فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۵۹۹ مورد.
منطقه قفقاز از دوران باستان تاکنون در سیاستهای سلسلههای ایرانی حاکم بر ایران نقش مهمی داشته است و این سلسله ها نیز به فراخور اهمیت قفقاز برای ایران، در آن سرزمین اعمال نفوذ کردهاند. در نیمه اول سده هیجدهم میلادی سه کشور ایران، عثمانی و روسیه به فکر دستیابی به منافعی بودند که در این منطقه وجود داشت. در این دوره به علت سقوط سلسله صفویه و فقدان سلسله ای متمرکز در ایران، روسیه و عثمانی کوشیدند تا قفقاز را تصرف و آنجا را میان خود تقسیم کنند تا اینکه با روی کار آمدن نادر، روس و عثمانی مجبور شدند قفقاز را تخلیه کنند و این مناطق را به حکومت نادر برگردانند. دوران تسلط ایران بر منطقه قفقاز در زمان نادر بیش از یک دهه بود و در همین مدت، تصمیم گیری های نادر زمینه را برای جدایی این منطقه از ایران فراهم آورد.
بررسی حاکمیت ایران بر شمال رودخانه ارس در دوره کریم خان زند(مقاله علمی وزارت علوم)
انصراف کریم خان زند از ادامه عملیات در شمال ارس به دلیل دفع شورش برادرش زکی خان و بازنگشتن به آذربایجان و شمال ارس در سال های بعد و مقایسه کارهای او با دو پادشاه برجسته قبل و بعد از وی؛ یعنی نادر و آقامحمدخان قاجار در شمال ارس، برای برخی از محققان این پندار را ایجاد کرده که کریم خان بر شمال ارس حاکمیت نداشته است و به حکومت های آنجا استقلال داده است. این نوشتار می کوشد تا درستی و نادرستی این ادعا را از لابه لای متن های تاریخی با کمک گرفتن از برخی علوم بین رشته ای بررسی کند.
سیاستهای استعماری بریتانیا در خلیج فارس و واگذاری جزایر ایرانی به قاسمی های شارجه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
جزایر ایرانی تنب بزرگ و کوچک، ابوموسی و سیری در سال 1282ش/1903م بر اثر سیاستهای استعماری بریتانیا در خلیج فارس اشغال و به قاسمی های شارجه واگذار شد. جزیره سیری در سال 1342ش/ 1963م و سه جزیره دیگر، پس از 68 سال در 1350ش/ 1971م به ایران بازگردانده شد. اینک پرسش محوری در هر پژوهشی پیرامون تجزیه موقت جزایر از ایران، این است که چرا دولت بریتانیا در سالهای آغازین سده بیستم، این جزایر ایرانی را به قاسمی های شارجه واگذار کرد؟پاسخ این پرسش را باید در رقابت دولتهای استعماری در ایران، به ویژه انگلیس و روسیه، در طول سده نوزدهم جستجو کرد. توضیح اینکه تحولات جهانی و منطقه ای در سالهای آغازین سده نوزدهم سبب ورود ایران به دایره سیاست بین الملل شد. پس از آن در زمانی بیش از یک سده ویژگی اصلی سیاست خارجی ایران، رقابت دو قدرت روسیه و انگلیس در ایران در چهارچوب تئوری تعادل مثبت بود؛ بدین معنا که دو قدرت، برتری دیگری را از نظر سیاسی و اقتصادی در ایران نمی پذیرفتند. برتری نفوذ روسیه در ایران بر انگلیس، در سالهای پایانی سده نوزدهم و ایجاد مشکلاتی فراروی منافع سنتی بریتانیا؛ به خطر افتادن امنیت هندوستان و سپس نفت در خلیج فارس؛ سبب شد تا انگلیس استراتژی تبدیل خلیج فارس را به منطقه انحصاری نفوذ خود پیگیری کند. یکی از راهکارهای دولت بریتانیا برای رسیدن به این هدف واگذاری جزایر ایرانی در خلیج فارس به قاسمی های شارجه بود؛
گنجینه سکه های ایرانی در شرق آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این نوشتار، اطلاعات دست اول و جدیدی درباره سکه های ایرانی کشف شده در شرق افریقا مربوط به دوران حاکمیت ایرانیان شیرازی الاصل در این منطقه ارائه شده است. نویسنده کوشیده است تا با معرفی این سکه های قدیمی، حقایق مهمی را درباره پیشینه حضور ایرانیان در این سرزمین و پادشاهان سلسله های محلی شیرازی مستقردر بخش های گوناگون سواحل و جزایر شرق افریقا در اختیار محققان قرار دهد.
بررسی چگونگی ورود پرتغالی ها به خلیج فارس و تصرف جزیره هرموز(مقاله علمی وزارت علوم)
در مورد چگونگی ورود پرتغالی ها به خلیج فارس و جزیره هرموز فرضیه های گوناگونی وجود دارد. برخی از پژوهشگران ورود پرتغالی ها را از نظر اقتصادی و برخی دیگر از نظر ایدئولوژی دینی بررسی می کنند.با تلفیقی از دو نگاه اقتصادی و مذهبی، می توان زمینه ورود پرتغالی ها را بررسی کرد. مقاله حاضر در پی این است که به چگونگی ورود پرتغالی ها به خلیج فارس، نقش خواجه عطا در شکست اولیه پرتغالی ها در هرموز و انگیزه تصرف جزیره به دست آلبوکرک در سال های 1507 و 1514 بپردازد.
بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سال 1376 تا 1377(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
جمهوری اسلامی ایران در دو دهه نخست حاکمیت خود، در سیاست خارجی فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر گذاشته است. ایران اسلامی بنا به جایگاه و هویتش در تعامل با نظام بین الملل با ایجاد نظام گفتمانی در هر دوره به تبیین و تعریف خود، دشمنان، متحدان، رقیبان، منافع، اهداف و روشهای رسیدن به این اهداف پرداخته است. در سالهای پس از انقلاب در متن(حوزه )سیاست خارجی گرایشهای لیبرال، مذهبی، راست و تکنوکرات را در بستر تفکر روشنفکران انداموار می توان دید. آنچه در این نوشتار بررسی شده طرح گفتمانی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دهه نخست انقلاب و پرداختن به فضای گفتمانی دولت سازندگی است. موضوع کلیدی پژوهش، این نکته مهم است که در تحلیل گفتمانی، سیاست خارجی همواره باید نسبتی متعادل از سطح خرد و کلان قدرت را در نظر بگیرد تا منافع ملی در راهبردی بلندمدت تحقق یابد. تجربه های دهه اول انقلاب و عصر سازندگی می تواند آموزه باشد به گونه ای که یکی از دو سطح فدای دیگری نشود و همواره به منافع ملی توجه شود.
خواجه علی و امیر تیمور گورکان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله نگاهی نقدگونه به مطالب برخی منابع دوران صفویه دارد که در آنها از ملاقات میان خواجه علی، پسر شیخ صدرالدین پسر شیخ صفی الدین، با امیر تیمور گورکان سخن به میان آمده است. در این نوشتار، روایتهای مربوط به ملاقات سه گانه میان خواجه علی و امیر تیمور با اندکی تلخیص از جهانگشای خاقان نقل و سپس برخی تفاوتهای موجود میان این متن و روایتهای دیگر منابع تاریخی بررسی می شود؛ در ادامه، به سندی پرداخته می شود که هنگام لشکرکشی شاه عباس به بلخ (1010ق) در اندخود پیدا شده و بیانگر فرمان امیرتیمور، مبنی بر وقف املاک و زمینهایی به بقعه شیخ صفی الدین یا فرزندان خواجه علی است. اگرچه نسخه ای از این سند در منابع تاریخی دوره صفویه دیده نمی شود، برخی از تاریخ نگاران آن دوره معتقدند که این سند وجود دارد.
نقش میرزا احمد خان دریابیگی در تحولات سیاسی خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
میرزا احمد خان از 1271ش تا کمی پس از جنگ جهانی اول حکمران بنادر جنوب بود. او حکومت جنوب را همواره به دلیل دور بودن از حکومت مرکزی بر حکمرانی دیگر مناطق ترجیح می داد؛ زیرا با استفاده از دوری مسافت می توانست افزون بر داشتن حکومت مطلقه در منطقه، ظلم و جورهای خود را نیز نزد اولیای امور دولت، خدمت قلمداد کند و سودهای سرشاری به دست آورد. دریابیگی هنگام انقلاب مشروطه در زمره مخالفان این انقلاب درآمد و به دولت انگلستان خدمت کرد. در جنگ دلیران بوشهر و تنگستان با قوای مهاجم انگلیس با آنکه خود ایرانی و مامور دولت ایران بود، از انگلیسی ها طرفداری کرد. او به دنبال اشغال بوشهر به دست نیروهای انگلیسی، به مخالفت با رئیس علی دلواری، رهبر جنبش ضد استعماری در جنوب، پرداخت و زمینه تبعید آیت الله اهرمی، روحانی مبارز را فراهم آورد. مدرسه سعادت، عمارت امیریه، عمارت دریابیگی از جمله یادگارهای او در دوران حکومتش در بوشهر است.
افول تجاری بندر سیراف و پیامدهای مهاجرت بازرگانان سیرافی(مقاله علمی وزارت علوم)
در نوشته حاضر کوشش شده تا براساس قوانین مهاجرت راونشتاین، گستره جغرافیایی، ابعاد و پیامدهای مهاجرت سیرافیان به مراکز تجاری اقیانوس هند پس از زوال سیراف بررسی شود. همچنین به کمک روش تحلیل و تبیین تاریخی و با ابزاری چون منابع تاریخی سده چهارم هجری به بعد که اغلب به زبان عربی است و با نیم نگاهی به یافته های باستان شناختی به این پرسش پاسخ داده شود که: مهاجرت سیرافیان چه پیامدهای سیاسی و اجتماعی برای مهاجران ایرانی در اقیانوس هند داشته است؟ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که این مهاجرت بستر پیدایش ملوک کیش، گسترش حکومت شیرازیان زنگبار و زمینه گسترش و تثبیت گروه های ایرانی را در سواحل شبه جزیره عربستان، هندوستان و چین پدید آورده است.
بررسی روابط خارجی ایران و آفریقای جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
روابط خارجی به بررسی روابط دولت ها و توصیف کنش های خارجی آنها با یکدیگر، با سازمان ها و نهادهای بین المللی و منطقه ای می پردازد. وجود روابط خارجی منوط به وجود تعهدها و قراردادها در زمینه زندگانی صلح آمیز، همکاری های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و .... است و بدون چنین تعهدهایی روابط خارجی معنا ندارد. روابط میان دولت ها را می توان یک بازی گروهی دانست که بازیگران از آن سود می برند و الگوی خاص این روابط در هر زمان تعیین کننده قدرت دیپلماتیک طرف مقابل است. ایران و افریقای جنوبی به دلیل همسویی در گرایش به غرب و ایفای نقش نیروی حافظ منافع ایالات متحده در شمال و جنوب اقیانوس هند، داشتن رابطه نزدیک با رژیم اشغالگر اسرائیل و لزوم برقراری روابط مثلثی میان این کشورها بنا به نظر امریکا و دنیای غرب، نیاز افریقای جنوبی به نفت ایران و علاقه خاص خانواده شاه به افریقای جنوبی پس از تبعید رضا شاه به دوربان و ژوهانسبورگ روابط نزدیکی داشتند.
پنبه و تجارت آن در عصر قاجار از راه دریای خزر با تکیه بر اسناد بایگانی ( 1264 - 1332 ق / 1847 - 1914 م )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پنبه یک پنجم صادرات ایران در عصر قاجاریه را به خود اختصاص داده بود. رشد و رونق تجارت پنبه در ایران و از راه دریای خزر مرهون سرمایه گذاری روسها بود،هرچند نباید این واقعیت را نادیده گرفت که سود ناشی از آن بیشتر به جیب سرمایه گذاران و بازرگانان روسی می رفت.
روابط ایران و انگلیس از سال 1800 میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
کتاب روابط ایران و انگلیس از سال 1800 میلادی توسط خانم ونسامارتین گردآوری شده است و در سال 2005 در لندن به چاپ رسید.کتاب حاضر برگزیده یازده مقاله از مجموع آثار ارائه شده در دو کنفرانس روابط ایران و انگلیس در تابستان سالهای 2001 و 2002 میلادی است.
نا آگاهی دولتمردان عصر فتحلی شاه قاجار از تحولات بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پادشاهان قاجار به دلیل دیدگاه عشیره ای و قبیله ای ، به تحولات بین المللی اهمیت نمی دادند.قدرتهای اروپایی به ویژه انگلیس با سوء استفاده از ناآگاهی دولت قاجار از تحولات جهانی، خواهان گسترش قلمرو خود در ایران و نفوذ در میان دولتمردان قاجار و تحمیل قراردادهای استعماری بودند.
نقش کمپانی زیمنس در توسعه صنعتی ایران ( 1284 - 1360 ق / 1246 - 1320 ش )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ایران برای نخستین بار در زمان ناصرالدین شاه با کمپانی زیمنس آشنا شد. نخستین ارتباط در سال 1284 ق از طریق دولت انگلیس بود که خواهان گسترش روابط خود از راه ایران با هندوستان بود. فعالیت زیمنس در ایران به صنعت تلگراف محدود نماند و در امور تلفن ،راه آهن،برق و کارخانه های نساجی گسترش یافت. در این نوشتار فعالیت صنعتی این کمپانیاز ابتدا تا پایان دوره پهلوی اول بررسی می شود.
روابط صفویه و نظام شاهیان دکن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در روزگار صفوی ، مذهب تشیع در شبه جزیره دکن گسترش یافت و برخی از حاکمان آن سرزمین، به دلیل اشتراک مذهب،با دربار صفویه روابط خوبی برقرار کردند، نظام شاهیان ،یکی از پنج حکام ولایت دکن بودند که شاه طاهر اسماعیلی در گرایش آنها به آیین تشیع سهم به سزایی داشت.
روابط ایران و فرانسه تا پیروزی انقلاب اسلامی 1357 و اسنادی از حضور فرانسوی ها در ایران تا نیمه اول قرن بیستم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
"ایران دیار شریفی است که خداوند عطایای خود را در حق آن دریغ نکرده است. ساکنین آن مردمانی هوشیار و بی باکند و شایسته آنند که حکومت خوب داشته باشند.... این ملت را گذاشته اند از مصائب نفاق خانگی آزار ببیند و از میان برود ." ناپلئون بناپارت
بررسی دلائل و عوامل توسعه نیافتن روابط ایران وفرانسه در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
فرانسه در اواخر سده شانزدهم وارد سیاستهای استعماری شد.روابط فرانسه با ایران در ابتدا با فرستادن هیئتهای مذهبی آغاز شد. شاه عباس اول به مبلغان فرانسوی آزادی مذهبی داد اما هرگز در این دوره روابط بر اساس منافع مشترک گسترش نیافت
چیستی مفهوم فرنگ در گزارش نامه های تاریخی روزگار قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هم سرنوشت بودن داستان و تاریخ، معمای غامضی نیست. زیرا اندکی دقت در مفهوم واژه تاریخ می تواند چاره ساز باشد. بی گمان این نکته پذیرفتنی است که جهان تشکیل شده از رویدادهای بسیار است. اما میان رویدادهای محسوب و معطوف و رویدادهای به شمار نیامده و مورد توجه قرار نگرفته، تفاوت بسیار است. تاریخ به معنای پژوهش درباره رویداد و یا رویدادهایی است که در یک دوره زمانی خاص از سوی فرد یا افراد پژوهشگر به شمار آمده، به چشم دیده شده و در ذهن، مورد توجه قرار گرفته اند و به کار ساختن سازه ای از روایت درباره همان رویدادها آمده اند. به ناچار، واقعیت فزون بر تاریخ است و با فاصله ای بسیار از حیث عدد و رقم، پیشتاز است. این امر به زایش هویت می انجامد. هویت در این معنا یکی از محک هایی است که می توان با تکیه بر آن، رخداد تاریخی شده را مورد بررسی قرار داد. هویت به معنای امری انباشتی و تراکمی واجد دو ویژگی هم زمان رشدیابنده است: از یک سو، به شناساییِ بودن ها می انجامد، به این معنا که ناظر بر واقعیتی می شود که پیشاپیش وجود دارد و موجودیت خود را اعلام کرده است؛ از دیگر سو، به بازشناساییِ شدن ها می پردازد که ناظر بر پدیده ای است تاریخی شده که در فضاهای مکانی و زمانیِ جدید نیازمند تعبیر و تعریف جدیدی می گردد. هنگامی که از هویت به مثابه فرآیند سخن می گوییم، در حقیقت از استمرار پدیده های تاریخی شده ای سخن به میان آورده ایم که یک فرد، گروه، قوم یا ملت در مقام پاسخ به پرسش هایی برمی آید که از او درباره گذشته اش پرسیده اند. پرسش هایی مانند چه کسی بوده است؟ کجا بوده است؟ چه بوده است؟ و اکنون چه هست؟ نشانگر شناسایی تشخص های واقعاً موجود و بازشناسایی تمایزهایِ از نظر تاریخی موجود، می شود و بر انبوهی از مفهوم ها و کردارهایی استوار است که خود را در برابر دگر شکل می دهند. نگارنده با واکاوی 6 اثر تاریخ نویسانه عصر قاجار درصدد بررسی عنصر فرنگی هویت در گزارش های تاریخی روزگار قاجاران برآمده است.