مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
سریه
حوزههای تخصصی:
رسول خدا صلىاللهعلیهوآله و عدم قصاص خالد بن ولید
حوزههای تخصصی:
خالد بن ولید یکى از اشراف زادگان بنىمخزوم بود که تا پیش از پذیرش اسلام در سال هشتم هجرت همواره در کنار دشمنان سر سخت پیامبر صلىاللهعلیهوآله علیه آن حضرت فعالیت مىکرد. پس از قبول اسلام، در نبردهاى مهم حنین و موته و سریه بنىجذیمه و محاصره طائف ایفاى نقش کرد.
عملکرد او در سریه بنىجذیمه و کشتن سى نفر بىگناه و عدم قصاص وى از سوى رسولخدا صلىاللهعلیهوآله و نصب مجدد او به عنوان فرمانده در محاصره طائف، به صورت یک معضل تاریخى در آمده و ذهن پژوهشگران را به خود مشغول ساخته است. البته تحلیل مورخان اهلسنت و شیعه و چگونگى پرداختن آنان به مسئله خالد کاملاً متفاوت است. آنچه در نوشتار حاضر مطرح شده بررسى عملکرد خالد در سریه بنىجذیمه و چگونگى برخورد پیامبر صلىاللهعلیهوآله با این مسئله و تحلیلهاى مورخان شیعه و سنى در این زمینه است.
بررسی انتقادی دیدگاه ابن تیمیه دربارة فرماندهی خلفا در سرایا(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
ابن تیمیه که آرا و آثار او پشتوانة اصلی وهابیت است، در گزارهای مدعی شده است که دو خلیفه نخست، در سریههای متعددی سمت فرماندهی داشتهاند و امیرالمؤمنین علی(ع) جز در یک مورد، هیچگاه چنین نقشی را عهدهدار نبوده است. البته واکاوی منابع اهل سنت نشان میدهد که تمام سریه های منسوب به ابوبکر، نام های مختلف برای تنها یک سریه است، علاوه بر اینکه فرماندهی او در این سریه نیز مورد تردید و انکار پژوهشگران قرار گرفته است. همچنین تنها سریه عمر نیز در بردارنده تضادها و همراه با پرسش های گوناگونی است که تاکنون بدون پاسخ مانده است. منابع اهل سنت هیچ سریه ای را به عثمان نسبت نداده اند، در حالی که همین منابع، فرماندهی سرایای متعددی را برای امیرالمؤمنین علی(ع) ثبت کرده اند. بنابراین، مدعای ابن تیمیه در تعارض آشکار با منابع اهل سنت است و هیچ پشتوانة تاریخی ندارد. گزارش واکاوی منابع اهل سنت برای سنجش مدعای ابن تیمیه در این نوشتار آمده است.
نبرد مخفی از منظر قرآن کریم با نگاهی به واژه ی «سَرِیًّا»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نبرد مخفی و یا شبانه یکی از روش های غافل گیری دشمن است. به نظر می رسد در قرآن کریم از این نوع روش سخن به میان آمده است. تهدید دشمن با آگاهاندن وی از وجود سربازان مخفی و یا وجود سرمایه های پنهان سبب می شود، دشمن نتواند برآورد صحیحی از امکانات و قابلیت های نیروهای الهی داشته باشد، و این نوعی تهدید و تخویف به شمار می آید.
روش شناسی: واژه ی سَرِیًّا و مشتقات دیگر از ریشه ی سری دارای مفهوم لشگر مخفی، و یا لشگرکشی شبانه است، در این پژوهش تلاش بر آن است، ابتدا یک ریشه شناسی دقیق از این واژه ارائه شود، سپس تطور این واژه در زمان های مختلف بررسی شود و ارتباط این ریشه با ساختار سوره مریم و اسراء تبیین گردد. و در دیدگاه های مفسران گذشته درباره مفهوم این واژه با توجه به سیاق آیات و ادبیات عرب بازنگری صورت گیرد.
واژه سَرِیًّا، ارتباطی با ریشه أسری دارد، و می تواند به سربازان پنهان و مخفی خداوند اشاره نماید.
سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در عصر پیامبر(ص) غزوات و سرایایی در سه جبهه مشرکان، یهود و روم تدارک دیده شد. در مجموع، 29 غزوه و 66 سریه صورت گرفت که جز در یک غزوه (احد)، همه با پیروزی همراه بود. یکی از عوامل موفقیت در این جنگ ها، سازماندهی کارآمد نیروی نظامی درعرصه جنگ بود. آن حضرت مسلمانان را در دو شیوه جنگ منظم (غزوه) و جنگ نامنظم (سریه) وارد کارزار کردند. پیامبر(ص) هیچ گاه بدون سازماندهی چهارگانه جنگ نمی کردند که شامل سازماندهی قبل از حرکت، در حین حرکت ، در اردوگاه یا محل استقرار و نهایتا در حین جنگ. در این تحقیق برآنیم تا بررسی کنیم هر یک از این سازماندهی ها چگونه صورت می گرفته و چه ویژگیهایی داشته است. فرضیه این تحقیق بر این امر استوار است که این سازماندهی ویژگی های منحصر بفردی داشته و بر پیروزی در غزوات و جنگهای ایشان تاثیر داشته است. نتایج تحقیق نشان می دهد اولاً این چهار مرحله سازماندهی از ابتکارات رسول خدا (ص) بوده و درعصر جاهلیت، وجود نداشته وثانیاً این سازماندهی در پیروزی و موفقیت جنگی مسلمانان تأثیر مستقیم داشته است.
تبیین و تحلیل رویکرد پیامبر(ص) در انتخاب فرماندهان سَریّه های عصر نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
«سَریَّه» به جنگ هایی از دوران پیامبر اسلام(ص) اطلاق می شود که پیامبر(ص) شخصاً در آن ها حضور نداشتند و به فرماندهی یکى از اصحاب صورت گرفته است. منابع متقدم 36 سریه را برای عصر نبوی ذکر کرده اند که می توان آن ها را در کارکردهای تهاجمی، تدافعی، تبلیغاتی و اطلاعاتی تقسیم بندی کرد. انتخاب فرماندهان در سریّه ها با توجه به اهداف پیامبر(ص) صورت می گرفت. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای تلاش دارد به بررسی چگونگی و دلایل انتخاب فرماندهان با توجه به ویژگی و ماهیت سریّه ها بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که پیامبر(ص) در انتخاب فرماندهان سرایا چه رویکردی را دنبال می کردند؟ نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که رویکرد پیامبر در انتخاب فرماندهان علاوه بر رویکرد نظامی و سیاسی، رویکرد دینی و قبیله ای نیز بوده است. پیامبر(ص) فرماندهان را از مهاجرین مکه و قبایل آن ها و همچنین از انصار و قبایل مدینه و افراد مورد اعتماد و دارای کارایی نظامی انتخاب می کردند .
گونه شناسی سریه های دوره پیامبر (ص) تا سال پنجم هجری
حوزههای تخصصی:
سریه به نبردهایی در تاریخ صدر اسلام اطلاق می شود که در آن ها پیامبر (ص) به عنوان فرمانده حضور نداشته است و از سوی ایشان صحابه برجسته فرماندهی نبردها را برعهده داشتند. با حضور پیامبر (ص) در مدینه، مخالفان و دشمنان ایشان به جنگ های مستقیم رو آوردند. از این جهت پنج سال ابتدایی حضور پیامبر (ص) در مدینه شاهد سریه های متعدد هستیم که این سریه ها با اهداف و رویکردهای مختلفی به وقوع پیوستند. در این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم که سریه های سال های اول تا پنجم هجری عصر نبوی دارای چه ماهیتی بوده اند؟ تأمل در منابع این دوره نشان می دهد که سریه های عصر پیامبر (ص) در مقطع مورد نظر با رویکردهای مختلفی انجام گرفته است. برخی از این نبردها با رویکرد دفاعی یا تهاجمی و برخی ماهیت تبلیغاتی و اطلاعاتی داشته است. این سرایا بیشتر با اهداف شناخت بیشتر محیط جغرافیایی و راه های ارتباطی اطراف مدینه، آشنایی با قبایل اطراف آن شهر و انعقاد پیمان دفاعی با برخی از آن ها جهت حفظ امنیت مدینه، زیر نظر گرفتن تحرکات دشمنان و گزارش به موقع آن ها به پیامبر (ص) جهت مقابله با آنان، ناامن ساختن راه های تجاری قریش و وارد کردن خسارات به اقتصاد قریش، انجام مانورهای نظامی و رزمی به انگیزه هشدار به قریش و اعلام حضور نظامی قدرتمندانه و از میان برداشتن مخالفان و پاکسازی قلمرو حجاز از بت پرستان بود. دسته بندی و گونه شناسی سریه ها با توجه به ویژگی و ماهیت آن ها موضوع پژوهش حاضر است . واژه های کلیدی: اسلام، پیامبر (ص)، سریه، دوره هجرت، مدینه.
بررسی «سریه» خالدبن ولید و عملکردهای بعدی خالد در دوران خلفا
منبع:
پژوهش ملل آذر ۱۴۰۱ شماره ۸۲
83-106
در اعزام و انتصاب فرماندهان سریه ها، پیامبر اسلام، موقعیت ها و حمایت های قبیله ای را هم در نظر می گرفتند. که گاها از انصار یا مهاجرین و یا قبیله ای دیگر باشد. بر همین اساس، هدف مقاله حاضر، بررسی و شناخت علل یا عواملی است که به تغییر رفتاری بعضی از این فرماندهان که به اصحاب پیامبر معروف هستد، می شود. روش پژوهش در این مقاله بصورت توصیفی- تحلیلی بوده و سوال مطرح شده در این مقاله مربوط به یکی از اصحاب پیامبر بنام خالدبن ولید می باشد که آیا او عملا اقداماتی که انجام داده براساس آموزه های اسلامی بوده یا براساس رفتارهای دوران های جاهلیت؟ در پاسخ، به این فرضیه می رسیم که او عملا اقدامی که انجام داده براساس رفتارهای دوران های جاهلیت بود و نه براساس آموزه های اسلامی، که این رفتار در نبردهای بعدی او در دوران خلفا و حتی در فتوحات دیده می شود. یافته ها حاکی از آن است که عامل بودن به دستورات اسلام مربوط به زمان خاصی نیست و مربوط به اشخاص خاصی نیست و همه مسلمانان و در تمام احوال خصوصا خواص و فرماندهان و ساکن در هر جای دنیا و هر گروه و مذهب موظف به اجرای آن مطابق با دستورات اسلامی هستند و اگر هر فرماندهی و یا خواص و یارانی و ... براساس سلیقه خود عمل کند و نه مطابق دستورات اسلامی، نمی توان اسم اسلامی روی آن گذاشت