محمدعثمان حسین بر

محمدعثمان حسین بر

مدرک تحصیلی: استادیار جامعه شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

وضعیت اقتصادی و طرد اجتماعی: مورد مطالعه معلمان شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 37 - 73

کلیدواژه‌ها: طرد اجتماعی وضعیت اقتصادی معلمان آموزش و پرورش زاهدان سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۷۳
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین وضعیت اقتصادی و طرد اجتماعی در بین معلمان شهر زاهدان است. پژوهش به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه معلمان نواحی یک و دو شهر زاهدان در هر سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 357 نفر برآورد شد. شیوه نمونه گیری، ترکیبی از روشهای نمونهگیری تصادفی طبقهای و خوشهای بود. نتایج تحقیق نشان می دهد احساس طرد اجتماعی در بین معلمان در حد متوسط است. از نظر وضعیت اقتصادی اکثریت معلمان صاحب خانه هستند، پایگاه اقتصادی و هزینه های ماهیانه خانوار متوسطی دارند، احساس فقر آنها زیاد و میزان رضایتشان از وضعیت اقتصادی کشور خیلی کم می باشد. همه متغیرهای وضعیت اقتصادی با احساس طرد اجتماعی رابطه معناداری دارند که در این میان رابطه پایگاه اقتصادی معکوس می باشد. همچنین بین ویژگی های زمینه ای (جنسیت، سن، میزان تحصیلات، قومیت و مذهب)، ویژگی های شغلی (وضعیت استخدامی، مقطع تدریس و سابقه کار) و احساس تبعیض اجتماعی با احساس طرد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره خطی نشان می دهد که مدل مرکب از متغیرهای پایگاه اقتصادی، احساس تبعیض اجتماعی، هزینه های ماهیانه خانوار، احساس فقر و جنسیت در سطح بسیار معناداری به میزان 43 درصد از تغییرات احساس طرد اجتماعی معلمان را تبیین می کنند و متغیر پایگاه اقتصادی، بیشترین سهم را دارد.
۲.

تبیین رابطه سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با سلایق سینمایی مخاطبان (مورد مطالعه: سینماروهای شهر زاهدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره ۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 51 - 72

کلیدواژه‌ها: مصرف سینما سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی سینمارو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۸
هدف تحقیق حاضر آن بوده است تا ضمن شناخت برخی ویژگی های سینماروها در شهر زاهدان، ارتباط انواع سرمایه با گرایش های سینمایی آن ها را بررسی نماید. از آن جا که دست یابی به هدف فوق الذکر منوط به شناخت گرایش و سلیقه افراد، و نیز بررسی ذائقه فرهنگی آنان بر حسب دارایی ها یا سرمایه های شان می باشد، لذا در پژوهش حاضر از رویکرد پیر بوردیو به عنوان راهنمای نظری کار استفاده شده است. روش تحقیق نیز از نوع کمی و با هدف توصیف و تبیین پدیده مورد بررسی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه مشتریان سینماهای شهر زاهدان در زمان جمع آوری داده ها و حجم نمونه 232 نفر بوده است که به صورت تمام شماری از افراد حاضر به همکاری انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که سرمایه های فرهنگی و اجتماعی با بسیاری از گرایش های سینمایی سینماروهای زاهدانی رابطه معناداری دارند. در حالی که سرمایه اقتصادی چنین ارتباط معناداری را نشان نمی دهد. همچنین تمامی ویژگی های زمینه ای مورد بررسی سینماروهای زاهدانی شامل جنسیت، سن، وضعیت تأهل، قومیت، مذهب، میزان تحصیلات، وضع فعالیت و طبقه اقتصادی خانواده، حداقل با برخی با گرایش های سینمایی آن ها از رابطه معناداری برخوردارند.
۳.

ارزیابی تأثیرات و پیامدهای اجتماعی راه اندازی سایت معدنی و کارخانه فرآوری در حوزه شهرستان تفتان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۱ 23 - 1

