محسن الویری

محسن الویری

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشکدة تاریخ و علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۶ مورد.
۲۱.

بررسی تاریخی کارکرد ارتباطی هنر در اماکن مذهبی عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسجد هنر ارتباطات معماری قاجاریه اماکن مذهبی خطاطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۱ تعداد دانلود : ۹۶۴
آثار هنری به کار رفته در اماکن مذهبی علاوه بر کارکردهای سازه ای، هنری و تاریخی دارای کارکرد ارتباطی نیز هستند. گستردگی پیام ها، تنوع مخاطبان و تعدد هنرها در اماکن مذهبی، بر اهمیت این کارکرد افزوده است. تحلیل تاریخی کارکرد ارتباطی هنرهای به کار رفته در اماکن مذهبی، به کاربردی کردن قابلیت ارتباطی هنر و بالندگی بیشتر فرهنگ در جامعه کنونی می تواند کمک کند. این مقاله، بر آن است تا با رویکردی تاریخی و با تکیه بر هنرهایی چون معماری، خطاطی، تعزیه خوانی و شبیه-خوانی به گونه شناسی و آسیب شناسی کارکرد ارتباطی هنر در اماکن مذهبی شهر تهران در عصر قاجار بپردازد. تهران عصر قاجار، عرصه ی بروز و نمود اندیشه های نوظهور فکری و دینی و تنش های اجتماعی و سیاسی بوده است. این بررسی می تواند ما را در آسیب شناختی و بایستگی های کارکرد ارتباطی هنر در مکان های مذهبی یاری رساند.
۲۲.

اعتبارسنجی تاریخ از منظر علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اعتبارسنجی تاریخ سودمندی تاریخ فایده تاریخ اعتبار تاریخ و معنای تاریخ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۸ تعداد دانلود : ۷۹۰
دقت و بررسی در عبارت های علّامه طباطبائی در المیزان، نشانه آن است که تاریخ از نظر وی مهم بوده و ضرورت و فایده داشته و فیحد ذاته معتبر است. البته در صورت تضاد گزاره های تاریخی با آیات تاریخی قرآن، اعتبار گزاره های تاریخی از بین میرود. علّامه طباطبائی، تاریخ را از منظری خاص نگریسته و آن را به معنای شناخت حوادث و علت و زمان پدید آمدن حوادث توصیف میکند و همین طور آن را به دو قسم نقلی و زمینی تقسیم مینماید. ایشان بر این باور است که به وسیله تاریخ میتوان پاسخ بسیاری از شبهه ها و سؤا ل های مربوط را ارائه کرد. همچنین ایشان برای حوادث تاریخی که در اصل وقوع آنها اختلاف وجود ندارد، عنوان «مسلمات تاریخی» را به کار برده است. ایشان هدف از یادآوری حوادث تاریخی را در قرآن، عبرت آموزی و هدایت بشر میداند. علّامه طباطبائی برای تاریخ، عوامل فساد در نظر میگیرد و خطر آن را برای مورخ یادآور شده و توجه نمودن به آن را در مقام تجزیه و تحلیل گزاره های تاریخی خواستار میشود.
۲۳.

درآمدی بر سنجش ظرفیت های تمدن سازی فقه

کلیدواژه‌ها: فقه تمدن نظام سازی فقه پویا فقه سنتی فقه حکومتی نظام های اجتماعی نسبت های فقه و تمدن

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
تعداد بازدید : ۱۵۸۹
درباره نسبت دانش فقه با تمدن دیدگاه های مختلفی وجود دارد؛ برخی میان این دو نسبتی نمی بینند، گروهی قائل به نسبتی حداقلی بین فقه و تمدن بوده و گروهی فقه را شرط اساسی تمدن سازی قلمداد می کنند. نسبت فقه و تمدن با دو نگاه قابل بررسی است. نگاهی در قلمرو متون و منابع فقه و نگاهی دیگر معطوف به متون و منابع کمال یافته تر، شاید بتوان آن را فقه مطلوب نامید. با محوریت نگاه نخست، کوشیده شده با مروری بر کتاب ها، ابواب و مسائل و موضوعات فقهی اثبات شود، می توان از پیوندی آشکار و استوار بین آموزه های فقهی و تمدن سازی سخن گفت. هرچند نمی توان ادعا کرد همه نظام های اجتماعی مورد نیاز تمدن به صورت کامل و آماده الگوبرداری در فقه فعلی موجود است، اما وجود چارچوب های اصیل و ساختاری تمدن در آن قابل انکار نیست. این نکته که نظام سازی از طریق فقه، به مثابه گام نخست برای تمدن سازی در گرو تشکیل و تدوین فقه حکومتی است نیز مورد بحث قرار گرفته است.
۲۶.

بررسی و تحلیل ضمانت های اجرایی منفی در تورات، انجیل و قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن تورات مجازات انجیل ضمانت اجرایی منفی دین شناسی تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۶ تعداد دانلود : ۹۹۴
با توجه به گستره و ژرفای مطالعات نوین دین شناسی و ضرورت های برخاسته از فضای جهانی برای مفاهمة بین ادیانی، بهره گیری از روش های دقیق علمی به ابزاری اجتناب ناپذیر برای شاخه ای از این مطالعات به نام «دین شناسی تطبیقی» تبدیل شده است. در این مقاله که به روش تلفیقی تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام شده و بخشی از یک گزارش تحقیقی گسترده است، ابتدا مفهوم ضمانت های اجرایی منفی یا مجازات ها تبیین میشود و سپس مسئله اصلی تحقیق (شناخت مشابهت ها و تفاوت های ضمانت های مذکور در تورات، انجیل و قرآن کریم) تبیین میگردد.
۳۳.

ارائه مدل مفهومی روش شناسی آینده پژوهی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده پژوهی اسلامی روش شناسی معرفت شناسی هستی شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۹ تعداد دانلود : ۹۵۱
روش شناسی آینده پژوهی اسلامی از مباحث پایه ای و اساسی در فرایند تولید دانش آینده پژوهی اسلامی است. تفاوت مبنای معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی موجب می شود روش شناسی آینده پژوهی اسلامی از سایر روش شناسی های موجود در این دانش متفاوت شود. ازین رو، سؤال اصلی این پژوهش این است که روش شناسی آینده پژوهی اسلامی چگونه است؟ هدف این پژوهش نیز ارائه مدلی مفهومی از روش شناسی آینده پژوهی اسلامی مبتنی بر مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی است. این پژوهش از نظر هدف بنیادی است. شیوه گردآوری داده ها کتابخانه ای بود و به روش توصیفی پیمایشی تحلیل و بررسی شد. مدل روش شناسی آینده پژوهی اسلامی، که در این پژوهش ارائه می شود، ترکیبی از روش شناسی های تحلیلی و تفسیری و شهودی است. هر یک از روش شناسی های فوق در آینده پژوهی اسلامی اهمیتی ویژه دارد و امکان بهره مندی هم زمان از دو یا چند روش به صورت ترکیبی در آینده پژوهی اسلامی نیز وجود دارد.
۳۴.

تحلیل کارکرد ارتباطی رجزهای یاران امام حسین(ع) در قیام عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کارکرد گرایی رجز قیام عاشورا آگاهی بخشی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
تعداد بازدید : ۱۳۲۳ تعداد دانلود : ۸۴۳
مقاله پیش رو در پی آن است تا از رهگذر واکاوی نقش ارتباطی رجزهای یاران امام حسین(ع) در قیام عاشورا، کارکرد «رجز» به مثابه یک رسانه سنتی را در این رویداد مهم تاریخ اسلام از منظر ارتباطی تبیین نماید. به این منظور و با بهره گیری از نظریه کارکردگرایی در مطالعه کارکردهای پیام های ارتباطی، بر «آگاه سازی» پیام های ارتباطی به عنوان یکی از کارکردهای پیام های ارتباطی تمرکز شده و با استفاده از مدل ارتباطی «لاسول»، رجزهای یاران امام(ع) از جهت نقش «آگاهی بخش» آنها بررسی شد. در تحلیل محتوای رجزها از روش «تحلیل محتوای کیفی» (با رویکرد تلخیصی) استفاده شد. از جمله مهم ترین نتایج به دست آمده این است رجزهای یاران سیدالشهداء(ع) در رویداد عاشورا، علاوه بر کارکردهای رایج این رسانه سنتی در آن دوران (از جمله بیان جنگاوری و نسب رزمنده)، هم سو با اهداف ترسیمی امام حسین(ع) از قیام عاشورا بوده و از این منظر، واجد کارکرد «آگاهی بخشی» است.
۳۶.

بررسی انتقادی دیدگاه ابن تیمیه دربارة فرماندهی خلفا در سرایا(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: عمر ابوبکر سریه امیرالمومنین علی(ع) عثمان و ابن تیمیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۸ تعداد دانلود : ۸۷۰
ابن تیمیه که آرا و آثار او پشتوانة اصلی وهابیت است، در گزاره­ای مدعی شده است که دو خلیفه نخست، در سریه­های متعددی سمت فرماندهی داشته­اند و امیرالمؤمنین علی(ع) جز در یک مورد، هیچگاه چنین نقشی را عهده­دار نبوده است. البته واکاوی منابع اهل سنت نشان می­دهد که تمام سریه های منسوب به ابوبکر، نام های مختلف برای تنها یک سریه است، علاوه بر اینکه فرماندهی او در این سریه نیز مورد تردید و انکار پژوهشگران قرار گرفته است. همچنین تنها سریه عمر نیز در بردارنده تضادها و همراه با پرسش های گوناگونی است که تاکنون بدون پاسخ مانده است. منابع اهل سنت هیچ سریه ای را به عثمان نسبت نداده اند، در حالی که همین منابع، فرماندهی سرایای متعددی را برای امیرالمؤمنین علی(ع) ثبت کرده اند. بنابراین، مدعای ابن تیمیه در تعارض آشکار با منابع اهل سنت است و هیچ پشتوانة تاریخی ندارد. گزارش واکاوی منابع اهل سنت برای سنجش مدعای ابن تیمیه در این نوشتار آمده است.
۳۸.

جستاری تاریخی در آیین های سلطانی دولت بویهیان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: آل بویه قرن چهارم هجری آیین های شاهانه جشن تاج گذاری رسم آستان بوسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۵ تعداد دانلود : ۷۱۳
در سده چهارم هجری، آل بویه ایرانی تبار موفق شدند گستره وسیعی از سرزمین های عباسی را به اطاعت خود در آورند. ریشه ایرانی این سلسله، به همراه روح حاکم بر جغرافیای ایران آن روزگار که بخشی از جریان شعوبی گری را در ضمن بازگشت به عصر سلطانی ایرانیان نمایندگی می کرد، دست مایه ای شد تا فضای حکمرانی حتی در عراق، نمایی ایرانی به خود ببیند. گواه این امر، رسومی دولتی بود که بازنمایی از آیین های کهن شاه و دربار در ایران باستان و نمایشی از پیوندهای بویهیان با گذشته شاهی ایران بود.این مقاله، تکاپویی بر شناسایی مراسم آیین های دولتی دیلیمیان و در حقیقت، چشم اندازی بر پیوست این امارت به سلسله های ایران باستان است. مراسم سلطانی ضمن پیوستگی آشکار با سیستم حکومتی، اوضاع زمانه بویهیان را به شیوه وصفی بررسی می کند. مقاله حاضر بر آن است، تمامی مراسم دولتی بویهیان را ضمن ارائه در قالب گردآمده ای آیینی در کنار جایگاه اندیشه شاهی در سلسله ای با اندیشه ترکیبی ایرانی شیعی به پیشخوان اندیشه پژوهش گران آل بویه بسپارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان