چهارمحال و بختیاری (استان)

امروزه، گردشگری و به ویژه گردشگری روستایی گستره ای جهانی یافته است و پدیده ای برآمده از توسعه همه جانبه نوآوری های فناوری در دوران نوین به شمار می رود. آنچه گردشگری را به عاملی در روند توسعه مبدل کرده است، جریان های سرمایه، فرهنگ و اطلاعات، در یک همپوشی با عواملی چون افزایش درآمد، سطح رفاه، اوقات فراغت بیشتر و بهبود ارتباطات است. بر این باور، تحقیق فرارو در پی پاسخ بدین پرسش است که گردشگری چه نقشی در توسعه اجتماعی- اقتصادی نقاط روستایی در بخش سامان از توابع استان چهارمحال و بختیاری دارد. مطالعات میدانی و پرسشنامه های تکمیل شده از سوی 376 نفر در قالب نمونه آماری منتخب به روش کوکران در پانزده روستای گردشگرپذیر نشان می دهد که میان افزایش شمار گردشگران، رونق گردشگری و بهبود شاخص های اجتماعی- اقتصادی رابطه معنی دار وجود دارد.

هدف تحقیق حاضر ارزیابی پایداری گردشگری روستاهای دهستان هوره در استان چهارمحال و بختیاری بود. اطلاعات تحقیق به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق شامل 3267 خانوار و گردشگران روستاها بود که از آن میان، 344 سرپرست خانوار و 170 گردشگر به عنوان نمونه تحقیق تعیین شدند. نتایج نشان دهنده پایداری پایین ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی روستاها بود؛ و در این زمینه، کمترین میزان پایداری از دید پاسخ گویان به شاخص های آلودگی (با میانگین 205/0)، امنیت (با میانگین 305/0) و منابع سرزمین (با میانگین 316/0) مربوط می شد و بهترین وضعیت شاخص ها نیز مربوط به افزایش آگاهی (با میانگین 497/0)، جلوگیری از مهاجرت (با میانگین 415/0) و عدالت و رفاه اقتصادی (با میانگین 410/0) برآورد شد. بر این اساس، برنامه ریزی برای توسعه پایدار گردشگری از الزامات اساسی برای بهبود شرایط زیست و فعالیت در محدوده مورد مطالعه به شمار می رود.

در تحقیق کاربردی حاضر، مکان یابی اسکان عشایر در کانون های عشایر استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از مدل تاپسیس (TOPSIS) به روش توصیفی– تحلیلی صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق 1500 خانوار ساکن در 22 کانون عشایری این استان شامل 306 نمونه بود. ارزیابی اسکان با استفاده از 31 شاخص در سال 1395 انجام شد. بر اساس نتایج تحقیق، از مجموع 22 کانون استان، امتیاز شش کانون بالا (6/0 تا یک)، هفت کانون متوسط (4/0 تا 599/0) و نُه کانون ضعیف (صفر تا 399/0) بود؛ همچنین، در بین ابعاد مورد بررسی، بدترین وضعیت به ابعاد اقتصادی و زیست محیطی اختصاص داشت. بر این اساس، مکان یابی موفق کانون های جدید و پایداری کانون های موجود مستلزم توجه به تمامی ابعاد توسعه به صورت یکپارچه است.