کلیدواژه‌ها: ارزیابی تأثیرات اجتماعی توسعه پایدار جامعه محلی معدن پلی متال شهرستان تفتان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۴۰
هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرات و پیامدهای اجتماعی یک اقدام توسعه ای، در جنوب شرقی ایرانی است. این اقدام، ناظر به احداث یک معدن پلی متال در تفتان جنوبی است.روش و داده: به لحاظ روش شناختی این پژوهش را باید یک مطالعه تحلیلی- تبیینی و مبتنی بر نوعی رویکرد کیفی دانست. لذا از روش مطالعه میدانی و تکنیک هایی همچون مشاهده، مصاحبه و تحلیل ذی نفعان برای گردآوری داده ها، و تکنیک تحلیل مضمون برای تحلیل آن ها استفاده شده است.یافته ها: به زعم اکثر ذی نفعان درگیر، مواردی همچون هم سویی اقدام با طرح های توسعه پایدار منطقه ای؛ تعدیل بیکاری و ایجاد زمینه های اشتغال با ثبات؛ تحقق امنیت پایدار؛ مهاجرت معکوس؛ و البته انتفاع دیگر بخش های عمومی و خدمات رسان در منطقه، از جمله پیامدهای مثبت این طرح قلمداد می شود. در برابر، مواردی نظیر تغییر الگوهای سنتی معیشت؛ آسیب دیدن باغ ها یا مزارع و مساکن در حریم معدن؛ تهدید سلامتی بومیان محلی؛ از بین رفتن منظره طبیعی روستاها و تهدیدات زیست محیطی؛ و به ویژه تشدید تنش های محلی و بین گروهی، از جمله پیامدهایی است که خاصه بومیان محلی و نمایندگان آن ها احتمال می دهند در پی این اقدام، روی دهد. در این بین، باید تأکید داشت که ناشناختگی و ابهام جامعه محلی نسبت به این پروژه، از زمینه های اصلی تشدید نگرانی ها در سطح جامعه مذکور است.نتیجه گیری: احداث معدن، بیم و امیدهایی را موجب می شود. جهت مدیریت این بیم و امیدها، توجه به چهارچوب ها یا نظامِ ذهنی و معنایی بومیان ضروری است.نوآوری، کاربرد نتایج: مطالعه حاضر از معدود مطالعاتی است که در حوزه ارزیابی تاثیرات اجتماعی احداث معدن به زبان فارسی انجام شده است و امید می رود که سرآغازی برای پژوهش های بیش تر در این حوزه باشد.
۴.

تحلیل وضعیت فرهنگیِ سیستان و بلوچستان از دید کنشگران میدانِ فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 85 - 105

کلیدواژه‌ها: فرهنگ وضعیت فرهنگی رصد فرهنگی سیاست گذاری فرهنگی سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۲۲۸
مقاله حاضر برگرفته از یک پژوهش اکتشافیِ انجام شده در سال 1399 است که بر پایه نوعی روش شناسی کیفی، به دنبال آن بوده تا تحلیلی از وضعیت فرهنگی و هنری استان سیستان و بلوچستان با تکیه بر نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها، و همچنین نیازها و خواسته های فرهنگی این استان، با تمرکز بر گسترش عدالت فرهنگی ارائه نماید. نتایج پژوهش مؤید آن است که از منظر 23 فعال و صاحب نظرِ مصاحبه شونده، استان سیستان و بلوچستان به لحاظ فرهنگی از ضعف هایی اساسی مانند ضعف در زیرساخت های فرهنگی و هنری؛ عدم وجود وحدت نظر و رویه در حوزه فرهنگ و هنر؛ کمبود آگاهی های فرهنگی و هنری، در کنار کمبود بازار عرضه محصولات این حوزه؛ عدم آشنایی و برخورداری از حقوق اولیه در این حوزه؛ و عدم حمایت شایسته از اهالی فرهنگ و هنر رنج می برد. مهم ترین نقاط قوّت استان نیز عبارتند از: پیشینه فرهنگی و تمدنی غنی؛ وجود تنوعات جغرافیایی و طبیعی؛ و وجود ظرفیت ها و استعدادهای انسانی قابل توجه. وجود قابلیت ها و امکانات صدور عناصر فرهنگی و هنری، و وجود زیست بوم دانش بنیان و صنایع خلاق فرهنگی - هنری از جمله مهم ترین فرصت هایی هستند که سیستان و بلوچستان می تواند به لحاظ فرهنگی و هنری از آن ها بهره گیرد. این در شرایطی است که بازاندیشی در گفتمان ها و نگرش های فرهنگی کلیشه ای؛ سرمایه گذاری و حمایت از جوانان و فعالان حوزه فرهنگ و هنر؛ اهتمام به تقویت هنرستان ها، کارگاه های تولید هنری و فعالیت های محصول محور؛ حمایت از تولیدکنندگان بومی محتوی نظیر آثار نمایشی و مستند؛ و انتخاب مدیران جهادی متعهد و متخصص از مهم ترین خواسته ها و نیازهای حوزه فرهنگ و هنر این استان است. با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاد می گردد ضمن جلب مشارکت واقعی شهروندان این استان، زیرساخت های فرهنگی - هنری و نیز فعالیت رسانه های جمعی و انجمن های مربوطه در استان تقویت گردد.
۵.

