادی اجتماعی زنان در شرکت‌های تعاونی دارند. "

افت تحصیلی دانش آموزان در درس عربی و بی رغبتی آن‌ها به این درس یکی از مشکلات نظام آموزش و پرورش است. اهمیت این مساله در آن است که آشنایی با زبان عربی برای برقراری ارتباط با متون دینی و میراث علمی و ادبی ایران لازم است. بررسی 400 دانش آموز دبیرستانی در مناطق آموزش و پرورش مشهد که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده اند، نشان می دهد که مهم‌ترین عوامل مؤثر بر گرایش دانش آموزان به زبان عربی عبارتند از « میزان‌ جذابیت‌ درس‌ عربی‌»، « میزان‌ اطلاع‌ و موافقت‌ دانش‌آموز با دلایل‌ مفید بودن‌ درس‌ عربی‌»، « میزان‌ اطلاع‌ و موافقت‌ دانش‌آموز با دلایل‌ بی‌فایده‌ بودن‌ درس‌ عربی‌»، « میزان‌ مذهبی‌ بودن‌ سیاسی‌ دانش‌آموز»، « میزان‌ اطلاع‌ دانش‌آموز از راه‌های‌ یادگیری‌ دقیق‌ و سریع‌ درس‌ عربی‌» که با توجه به آن ها این پیشنهادات زیر ارایه شده است: ایجاد تغییرات در شیوه تدریس معلمان و تاکید آنان بر فعالیت‌های کلاسی دانش آموزان با استفاده از تشویق‌ها، ایجاد تغییراتی در کتب درسی و اختصاص چند صفحه از کتاب به بیان فواید درس عربی و رد مستدل دلایل بی‌فایده بودن آن، همچنین ارایه شیوه ‌ها و مثال‌هایی برای انجام فعالیت‌هایی که بتواند به یادگیری دانش آموزان کمک کند.

ایجاد تشکل‌های غیر دولتی برای جامعه کنونی ایران یک نیاز تاریخی است. هر چه این تشکل‌ها در کشور جنبه‌های عینی به خود بگیرد، جامعه بیشتر به مشارکت نیروهای مردمی و حاکمیت آن نزدیک تر شده است. وجود تشکل‌ها حایلی است میان دولت و جامعه و پر رنگ کردن آن به معنی حضور بیشتر مردم و به ویژه جوانان و زنان در عرصه‌هاست. در گذشته صنف‌های پیشه وری از طریق کاروان سراها، زاویه‌ها در شهرها به انتقال کالاهای اقتصادی و فرهنگی می‌پرداختند. این رابطه، خود نشانه ای از حضور مردم داشت. امروز که اداره امور و کشور رو به پیچیدگی و تخصص دارد، نقش فرهنگی و اجتماعی تشکل‌ها در قالب تعاونی‌ها کارکرد دارد .مداخلات دولت در تشکل‌های دولتی موجب نحیف و ضعیف شدن آنان شده است..مهم‌ترین معضل و مشکل تعامل دولت و تشکل‌های مردمی است. تعاملات تعاونی‏ها به عنوان یک فعالیت انتفاعی و صندوق‌های قرض الحسنه به عنوان یک فعالیت غیر انتفاعی با دولت در این‌جا مورد بررسی قرار گرفته‏اند.

در این مقاله نگارنده درصدد است تا در پرتو تغییراتی که در فضای مفهومی واژگان «سیاست» و «قدرت» از دوران مدرن به پسامدرن صورت گرفت، تاثیرات این تغییرات را بر «جامعه‏شناسـی سیـاسی تطبیقی»(Comparative Political Sociology) بنمایاند. در این مسیر، پس از مطالعه نظری چگونگی تغییر فضای مفهومی و نظام مدلولی واژگان مورد بررسی، مشخص می‏شود که به موازات سیاسی شدن پدیده های غیرسیاسی مدرن نظیر امور اجتماعی، فرهنگی و معرفتی در دستگاه نظری پسامدرن(با تاکید بر اندیشه های میشل فوکو)، حوزه «جامعه‏شناسی سیاسی»(Political Sociology) و بالطبع جامعه‏شناسی سیاسی تطبیقی هم از حیث گستره و هم از جهت موضوعی بسط یافته و لاجرم استفاده روش‌های تلفیقی را در دستورکار خود قرار داده اند. به‏علاوه، گسترش مرزهای سیاست موجب شده که مرز میان حوزه‏های مورد بحث با سایر حوزه‏های علمی کم رنگ‏تر شده و آن‌ها را به یک‌دیگر وابسته‏تر سازد.

تولید علم اساس دانایی و دانایی اساس توانایی است. تولید علم و دانایی تنها از طریق تحقیق و پژوهش و نوشتن حاصل می‌شود و فقط توسعه مبتنی بر دانایی و علم‌گرایی یک توسعه پایدار است که در آن یک اقتصاد پویا دنبال می‌شود. بنابراین در مقاله حاضر عوامل مؤثر بر تولید علم در بین اعضاء هیات علمی دانشگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. برای مطالعه ابعاد فوق، با الهام از تئوری‌هایی مانند مرتن و اوستین، باندورا تلاش شده است تا میزان تولید علم در ارتباط با ویژگی‌های فردی، اجتماعی و سازمانی اعضاء هیات علمی مورد بررسی قرار بگیرند. نمونه آماری 198 نفر اعضاء هیات علمی بوده است که از طریق پرسشنامه کتبی به سؤالات مربوطه پاسخ داد‌ه‌اند. با استفاده از آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون(r) ، آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه، آزمون T معلوم شد که بیشتر متغیرهای تحقیق از جمله سوگیری هنجاری به علم، تضمین شغلی، ارزش داوری، امکانات دانشگاهی، داشتن دانشجویان تحصیلات تکمیلی با متغیر تولید علم رابطه معناداری دارند و تئوری‌های مورد نظر را تایید می‌کنند.

هدف اصلی این مقاله بررسی جهت گیری مذهبی و سلامت روانی مهاجران براساس مدل آلپورت و راس، مقابله مذهبی، متکی بر باورها و فعالیت‌های مذهبی است و از این طریق در کنترل استرس‌های هیجانی و ناراحتی‌های جسمی به افراد کمک می‌کند. داشتن معنا و هدف در زندگی، احساس تعلق داشتن به منبعی والا، امیدواری به کمک و یاری خداوند در شرایط مشکل‌زای زندگی، برخورداری از حمایت‌های اجتماعی، حمایت روحانی و ... همگی از جمله منابعی هستند که افراد مذهبی با برخورداری از آن‌ها می‌توانند در مواجهه با حوادث فشارزای زندگی، آسیب کمتری را متحمل شوند. مدت‌ها است که تصور می‌شود بین مذهب و سلامت روان، ارتباط مثبتی وجود دارد و اخیراً نیز روان‌شناسی مذهب، حمایت‌های تجربی زیادی را درراستای این زمینه فراهم آورده است. این تحقیق با استفاده از روش پیمایش و از طریق پرسشنامه ساختار یافته برای 200 نفر مهاجر که به‌طور تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند، داده‌ها گردآوری شد. از روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس برای آزمون فرضیات و تکنیک رگرسیون برای سنجش مدل تحقیق استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که ضریب همبستگی به‌دست آمده برای جهت‌گیری درون‌دینی برابر79/0 و برون‌دینی برابر75/0- می باشد. یافته‌های این پژوهش، پیش‌فرض نظریه آلپورت در مورد رابطه بین سلامت روانی و دینداری و ارتباط آن با سلامت روانی مهاجران را تایید می نماید. براساس یافته‌های تحقیق، رابطه معنی‌داری هم بین متغیرهای زمینه‌ای تحصیلات(28/0=r)، سن(21/0=r)، میزان درآمد(58/0=r) و مدت اقامت(33/0=r) با سلامت روانی مهاجران وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیر وابسته مستقیماً تحت تاثیر متغیرهای جهت‌گیری‌های مذهبی، تحصیلات، جنسیت، سن و جهت‌گیری مذهبی درون دینی قرار گرفته و این متغیرها به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر سلامت روانی داشته اند، توانسته اند وارد معادله رگرسیونی شده و در کل 72 درصد از تغییرات این متغیر را برای ما توضیح داده است(72/0=R²).