فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۸۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
هر کشوری سیاست خارجی خود را مطابق با توانایی ها و ظرفیت های موجود و در راستای نیل به منافع ملی تنظیم و اجرا می کند. در این میان ممکن است سیاست خارجی یک کشور متأثر و پیرو یک قدرت خارجی هم باشد. با مطالعه تاریخ سیاست خارجی ایران، فراز و نشیب های فراوانی را می توان مشاهده کرد. دوره بعد از کودتای 28 مرداد 1332 از مقاطع مهم تاریخی در سیاست خارجی ایران می باشد که در آن سیاست خارجی در چرخشی کامل از موازنه منفی به سوی وابستگی و تحت الحمایگی رفت و باعث تمدید حضور بیگانگان در خاک ایران تا انقلاب 1357 گردید. نوشتار پیش رو به بررسی چگونگی این چرخش می پردازد و در پی آن است تا نشان دهد که چگونه قدرت های خارجی برای کسب منافع خود به دخالت در امور کشورهای دیگر می پردازند و در این راستا از همراهی و همکاری بعضی عوامل داخلی دست نشانده که نه در خدمت منافع کشور خود بلکه در خدمت اربابان خارجی خود هستند، هم سود می برند. در این مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و به صورت توصیفی بیان می دارد که وابستگی ایران به قدرت های خارجی در این مقطع زمانی از عوامل مؤثر نفرت مردم از قدرت های مداخله گر و عوامل داخلی آنها می باشد که در نهایت منجر به انقلاب اسلامی 1357 گردید.
تحلیل تاریخی - ژئوپلیتیکی روابط ایران و مصر از جنگ جهانی دوم تا انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی و تحلیل تاریخی روابط میان کشورها در حوزه روابط بین الملل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این گونه مطالعات با شیوه های مختلف و از نگاه های گوناگون به بررسی روابط سیاسی میان کشورها و شناسایی عوامل نقش آفرین در روابط آنها می پردازد. پژوهش های تاریخی ـ ژئوپلیتیکی نیز یکی از شیوه های بررسی و تحلیل روابط میان کشورها و شناخت منطق تصمیم گیری حکومت ها به ویژه در عرصه سیاست خارجی است. ایران و مصر دو قدرت منطقه ای در خاورمیانه محسوب می شوند. اهمیت دو کشور به دلیل جایگاه منحصر به فرد ژئوپلیتیکی و نقش بی بدیل ایران در خلیج فارس، آسیای میانه و قفقاز و نقش بی بدیل مصر در جهان عرب و شمال افریقاست. اما روابط ایران و مصر در قرن بیستم به دلیل تاثیر مسائل موجود در سطح جهانی، منطقه ای و داخلی بر روابط دو کشور، از فراز و نشیب های زیادی برخوردار بوده است. تحقیق حاضر با ارائه یک تحلیل تاریخی ـ ژئوپلیتیکی از روابط دو کشور در مقطع زمانی جنگ جهانی دوم تا انقلاب اسلامی ایران نشان می دهد که ماهیت نظام های سیاسی دو کشور، عامل مؤثر بر روابط آن دو در سطح محلی بوده است. مسائل منطقه ای و رقابت سیاسی هم از عوامل اثرگذار بر روابط آن دو کشور در سطح منطقه ای به شمار می رود. هم چنین ساختار نظام بین المللی نیز یکی از عامل های روابط ایران و مصر در سطح بین المللی بوده و این سه عامل در تعامل با هم تعیین کننده نوع روابط دو کشور بوده است.
انگلیس و تحریک سران عشایر بر ضد دولت مرکزی از ملی شدن صنعت نفت تا کودتای 28 مرداد 1332(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله کوشش شده است با نگاهی به اوضاع ایران در سال های پس از جنگ جهانی و نیز سیاست قدرت های بزرگ در قبال این کشور، زمینه های قرارداد 1919 بررسی شود. سپس، متن قرارداد و اهداف نهان و آشکار آن تفسیر و تحلیل می شود؛ درباره طراحان و امضاکنندگان قرارداد و روش های تصویب و اجرای آن بحث می شود؛ واکنش های داخلی و خارجی در برابر قرارداد باز شناسی و مواضع احمدشاه با تامل بیشتری تبیین می شود و اثر تصویب قرارداد بر بی ثباتی سیاسی ایران تشریح می شود.