بهره گیری از مدل های نوآوری و کارآفرینی اجتماعی در توانمندسازی زنان - مورد مطالعه: کشور هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 23 - 42

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی توانمندسازی زنان نوآوری اجتماعی کارآفرینی اجتماعی کشور هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۸۹
زمینه و هدف: نگاه به مجموعه ای از تجربیات جهانی نشان می دهد که می توان از نوآوری و کارآفرینی اجتماعی به عنوان راهکارهایی برای توانمندسازی و بهبود وضعیت زنان بهره بُرد. به این منظور، در مقاله حاضر به بررسی تجربیات کشور هند در حوزه توانمندسازی زنان بر اساس بهره گیری از مدل های نوآوری و کارآفرینی اجتماعی پرداخته شده است. روش و داده ها: این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی انجام شده و برای گردآوری اطلاعات در آن، از روش اسنادی و مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، آن دسته از مکتوبات، اسناد و داده های تجربی موجود یا قابل دسترسی بوده که در ارتباط با موضوع پژوهش وجود داشته است. برای جمع بندی تحلیلی داده ها نیز از روش تحلیل موضوعی استفاده گردیده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد که کشور هند در سال 2001 م. سیاست ملی توانمندسازی زنان را تصویب نموده و در جهت رفع مشکلات مالی زنان، بانکی را مخصوص آنها ایجاد کرده است. علاوه بر این، در هند اتحادیه ای به منظور ایجاد مهارت برای زنان در کسب وکارهای جدید تشکیل شده و زنان این کشور می توانند از طریق یک پورتال الکترونیکی محصولات خود را به راحتی به فروش برسانند. همچنین در این کشور، زنان کارآفرینِ موفق فارغ از سطح تحصیلات شان، برای آموزش به سایر کارآفرینان زن و به اشتراک گذاری تجربیات خود با آنها به کار گرفته می شوند. نتیجه گیری: بررسی و تحلیل تجربیات کشور هند در حوزه توانمندسازی زنان نشان از توجه به مدل های نوآوری و کارآفرینی اجتماعی در سطوح و حوزه های مختلف همچون علم و فناوری، اقتصاد و سیاست، ارتباطات و... دارد. پیام اصلی: یکی از روش های اصلی توانمندسازی شهروندان، کارآفرینی است. کارآفرینی مبتنی بر نوآوری اجتماعی و با تأکید بر زنان، گامی بزرگ در مسیر توسعه اجتماعی است. استفاده از تجربیات جهانی به ویژه کشور هند این راه را روشن تر خواهد نمود.
۶.

الگوی پیشران های شایسته سالاری در نظام اداریِ مناطق کم برخوردار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت راهبردی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۹ 267 - 282

کلیدواژه‌ها: شایسته سالاری تخصصگرایی توسعه نظام اداری مناطق کم برخوردار اعتماد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
شایسته سالاری و تخصص گرایی، نقش محوری و تعیین کننده ای در فرایند توسعه یافتگیِ جوامع دارد. این موضوع در استان سیستان و بلوچستان اهمیت بیشتری  دارد چرا که با وجود ظرفیت های توسعه ایِ گسترده، به دلیل برخی مؤلفه ها، روند توسعه یافتگی از شتاب لازم را ندارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی تخصص گرایی و شایسته سالاری در نظام اداریِ استان تدوین و به گونه ای انجام شده است که ضمن شناخت آسیب ها، راهکارهای اجرایی در جهت بهبود وضعیت نیز ارائه شود. برای جمع آوری و تحلیل داده ها از روش کیفیِ نظریه داده بنیاد استفاده شد که فرایند آن در سه مرحله ی کدگذاریِ باز، محوری و انتخابی انجام شده است. پس از 16 مصاحبه با صاحبنظران این حوزه، داده های لازم گردآوری و تحلیل شد. بدین صورت که پس از طیِ فرایند مقایسه مستمر داده ها و مراحل سه گانه ی کدگذاری، 128 مفهوم اولیه در قالب 23 مقوله دسته بندی شدند. الگوی کیفیِ داده بنیاد از نتایج پژوهش  با محوریت «پیشران های شایسته سالاری در نظام اداریِ سیستان و بلوچستان» ارائه شد. این الگو مشتمل بر شرایط علّی (قابلیت های متعدد بالقوه برای توسعه، اهمیت توسعه ی استان در توسعه ی ملّی، ساختار ویژه ی قومی و مذهبی، بالا بودن شاخص فقر و محرومیت، مرزی بودن بخش عمده ای از مناطق استان)، پدیده محوری (شایسته سالاری در راستای توسعه پایدار)، راهبردها (اداری، سیاسی، اجتماعی)، عوامل مداخله گر (فقر آموزشی، نگاه های قومی و مذهبی، عوامل محیطی و جغرافیایی، عوامل دولتی و نهادی، عوامل فرهنگی و اجتماعی)، شرایط زمینه ای (عوامل انسانی، عوامل محیطی، عوامل نگرشی) و پیامدها (بهره برداری مناسب از ظرفیت ها، ارتقای تعامل و هم گرایی اجتماعی، بهبود روند توسعه ی ملّی، ایجاد امنیت پایدار، ارتقای اعتماد اجتماعی) هستند.
۷.

افت تحصیلی در مناطق پیرامونی (مورد مطالعه: دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر نیک شهرِ استان سیستان و بلوچستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۹) 805 - 829

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش دانش آموز افت تحصیلی مناطق پیرامونی نیک شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۳۰۱
نابرابری فضایی جلوه های دیگر نابرابری ، از جمله نابرابری آموزشی را به همراه دارد. یکی از مسائل مهم مناطق پیرامونی، افت تحصیلی دانش آموزان از مصادیق و پیامدهای نابرابری آموزشی است که مانع جدی پیشِ روی نظام آموزش و پرورش برای رسیدن به هدف دسترسی آموزشی است. از این رو، در تحقیق حاضر به دنبال شناسائی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر نیک شهر (واقع در استان سیستان و بلوچستان) به مثابه منطقه پیرامونی با روش پیمایش هستیم. جامعه آماری پژوهش، آن دسته از دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوم شهر نیک شهر در سال تحصیلی 96-1395 هستند که طی پنج سال گذشته سابقه تجدیدی یا مردودی داشته اند که تعداد آن ها حدود 1500 نفر برآورد شد. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 138 نفر محاسبه گردید که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که از بین دوازده متغیر مورد بررسی به ترتیب هزینه های تحصیلی، انگیزه یافتن شغل، تمایل به موفقیت و تعداد دوستان صمیمی درس خوان، دارای رابطه معناداری با افت تحصیلی بودند که برای سه متغیر اول این رابطه منفی و برای متغیر چهارم این رابطه مثبت بود. در تحلیل رگرسیون چند متغیری، اهمیت نسبی مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر افت تحصیلی در مدل برمبنای قدرت تبیینی شان به به ترتیب عبارتند از هزینه های تحصیلی، انگیزه یافتن شغل و تعداد دوستان صمیمی درس خوان. سایر متغیرهای این تحقیق مانند جنسیت، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، سرمایه فرهنگی، عزت نفس دانش آموزان، میزان توجه والدین به تحصیل فرزندانشان، میزان سخت گیری والدین نسبت به دانش آموزان، انگیزه کسب مدرک دانشگاهی و تعداد اعضای خانواده، با افت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری نداشتند.
۸.

تبیین جامعه شناختی اثرات موقعیت اجتماعی زنان بلوچ برسلامت روان آنان (موردمطالعه: زنان شهرزاهدان)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی اقوام دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 127 - 148

کلیدواژه‌ها: سلامت روان پایگاه اجتماعی -اقتصادی حمایت اجتماعی استرس احساس محرومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۷۹
پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی اثرات موقعیت اجتماعی زنان بر سلامت روان در شهر زاهدان و نیز شناسایی ارتباط بین قومیت، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، حمایت اجتماعی، احساس محرومیت و میزان استرس به انجام رسیده است. روش  تحقیق، پیمایش و ابزارگردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. با استفاده ازشیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در شهر زاهدان از بین جمعیت بالای 30 سال، اعم از قومیت های بلوچ، فارس وسیستانی نمونه ای 400 نفری به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به منظور سنجش سلامت روان، حمایت اجتماعی، میزان استرس به ترتیب از آزمون های GHQ-28، زیمت و  ویتون و برای دیگر متغیرها ازسنجه های محقق ساخته استفاده گردیده است. براساس نتایج تحقیق، بین سلامت روان و متغیرهای حمایت اجتماعی و پایگاه اجتماعی-اقتصادی رابطه مستقیم و معناداری و بین سلامت روان و میزان استرس و احساس محرومیت نسبی رابطه معکوس و معنادار مشاهده شد. علاوه بر این، نتایج  نشان داد که زنان بلوچ موقعیت و پایگاه اجتماعی-اقتصادی پایینی نسبت به زنان دو قومیت فارس و سیستانی داشته و سلامت روان زنان قومیت بلوچ نیز نسبت به زنان فارس و سیستانی کمتر بوده است. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که پایگاه اجتماعی- اقتصادی و حمایت اجتماعی موجب افزایش سلامت روان و  احساس محرومیت نسبی و میزان استرس باعث کاهش سلامت روان در زنان می شوند. ضروری است که سیاست گذاران جامعه، با  تمرکز برشیوه های ارتقاء حمایت اجتماعی، کاهش میزان استرس و احساس محرومیت نسبی و توزیع عادلانه مزایا در بین اقوام مختلف و توجه ویژه به امر سلامت روان گام هایی مهمی برای کاهش فقر و محرومیت در استان سیستان و بلوچستان بر دارند.
۹.

