فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۸۱ تا ۴۰۰ مورد از کل ۵۱۸ مورد.
منبع:
روستا و توسعه سال بیستم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳
85 - 110
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های پایداری زیست محیطی در نواحی روستایی دهستان سراوان در شهرستان رشت بود و بدین منظور، برای تبیین اهداف مطالعه، از تحلیل عاملی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کل خانوارهای روستایی این دهستان را دربرمی گرفت. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 351 تعیین شد که جهت نتیجه گیری بهتر، به 370 افزایش یافت. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که عوامل پنج گانه «اجرای طرح های زیست محیطی در روستا»، «مشارکت و همکاری تمامی اهالی روستا و نهادهای محلی و سازمان های دولتی حامی محیط زیست»، «وجود اعتقادات و باورهای زیست محیطی»، «ارائه آموزش های لازم در زمینه پیامدهای اقدامات مخرب علیه محیط زیست»، و «وجود تجارب قبلی و دانش بومی زیست محیطی در روستا» در سنجش پایداری زیست محیطی مؤثر است.
نقش اعتبارات خرد در توسعه پایدار روستایی: مطالعه موردی روستاهای تربت جام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
محدودیت توان مالی روستاییان افزایش نیاز به سرمایه یا اعتبارات در مناطق روستایی را موجب می شود. اعتبارات خرد می تواند نقدینگی لازم برای انجام فعالیت های تولیدی روستاییان را فراهم سازد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات اعتبارات خرد در توسعه پایدار روستایی بود. بدین منظور، از الگوریتم جورسازی بر اساس نمره تمایل استفاده شد. گردآوری داده های پژوهش برای 309 نمونه آماری از طریق تکمیل پرسشنامه صورت گرفت. نتایج آزمون توازن متغیرهای کمکی نشان داد که ناهمگنی متغیرهای کمکی بعد از جورسازی از بین رفته و اریب میانگین و میانه به زیر بیست درصد کاهش یافته است. همچنین، نتایج الگوریتم جورسازی نشان داد که اثر اعتبارات خرد بر شاخص توسعه پایدار مثبت بوده و به دیگر سخن، به طور متوسط شاخص توسعه پایدار خانوار دریافت کننده در مقایسه با خانوار غیردریافت کننده چهار درصد افزایش یافته است. بر اساس یافته های پژوهش، می توان گسترش نهادهای متولی خدمات تعاونی و ترویج، حمایت از نهادهای تأمین مالی خرد محلی، ایجاد و گسترش ساختارهای مشارکتی و همچنین، افزایش قابلیت این نهادها در راستای پاسخ به تقاضای فزاینده را پیشنهاد داد.
فراترکیب عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴
47 - 70
حوزههای تخصصی:
در طول سال های اخیر، از مفهوم «توانمندسازی زنان روستایی» به مثابه یکی از ارکان اصلی توسعه روستایی در مباحث توسعه روستایی بیش از پیش به منظور ارتقای وضعیت زنان و جامعه آنها استفاده شده است. پژوهش کاربردی حاضر به روش کیفی با رویکرد فراترکیب انجام شد و منبع داده های آن کلیه مطالعات انجام شده پایگاه های اریک، ساینس، اسپرینگر، اسکوپوس، الزیور، جهاد دانشگاهی، پرتال پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، نشر کنفرانس های کشور، مجلات تخصصی نور در بازه زمانی 1388 تا 1398 (2009 تا 2019 میلادی) بود. در این راستا، ارزیابی 240 پژوهش مرتبط صورت گرفت. در نهایت، با اجرای گام های هفت گانه سندلوسکی و بارسو، چهل مقاله به صورت هدفمند انتخاب و با تحلیل به روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی، اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کافمن تأیید شد. نتایج تحلیل نشان داد که عوامل مؤثر در توانمندسازی شامل چهار بعد آموزشی (دانش تولید، خودآگاهی)، فردی (خودراهبری و تولیدکنندگی)، ساختاری (قوانین تسهیل کننده، ساختارسازی تولید) و فرهنگی- اجتماعی (فرهنگ سازی و قدرت فعالیت اجتماعی) است. نتایج پژوهش حاضر، با ایجاد درک عمیق از ادبیات موجود در مورد توانمندسازی زنان روستایی می تواند از رهگذر سازمان دهی عوامل مؤثر بر آن، در سیاست گذاری توسعه روستایی برای توانمندسازی زنان روستایی مورد استفاده قرار گیرد.
تحلیل عملکرد دهیاری ها با رویکرد جنسیتی از دیدگاه مردم و شوراهای اسلامی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان بوئین میاندشت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳
123 - 143
حوزههای تخصصی:
تحقیق کاربردی حاضر با هدف تحلیل عملکرد دهیاران با رویکرد جنسیتی در شهرستان بوئین میاندشت به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفت و داده های پژوهش به دو روش میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شد.. جامعه آماری شامل خانوارهای ساکن روستاهای دارای دهیاری شهرستان بوئین میاندشت بود (2654=N). نمونه گیری به روش تصادفی و با رعایت انتساب متناسب صورت گرفت و با استفاده از رابطه کوکران، تعداد نمونه 335 نفر به دست آمد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ برابر با 87/0 به دست آمد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های t و رگرسیون لجستیک انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که در حوزه اجتماعی، دهیاران زن عملکرد بهتری نسبت به دهیاران مرد دارند؛ البته در حوزه محیطی- کالبدی، دهیاران مرد از عملکرد بهتری برخوردارند و به طور کلی، عملکرد هر دو گروه از دهیاران در این حوزه نسبت به حوزه های دیگر بهتر است؛ همچنین، در حوزه مدیریت بحران، هر دو گروه از کمترین میانگین برخوردارند. نتایج رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که حوزه های اجتماعی و محیطی- کالبدی تأثیر معنی دار در عملکرد دهیاران دارند.
خانه های دوم و نقش آنها در دگرگونی ساختار کارکردی روستاهای حوزه نفوذ کلان شهرها: مطالعه موردی روستاهای هروی، حاج عبدال و دیزج لیلی خانی، دره لیقوان استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیستم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴
1 - 15
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی نقش خانه های دوم در تغییرات ساختار کارکردی روستاهای واقع در دره لیقوان در محدوده جغرافیایی روستاهای کلان شهر تبریز پرداخته و بر اساس هدف، از نوع کاربردی- توسعه ای و به لحاظ روش، از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده های مورد نیاز از منابع اسنادی و عمدتاً عملیات پیمایشی (تکمیل پرسشنامه) گردآوری شد. نمونه آماری مطالعه را تمامی 368 خانوار ساکن در خانه های دوم روستاهای هروی، حاج عبدال و دیزج لیلی خانی تشکیل می دادند. یافته های تحقیق نشان داد که تغییرات کارکردی صورت گرفته بیشتر در سال های اخیر رخ داده و کارکرد روستاهای مورد مطالعه از کشاورزی به خدماتی تبدیل شده است، به گونه ای که شغل فعلی 7/71 درصد سرپرستان خانوارهای ساکن در خانه های دوم را فعالیت های مربوط به بخش خدمات تشکیل می دهد و 6/16 درصد آنها در بخش صنعت و 7/11 درصد نیز در بخش کشاورزی اشتغال دارند.
عوامل موثر بر راه اندازی کسب و کارهای مستقل در نواحی روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲
113 - 134
حوزههای تخصصی:
تشویق و توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی و راه اندازی کسب وکارهای مستقل در گرو بسیاری از عوامل و نهاده هاست که یکی از مهم ترین آنها دسترسی به اعتبارات و سرمایه به شمار می رود. در این راستا، تحقیق پیمایشی حاضر با هدف شناخت عوامل مؤثر بر راه اندازی کسب وکارهای مستقل در بین دریافت کنندگان اعتبارات خرد بانکی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل 24980 نفر از دریافت کنندگان اعتبارات خرد (وام زیر پانصد میلیون ریال) از شعبه های روستایی بانک های کشاورزی استان قم بود. با استفاده از رابطه کوکران ،تعداد نمونه ها 255 نفر تعیین شد. همچنین، انتخاب نمونه ها با بهره گیری از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در سطح چهار بخش و هشت روستا صورت گرفت. ﻧﺘﺎیﺞ ﺑﺮآورد ﻣﺪل لوجیت «احتمال راه اندازی کسب وکار مستقل» نشان داد که تأثیر متغیرهای وضعیت تأهل، خوداشتغالی اعضای خانوار، آورده شخصی زمین، آورده شخصی آب، شاخص منزلت اجتماعی، شاخص تعهد به بانک کشاورزی، روحیه و نگرش کارآفرینانه و شاخص مخاطره پذیری با اطمینان 99 درصد و متغیرهای سابقه شغل قبلی، نوع وام دریافتی، میزان نظارت بر استفاده از وام و آورده شخصی سرمایه با اطمینان 95 درصد مثبت و معنی دار بوده، در حالی که متغیر مدت زمان انتظار برای دریافت وام دارای تأثیر منفی و معنی دار با اطمینان 99 درصد است. بنابراین، توصیه می شود که قبل از پرداخت اعتبارات، از طریق مقیاس های استاندارد، روحیه و نگرش کارآفرینانه، مخاطره پذیری، منزلت اجتماعی و تعهد به بانک متقاضیان این گونه اعتبارات ارزیابی و سپس، نسبت به تخصیص اعتبار اقدام شود.
تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل مالکان کسب وکارهای روستایی به توسعه فعالیت اقتصادی در روستا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱
1 - 22
حوزههای تخصصی:
بیکاری از مشکلات اساسی کشور به ویژه در مناطق روستایی است. کسب وکارهای روستایی نقشی مهم در کاهش بیکاری و مهاجرت روستایی و به طورکلی، در توسعه پایدار روستایی دارد. در این راستا، هدف مطالعه حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل مالکان کسب وکارهای روستایی غیرکشاورزی شهرستان ملکان برای توسعه فعالیت اقتصادی در روستا بود. پژوهش حاضر از نظر ماهیت جزو تحقیقات کمی و از نظر هدف، کاربردی و همچنین، از نظر میزان کنترل متغیرها، غیرآزمایشی و از نظر گردآوری داده ها، پیمایشی و از لحاظ شیوه تحلیل داده ها نیز از نوع تحقیقات علی بود. جامعه آماری تحقیق 120 نفر از مالکان کسب وکارهای روستایی شهرستان ملکان بودند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج تحلیل تشخیصی نشان داد که متغیرهای تاب آوری مالک کسب وکار، دلبستگی به روستا، سرمایه اجتماعی، تاب آوری طول عمر کسب وکار و رضایت مندی از خدمات کسب وکار بیشترین تأثیر را بر تمایل مالکان کسب وکارهای روستایی برای توسعه فعالیت اقتصادی خود در روستا دارند.
سطح بندی مناطق روستایی استان کرمانشاه براساس شاخص های بازار کار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
179 - 196
حوزههای تخصصی:
اشتغال و تولید در مناطق روستایی تا حد زیادی وابسته به وضعیت شاخص های بازار کار در این مناطق است. این شاخص ها نیز تا حد زیادی می توانند نشانگر میزان توسعه یافتگی مناطق روستایی باشند. پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی و سطح بندی شاخص های کلیدی بازار کار مناطق روستایی استان کرمانشاه، به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد و مبنای داده های مورد نیاز اطلاعات سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای TOPSIS، SPSS و GIS انجام گرفت. همچنین، تعداد سی شاخص کلیدی اقتصادی استان کرمانشاه با استفاده از شیوه های تاپسیس و تحلیل خوشه ای بررسی و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر شاخص های بازار کار در مناطق روستایی، قصرشیرین و جوانرود، به ترتیب، توسعه یافته ترین و توسعه نیافته ترین شهرستان های استان کرمانشاه به شمار می روند. بنابراین، می توان پیشنهاد کرد که نظام بودجه بندی استانی منابع مالی بیشتری را به شهرستان های توسعه نیافته شناسایی شده بر همین اساس تخصیص دهد.
شناسایی مولفه های اثرگذار بر گسترش سوء تغذیه در مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳
27 - 49
حوزههای تخصصی:
عدم دسترسی به انرژی کافی و شیوع سوءتغذیه به دلیل تأثیر آن بر سلامتی عمومی و نیز توان جسمی و ذهنی جامعه از مهم ترین مسائل حوزه امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه است. از این رو، در مطالعه پیش رو، تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی خانوار و همچنین، عوامل محیطی مانند خشکسالی و تنوع تولید بر گسترش سوءتغذیه در مناطق روستایی ایران بررسی شد. بدین منظور، از روش رگرسیون چندک، برآورد پانل در دوره زمانی 1391 تا 1395 صورت گرفت. نتایج برآورد حاکی از آن بود که برخی از مشخصه های خانوار شامل درآمد، افزایش سهم مواد غذایی در مخارج خانوار و سن سرپرست خانوار از گسترش سوءتغذیه جلوگیری می کنند و در مقابل، افزایش سطح تحصیلات و بعد خانوار گسترش سوءتغذیه در مناطق روستایی را به دنبال دارند؛ در میان عوامل محیطی نیز افزایش شدت خشکسالی و افزایش قیمت مواد غذایی باعث گسترش سوءتغذیه در این مناطق می شوند و از سوی دیگر، افزایش تنوع تولید مواد غذایی از گسترش سوءتغذیه جلوگیری می کنند. بر این اساس، با وضع معافیت مالیاتی بر درآمد های غیرکشاورزی در مناطق روستایی و بازتوزیع یارانه پرداختی فعلی با تمرکز بر مناطق دارای شدت بالای سوءتغذیه و همچنین، تمرکز بر خانوارهای گسترده روستایی، ارائه سیاست های معطوف به کاهش تأثیر خشکسالی بر تولید مواد غذایی و در نهایت، ترویج راهکارهایی که امکان افزایش تنوع تولید مواد غذایی در سطح خانوار را فراهم می آورد، می توان از گسترش بیشتر سوءتغذیه در مناطق روستایی کشور جلوگیری کرد.
بررسی کارآیی فنی تعاونی های روستایی استان سیستان و بلوچستان با روش تحلیل پوششی داده های فازی (FDEA)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
79 - 94
حوزههای تخصصی:
با توجه به نقش مهم تعاونی های روستایی در توسعه اقتصادی روستا، ارزیابی عملکرد این سازمان ها و شرکت ها بسیار اهمیت دارد. از این رو، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی کارآیی فنی شرکت های تعاونی روستایی حوزه سیستان و بلوچستان با استفاده از روش تحلیل پوششی داده های فازی (FDEA) و مقایسه آن با روش تحلیل پوششی کلاسیک بود. بدین منظور، اطلاعات مورد نیاز ۵۲ شرکت تعاونی روستایی فعال در استان سیستان و بلوچستان طی سال 1395 جمع آوری و تحلیل شد. شاخص های مورد استفاده در پژوهش شامل سه ورودی (هزینه های جاری، سرمایه و تعداد فروشندگی ها) و یک خروجی (سود) بود. نتایج نشان داد که بر اساس نتایج کاربرد روش تحلیل پوششی داده های فازی، سه شرکت و روش تحلیل پوششی داده های کلاسیک، نُه شرکت کارآ ارزیابی شدند؛ همچنین، میانگین کارآیی در روش سنتی 55 درصد و در روش فازی ۳۲ درصد به دست آمد. با وجود پایین بودن کارآیی شرکت ها در برآوردهای هر دو روش، قدرت تفکیک روش فازی بالاتر بود. بنابراین، پیشنهاد می شود که با مقایسه شرکت های ناکارآ با کارآ، نسبت به بهره برداری بهتر از منابع برای ارتقای کارآیی شرکت های ناکارآ اقدام شود.
بررسی مشارکت زنان روستایی در فعالیت های دامداری: مطالعه موردی شهرستان چاراویماق(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳
51 - 73
حوزههای تخصصی:
تحقیق توصیفی پیمایشی حاضر با هدف بررسی سطح مشارکت زنان روستایی در ابعاد مختلف فعالیت های دامداری صورت گرفت و جامعه آماری آن شامل کلیه زنان روستایی شهرستان چاراویماق بود که با استفاده از رابطه کوکران، حجم نمونه برابر با ۱۳۵ نفر محاسبه و از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی انتخاب و بررسی شدند. برای بررسی تأثیر متغیرهای مورد مطالعه بر سطح مشارکت زنان در ابعاد هشت گانه فعالیت های دامداری، از رگرسیون چندگانه استفاده شد. رتبه بندی فعالیت ها نشان از مشارکت بالای زنان در فعالیت های شیردوشی و فرآوری و کمترین مشارکت در زمینه چرای دام داشت. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر مشارکت زنان بدین شرح است: در مدیریت چرا، درآمد سالانه؛ در شیردوشی و بازاریابی، تحصیلات زنان؛ در تولید مثل، نگرش؛ و در پشم چینی، علاقه به نگهداری دام.
تحلیل تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای در تقویت مهارت های کارآفرینانه روستاییان: مطالعه موردی شهرستان جوین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
149 - 178
حوزههای تخصصی:
در ادبیات علمی کارآفرینی، «آموزش» به عنوان ابزاری بسیار مهم برای افزایش مهارت های کارآفرینی معرفی می شود. از این رو، هدف پژوهش حاضر تحلیل تأثیر آموزش های فنی وحرفه ای در تقویت مهارت های کارآفرینانه روستاییان بود؛ و بدین منظور، از روش توصیفی- تحلیلی به شیوه مطالعه اسنادی و پیمایشی در روستاهای شهرستان جوین استفاده شد. جامعه آماری پژوهش صد نفر از کارآفرینانی بودند که دوره های مهارت آموزی فنی وحرفه ای را گذرانده بودند. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات، از آزمون تی (t) تک نمونه ای و رگرسیون استفاده شد. نتایج آزمون t نشان داد که مهارت فنی (با میانگین 93/20) نسبت به بقیه مهارت ها از وضعیت مناسب تری برخوردار است؛ به دیگر سخن، پاسخ گویان در دوره های آموزشی از مهارت های فنی رضایت بیشتری داشتند، که هم راستا با رسالت های آموزش فنی وحرفه ای است. همچنین، بررسی رابطه متغیرهای پژوهش نشان داد که بین متغیرهای مدت دوره های آموزشی، تعداد دوره های آموزشی و مهارت های کارآفرینانه رابطه معنی دار وجود دارد، به گونه ای که با افزایش مدت و تعداد دوره های آموزشی، مهارت های کارآفرینانه افزایش می یابد. افزون بر این، مقدار ضریب همبستگی متغیرها (733/0=R) نشان داد که بین مجموعه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته همبستگی قوی وجود دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که آموزش های فنی وحرفه ای در افزایش مهارت های فنی روستاییان علاقه مند به شرکت در این دوره ها تأثیرگذار است.
عوامل اثرگذار بر گرایش جوانان روستایی به اشتغال در بخش کشاورزی: مطالعه موردی بیران شهر، استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
57 - 78
حوزههای تخصصی:
در پژوهش پیمایشی و کاربردی حاضر، عوامل مؤثر بر گرایش جوانان روستایی به اشتغال در بخش کشاورزی بررسی شد. پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بود و جامعه آماری آن را جوانان 15 تا 24 ساله منطقه بیران شهر واقع در استان لرستان تشکیل می دادند (1404N=). با استفاده از رابطه کوکران، حجم نمونه 181 نفر برآورد شد. نأیید روایی و پایایی ابزار تحقیق، به ترتیب، به روش اعتبار محتوایی و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ صورت گرفت و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج بررسی نشان داد که گرایش جوانان روستایی به اشتغال در بخش کشاورزی در حد متوسط است؛ همچنین، بر اساس نتایج تحلیل مسیر، متغیرهای اثرگذار بر گرایش جوانان روستایی به اشتغال در بخش کشاورزی، به ترتیب، عبارت اند از میزان آگاهی در زمینه کشاورزی، نگرش نسبت به کشاورزی، استفاده از منابع اطلاعاتی برای افزایش آگاهی در زمینه کشاورزی، ویژگی های اجتماعی، ویژگی های اقتصادی، ویژگی های فردی و وجود نمونه های موفق و فعالیت های تولیدی در روستا.
بررسی رابطه استرس مالی با کیفیت زندگی کاری روستاییان: مطالعه موردی شهرستان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
113 - 133
حوزههای تخصصی:
مطالعه حاضر، با هدف بررسی رابطه استرس مالی با کیفیت زندگی کاری روستاییان شهرستان ایلام، از نظر روش داده پردازی از نوع تحقیقات کمی- پیمایشی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی- علی و مقایسه ای بود. جامعه آماری تحقیق افراد شاغل و ساکن روستاهای شهرستان ایلام بودند (21658=N) که از آن میان، بر اساس جدول مورگان، 377 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای سن روستاییان، تعداد فرزندان، کیفیت زندگی مالی، استرس ناشی از شرایط شغلی و متغیر ساعات کار در هفته بیشترین تأثیر را در کیفیت زندگی کاری دارند.
ارزیابی میزان پایداری گردشگری روستایی: مطالعه موردی دهستان هوره، استان چهارمحال و بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
135 - 159
حوزههای تخصصی:
هدف تحقیق حاضر ارزیابی پایداری گردشگری روستاهای دهستان هوره در استان چهارمحال و بختیاری بود. اطلاعات تحقیق به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق شامل 3267 خانوار و گردشگران روستاها بود که از آن میان، 344 سرپرست خانوار و 170 گردشگر به عنوان نمونه تحقیق تعیین شدند. نتایج نشان دهنده پایداری پایین ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی روستاها بود؛ و در این زمینه، کمترین میزان پایداری از دید پاسخ گویان به شاخص های آلودگی (با میانگین 205/0)، امنیت (با میانگین 305/0) و منابع سرزمین (با میانگین 316/0) مربوط می شد و بهترین وضعیت شاخص ها نیز مربوط به افزایش آگاهی (با میانگین 497/0)، جلوگیری از مهاجرت (با میانگین 415/0) و عدالت و رفاه اقتصادی (با میانگین 410/0) برآورد شد. بر این اساس، برنامه ریزی برای توسعه پایدار گردشگری از الزامات اساسی برای بهبود شرایط زیست و فعالیت در محدوده مورد مطالعه به شمار می رود.
عوامل مؤثر بر عرضه گردشگری روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
1 - 22
حوزههای تخصصی:
در دنیای امروز، با توجه به افزایش اوقات فراغت و محدودیت های زندگی شهری ، اهمیت گردشگری روستایی روزبه روز پررنگ تر می شود. در روستاها، جاذبه های فراوان وجود دارد که برای گذران اوقات فراغت بازدیدکنندگان شهری یا غیربومی، ظرفیتی بسیار مناسب را فراهم می آورد. هدف مطالعه حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر عرضه گردشگری روستایی و جامعه آماری آن شامل روستاییانی بود که به کشاورزی می پردازند و از توان های لازم برای ارائه و یا افزایش سطح خدمات گردشگری روستایی و کشاورزی برخوردارند. داده های تحقیق به روش میدانی و با نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل صد پرسشنامه در 24 روستا از دوازده استان کشور به دست آمد. حجم نمونه نیز به کمک رابطه کوکران تعیین شد. برای تحلیل داده ها و شناسایی عوامل مؤثر بر عرضه گردشگری روستایی، با توجه به ماهیت متغیر وابسته، از روش الگوی لاجیت رتبه ای استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که تنوع محصولات و خدمات، آموزش، اندازه مزرعه و تجربه اثر مثبت بر عرضه گردشگری روستایی دارند، در حالی که با افزایش سن کشاورزان، میل ورود به صنعت گردشگری کاهش می یابد. توجه بیشتر برنامه ریزان و سیاست گذاران به روستاییان و کشاورزانی که گردشگری را به عنوان شغل دوم برگزیده اند، از جمله پیشنهادهای پژوهش حاضر است.
تأثیر تبدیل روستا به شهر بر توسعه نواحی روستایی: مطالعه موردی شهر سلطان آباد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲
157 - 184
حوزههای تخصصی:
در دهه های اخیر، در اغلب کشورهای در حال توسعه، گرایش برنامه ریزان به تمرکززدایی فضایی، وکاهش نابرابری های منطقه ای و دوگانگی های شهری- روستایی به اتخاذ راهبردهای شهری متفاوت انجامیده است؛ یکی از مهم ترین این راهبردها تبدیل روستا به شهر و تقویت آن است. با توجه به اهمیت این موضوع، تحقیق توصیفی- تحلیلی حاضر با هدف شناسایی اثرات تبدیل روستا به شهر در توسعه نواحی روستایی شهر سلطان آباد در سال 1398 صورت پذیرفت. گردآوری داده ها، به دو روش اسنادی و پیمایشی انجام شد؛ همچنین، تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS و LISREL و آزمون های تی (T) تک نمونه ای و نیز تحلیل عاملی به شیوه اکتشافی و تأییدی صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که از جمله اثرات تبدیل روستا به شهر سلطان آباد ایجاد فرصت های شغلی جدید، رضایت مندی از تبدیل روستا به شهر، کاهش انگیزه افراد برای مهاجرت به شهرهای دیگر است. بنابراین، نتایج پژوهش حاضر بر موفقیت سیاست تبدیل روستا به شهر در توسعه روستایی محدوده مورد مطالعه دلالت داشت.
بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی خشکسالی بر مناطق روستایی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱
173 - 194
حوزههای تخصصی:
خشکسالی، به عنوان یکی از مخاطرات محیطی، اثرات زیانبار زیست محیطی از خود برجای می گذارد پژوهش حاضر، با هدف بررسی روند خشکسالی ها و تأثیرات آن بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در سکونتگاه های روستایی استان کردستان، به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد. جامعه آماری، شامل 384 نفر، از میان سرپرستان خانوارهای استان کردستان در سال 1398 انتخاب شدند. برای تعیین وضعیت خشکسالی، ابتدا بررسی وضعیت بارش در یک دوره زمانی 27 ساله (1365 تا 1392) بر اساس شاخص SPI و همچنین، تبیین پیامدهای خشکسالی به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت. نتایج به روش SPI نشان داد که شهرستان های قروه نوزده سال، بیجار و سنندج هر کدام با هفده سال، سقز و بانه هر کدام با شانزده سال، زرینه با پانزده سال و مریوان با چهارده سال خشکسالی را از انواع ملایم تا شدید تجربه کردند. نتایج تحلیل عاملی در عوامل اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی نشان داد که در کل، این عوامل 03/55 درصد کل واریانس را تبیین می کند؛ و از آن میان، عامل اقتصادی با تبیین 91/22 درصد در رده نخست قرار می گیرد و عوامل زیست محیطی و اجتماعی، به ترتیب، با تبیین 27/17 و 85/14 درصد کل واریانس در رده های بعدی قرار دارند؛ همچنین، در میان این عوامل، بیشترین تأثیرات خشکسالی به سه متغیر کاهش سطح درآمد با 782/0، کاهش دبی آب چشمه ها با 705/0 و مهاجرت با 766/0 درصد برمی گردد. برای بهبود معیشت و ماندگاری روستاییان، استفاده از ذخیره آب سدها، توسعه نظام باغداری و آموزش کشاورزان در راستای متنوع سازی حرفه ها و مشاغل روستایی از راهکارهای پیشنهادی به شمار می روند.
ارزیابی شاخص های توسعه پایدار روستایی در استان بوشهر: مطالعه موردی شهرستان تنگستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
1 - 28
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل شاخص های توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی شهرستان تنگستان پرداخته، بر اساس هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده ۹۲ روستا با ۱۵۴۷۶ خانوار بود. در پژوهش حاضر، با بهره گیری از منابع، ۹۸ معرف در قالب یازده شاخص و سهم هر کدام در توسعه در نظر گرفته شد. در این راستا، برای سنجش پایداری شاخص ها، از روش استانداردسازی خطی و تقسیم بندی پرسکات آلن و برای محاسبه درجه توسعه یافتگی، از روش Z-SCORE و همچنین، برای اولویت بندی شاخص ها، از روش محاسبه درجه بحرانی استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش، هجده درصد از شاخص های بررسی شده در وضعیت پایدار و ۸۲ درصد در وضعیت ناپایدار و بد قرار داشتند. بر اساس یافته ها، در زمینه برنامه ریزی و سرمایه گذاری های هدفمند در سطح شهرستان تنگستان، دهستان های باغک، اهرم، دلوار و بوالخیر به ترتیب اولویت های اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند.
عوامل مؤثر بر رفتار دفع نهایی پسماندهای خانگی توسط زنان روستایی در شهرستان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
45 - 64
حوزههای تخصصی:
تحقیق توصیفی پیمایشی حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رفتار دفع نهایی پسماندهای خانگی زنان روستایی صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق کلیه خانوارهای روستایی شهرستان قزوین بودند (31338=n)، که با استفاده از رابطه کوکران، حجم نمونه 247 نفر محاسبه و از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی انتخاب شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن از طریق نظرسنجی از صاحب نظران در این زمینه تأیید شد. پایایی ابزار تحقیق نیز از طریق مطالعه مقدماتی روی 25 آزمودنی و محاسبه آلفای کرونباخ بزرگ تر از 7/0 برای بخش های مختلف تأیید شد. نتایج نشان داد که زنان روستایی برای دفع انواع پسماندهای خانگی از ده رفتار دفع متفاوت استفاده می کنند. همچنین، نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد که به طور کلی، متغیرهای دانش، مشارکت اجتماعی، مسئولیت پذیری زیست محیطی، اعتماد اجتماعی، منزلت اجتماعی، انسجام اجتماعی، میزان رضایت مندی، سن، درآمد و سطح تحصیلات بر رفتارهای دفع پسماندهای خانگی مؤثرند.