اتحاد ایران با متفقین؛ استراتژی یا ائتلاف تحمیلی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سیاست بی طرفی رضاشاه در قبال جنگ جهانی دوم و ادامه آن تا زمان برکناری و تبعید او و اتحاد بدون قید و شرط محمدرضا پهلوی با متفقین و پذیرش همه شرایط آنها موجب شد تا تحلیلهای گوناگونی در این زمینه ارائه شود؛ به گونه ای که شماری از سیاستمداران آن روز سیاستهای یادشده را سیاستهای ملی و مناسبترین استراتژی دانسته اند و شماری نیز هر دو سیاست را رد کردهاند و اتحاد ایران با متفقین را ائتلافی تحمیلی در وضعیت اشغال نظامی دانستهاند. در این نوشتار با تکیه بر اسناد و مدارک معتبر این موضوع بررسی شده است.
روند سیاسی شکل گیری دعاوی امارات متحده عربی در قبال جزایر سه گانه
منبع:
راهبرد ۱۳۸۷ شماره ۴۷
حوزه های تخصصی:
عهدنامه مودت و دوستی ایران و مصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با انعقاد عهدنامه ایران و عثمانی در تاریخ 21 ذیقعده 1292 وضعیت قضایی اتباع ایران در امپراتوری عثمانی و از جمله مصر مشخص شد. اساس این معاهده بر اصل معامله متقابل با اتباع دو کشور بود. با سقوط عثمانی در پایان جنگ جهانی اول و وقوع انقلاب کبیر 1917م، تمرکزگرایی و مقابله با خطر کمونیسم در دستور کار کشورهای منطقه قرار گرفت. با پیدایش فضای جدید، در تاریخ 20 اردیبهشت 1307 دولت پهلوی همه امتیازهای قضایی اتباع خارجی را در ایران لغو کرد. پس از لغو کاپیتولاسیون در ایران و مرجع قراردادن محاکم عدلیه ایران، طبیعی بود کشور مصر که در سال 1301ش به استقلال رسیده بود، خواستار لغو حقوق ممتاز قضایی اتباع ایران در آن کشور شود؛ بنابراین با توجه به سیاست جدید دولت ایران در لغو کاپیتولاسیون و با اشاره دولت ایران به ضررهایی که از کاپیتولاسیون دیده و تبلیغاتی که در همه جا علیه آن کرده بود، نمیتوانست اجرای آن را در کشوری دیگر بپذیرد؛ پس در جواب تقاضای دولت مصر برای انعقاد قرارداد جدید، نخستین معاهده دوستی میان دو کشور در تاریخ 7 آذر 1307 به تصویب رسید که از جمله مفاد آن لغو امتیازهای اتباع ایران به ویژه بازرگانان ایرانی در مصر بود.
واکاوی تاریخی برنامه اتمی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برنامه اتمی ایران ـ بی آنکه شاکله آن اقتضا کند ـ در سالهای اخیر به یکی از جنجالی ترین موضوعها و مسائل رسانه ای جهان تبدیل شده است و اندیشمندان شمال و جنوب در فهم ماهیت و پیامدهای آن به دو گروه مخالف تقسیم شده اند.نوشتار حاضر با نگاهی به تاریخچه اتفاقهای مهم اتمی نیم قرن گذشته ایران، در پی آن است تا نشان دهد که فراتر از اهداف دولتمردان جمهوری اسلامی، این ژئوپولتیک ایران و لحن درشت و اغلب توام با جنگ لفظی دو دولت ایران و امریکا نسبت به یکدیگر است که سوء ظن قدرتهای غربی را نسبت به برنامه اتمی ایران برانگیخته و آنان را واداشته است تا در پی ریشه کن ساختن توانمندیهای بومی اتمی این کشور باشند.این بررسی همچنین نشان می دهد که نوعی پیوستگی و همگونی سیاستی ـ فراتر از کیفیت نظام سیاسی و نیز اجماعی ملی نسبت به برنامه اتمی ایران در داخل کشور وجود دارد و از آنجا که دولت امریکا سلسله جنبان تاریخی سوءظن نسبت به برنامه اتمی ایران بوده است و به قول فلاسفه علت مبقیه یک پدیده نمی تواند چیزی به جز علت محدثه آن باشد، پس تنها راه برون رفت مسالمت آمیز از بحران اتمی، هدف قرار دادن ریشه این سوء ظن از راه گفتگو و ایجاد اعتماد است.
نظری بر تاثیر موضوع نفت شمال در افزایش نفوذ امریکا در ایران (1320ـ1326 / 1941ـ1947)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این نوشتار روابط تاریخی ایران و عثمانی و نقش عراق در این روابط و منازعه میان ایران و عثمانی بر سر سرزمین عراق بررسی شده است. همچنین به قراردادهای مرزی بسته شده میان ایران و عثمانی اشاره شده است. در بررسی روابط دو کشور حضور انگلستان و کوشش برای ایجاد اختلاف میان ایران و عثمانی آشکار است. با پایان یافتن جنگ جهانی اول و جدا شدن بخش های وسیعی از عثمانی و فروپاشی این امپراتوری و تشکیل کشور ترکیه و مسلط شدن انگلستان بر عراق، نقش انگلستان در اختلاف های مرزی میان دو کشور بیشتر شد. در این دوره نیز قراردادهای مرزی گوناگونی میان ایران و عثمانی امضا شد که انگلستان در آنها نقش داشت. البته، در گذشته اختلاف های سرزمینی وسیع تر بودند و در تاریخ معاصر اختلاف ها محدودتر و دقیق ترند. در پایانِ نوشتار به این مطلب اشاره می شود که روابط سیاسی و دخالت های کشورهای خارجی به ویژه انگلستان از دلایل اصلی اختلاف های مرزی ایران و عثمانی بود.
کارگردانی انگلیس در تجزیه بحرین از ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به بررسی نقش انگلیس در منطقه خلیج فارس با طرح اجرای پرونده ایران زدایی از منطقه و تجزیه کرانه های جنوبی خلیج فارس از ایران می پردازد.
روابط فرهنگی ایران و آمریکا از شهریور 1320 تا 28 مرداد 1332(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ایران و ایالات متحده آمریکا پس از گذشت سه قرن از کشف آمریکا با هم آشنا شدند . در آغاز قرن نوزدهم ،نخستین ایرانی به صورت اتفاقی به قاره آمریکا گام نهاد و دو دهه پس از این واقعه ، ارتباط ایران و ایالات متحده با ماهیت فرهنگی ،آموزشی و دینی آغاز شد . روابط فرهنگی ایران و ایالات متحده در سراسر دوران قاجار و دوره پهلوی اول خطوطی روشن و مجزا از مناسبات سیاسی داشت . با آغاز جنگ جهانی دوم ، امپریالیسم آمریکا با استفاده از خلاء قدرت جهانی و توان اقتصادی و پشتوانه فرهنگی مناسب ،قدرت یافت . با چنین زمینه ای به تدریج دیپلماسی فرهنگی آمریکا در مورد ایران در جهت اصول سیاست خارجی آن کشور قرار گرفت و روابط فرهنگی بر اساس دکترین رؤسای جمهوریخواه و دموکرات ایالات متحده تعیین شد . در این نوشته درباره سالهای 1320 تا 1322 ش. بحث می شود و از ویژگیهای این دوره ، بهره گیری ایلات متحده آمریکا از روابط فرهنگی گذشته در جهت اهداف سیاسی است . نتیجه آشکار روابط فرهنگی دو کشور - با محوریت ایالات متحده - در جریان انقلاب اسلامی خود را نشان داد و آن ، ضدیت با فرهنگ و شیوه زندگی آمریکایی به عنوان یک روش مبارزه با حکومت پهلوی بود .
مقاله: سیاست شوروی در ایران در پایان جنگ جهانی دوم (در پرتو اسناد محرمانه ای که اخیراً افشا شده است)
حوزه های تخصصی:
بحرین چرا و چگونه از ایران جدا شد ؟
حوزه های تخصصی:
تا دویست سال پیش ، سرزمینهای وسیعی در دو سوی شرقی و غربی دریای خزر ، در مشرق فلات ایران (افغانستان) و در خلیج فارس ، چون مجمع الجزایر بحرین به ایران تعلق داشت . هر یک از این سرزمینها به شکلهای گوناگون نظیر جنگ ، توطئه و دسیسه دولتهای خارجی ، شورش و عصیانگری ، قرارداد و معاهده دو جانبه یا چند جانبه و یا در نتیجه منازعه ای سیاسی و حقوقی درازمدت از پیکره ایران جدا گردیده اند
زنجان در جنگ دوم جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در شهریور 1320 هواپیمای جنگی شوروی شهر زنجان و شماری دیگر از شهرهای شمالی کشور را بمباران کردند و این نشانه نقض آشکار بی طرفی ایران در جنگی بود که نه در شروع آن نقشی داشت و نه در ادامه آن . پیامدهای این جنگ ناخواسته را در زنجان به دو دسته کوتاه مدت و دراز مدت می توان تقسیم کرد . از پیامدهای کوتاه مدت جنگ می توان به اشغال زنجان به دست نیروهای شوروی و دخالت آنان در امور اداری ،انتظامی و اقتصادی منطقه اشاره کرد. از پیامدهی دراز مدت آن نیز میتوان ایجاد تقویت حزب توده را بر شمرد . با پایان یافتن جنگ جهانی دوم ،اگرچه پیامدهای کوتاه مدت جنگ نیز تمام شد ،پیامد دراز مدت آن همچنان ادامه یافت ، اشغال زنجان به دست فرقه دموکرات آذربایجان نتیجه این پیامد بود و ار آن پس تا اواسط دهه سی ، یعنی نزدیک به ده سال پس از پایان جنگ ،حضور حزب توده در این شهر محسوس بوده، آنان زنجان را درگیر منازعات سیاسی و نظامی خطرناکی کردند. این مقاله بر آن است که به پرسشهای زیر پاسخ گوید: 1. اشغال زنجان در جریان جنگ جهانی دوم با چه زمینه هایی و چگونه صورت گرفت؟ 2. با توجه به قرار داشتن زنجان در حوزه اشغال شوروی ، آنان چگونه در امور این شهر دخالت میکردند ؟ 3. جنگ جهانی دوم با چه پیامدهای اقتصادی و سیاسی در زنجان داشت ؟
قدرتهای بزرگ و اشغال ایران در جنگ دوم جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دراین مقاله دلایل اصلی حمله متفقین به ایران ارزیابی شده که واقعیتهای داخلی ایران، نقش فعالیتهای ضد جاسوسی و جنگ روانی برای آماده سازی افکار عمومی برای حمله به ایران از جمله موضوعات مطرح شده در این مقاله هستند.
ایران و بازیگران جنگ ظفار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله اهداف شاه – به عنوان ژاندارم منطقه- از دخالت مستقیم در مسئله ظفار، نقش غرب و به ویژه آمریکا و بازتاب داخلی و خارجی این رویداد بررسی شده است.
حضور آلمانیهای مقیم ایران ؛ بهانه ای برای اشغال ایران در جنگ دوم جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این نوشتار می کوشد مسئله اشغال ایران در شهریور 1320 را در چارچوب استراتژیهای کلان دو دولت استعماری انگلیس و شوروی تبیین نماید و به همین دلیل فرضیه اصلی بر آن است که نشان دهد حضور آلمانیها در ایران و خطر ناشی از آن، بهانه و دستاویزی بیش نبوده است.
مناسبات ایران و فرانسه در دوره ریاست جمهوری ژنرال دوگل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در دوره زمامداری دوگل روابط ایران و فرانسه به علل سیاسی، اقتصادی ، فرهنگی مسایل منطقه ای و نیز موضوعات بین الملل گسترش یافت و به سفر دوگل به ایران در سال 1963 انجامید.سیاست مستقل ملی و فرانسه و افزایش اهمیت خاورمیانه برای فرانسه از دلایل دیگر این گسترش مناسبات به شمار می رود.
دگرگونی نقش آفرینی ایران در خلیج فارس ( 1357 - 1350 ش )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در آغاز دهه 1970 با اعمال مجدد حاکمیت ایران بر جزایر ایرانی خلیج فارس که پیش از آن در اشغال دولت انگلیس بود، نظارت ایران بر تنگه راهبردی هرمز افزایش یافت از سوی دیگر روابط ایران با کشورهای عرب منطقه به جز عراق افزایش یافت. در این دوره ایران خواستار انعقاد نوعی پیمان دفاعی و همکاری امنیتی میان کشورهای حوزه خلیج فارس برای استقرار ثبات گردید.