تأملی بر وضعیت الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر در شرایط خشک سالی (مورد مطالعه: خانوارهای عشایر استان سیستان و بلوچستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 615 - 640

کلیدواژه‌ها: اجتماعات عشایری الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر خشک سالی سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۳۵۸
الگوهای معیشتی عشایر وابستگی مستقیمی به شرایط محیط زندگی شان دارد و بر همین اساس، مسئله اساسی مقاله حاضر این است که وضعیت این الگوها در شرایط خشک سالی در میان عشایر سیستانی و بلوچستانی چگونه است. فهم این مسئله، نخست مستلزم شناسایی الگوهای مزبور در منطقه است؛ بنابراین برحسب یافته های این پژوهش، که با رویکرد روش شناختی ترکیبی و در پی بهره گیری از تکنیک های مختلف اعم از نظرسنجی، مشاهده، گپ وگفت های میدانی، مطالعات کتابخانه ای و... انجام شده است، اکنون می توان حداقل از شش الگوی معیشتی عمده در این منطقه و در میان عشایر آن نام برد: 1. الگوی معیشتی متکی بر دامداری، 2. الگوی معیشتی متکی بر کشاورزی، 3. الگوی معیشتی متکی بر صنایع محلی و فروش محصولات فرعی، 4. الگوی معیشتی متکی بر کارگری، 5. الگوی معیشتی متکی بر فعالیت های خدماتی، 6. الگوی معیشتی متکی بر دریافت حمایت های دولتی. نتایج پژوهش نشان می دهد که اکنون دامداری و کشاورزی در میان نیمه کوچ نشینان منطقه، در عمل فعالیتی حاشیه ای و رو به افول است. صنایع محلی نیز که از سوی زنان عشایر تولید می شود، بیشتر پاسخگوی نیازهای خود آن هاست، اما آن ها به ناچار و برای کمک به خانواده بخشی از آن را برای فروش عرضه می کنند که البته عایدی فراوانی ندارد. تولید سایر محصولات فرعی مانند حصیر نیز که وابستگی مستقیمی به امکانات محیطی دارد، دیگر چندان قابل توجه نیست. در حال حاضر خشک سالی های مداوم عشایر را به سوی فعالیت هایی سوق داده که چندان تناسبی با هویت و شخصیت فرهنگی آن ها ندارد، اما این گروه ها با وجود میل باطنی و رضایت بدان تن داده اند. از جمله این فعالیت ها می توان به کارگری و سایر امور خدماتی مانند مسافرکشی، دست فروشی و... اشاره کرد. علاوه بر این، عشایر اکنون امکان حیات خود را بدون دریافت حمایت های دولتی بسیار دشوار دیده و هر کمکی از سوی نهادهای حمایتی را به مثابه ناجی و تا حدی تعادل بخش زندگی خویش می بینند.
۱۰.

اجبار و رفتارهای انحرافی: آزمون تجربی نظریه حمایت اجتماعی و اجبار افتراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 99 - 127

کلیدواژه‌ها: اجبار ایده پردازی زورگویانه رفتار انحرافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۴۳۹
مقدمه: تحقیق حاضر در پی بررسی قابلیت تبیینی نظریه حمایت اجتماعی و اجبار افتراقی در زمینه انحرافات اجتماعی است. روش: این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسش نامه در بین دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان انجام یافته است. نمونه گیری با روش طبقه ای متناسب با حجم انجام گرفته و حجم نمونه 400 نفر بوده است. اعتبار گویه های تحقیق با روش اعتبار محتوا و سازه و پایایی تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شده است. نتایج: نتایج حاصل از رگرسیون نشان می دهد که متغیر اجبار تأثیر مثبت و معنی داری بر رفتار انحرافی دارد. اما این ادعا که متغیر حمایت اجتماعی رابطه بین اجبار و رفتار انحرافی را تعدیل می دهد، توسط داده ها تأیید نمی شود. همچنین متغیر اجبار از طریق افزایش همالان بزهکار و تقویت ایده پردازی زورگویانه، بر رفتارهای انحرافی تأثیر دارد. در حالی که متغیر اجبار از طریق افزایش خشم و کاهش خودکنترلی، موجب افزایش رفتارهای انحرافی نمی گردد.
۱۱.

موزه ها و پُرسمانِ هویت: بازدید از موزه مردم شناسی زابل و موزه منطقه ای جنوب شرق ایران در زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۳ 305 - 321

کلیدواژه‌ها: جشنواره فیلم تلویزیون سیاستگذاری فرهنگی جشنواره جام جم جوایز گلدن گلوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۴۰۴
  از دیرباز و در جوامع مختلف، صاحبان هویت های گوناگون، شیوه های متنوعی را و به منظور نمایش این هویت ه ا در زندگی خود به کار م ی گرفته اند. با تأمل در فرهنگ ه ای گوناگون می توان به حفظ، نگهداری و انتقال آنها از طرق گوناگون اشاره نم ود. در این میان، موزه ها مکان ه ایی معنادار برای ارائه و نمایش هویت فرهنگی هستن د که به صورتی نمادین عمل م ی کنند. از سویی، فرهنگ های گوناگون، متاثر از نوعی جهانی شدنِ یک رنگ کننده که آن ها را تحت الشعاع قرار داده، در تکاپویی پر جنب و جوش به منظور تمایزبخشی میان خود و دیگری-ها افتاده اند. بنابراین و با توجه به اهمیت مقوله فرهنگ در جامعه ایرانی، این پژوهش در پی پرداختن به این موضوع در چارچوب پیشینه و ادبیات موجود در انسان شناسی و مشخصاً حوزه مربوط به انسان شناسی موزه است. از این رو، مقاله حاضر با الهام از این ادبیات و با اتخاذ روش مردم نگاری، تلاشی به منظور فهم نقش موزه ها در ارتباط بین هویت قومی و ملی (فرا قومی) با توجه به معنای تجربیات زیسته بازدیدکنندگان موزه های مورد مطالعه در شهرستان های زابل و زاهدان می باشد. یافته های به دست آمده در قالب پنج مضمون عمده و یک هسته مرکزی ارائه گردیده اند. پنج مضمون عمده عبارتند از: کسب دانش و آگاهی تاریخی، تشدید حس تعلق خاطر قومی- ملی، تقویت منزلت قومی- ملی، تقویت خودآگاهی و خودباوری قومی- ملی، و زیبایی شناسی قومی- ملی. هسته مرکزی که کل روایت ارائه شده بر آن دلالت می نماید نیز، به تولید، بازتولید و بازنمایی هویت قومی- ملی در موزه ارجاع دارد.
۱۲.

تأملی در آرایش نیروهای اجتماعی و تحول گفتمان های هویت قومی در بلوچستان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال یازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 69 - 102

کلیدواژه‌ها: گفتمان های هویتی هویت قومی بلوچ بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۷۳۶
تأمل در آرایش نیروهای اجتماعی و جریان<strong> </strong>های اندیشه<strong> </strong>ای گوناگون که در هر جامعه قومی، چشم<strong> </strong>انداز هویتی ویژه ای را توسعه می<strong> </strong>دهند، تأییدگر این نکته است که امر قومی به<strong> </strong>طور عام و مسئله هویت قومی به<strong> </strong>طور خاص، پدیده<strong> </strong>ای اجتماعی است که می<strong> </strong>تواند زمینه ساز مناقشه<strong> </strong>های اساساً گفتمانی باشد. پژوهش حاضر برمبنای چنین درکی و با توجه به ضرورت فهم گوناگونی<strong> </strong> اندیشه<strong> </strong>هایی که در مورد مسئله قومیت و هویت قومی در بلوچستان ایران، به ویژه در دوران معاصر، وجود داشته و دارد، سازمان یافته است. این پژوهش کیفی با استفاده از مجموعه<strong> </strong>ای از تکنیک<strong> </strong>ها، به<strong> </strong>ویژه با تأکید بر روش<strong> </strong>شناسی تاریخی، مطالعات کتابخانه<strong> </strong>ای اسنادی، و نیز تأملات میدانی، پس از طرح بحثی نسبتاً مفصل در مورد ساختار و سازمان اجتماعی بلوچ<strong> </strong>های ایران، نخست به ارائه نوعی دسته بندی از نیروها و گروه<strong> </strong>های اجتماعی مطرح در جامعه موردمطالعه پرداخته و سپس، بر این مبنا، بحثی را درباره گفتمان<strong> </strong>های رقیب در آن ارائه کرده است. یافته<strong> </strong>ها نشان می<strong> </strong>دهد که تأثیرگذارترین گروه<strong> </strong>های اجتماعی مطرح در سپهر سیاسی و اجتماعی بلوچستان به<strong> </strong>ویژه در یک سده اخیر عبارت بوده<strong> </strong>اند از: 1) سردارها، خوانین و اشرافیت سنتی؛ 2) نخبگان قومی ناسیونالیست و ملی<strong> </strong>گرا؛ 3) روحانیون، مولوی<strong> </strong>ها و فعالان مذهبی؛ 4) روشنفکران و فعالان مدنی تجددگرا. به نظر می<strong> </strong>رسد که هریک از این گروه<strong> </strong>ها، در چارچوب و فض ای اندیشگانی ویژه<strong> </strong>ای فعالیت م ی<strong> </strong>کند؛ در مقاله حاض ر، این موضوع با ارائه چهار دسته گفتمانی، بررسی شده اس ت: 1) گفتمان<strong> </strong>های خودمحور و قوم<strong> </strong>گرایانه؛ 2) گفتمان<strong> </strong>های ناسیونالیستی و ملی<strong> </strong>گرایانه؛ 3) گفتمان<strong> </strong>های سیاسی اجتماعی مذهب<strong> </strong>محور؛ 4) گفتمان<strong> </strong>های سیاسی اجتماعی بازاندیشانه.
۱۳.

بررسی رابطه بین جو اخلاقی سازمانی و خلق دانش در بین کارکنان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت عمومی سال دهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: بیرجند خلق دانش دانشگاه علوم پزشکی جو اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت سازمانی و منابع انسانی رفتار سازمانی
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دانش و IT مدیریت دانش
تعداد بازدید : ۱۵۶۹ تعداد دانلود : ۱۴۱۰
پژوهش حاضر سازمان های آموزشی را به عنوان یکی از انواع مهم سازمان ها از نظر فعالیت مورد مطالعه قرار داده است. در این تحقیق به بررسی رابطه جو اخلاقی و ابعاد آن با خلق دانش پرداخته شده است. تحقیق مورد نظر از جهت ارتباط بین متغیرهای تحقیق، از نوع همبستگی است. روش انجام تحقیق نیز به صورت پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کارمندان شاغل در حوزه ستاد مرکزی و معاونت های دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در اردیبهشت ماه 1393 به تعداد 290 نفر بوده و حجم نمونه برمبنای جدول مورگان 165 نفر تعیین گردید که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد جو اخلاقی سازمانی ویکتور و کالن مشتمل بر 26 گویه و خلق دانش همتی مشتمل بر 7 گویه  و با مقیاس پنج گزینه ای لیکرت بوده است. برای اطمینان از روایی پرسشنامه ها، آنها به روش اعتبار صوری مورد تأیید 3 نفر از اساتید قرار گرفت و پایایی آنها با ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد که این مقدار برای پرسشنامه جو اخلاقی سازمانی 809/0 و برای پرسشنامه خلق دانش 821/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها به طور عمده  با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه و به کمک نرم افزار   spss 19 انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سازمان مورد مطالعه بین جو اخلاقی سازمانی و خلق دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین شش بعد جو اخلاقی(ابزاری، مراقبتی، استقلال اخلاقی، قوانین اخلاقی، ضوابط اخلاقی و کارایی اخلاقی) با خلق دانش رابطه مثبت و معناداری دارند. بنابراین برمبنای نتایج این تحقیق جو اخلاقی به عنوان یک عامل در ایجاد و ارتقاء دانش در سازمان، نقش ایفا می کند. بر این اساس پیشنهاد می گردد با مدیریت مناسب و ارتقای جو اخلاقی در سازمان ها، شرایط مساعدی برای فرآیندهای خلق دانش در آنها فراهم شود.
۱۴.

فهم دلالت های اجتماعی- فرهنگی توصیه های غذایی دوران بارداری و پس از آن (یک مطالعة مردم نگارانه در بین زنان و خانواده های سیستانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۵)

کلیدواژه‌ها: بارداری فرهنگ زایمان سیستان غذا مردم نگاری مادر شدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی قوم شناختی خانواده و خویشاوندی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت
تعداد بازدید : ۱۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۰۰۵
بارداری، زایمان و آنچه که به موقعیت مادری ختم می گردد، با مجموعه ای از عوامل، عناصر و پدیده ها معنی می یابد؛ یکی از این موارد، بایدها یا نبایدهای غذایی است که فرد موظف به رعایت آن ها می گردد. توصیه های مزبور را باید توصیه های یک فرهنگ دانست؛ فرهنگی که در این معنی، خود را در تهیه و مصرف مجموعه ای از خوراکی ها باز می نماید. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال فهم دلالت هایی بوده است که می توان از تأمل بر تکاپو جهت این تهیه و مصرف، برداشت نمود. این پژوهش با حرکت از نوعی دیدگاه نظری چند سطحی، بر اساس رویکردی کیفی و به شیوة مردم نگاری در پهنه ای جغرافیایی از زاهدان تا نواحی شمالی استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این دلالت ها صرفاً بر کارکرد زیستی- طبی توصیه های غذایی مزبور که بیشتر معطوف به پس از زایمان است، تأکید ندارد. تهیه و مصرف برخی از خوراکی ها مانند کاچی سیستانی که ترکیب منحصر به فردی در مقایسه با سایر نسخه های مشابه است، در حال حاضر دلالت هایی را باز می نماید که باید با نوعی نگاه نمادین و معنی شناختی، تفسیر گردند. این خوراکی ها علاوه بر آنکه نشان گذاری یک رخداد را تسهیل می کنند، زمینه ای جهت خلق یک هویت مادرانه و نیز فراتر از آن، زمینه ای جهت برجسته سازی مرزها و تمایزات دیگر نیز می باشند.
۱۵.

بررسی نقش سیاسی روحانیت در دوره رضاشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷۸ 37 - 76

کلیدواژه‌ها: روحانیون رضاشاه قدرت ایران نظریه گالبرایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۴ تعداد دانلود : ۵۲۴
بررسی رابطه دین و سیاست یا به عبارتی نقش سیاسی روحانیون یا نیروهای مذهبی از مهمترین موضوعات جامعه ایران در سده اخیر می باشد. اهمیت این موضوع در دهه های اخیر که از سویی شاهد پدیده هایی نظیر انقلاب اسلامی ایران و از سوی دیگر رشد بنیادگرایی اسلامی هستیم، با در نظر گرفتن این امر که فرایند مدرنیسم یا نوسازی در اغلب کشورها در جهت تضعیف سنت ها و به ویژه سنت های مذهبی عمل کرده است، دو چندان می شود. این مقاله سعی دارد با نگاهی به تحولات ایران در دوره رضاشاه و بر مبنای نظریه جان کنت گالبرایت، به بررسی نقش سیاسی روحانیون در این دوره و نسبت آنها با حکومت رضاشاه بپردازد. در این چارچوب، می توان دو دوره متمایز از هم تشخیص داد. در حالی که در دوره ای روحانیون نقش فعال و برجسته ای در سیاست داشتند و حتی به نوعی در مشروعیت بخشیدن به قدرت و حکومت رضاشاه ایفای نقش کردند، در دوره دیگر و در مقابل حکومت رضاشاه نقش سیاسی روحانیون و نیروهای مذهبی کمرنگ و ضعیف بود. این تفاوت نقش سیاسی روحانیون در دوره رضاشاه رابطه ای مستقیم با منابع و ابزارهای اعمال قدرت روحانیون از یک سو و حکومت رضاشاه از سوی دیگر داشته است. واژگان کلیدی: روحانیون، رضاشاه، قدرت، ایران، نظریه گالبرایت
۱۶.

جنبش چپ در بلوچستان ایران در اوایل انقلاب اسلامی محمدعثمان حسین بر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۴ شماره ۷۰

کلیدواژه‌ها: ایران قومیت بلوچستان جنبش چپ قوم بلوچ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی تاریخ ایران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی قوم شناختی قومیت ها
تعداد بازدید : ۱۸۱۲ تعداد دانلود : ۱۴۹۶
هرچند ظهور تحرکات قومی در ایران را نمی توان صرفاً به نقش آفرینی جنبش چپ فروکاست، اما نقش آفرینی جنبش مزبور در مناطق قومی ایران، واقعیتی قابل توجه در بررسی تحولات قومی ایران می باشد. بلوچستان ازجمله این مناطق قومی است. در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، بلوچستان برای اولین بار شاهد ظهور و فعالیت گروه های چپ گرا بود. بانیان اصلی این گروه ها تحصیل کردگان بلوچ بودند. با توجه به نوظهور بودن این گروه ها، بانیان و خواسته های آن ها، ساختارهای اجتماعی - سیاسی دیرپا در بلوچستان، این گروه ها در بلوچستان باکم اقبالی مواجه شده و برنامه هایشان به شکست انجامید. در این مقاله یک ادبیات قومی برای تبیین نظری گرایش گروه های قومی به سمت جنبش چپ در ایران مورد استفاده قرار گرفته و پس از آن، برای درک عوامل شکست جنبش چپ در بلوچستان، ساختارهای اجتماعی – سیاسی بلوچستان به عنوان بستر نامناسب فعالیت گروه های چپ گرا از زمان شکل گیری دولت مدرن پهلوی تا وقوع انقلاب اسلامی مورد بررسی قرارگرفته است. در نتیجه گیری از این تحقیق می توان گفت قدرت نخبگان و جریانات سنتی، قوت روابط مبتنی بر طایفه و قبیله، سطح نازل آموزش، ضعف شهرنشینی، کوچک بودن طبقه روشنفکر و نخبگان مدرن و استراتژی نامتناسب گروه های چپ، باعث ناکامی جنبش چپ در بلوچستان گردید.
۱۷.

بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با گرایش به استفاده از روش های فعال تدریس (مورد: مراکز آموزش عالی استان گلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناسی تربیتی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سازمانی آموزش عالی اعضای هیئت علمی روش فعال تدریس دنیسون

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی حوزه های جدید روانشناسی روانشناسی سازمانی و صنعتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم تربیتی روشها و فنون تدریس
تعداد بازدید : ۸۷۸ تعداد دانلود : ۶۵۷
این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با گرایش به استفاده از روش های فعال تدریس انجام شد. جامعه آماری این تحقیق کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه های استان گلستان بوده و نمونه آماری شامل 460 نفر بوده است که به روش تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شده اند. تحقیق از نوع همبستگی بوده و داده ها به صورت پیمایشی جمع آوری شده اند. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه استاندارد (دنیسون) و محقق ساخته جمع آوری و با بهره گیری از نرم افزار SPSS مورد پردازش و تحلیل قرار گرفته اند. اعتبار پرسش نامه با استفاده اعتبار صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ مورد تأیید قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان داد که رابطه معنی داری بین فرهنگ سازمانی و ابعاد آن با گرایش به استفاده از روش های فعال تدریس وجود دارد و کنترل متغیرهای جنسیت، وضعیت تأهل، نوع دانشگاه، وضعیت بومی، محل اخذ مدرک و محل تولد هیچ گونه تغییری در رابطه بین دو متغیر ایجاد نمی کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان