درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: بافت تاریخی هر شهر نه تنها گنجینه ماندگار فرهنگی و هنری آن شهر است، بلکه بخش مهمی از ماهیت آن شهر را در دل خود دارد؛ می توان گفت که حفاظت از این بافت در اصل حفاظت از ماهیت شهر است. در نتیجه تاکنون روش های گوناگونی جهت حفظ و نگهداری این بافت ها ارائه شده است. هدف: هدف از این پژوهش تبیین چگونگی مداخله جریان بازآفرینی فرهنگ مبنا در بافت های ناکارآمد شهری و ارائه الگویی جهت حفاظت پویا از بافت های تاریخی با بهره گیری از دیدگاه های این تفکر است. در این راستا، نه تنها به بررسی رویکردهای موجود در بازآفرینی پرداخته شده، بلکه با تحقیق در مورد یکی از بازآفرینی های موفق در بافت تاریخی شیراز (محله ی سنگ سیاه) الگویی تلفیقی با نگرش فرهنگ مبنا ارائه شده است. روش شناسی تحقیق: برای رسیدن به این هدف از روش های میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است که مهم ترین آنها مطالعه ی اسناد بالادستی، مشاهده در محل و انجام مصاحبه با 17 نفر از افراد دخیل در بازآفرینی محله سنگ سیاه بود. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، محله تاریخی سنگ سیاه در شهر شیراز است. یافته ها: الگوی به دست آمده شامل ده مرحله است که جوانب اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را پوشش می دهد. این مدل نه تنها در نظریه تمام جوانب را پوشش داده، بلکه در عمل نیز کارایی خود را ثابت کرده و به دلیل ماهیت منطعف خود این امکان را فراهم می کند که در سایر شهرها و بافت های تاریخی نیز مورد استفاده قرار گیرد. نتایج: نتیجه این پژوهش را می توان در دو مورد خلاصه کرد. یکی بررسی جوانب بازآفرینی فرهنگ مبنا با هدف کاربری کردن این رویکرد و نجات آن از نگرشی صرفا شعاری در برنامه ریزی شهری. و دیگری ارائه الگویی جهت اجرای روند بازآفرینی فرهنگ مبنا در محلات شهری با رویکردی منعطف و دربرگیرنده ابعاد مختلف.

مسائل و مشکلات ناشی از توسعه و گسترش فضایی شهرها و سیاست های تصمیم گیری با رویکردهای سنتی نه تنها سبب گردیده محلات مستعد توسعه از حقوق برابری برخوردار نباشند، بلکه باعث تخریب فضاهای میراث دار شهری شده اند. رویکرد انتقال حق توسعه تکنیک بازاری است جهت فراهم کردن سازوکارهای قانونی، اقتصادی، اجتماعی و غیره در راستای انتقال حقوق توسعه به سایر نقاط شهری است. از این رو پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد حاضر، درصدد کاربست این مفهوم در توسعه فضاهای شهری زنجان است. روش تحقیق پژوهش حاضر براساس نوع، توصیفی-تحلیلی بوده و براساس هدف کاربردی-توسعه ای است. سعی برآن است نواحی مناسب برای اجرای رویکرد انتقال حق توسعه شناسایی و نواحی مستعد نیز براساس مدل تصمیم گیری ویکور رتبه بندی گردد. حجم و تعداد نمونه براساس روش گلوله برفی انجام و 20 پرسشنامه تکمیل گردید. جهت اجرای مدل، تهیه و تحلیل نقشه های موضوعی از نرم افزارهای ArcGIS و Excel استفاده شد. نتایج نشان داد که پیش بینی های توسعه آتی شهر براساس ضوابط پهنه بندی متفاوت تر از وضعیت موجود بوده و پهنه های ارسالی توسعه در مرکز و جنوب شهر (منطبق بر نواحی 1-1، 2-1 و 3-1) قرار گرفته است. نواحی با رتبه مطلوبیت بالا برای دریافت توسعه شامل محلات گلشهرکاظمیه فاز 1 تا 8، شهرک کارمندان، کوی فرهنگ، شهرک آزادگان، شهرک رجایی و کوچمشکی حاصل شده که طبق ضوابط شهرسازی، مستعد توسعه با توجه به سیاست-های بلندمرتبه سازی هستند. می توان نتیجه گرفت که اجرای پروژه انتقال حق توسعه در درجه اول نیازمند تعریف تشکیلات اجرایی در بدنه مدیریت شهری و پیش بینی در طرح های توسعه شهری با رویکرد برابری اجتماعی است.

مدیریت مطلوب شهری فرایندی است که براساس کنش متقابل میان سازمان ها و نهادهای رسمی اداره شهر از یک طرف و نهادهای غیررسمی جامعه مدنی و عرصه عمومی از طرف دیگر شکل می گیرد و هدف از انجام آن اداره بهتر سرزمین و عرضه خدمات بهتر و بیشتر به شهروندان است. با ایجاد الگوهای رایج مدیریت مطلوب شهری به عنوان جایگزینی برای مدل سنتی مدیریت شهری انتخاب گردید. برای این کار پس از مطالعه ادبیات پژوهش و شناسایی 12 عامل نقش آفرین در مدیریت مطلوب شهری در کلان شهر تهران مبتنی بر رویکرد نگاشت علّی و گنجاندن آن ها در پرسشنامه نیمه بسته مبتنی بر طیف لیکرت با استفاده از روش نمونه گیری نوعی، 31  نفر از خبرگان شناسایی و پرسشنامه میان آن ها توزیع شد. برای غربالگری داده ها از میانگین نظر خبرگان بر پایه منطق فازی استفاده شد. سپس پرسشنامه ای با ساختاری ماتریسی برای کشف روابط علّی میان عوامل تهیه شد. پس از حصول اطمینان از عدم وجود رابطه معنادار میان شاخص های خبرگی خبرگان و شاخص های پیچیدگی و دامنه نقشه های شناختی و نیز بررسی تشابه تقشه شناختی خبرگان که نشان می داد ویژگی های شخصی و عضویت خبرگان در سازمان های مختلف نتوانسته است میان نقشه های خبرگان تفاوت معناداری ایجاد کند، نسبت به استخراج نقشه مورد اتفاق خبرگان مبتنی بر روابط به نسبت قوی میان عوامل اقدام شد. نتیجه به یک مدل منجر شد که براساس آن عوامل مدیریت مطلوب شهری مبتنی بر رویکرد نگاشت علّی شامل: پاسخگویی مدیران، مشارکت شهروندان، برنامه ریزی، تمرکز زدایی، اثربخشی دولت، حاکمیت قانون، مبارزه با فساد، مدیریت یکپارچه، مسئولیت پذیری، کارایی و اثربخشی، شفافیت، عدالت محوری است.

گردشگری الکترونیکی با پیشرفت زیرساخت های فنّاوری در سراسر جهان در صنعت گردشگری به کار گرفته می شود و توجه گردشگران زیادی را به خود جلب می کند. هدف از انجام این پژوهش طراحی الگوی گردشگری الکترونیکی با رویکرد داده بنیاد است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و راهبرد آن با استفاده از روش داده بنیاد است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی صاحب نظران، استادان و کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان است که با روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. داده های کیفی با نرم افزار مکس کیودی ای 2018 تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوی گردشگری الکترونیکی شامل شرایط علّی (تغییرات و پویایی های کسب و کارها در صنعت گردشگری، شناخت نیازهای فنّاورانه و تقویت زیرساخت ها)، شرایط زمینه ای (هماهنگی و همکاری افراد و نهادها، تقویت آمادگی کسب و کار و تجارت الکترونیکی، تقویت جوامع محلی، گزینش مدل بوم، مدیریت اثربخش، متخصص گزینی و نخبه سالاری، قوانین و مقررات و بسترهای فیزیکی)، عوامل مداخله گر (ضعف های ملی، حاکمیتی، مدیریتی، زیرساختی، ضعف های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ضعف های ارتباطی و اطلاع رسانی)، راهبردها (راهبردهای کلان و خرد) و پیامدها (پیامدهای مثبت و منفی) است. ایجاد سیستم گردشگری الکترونیکی دنباله ای منطقی از دیجیتالی شدن تمامی فرایندهای زنجیره ارزش صنعت سفر و گردشگری است. گردشگری هوشمند یا الکترونیکی درحقیقت ایده نوین خدمت رسانی به گردشگران است و به عنوان رویکردی نوین سبب ارتقای جایگاه گردشگری و کسب و کار از طریق فراهم سازی ضروریات می شود. براساس یافته های این پژوهش و اهمیت رویکرد گردشگری الکترونیکی، به مدیران و مسئولان سازمان های گردشگری کشور توصیه می شود با برنامه ریزی های علمی و منسجم به گسترش و تحکیم فنّاوری های نوین در کشور اقدام کنند. تجهیز امکانات و بهره برداری از فنّاوری های نوین راهی برای گسترش گردشگری الکترونیکی است.

هدف از انجام این پژوهش طراحی الگوی توسعه گردشگری ورزشی منطقه آزاد بندر انزلی بوده است. روش تحقیق، با رویکرد کیفی، روش داده بنیاد (الگوی نظام مند اشتراوس و کوربین) است. پژوهش از نظر هدف بنیادی است و جمع آوری داده ها به صورت میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را چهار گروه استادان دانشگاهی (که دست کم دو پژوهش در زمینه گردشگری ورزشی انجام داده باشند)، کارشناسان ارشد اداره کل ورزش و جوانان استان گیلان، کارمندان ارشد اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان، فعالان فدراسیون های و هیئت های ورزشی بندر انزلی و مدیران تورهای گردشگری ورزشی و رویدادهای ورزشی (با سابقه بیش از پنج سال) تشکیل داده اند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند (هجده نفر). تجزیه و تحلیل داده ها برای کدگذاری باز، محوری و گزینشی از رویکرد کیفی گراندد تئوری استفاده شده و کدگذاری باز با تحلیل مصاحبه ها انجام گرفته است. الگوی توسعه گردشگری ورزشی منطقه آزاد انزلی متأثر از شرایط علّی (اقلیمی، منابع انسانی و ویژگی های منطقه آزاد انزلی) است و با در نظر گرفتن راهبردهای استخراجی (برنامه ریزی، آموزشی، بازاریابی، ورزشی و رسانه) که از شرایط زمینه ای (زیرساختی و ساختار سازمانی) و شرایط مداخله گر (اقتصادی، فرهنگی اجتماعی و مدیریتی) تأثیر می پذیرد، می توان شاهد ظهور پیامدهای اقتصادی   معیشتی، سلامتی، توسعه برند و ورزشی   زیرساختی بود. بنابراین، نتیجه گیری می شود که با ایجاد سیاست های خصوصی سازی و همچنین کاهش تصدی گری دولت در حوزه های گردشگری ورزشی زمینه برای توسعه و گسترش مسائل مدیریتی و زیرساختی در حوزه گردشگری ورزشی به ویژه در منطقه آزاد بندر انزلی فراهم خواهد شد.

شهر چابک طی دهه های اخیر در پاسخ به چالش های نوظهور ناشی از شهرنشینی و با هدف ارتقای کیفیت زیست، ارائه راه حل های بدیع، منعطف و در راستای رفع نیازهای انسانی و در نهایت افزایش کارایی خدمات شهروندی مطرح شد. هدف پژوهش معرفی مفهوم، اصول، ویژگی ها و چالش های پیاده سازی این رویکرد در شهرهای امروز است. این تحقیق به لحاظ هدف از نوع نظری و با بهره گیری از روش توصیفی، مبتنی بر مرور نظام مند ادبیات نظری در حوزه شهرسازی انجام شده است. منابع با روش کتابخانه ای و از طریق جستجوی کتب و مقالات مربوط به این مفهوم از پایگاه های علمی معتبر و شناخته شده گردآوری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، این مفهوم، در راستای تحقق توسعه پایدار شهری مطرح شده و بر مؤلفه هایی نظیر کیفیت هوای شهری، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، مدیریت منابع آب، فضای سبز و تنوع زیستی، حس تعلق اجتماعی و جذب سرمایه گذاری پایدار تأکید دارد. همچنین عواملی نظیر؛ بهبود هماهنگی بین نهادها، استفاده از فناوری های نوین، تدوین سیاست های حمایتی و مشارکت فعال شهروندان و توسعه زیرساخت های دیجیتال  به طور قابل توجهی می تواند به ارتقای عملکرد و پایداری شهر چابک کمک کند. افزون بر این، چالش های مالی و فنی به عنوان موانع اصلی در پیاده سازی شهر چابک شناسایی شده اند که نیازمند سرمایه گذاری هدفمند و همکاری بین المللی هستند. این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی جهت بهبود روش های طراحی و مدیریت شهری در ایران مورداستفاده قرار گیرد و راهکارهایی برای ایجاد شهرهای پایدار و چابک ارائه دهد.

آب های زیرزمینی از مهم ترین منابع تأمین آب در کشاورزی و آب شرب آشامیدنی هستند. این منابع نسبت به منابع آلاینده سطحی از قبیل کودهای شیمایی و حیوانی بسیار آسیب پذیر هستند و تشخیص مناطق با آسیب پذیری بالا از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این پژوهش، یافتن ناحیه های آسیب پذیر آب زیرزمینی در حوضه آبریز انزلی (زیر حوضه فومنات) با استفاده از مدل های DRASTIC و Fuzzy-AHP است. مدل DRASTIC از هفت لایه داده برای مدل سازی استفاده می کند که شامل عمق آب (D)، تغذیه خالص (R)، محیط اشباع آبخوان (A)، محیط خاک (S)، توپوگرافی (T)، تأثیر ناحیه غیراشباع (I) و هدایت هیدرولیکی (C) می باشد و دارای وزن ثابت برای پارامترهای ورودی و رتبه بندی ثابت برای پارامترهای فرعی است. مدل Fuzzy-AHP برای بهبود وزن دهی در مدل DRASTIC، استفاده شد. با صحت سنجی 20 چاه نیترات واقع در منطقه فومنات، به وسیله رگرسیون خطی چند متغیره و تک متغیره، خروجی مدل Fuzzy-AHP نسبت به DRASTIC نتایج را بهبود داد. در نقشه آسیب پذیری تولیدشده، روش DRASTIC نشان داد که 18/0 درصد از مساحت منطقه دارای آسیب پذیری کم، 22/11 درصد متوسط، 33/58 درصد زیاد و 42/30 درصد آسیب پذیری خیلی زیاد بودند. سپس در Fuzzy-AHP مقدار 99/6 درصد آسیب پذیری کم، 11/13 درصد متوسط، 45/56 درصد زیاد و 43/23 درصد خیلی زیاد شناسایی شد. هر دو مدل در شناسایی ناحیه های با خطر آسیب پذیری متوسط و زیاد، موفق عمل کردند و همبستگی مدل Fuzzy-AHP با نقشه نیترات منطقه مثبت شد.

نظام قضایی در عصر قاجار تاریخ ملتی است که در چار چوب شرایط فرهنگی مشخصی شکل گرفته و ساختارهای سیاسی ،حقوقی ای که سنن، آداب،رسوم، و مراسم و مجموعه ی ارزش های آن ملت را بازتاب می نماید . وبه دلیل فقدان قوانین مدون از کاستی های بسیاری برخوردار بود بدلیل استبداد سلطنتی و روحیه خود سری،روحیه مقررات ستیزی و خود محوری، رابطه سالاری، و عدم عقلانیت در تصمیم گیری ها تداوم داشت. در پژوهش حاضر ضمن پرداختن به نظام قضایی ایران از دیدگاه سفرنامه نویسان اروپایی، مسئله را مدنظر قرار داده که آیا اصلاح نظام قضایی تابعی از تغییر در ساختار حقوقی بود یا ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه که با نهضت مشروطه که هدفش محدود ساختن سلطنت و محور خود کامگی و استقرار حاکمیت قانون که همواره نقش پر اهمیت و کلیدی در تحول و پیشرفت یا توسعه نیافتگی جوامع ایفا کرد ایجاد تحول بنیادی در ساختار اداری کشور و اجرایی کشور بود، تاثیر گذارترین رویداد نا موفق و ناکام گردید. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از شیوه ی تحلیل محتوای منابع و مآخذ این دوره ضمن ارائه توصیف خصایص نظام قضایی دوران قاجار در سفرنامه های اروپایی ناتوانایی ها،نارسایی ها، ناهنجاری های ساختاری آن و نیز بررسی کوشش هایی که پس از استقرار مشروطیت برای اصلاح این نظام صورت گرفت،علل و عوامل عدم موفقیت این تلاش ها ریشه های تداوم دیوان سالاری ناهمگن عهد قاجار بازشناخته شود.

مقدمه:  برنامه ریزی و سیاست گذاری، جهت توسعه گردشگری روستایی از آن دست اقداماتی است که در مناطق روستایی می تواند منجر به توسعه آن مکان شود. سیاست گذاران حوزه روستایی بایستی با در نظر گرفتن منابع محلی و ظرفیت های موجود این مناطق سیاست هایی را مورد توجه قرار دهند که فرایند کارآفرینی روستایی را به عنوان مداخله ای راهبردی برای ارتقای توسعه روستایی تسریع بخشد.هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش تحلیل اثرات سیاست های گردشگری در توسعه کارآفرینی نواحی روستایی شهرستان رامسر بود.روش شناسی: روش انجام پژوهش، توصیفی تحلیلی انتخاب شد. برای گردآوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، روستاهای هدف گردشگری در شهرستان رامسر بود. برای نمونه گیری نیز از روش تمام شماری استفاده شد و 25 روستای هدف گردشگری، مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع تعداد 150 پرسشنامه توسط کارآفرینان، سرمایه گذاران بخش گردشگری، دهیاران و اعضای شورا روستاهای نمونه تکمیل شد. در این پژوهش 28 نوع سیاست گردشگری در سه بعد زیرساخت های گردشگری، آموزش و توسعه منابع انسانی و بازاریابی و تبلیغات گردشگری انتخاب شدند. همچنین تعداد 10 شاخص در زمینه کارآفرینی انتخاب شد. با استفاده از تکنیک پرسشنامه میزان تأثیرگذاری هر سیاست بر روی هر یک از شاخص ها در قالب طیف لیکرت ارزیابی شد. برای رتبه بندی سیاست ها و تعیین سیاست هایی که بیشترین تأثیرگذاری را داشتند، از مدل آنتروپی شانون و مدل تاپسیس استفاده شدقلمرو جغرافیایی پژوهش:  این مطالعه در نواحی روستایی شهرستان رامسر به انجام رسید.یافته ها و بحث:  نتایج نشان داد که سیاست های توسعه گردشگری روستایی در حوزه های متنوع همچون سلامت، ورزش، غذا و ...با نمره 845/0 بیشترین اثرات را بر کارآفرینی نواحی روستایی شهرستان رامسر داشت. سیاست های ارتقاء امنیت در شبکه های ارتباطی روستایی و همچنین سیاست های ارتقا زیرساخت های اقامتی در روستاها به ترتیب با نمرات 8/0 و 796/0 در رتبه های دوم سوم قرار داشتند. نمرات نهایی بدست آمده از مدل تاپسیس نشان داد که سیاست گذاری در حوزه زیرساخت های گردشگری با نمره 706/0 بیشترین و در زمینه بازاریابی و تبلیغات گردشگری نیز با نمره 649/0 در رتبه دوم و نهایتا   در آموزش و توسعه منابع انسانی با نمره 619/0 در رتبه سوم تاثییرات سیاست های گردشگری در توسعه کارآفرینی نواحی روستایی قرار گرفت.نتیجه گیری: نتایج به طور کلی نشان از تأثیرات بالای سیاست های گردشگری بر روی کارآفرینی در محدوده مورد مطالعه داشت. در این زمینه می توان سیاست گذاری در زمینه زیرساخت های گردشگری نسبت به دو بعد دیگر تأثیرگذاری بیشتری داشت. بازاریابی و تبلیغات گردشگری و آموزش و توسعه منابع انسانی نیز از تأثیر قابل توجهی برخوردار بودند.

هدف:  از جمله مخاطرات شایع در مناطق خشک و نیمه خشک، مخاطره بیابان زایی است. موقعیت هیدرواقلیمی ایران سبب شده است تا بخش های زیادی از آن در معرض این مخاطره باشد. استان سمنان از جمله مناطقی است که در طی سال های اخیر با گسترش بیابا ن زایی مواجه شده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش، ارزیابی پتانسیل مخاطره بیابان زایی در مناطق شمالی استان سمنان است.روش و داده: در این تحقیق از اطلاعات آماری مربوط به جمعیت و اقلیم استان سمنان، اطلاعات کتابخانه ای و همچنین مدل رقومی ارتفاعی ۳۰ متر SRTM به عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. مهم ترین نرم افزارهای مورد استفاده، نرم افزار SPSS و ArcGIS بوده است که به ترتیب برای انجام محاسبات و تهیه نقشه های نهایی مورد استفاده قرار گرفته شده اند. روش مورد استفاده در این تحقیق مدل DVI بوده است.یافته ها: نتایج حاصله از این تحقیق نشان داده است که ۱۶/۸ درصد از مساحت منطقه که عمدتاً شامل مناطق غربی و جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه است، در طبقه پتانسیل آسیب پذیری خیلی زیاد در برابر مخاطره بیابان زایی قرار دارند. همچنین حدود ۶۰ درصد از منطقه نیز در طبقه با پتانسیل آسیب پذیری زیاد قرار دارند که این مسئله بیانگر پتانسیل بالای منطقه از نظر مخاطره بیابان زایی است. همچنین طبقات با پتانسیل آسیب پذیری متوسط و کم در مجموع ۲۳/۲ درصد از منطقه را دربرگرفته اند که عمدتا شامل بخش های شمالی شهرستان مهدی شهر و شاهرود است که به دلیل وضعیت اقلیمی مناسب و نوع خاک، کم تر در معرض مخاطره بیابان زایی هستند.نتیجه گیری: مجموع نتایج حاصله از این پژوهش نشان داده است که بخش های زیادی از مناطق شمالی استان سمنان پتانسیل بالایی از نظر بیابان زایی دارند، بنابراین لازم است تا جهت جلوگیری از گسترش این مخاطره، برنامه های لازم جهت کنترل تخریب مراتع و تغییرات کاربری اراضی ارائه داد.نوآوری، کاربرد نتایج: در این تحقیق بر خلاف تحقیقات پیشین، علاوه بر پارامترهای طبیعی، پارامترهای انسانی نیز در نظر گرفته شده است. همچنین از نتایج این پژوهش می توان در برنامه ریزی های مختلف عمرانی و زیست محیطی بهره گرفت.

عملیات آبخیزداری در استان اردبیل، یکی از بزرگترین و بی نظیرترین طرح های راهبردی درحوزه آبخیزداری کشور می باشد که در جلوگیری از هدررفت و ذخیره سازی رواناب های بالادست نقش بسیار اثرگذاری ایفا می کند و می تواند بخش کشاورزی منطقه را متحول و به بهبود فضای کسب و کار و اشتغال پایدار روستایی کمک شایانی نماید. پژوهش حاضر نیز با هدف طراحی مدل کارآفرینی پایدار روستایی مبتنی بر طرح های آبخیزداریِ اجراشده در استان اردبیل در دو مرحله کیفی و کمّی انجام گرفته است. جامعه آماری در مرحله اول 20 نفر از اساتید مدیریت و آبخیزداری و ناظرین عالی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل بودند که به صورت هدفمند (نمونه گیری نظری) و با روش ارجاع زنجیره ای (روش گلوله برفی)، و در مرحله دوم نیز تعداد 200 نفر از بهره برداران از طرح های آبخیزداری که به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در مرحله ی کیفی، مصاحبه ی عمیق و نیمه ساختاریافته با خبرگان که به روش دلفی و در سه مرحله انجام و در مرحله ی کمّی نیز از پرسشنامه یِ بازطراحی شده یِ منتج از مرحله ی اول استفاده گردید. شاخص های استخراج شده در 7 عامل انتزاعی تر (ترویج، تأمین منابع پایدار، گردشگری، اجتماعی، اقتصادی، مشاغل جدید، مشارکت و توانمندی) و 38 مفهوم (کدهای باز) دسته بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد مؤلفه ی "گردشگری" با ضریب مسیر 902/0 بیشترین تأثیر را در الگوی طراحی شده داشته است. در نهایت با استفاده از نرم افزار Smart PLS، از برازشِ مدلِ بدست آمده اطمینان حاصل گردید و تمامی روابط معنی دار تشخیص داده شدند.

هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه ای کیفی در حوزه ابعاد ژئوپلیتیکی مدیریت اسلامی مبتنی بر دیدگاه اندیشمندان جوادی آملی، مصباح یزدی و مهدوی کنی است و راهبرد مورداستفاده در این پژوهش در بخش کیفی روش تحلیل مضمون است. ابزار گردآوری داده در این تحقیق مصاحبه است. جامعه آماری شامل ده نفر از خبرگان جامعه علمی و متخصصان دانشگاهی بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده است. نتایج حاصل از تحلیل تم نشان می دهد این تحقیق شامل 6 مضمون فراگیر و 12 مضامین سازنده می باشد که شامل به کار گیری جهان بینی اسلامی در جهت شناخت انسان (اصول جهان بینی اسلامی ،انسان شناسی)، تحقق وظایف مدیریت مبتنی بر اصول مدیریت اسلامی (اصول زیر بنایی مدیریت ، وظایف سازمانی مدیران) ، تناسب اصول ارزشی با ویژگی های فردی مدیران (اصول ارزشی مدیران ، ویژگی های فردی مدیران)،، بهبود عملکرد اقتصادی و اجتماعی (بهره وری اقتصادی ، تحقق اهداف اجتماعی)، هدایت و هماهنگی بشردر جهت رشد و توسعه برای رسیدن به اهداف اسلامی (هدایت و هماهنگی بشر در جهت اهداف اسلامی ، رشد و توسعه انسان در جهت اهداف)، دستیابی به تمدن اسلامی با تاکید به بسترهای زمینه ای (دستیابی به تمدن اسلامی ، بسترهای زمینه ای جهت تحقق تمدن اسلامی) ، است.

 گردشگری بخش عمده ای از اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد که به شدت تحت تأثیر شرایط اقلیمی است. یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری هر منطقه ای، داشتن وضعیت اقلیمی مساعد و تعیین مکان های مطلوب گردشگری برای گردشگران است. استان فارس به دلیل داشتن میراث های طبیعی، ویژگی های متنوع اقلیمی، آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی، توانایی بسیاری برای رونق دادن به صنعت گردشگری دارد. ازاین رو هدف این پژوهش تعیین پهنه های مطلوب توسعه گردشگری بر اساس شاخص های اقلیمی است. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است. برای تحلیل الگوی توسعه گردشگری این استان از تکنیک Fuzzy-ANP و نرم افزار ARC GIS- Super Decision استفاده شد. نتایج ارزش گذاری شاخص های مطالعاتی نشان می دهد که شاخص میانگین دمای ماهیانه با احتساب وزنی برابر با 239/0 جایگاه نخست اثرگذاری را به خود اختصاص داده است. شاخص های میانگین بارش ماهیانه و میانگین رطوبت نسبی به ترتیب با اختصاص ارزش های 157/0 و 143/0 جایگاه های دوم و سوم میزان اثرگذاری را کسب نموده اند. در انتها لایه های رقومی وزن داده شده را با استفاده از عملیات همپوشانی Fuzzy Overly و استفاده از تابع جمع تلفیق نموده تا ارزش نهایی هر یک از پیکسل ها و بر اساس وزن داده شده تمامی لایه ها مشخص گردد. میزان وزن به دست آمده در نقشه نهایی پهنه بندی الگوی آسایش اقلیمی گردشگری استان فارس محاسبه شده است. با استفاده از طبقه بندی شکست طبیعی، پهنه بندی نهایی در 5 کلاس آسایش اقلیمی نامطلوب تا آسایش اقلیمی خیلی مطلوب طبقه بندی شده است. بیشترین میزان مساحت استان را پهنه های گردشگری باقابلیت مطلوب (38.2) به خود اختصاص داده اند. پهنه های باقابلیت گردشگری نامطلوب با اختصاص نزدیک به 35 درصد از مساحت استان فارس، در رتبه بعدی این طبقه بندی قرارگرفته است.  به صورت کلی می توان گفت که با در نظرگیری پهنه های باقابلیت بسیار مطلوب و مطلوب گردشگری، نزدیک به 45 درصد از مساحت استان فارس دارای قابلیت عالی برای توسعه گردشگری می باشد. شهرستان های واقع در بخش شرقی، جنوب شرقی، شمال و شمال شرقی استان نیز دارای آسایش اقلیمی گردشگری نامطلوب می باشند.

بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی روستا مربوط به مشاغل خانگی و کارآفرینی در این عرصه است و کارآفرینی در حوزه مشاغل خانگی و استفاده از ظرفیت های طبیعی و انسان ساخت، در گرو فراهم شدن پیشران ها است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه پیشران های انسانی کارآفرینی مشاغل خانگی و تأثیر آن بر توسعه پایدار در روستاهای دهستان جرقویه وسطی انجام شد. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی-تحلیلی بود. روش جمع آوری داده ها مبتنی بر روش های اسنادی–پیمایشی با استفاده از پرسش نامه بود. جامعه آماری پژوهش، شاغلان بخش مشاغل خانگی شش روستای دهستان جرقویه وسطی بود که با توجه به نبود آمار رسمی تعداد شاغلان، 28 نفر به عنوان نمونه به صورت هدفمند انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از تکنیک WASPAS نشان داد که ابعاد مختلف پیشران های انسانی در روستای پیکان (در این روستا، Qi معادل 11/0 است) بیشترین تأثیر را بر روند توسعه کارآفرینی در حوزه مشاغل خانگی داشته است. براساس شاخص های تنوع بخشی به اشتغال محلی، تنوع بخشی به درآمد خانوار، مدیریت منابع، ریسک پذیری، خلاقیت و آینده نگری و با کمک تکنیک CODAS تأثیرات کارآفرینی بر توسعه مشاغل خانگی روستایی پایدار بررسی و سنجش شد. نتیجه این تکنیک نشان داد که تأثیر کارآفرینی بر توسعه مشاغل خانگی روستایی پایدار در روستاهای حبیب آباد و پیکان بیش از سایر روستاهای منتخب دهستان جرقویه وسطی بود. در مرحله آخر، با استفاده از تکنیک ARAS، میزان پایداری روستاهای دهستان جرقویه وسطی در ابعاد محیطی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی بررسی و سنجش شد. با توجه به میزان Ki، روستاهای حبیب آباد و پیکان در بین سایر روستاهای منطقه مطالعه شده از لحاظ پایداری در رتبه اول قرار گرفتند. نقش شاخص های انسانی تأثیرگذار بر کارآفرینی بر عوامل محیطی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی بسیار مؤثر است و در صورت توسعه مشاغل خانگی و ارتقای شاخص های آن، ابعاد توسعه پایدار ارتقا می یابد.

در توسعه اقتصادی روستاهای کشور ایران، آب نقش محوری و غیر قابل انکاری دارد. حجم قابل توجهی از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مورداستفاده قرار می گیرد و به همین جهت دسترسی به منابع آبی دارای اهمیت است. در واقع مدیریت منابع آب بر توسعه اقتصادی مناطق روستایی شمال کشور نقش بسیار مهمی دارد. به همین جهت در این پژوهش به تحلیل تاثیر مدیریت آب بر توسعه اقتصادی مناطق روستایی پرداخته شد. مقاله حاضر از نوع پژوهش های پیمایشی - تحلیلی به شمار می آید. بنابراین مانند اغلب پژوهش های پیمایشی بر روی نمونه محدودی از کل جامعه متمرکز شده و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز از جامعه نمونه (مسئولان روستایی و خانوارهای بهره بردار کشاورز روستاهای منطقه مورد مطالعه) گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق روستاهای جلگه مرکزی گیلان است که شامل مسئولان روستایی و خانوارهای بهره بردار کشاورز روستاهای منطقه مورد مطالعه بوده و تعداد 384 پرسشنامه بصورت تصادفی تکمیل شد. داده های فراهم شده، با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون های آماری مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین مدیریت منابع آب کشاورزی بخش جلگه ای ناحیه مرکزی استان گیلان و توسعه اقتصادی روستاهای آن رابطه مستقیم وجود دارد. مدیریت منابع آب توانسته است تا موجب ارتقاء شاخص های اقتصادی در جوامع روستایی مورد مطالعه شده و در اشتغال و درآمد و سطح رفاه جامعه روستایی تاثیر گذار بوده است.

شهرسازی امروزی با پیروی کورکورانه از الگوی کلیشه ای توسعه شهری و بی اعتنا به خصوصیات بومی موجبات ناپایداری شهرها و مناطق اطراف آنها شده و همچنین رشد روزافزون و فزاینده جمعیت شهری در سال های اخیر سبب تحمیل و توسعه غیر برنامه ریزانه به شهرها شده است. در این میان بیشترین فشار به اراضی کشاورزی و باغات وارد شده، و به علت ناتوانی طرح های شهری، ضعف مدیریت شهری در کنترل بازار زمین، شهر بصورت پراکنده گسترش یافته و با چنگ اندازی به اراضی کشاورزی و محیط زیست حومه شهر بتدریج آنها را زیر ساخت و ساز درآورده و سبب تخریب اراضی کشاورزی شده است. شهر کلوانق واقع در شهرستان هریس نیز مثل تمامی شهرهای ایران از این قاعده مستثنی نبوده است. لذا این تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد که با نگرشی انتقادی سعی دارد درکنار صورت بندی و پردازش ابهامات موجود در قوانین صیانت از اراضی کشاورزی و محیط زیست، با شناسایی پهنه های مستعد توسعه درداخل محدوده شهر کلوانق، قابلیبت اجرایی روش TDR را جهت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی خارج از محدوده شهر و حفاظت از آن دربوته آزمون قرار دهد. نتایج حاصله نقشه طبقه بندی شده از مناطق دریافت و انتقال حق توسعه طبق معیارهای کشوری می باشد.

مقدمه: شهر عادل و حق به شهر خواسته ای است که از دل تباینات و تناقضات فضای انتزاعی برمی خیزد. این خواسته از امکاناتی که در لابه لایی فضای متناقض سرمایه داری وجود دارد استفاده می کند و بروز می یابد. به همین دلیل است که صاحبان و تولیدکنندگان فضای انتزاعی (دولت، سرمایه و فن سالاران) آن را خوشایند نمی دانند.هدف:  هدف این نوشتار بررسی و تحلیل مؤلفه های شهر عادل و رابطه آن با حق به شهر در کلان شهر تهران است.روش شناسی:  این پژوهش از لحاظ هدف گذاری کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری داده ها به صورت به صورت میدانی (پرسشنامه محقق ساخته) و داده های نظری با روش اسنادی تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش 40 نفر از خبرگان و متخصصان دانشگاه ها و مراکز پژوهشی  به صورت دلفی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های جمع آوری شده از روش های آماری نظیر توزیع فراوانی، تی تک نمونه ای، خی دو، فریدمن تحلیل مسیر و معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS و SMART PLS استفاده گردیده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو این پژوهش کلان شهر تهران براساس تقسیمات سیاسی سال 1395 است.یافته ها و بحث:  نتایج یافته های پژوهش نشانگر این بود که سطح معنی داری آزمون اکثر مولفه ها و زیرمولفه های شهر عادل و حق به شهر کوچک تر از (05/0) می باشد و در سطح اطمینان 95 درصد، اختلاف معنادار منفی بین میانگین مؤلفه های شهر عادل و حق به شهر و مقدار متوسط (3) وجود دارد و این مولفه ها از وضعیت مطلوبی در کلان شهر تهران برخوردار نیستند.نتیجه گیری:  بر اساس نتایج به دست آمده از ضرایب معادلات ساختاری، مقدار t برای مسیرهای تحقیق(طبق قاعده خطای پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر برای مقادیر خارج بازه 96/1 تا 96/1-) برآورد شده است. لذا می توان بیان نمود که مسیرهای تحقیق با 95 درصد اطمینان تأیید می شود و شهر عادل 82 درصد بر حق به شهر در کلان شهر تهران تأثیر مثبت معناداری دارد.

کسب وکارهای خانگی ازجمله بخش های حیاتی فعالیت های اقتصادی کشورهای پیشرفته بشمار می آیند، کسب وکار خانگی ازنظر ایجاد شغل، نوآوری در عرصه محصول و خدمات، موجب تنوع و دگرگونی زیادی در اجتماع و اقتصاد هر کشور می شوند. در واقع کسب وکارهای خانگی نقطه شروع مناسبی برای راه اندازی کسب وکار شخصی است. مطالعات نشان داده که کارآفرینی اجتماعی به منزله ایجاد راه حل های نوآورانه به منظور رفع مشکلات اجتماعی و بسیج ایده ها، ظرفیت ها و منابع موردنیاز برای تغییرات اجتماعی، در کنار توسعه کسب وکارهای خانگی تأثیر زیادی در توسعه روستایی دارد. براین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه کسب وکارهای خانگی روستایی با تأکید بر نقش کارآفرینی اجتماعی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش تحلیلی است. پژوهش حاضر خبره محور بوده و به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه کسب وکارهای خانگی روستایی ابتدا عوامل بررسی شده از ادبیات به صورت پرسشنامه درآمده و در اختیار خبرگان در حوزه کسب وکارخانگی قرار گرفت. عوامل شناسایی شده در 4 دسته (توانمندی های کارآفرینانه، توانمندی های کسب وکاری، برخورداری از نیروی انسانی مناسب و زیرساخت نهادی و قانونی حمایت گرانه) طبقه بندی شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش بهترین- بدترین (BWM) استفاده شد که نتایج ارزیابی نشان می دهد توانمندی های کارآفرینانه بهترین عامل بوده و از طرف دیگر زیر معیار روحیه و تلاش و سخت کوشی با وزن 0.101 در رتبه نخست و زیر معیار باور درونی افراد به توانایی حل مسائل جامعه با وزن 0.027 در رتبه آخر قرار دارد.

شهرها به دلایلی چون رشد سریع جمعیت، مهاجرت اقوام با فرهنگ های متفاوت، عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با مشکلاتی مانند ساختار کالبدی-فضایی ناهماهنگ و عدم وجود هویت شهری روبه رو شده اند. شهر دوگنبدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی که دارا می باشد به عنوان یکی از شهرهای مهم نفتی و مهاجرپذیر است که وجود اقوام مختلف از جمله ترک، لر، کرد و غیره در ساختار شهر از لحاظ ابعاد کالبدی-فضایی ، اقتصادی و اجتماعی چندگانگی به وجود آورده است. در همین راستا، در این پژوهش، هدف اصلی تبیین نقش اقوام در گسترش کالبدی-فضایی شهرها چند قومیتی(شهر دوگنبدان) است. این مقاله به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف و ماهیت توسعه ای-کاربردی می باشد. برای شناسایی میزان تأثیرگذاری مؤلفه های تأثیرگذار بر ساختار کالبدی-فضایی یکپارچه شهر دوگنبدان از نرم افزار Spss و روش تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل اقتصادی بیشترین تأثیر را در شکل گیری الگوی کنونی توسعه شهر دوگنبدان داشته اند. بررسی علل این توسعه ناموزون شهر و تأثیر پذیرفته از مهاجرت اقوام نشان دهنده آن است که شهر دوگنبدان در ۱۵ سال اخیر شاهد ناپایداری الگوی توسعه شهر بوده است و هم چنین، عوامل استخراج شده به ترتیب عامل شهر پاک و قابل زیست، شهری قوم محور، شهری اجتماع محور، شهری کالبد محور و در نهایت شهری اقتصاد محور از لحاظ محتوایی و طبق مرور متون نظری ارتباط نزدیکی با محدوده مطالعاتی دارند، نام گذاری شده است و در پیدایش و تکوین محلات شهر دوگنبدان اثرگذاری بیشتری داشته است.

صنعت گردشگری به عنوان یکی از بخش های اصلی اقتصادی از حیث کسب درآمدهای ارزی در بسیاری از کشورها تبدیل شده است. وجود جاذبه های گردشگری به عنوان یکی از ارکان و عناصر اصلی صنعت گردشگری در کنار دیگر مؤلفه ها از جمله جامعه میزبان شرایط لازم را برای جلب و جذب گردشگر فراهم می نماید این مطالعه با هدف شناسایی توانمندی ها و تجزیه و تحلیل اثرات گردشگری بر روستاهای هدف گردشگری استان کردستان انجام شده است. روش پژوهش، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس جمع آوری اطلاعات توصیفی و از نوع تحلیل همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل ساکنان محلی روستاهای مورد مطالعه است. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد که گردشگری دارای اثرات مثبت و منفی مختلفی بر جامعه میزبان می باشد. بیشترین اثر مطلوب گردشگری از بعد اقتصادی مربوط به ایجاد درآمد و شغل می باشد. نگرش مثبت ساکنان محلی به گردشگری از جمله اثرات مثبت اجتماعی و فرهنگی گردشگری تلقی می شود. از طرف دیگر کاهش انسجام و مشارکت در توسعه روستا، از بین رفتن آداب، فرهنگ و ارزش های محلی روستاها و الگو برداری نامناسب از گردشگران از جمله اثرات منفی گردشگری است. نتایج نشان داد که گردشگری دارای اثرات نامطلوب زیست محیطی بصورت تخریب چشم اندازهای طبیعی روستا، ساخت و سازهای بی رویه و تغییر کاربری اراضی کشاورزی شده است. همچنین نتایج رتبه بندی نشان می دهد که روستاهای سلین، پالنگان و ژیوار در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. روستاهای بلبل، نگل، دولاب، صلوات آباد، دره تفی، مجسه، نجنه، سورین، نوره و قمچقای به ترتیب در رتبه های چهارم تا سیزدهم جای گرفته اند. با توجه به نتایج، سرمایه گذاری بخش دولتی در زیر ساخت ها به خصوص جاده های ارتباطی و همچنین سرمایه گذاری بخش خصوص در روستاهای با رتبه بالاتر در زمینه طبیعت گردی، صنایع دستی و صنایع وابسته توصیه می گردد.