مطالب مرتبط با کلیدواژه

نهاد اجتماعی


۱.

آیا دین یک نهاد اجتماعی است؟

نویسنده:
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۷۸ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: نهاد اجتماعی نهاد دین منشأ اجتماعی نهادها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵۱
آن طور که شایع است عموم جامعه شناسان دین را "نهاد اجتماعی'' می دانند. برخی از صاحب نظراناسلامی معتقدند که دین فرانهادی است و در قالب یک "نهاد اجتماعی" نمی گنجد. در این مقاله بحث می شود که چرا دو دسته فوق به پاسخهای متفاوتی رسیده اند. نویسنده در جستجوی یافتن خطای یکی از دو قضیه 1. "دین نهاد اجتماعی است" و 2. "دین نهاد اجتماعی نیست" از یک بحث شناخت شناسی که مبتکر آن مرحوم علامه طباطبایی است بهره جسته است. در این مقاله جامعه شناسان به دو دسته تقسیم شده اند: دسته اول جامعه شناسانی مانند دروکیم که معتقدند منشأ همه نهادها منجمله نهاد دین خود جامعه است و دسته دوم جامعه شناسانی که به منشأ نهادها و منجمله منشأ نهاد دین کاری ندارند و در نزد آنان نهادها و منجمله دین صرفاً از آن جهت که در جامعه استقرار و ثبات می یابند و بر رفتار انسانها کنترل دارند نهاد نامیده می شوند. نویسنده در پایان نتیجه می گیرد که علت آنکه برخی صاحب نظران اسلامی در قضاوت خود به پاسخ متفاوت رسیده اند آن است که در تعریف "نهاد اجتماعی" از تعریف جامعه شناسان دسته اول چون دورکیم سود جسته اند و در تعریف دین از جامعه شناسان دسته دوم‘ لذا به قضاوتی از قضاوت جامعه شناسان رسیده ا
۳.

ارتقاء سطح تعهد سازمانی در سازمان های مردم نهاد: تبیین نقش راهبردیِ رضایت شغلی از طریق مدل معادلات ساختاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: رضایت شغلی نهاد اجتماعی تعهد سازمانی جمعیت هلال احمر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات و فرهنگ ارتباطات بین فردی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سازمان
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۴۴۸
هدف از این پژوهش بررسی و تبیین تاثیر رضایت شغلی بر تعهد سازمانی کارکنان صنایع نساجی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. پایایی سوالات با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تعیین شد و روایی پرسشنامه ها بوسیله خبرگان مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی مورد تائید قرار گرفت. هم چنین بر اساس نتایج، مسیر ارتباط متغیرهای این پژوهش تائید و نتایج پژوهش با استفاده از روش آماری مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که میان کارکنان جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران رضایت شغلی پیش بینی کننده معنی داری برای تعهد سازمانی کارکنان و ابعاد آن است. امروزه سازمان ها برای بهبود عملکرد و اثربخشی نیازمند به کارکنان متعهد هستند تا به اهداف خود در جهت رشد و بهره وری برسند، از این رو باید حرکت و توجه بیشتر به سمت رضایت شغلی بیشتر در کارکنان از وظایف اصلی سازمان ها باشد.
۴.

فرهنگ سازمانی و نقش آن در کارکرد نهادهای اجتماعی: بررسی نگرش کارکنان سازمان کتاب خانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سازمانی نهاد اجتماعی سازمان کتابخانه ها موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سازمان
تعداد بازدید : ۱۲۳۳ تعداد دانلود : ۶۹۹
فرهنگ حاکم بر یک کتاب خانه که در تأمین نیازهای مراجعان آن نقشی انکارناپذیر دارد، تعیین کننده حیات یا ممات آن کتاب خانه به عنوان نهادی اجتماعی است. هدف ازاین پژوهش، برّرسی نگرش مدیران و کارمندان سازمان کتاب خانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نسبت به چه گونگی فرهنگ سازمانی موجود و مطلوب دراین سازمان است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی محسوب می شود. نمونه مورد برّرسی ۱۷۵ نفر از کارکنان واقع در کتاب خانه مرکزی، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بودند که براساس اصل در دسترس پذیری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسش نامه فرهنگ سازمانی کامرون و کوئین بود و اطّلاعات به دست آمده از آن توسّط آزمون های آماری فریدمن، لوین و تجزیه و تحلیل واریاس چندگانه، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین دیدگاه کارکنان و مدیران درمورد الگوی فرهنگ سازمانی موجود، تفاوت معناداری وجود نداشته و هردو گروه معتقداند که الگوی فرهنگ سلسله مراتبی بر سازمان حاکم است. هم چنین، بین دیدگاه کارکنان و مدیران در مورد الگوی فرهنگ سازمانی مطلوب، تفاوت معناداری وجود نداشته و هر دو گروه معتقداند که الگوی فرهنگ گروهی به عنوان بهترین الگو برای کارکرد مؤثّر این سازمان مورد نیاز است.
۵.

خرد و کلان در علوم اجتماعی: مسئله تبیین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۳ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۱
تعداد بازدید : ۲۴۵۵ تعداد دانلود : ۲۴۷۷
نسبت فرد و جامعه عموماً از حیث وجودشناختی مورد توجه قرار گرفته است، اما می توان آن را از حیث روش شناختی نیز صورت بندی کرد. مسائل فراروی همین صورت بندی جدید، موضوع این نوشتار را تشکیل می دهند. در این مقاله، نخست طیف پاسخ های موجود به این مسئله، اعم از اتمیسم، فردگرایی روش شناختی، کل گرایی ساختاری، کل گرایی کارکردی و دیدگاه ضد تقلیل گرایی مرور و مشکلات آنها بررسی می شود. به گمان نگارنده دیدگاه های تقلیل گرا، اعم از فردگرا و جمع گرا، دچار مشکلات جدی هستند، بنابراین، یک تبیین کافی در علوم اجتماعی ناگزیر از اتخاذ یک موضع ضد تقلیل گرایانه است. اما این موضع خود با چالش دیگری موسوم به مسئله خرد −کلان روبه رو است؛ اینکه یک نظریه اجتماعی چگونه می تواند مقولات خرد / فردی و مقولات کلان / اجتماعی را به شکلی ارگانیک در خود جای دهد و با چه مکانیزم هایی می تواند گذار از یک سطح به سطح دیگر را ممکن کند؟ تلاش بر این است که در این نوشتار نشان داده شود که چگونه با رجوع به کارهای وبر و خوانش تحلیلی از مارکس می توان پاسخی برای این مشکل ارائه کرد
۶.

رابطه متقابل جامعه و ابتلاءهای اجتماعی پیامبران (تحلیل موردی داستان ابراهیم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵ 93 - 116

کلیدواژه‌ها: سنت ابتلاء نهاد اجتماعی ابراهیم (ع) قوم ابراهیم (ع) زمینه اجتماعی تفسیر موضوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۲۴۸
طبق رویکرد قرآن کریم، حیات انسانی آمیخته با آزمون است و تعالی و تکامل انسانی رابطه ای متقابل با آن دارد. پیامبران اُسوه های عینی ابتلاء های الهی بودند و گزارش ابتلاء ایشان در قرآن با گزینشی هوشمندانه انجام شده است. برابر فرضیه این پژوهش، پدیداری ابتلای پیامبران رابطه ای متقابل با شرایط فردی و اجتماعی آنان دارد. بنابراین، آزمون پیامبران متناسب با گفتمان جامعه روزگار آنان بوده است و شناخت این گفتمان در تفسیر این ابتلاء ها امری ضروری است. از این رو، تحلیل شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه زیستی پیامبران، در تشخیص زمینه های اجتماعی ابتلاء ایشان کارآمد است و به دنبال آن، تصویری دقیق تر از چرایی، چگونگی و توجیه تنوع گونه های ابتلاء آنان در اختیار ما قرار می دهد. مسئله اصلی این پژوهش، تحلیل زمینه های اجتماعی مؤثر در پدیداری ابتلاء های قرآنی حضرت ابراهیم(ع) به منزله اُسوه عینی فرازمندی در آزمون های الهی است. بدین منظور، پس از تبیین چیستی ابتلاء و مؤلفه های آن، با بررسی فضای حاکم بر جامعه عهد ابراهیم(ع)، زمینه های پدیداری ابتلاء های وی را ذیل نهادهای اجتماعی مرتبط با آن تبیین می کند. این پژوهش، پیوند میان گونه ابتلاء و شرایط اجتماعی عصر ابراهیم(ع) را نشان می دهد و نسبت سنجی ویژگی های عصر پیامبران با ابتلاء ایشان را روشی برای تحلیل ابتلاء اجتماعی پیامبران در قرآن می داند.
۷.

رهیافتهای جامعه شناختی نقشهای اجتماعی زنان در نهادهای مدینه النبی در صدر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 45-64

کلیدواژه‌ها: زن تاریخ اسلام نقش محقق نهاد اجتماعی جامعه جاهلی پیامبر اسلام (ص) صدر اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۴۶۲
نهادهای اجتماعی در جامعه اسلامیِ عصر نبوی، در حالی شکل گرفتند که ناظر به مکانت زنان و حضور آن ها در عرصه های مختلف بود. اعطای ارزش های انسانی به زنان و افزودن موقعیت اجتماعی آنان در جامعه اسلامی، سبب شد تا هنجارهای اسلامی منطبق با ارزش های قرآنی، متکی بر آموزه های الهی ناظر به ترفیع جایگاه زنان در جامعه مطرح شود. رفع موانع حضور اجتماعی زنان و برداشتن ممنوعیت های اجتماعی و تصحیح تصورات جاهلی درباره زنان سبب شد تا عرصه های اجتماعی جدیدی برای حضور فعال زنان گشوده شود و تحقیرهای عصر جاهلی، جا را به ارزش های انسانی و تشویق های فرهنگی دهد که همین عامل سبب شد تا در عرصه های مختلف اجتماعی اعم از علمی فرهنگی، حکومتی سیاسی و نظامی و اقتصادی بانوان حضوری همدلانه و فعال بیابند. بر این اساس، مقاله حاضر تلاش دارد تا با رهیافتی تاریخی و جامعه شناختی، ضمن بررسی نقش های محقق زنان در تاریخ عصر نبوی، با تصورات متکی بر نقش های محول قرآنی و نبوی، حضور آن ها را در توسعه نهادهای اجتماعی مدینه النبی معرفی و عوامل مؤثر بر رشد تکاپوهای فرهنگی و اجتماعی زنان در این عرصه را با روش توصیفی تحلیلی بازشنایی کند و به پرسش های مطرح پاسخ دهد.
۸.

نظارت اجتماعی در هیئت های مذهبی و نقش آن در پیشگیری از جرم

نویسنده:
منبع: آموزه های حقوقی گواه سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 255 - 280

کلیدواژه‌ها: هیئت های مذهبی پیشگیری از جرم نظارت اجتماعی نهاد اجتماعی اجتماع مؤمنانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۳۳۸
با توجه به فراگیری جرم و بزه در جوامع بشری، "پیشگیری از جرم"، مهمترین راهبرد جهت مبارزه با بزه و جرم قلمداد می شود که از بین تدابیر مختلف پیشگیری و انواع آن، "پیشگیری اجتماعی از جرم" اهمیت فوق العاده ای دارد. در پیشگیری اجتماعی، علل و عوامل جرم زا اعم از علل و عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... مورد بررسی قرار می گیرد و هدف از آن، جلوگیری از بروز فکر و تصمیم مجرمانه در ذهن افراد است که توجه ویژه این نوع از پیشگیری به نهادها و گروه های اجتماعی همچون خانواده، مدرسه، گروه همسالان و ... است. از بین این نهاد و گروه های اجتماعی، هیئت های مذهبی ظرفیت ها و کارکردهای بسیار زیادی در این زمینه دارد که متأسفانه تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته است. هیئت های مذهبی؛ به عنوان یک نهاد اجتماعی مردم نهاد، در صورت "تبیین صحیح" و "التزام به برخی اصول" می توانند با آزادسازی ظرفیت ها و عملیاتی نمودن کارکردهای خود، جایگاه ویژه ای در پیشگیری از جرم داشته باشند و بالعکس؛ چنانچه این نهاد به درستی تبیین نگردد و یا به اصول حاکم بر آن پایبند و ملتزم نباشد، می تواند موجب کجروی و انحراف نیز بگردد. در این مقاله؛ نظارت اجتماعی به عنوان یکی از کارکردهای اصلی هیئت های مذهبی که نقش مؤثری در پیشگیری از جرم دارد، تبیین شده و به ابعاد گوناگون و نحوه چگونگی این کارکرد در پیشگیری پرداخته شده است. لازم به ذکر است هیئت های مذهبی کارکردهای زیادی دارند که در اینجا فقط به یک کارکرد اصلی آن پرداخته شده است.
۹.

اقدامات حضرت زینب علیها السلام در تحکیم نهادهای اجتماعی

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 13 - 31

کلیدواژه‌ها: حضرت زینب س حضور اجتماعی حضور ساختاری نهاد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۳ تعداد دانلود : ۳۴۱
زینب کبری(س) پس از مادرشان فاطمه زهرا(س) برترین و فرهیخته  ترین بانوی خاندان رسالت و ولایت است. ایشان دارای گرامی  ترین نسب، پاک  ترین عواطف، بارزترین نمونه عفت و عصمت و بالاترین  فصاحت و بلاغت بوده و والاترین الگوی بانوان با فضیلت در جهان آفرینشند و ویژگی  های الگویی وجود ایشان در تمامی ابعاد سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی تبلور یافته است. این مقاله بر آن است تا حضور حضرت زینب(س) را در بعد اجتماعی مورد توجه قرار داده و اقدامات ایشان را در عرصه جامعه به دو صورت تثبیت و تحکیم بنیان نهادهای اجتماعی بررسی کند.
۱۰.

مطالعه سیاست های رسانه ملی در حوزه ارتباطات سلامت (با تاکید بر برنامه های اصلی سلامت محور سیما در سال 1395)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۱ 201 - 226

کلیدواژه‌ها: نهاد اجتماعی نقش آفرینی کنشگر بین الملل روابط بین الملل مرجعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۳۷۴
این مقاله به بررسی نحوه سیاست گذاری رسانه ملی در حوزه سلامت پرداخته است. به این منظور و با هدف پاسخگویی به این سؤال ها که: «سیاست گذاری برنامه های سلامت محور تلویزیون (سیمای جمهوری اسلامی)، چگونه است؟» «محوریت موضوعی برنامه های سلامت محور بر کدامیک از ابعاد چهارگانه سلامت (جسمی، روحی، اجتماعی و معنوی) متمرکز شده است؟» و «محوریت برنامه های سلامت محور پیشگیری و بهبود سلامت است و یا درمان بیماری؟»، از روش آمیخته (ترکیبی) و در دو بخش کمی (تحلیل محتوای کمی) و کیفی (مطالعه تطبیقی) استفاده شده است. همچنین ضمن کاربست و بهره گیری از نظریه های «ارتباط برای ترغیب» « کاشت» « برجسته سازی» از هر عنوان برنامه سلامت محور سیما که به طور تصادفی انتخاب شده، 10 قسمت برنامه بازبینی و در مجموع 100نوبت-برنامه تحلیل شده است. در بخش کمی با استفاده از نرم افزار تحلیل کمی (اس پی اس اس) جداول فراوانی استخراج و تحلیل شده که در نهایت با شاخص های به دست آمده از شورای تخصصی سلامت رسانه ملی، مورد مقایسه قرار گرفته و میزان اجرایی شدن دستورالعمل آن شورا در برنامه های سلامت محور سیما مورد بررسی قرارگرفته است. نتیجه حاصل از پژوهش نشان می دهد بیشترین حجم برنامه های سلامت محور بعد سلامت جسمانی را مورد توجه قرار داده اند و بیشتر برنامه ها پیشگیری و درمان را به صورت توأمان مدنظر داشته اند. همچنین در برخی موارد نیز، همسویی بین راهبردهای شورای سلامت و برنامه های تولید شده مشاهده نمی شود.
۱۱.

آموزش نوین زرتشتیان، عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 259-278

کلیدواژه‌ها: آموزش نوین زرتشتیان ایران زرتشتیان هند مانکجی لیمجی هاتریا نهاد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۸۲
زرتشتیان ایران، تا دوره سلطنت ناصرالدین شاه، فاقد نهاد آموزشی مستقل بوده و همین موجب عدم پیشرفت آنان در مراتب دیوانی و اقتصادی می شد. جرقه ایجاد چنین نهادی اوایل دوره ناصری، با پشتیبانی مالی زرتشتیان هند، به طور خاص شخصی به نام مانکجی که درصدد بهبود وضعیت اجتماعی زرتشتیان یزد بود، زده شد. اقدامات مانکجی نوع اندیشه خاصی را برای جلب حمایت زرتشتیان یزد از نهاد نوین آموزشی ترویج می کرد. هدف این مقاله پاسخ به این پرسش است که چه چالش هایی از درون این جامعه، در مقابل تأسیس یک نهاد آموزشی، ایجاد شده و زمینه های عمومی جامعه ایران و پیشینه نهاد های آموزشی چه تأثیری بر واکنش های اجتماعی داشتند؟ اندیشه هایی را که توسط ماکنجی برای تشویق زرتشتیان ایران به ساخت مدارس نوین، مطرح کرده است با استفاده از نظریات جامعه شناسی در باب شکل گیری نهاد اجتماعی و به طور خاص با مقایسه نهادینه شدن خودخواسته (Self-enforcing) و یا تبدیل نهاد متصور (Imagined Institution) به نهاد استقراریافته (Enacted Institution) بررسی شده و اندیشه های مطرح شده و فعالیت های انجام شده در راستای تأسیس نهاد آموزشی زرتشتی ریشه یابی و تحلیل می شوند. انگیزه ایجاد نهاد آموزشی برای زرتشتیان از آموزه های سنتی آنان گرفته شد، از آن جا که تأسیس نهاد نوین آموزش برای کودکان زرتشتی، مقدم بر دیگر اقشار بود، ارزیابی سیر تحولات آن، درباب روند اقتباس آموزش نوین، پاسخ دهنده ابهاماتی از تاریخ معاصر ایران خواهد بود.
۱۲.

بررسی انتقادی مباحث نظری مرتبط با چیستی پول و ارائه تعریف بدیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اقتصادی سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 499 - 531

کلیدواژه‌ها: پول کالایی پول اعتباری ثبات ارزش نهاد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۱۹۰
مروری بر مطالعات نظری حوزه پول، حاکی است که نوع تعریف و نگاه نظریه پردازان و تصمیم سازان پولی نسبت به پدیده پول را می توان نقطه اصلی عزیمت بحث طراحی ترتیبات خلق پول در اقتصاد دانست. این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی متکی بر استدلال قیاسی و بررسی کیفی در چارچوب مفاهیم اقتصادی به ارزیابی نظریات مطرح در باب تعریف و چیستی پول پرداخته و مبتنی بر دلالت های به دست آمده از آن، تعریفی بدیل از «پول» ارائه می دهد. بر اساس نتایج مطالعه حاضر به نظر می رسد هر یک از نظریات فلزگرایی، چارتالیستی و سایر نظریات نزدیک به هر طیف، آن گونه که باید حق مطلب را در تعریف و تبیین چیستی پول ادا نکرده است؛ به گونه ای که رویکرد و موضع نظریات مذکور در تعریف پول و تعیین مصادیق آن حتی از منظر تعریف کارکردگرایانه و اجماعی پول نیز می تواند مورد بحث و خدشه قرار گیرد این نظریات تلاش نموده اند تعریفی از پول ارائه دهند که بیشترین شمول و توجیه کنندگی را تا عصر خود نسبت به وقایع پولی فراهم نماید. در حالی که از منظر پژوهش حاضر، مواجهه اصولی با تعریف رایج پول (مبتنی بر کارکردهای سه گانه آن)، مستلزم اتخاذ رویکرد بایستگی (normative) و اجتناب از رویکرد اثباتی (positive) نسبت به آن خواهد بود. ضمن آن که علاوه بر کارکردهای سه گانه مشهور، وظایف حیاتی دیگری نیز برای پول متصور است که ضروری است در تعریف آن لحاظ شود.
۱۳.

تحلیل مدل کارکرد نهاد ورزش در سلامت سازی اجتماعی

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی - اجتماعی المپیک سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶ 31 - 57

کلیدواژه‌ها: ورزش سلامت اجتماعی جامعه پذیری نهاد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۳۰
سلامت اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد سلامت همگانی و عمومی در جامعه هم پای سایر ابعاد روانی، معنوی، پزشکی و... نقش بارزی در توسعه پایدار جامعه در راستای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و بسترسازی مشارکت آنان در تمام عرصه های جامعه ایفا می کند. از طرفی هر نظام اجتماعی برای ثیات و پایداری نیازمند سلامت اجتماعی پایدار و یکپارچگی اعضای خود به ویژه از طریق توزیع قدرت، اعتبار، مسئولیت و همبستگی می باشد، سلامت، شرطی ضروری برای ایفای نقش های اجتماعی است. از نظر کارکردگرایان ورزش در سطح کلان باعث ایجاد احساس وحدت و یکپارچگی در بین افراد جامعه می شود. از طرفی ورزش عرصه فعالیت های الگومند، ساختارهای اجتماعی و روابط میان نهادی است که فرصت منحصر به فردی برای مطالعه و فهم پیچیدگی های حیات اجتماعی فراهم می آورد با توجه به حاکم بودن روابط انسانی در آن در نتیجه تعامل اجتماعی بین اجزای آن منجر به ایجاد هماهنگی، انسجام، نظم اجتماعی، پیوستگی اجتماعی، جامعه پذیری و... در نتیجه منجر به سلامت سازی اجتماعی می شود. 
۱۴.

تحلیل خاستگاه شکل گیری نهادهای اجتماعی با تکیه بر نظریه انگاره های عمومی در فلسفه فارابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۶ 77 - 98

کلیدواژه‌ها: فارابی هستی شناسی واقعیت اجتماعی نهاد اجتماعی انگاره عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
نهاد به مثابه واقعیتی اجتماعی و عامل انسجام بخشِ کنش های مشترک میان افراد جامعه، علاوه بر آنکه تاکنون، موضوع بررسی های جامعه شناختی و اقتصادی واقع شده، در تحلیل های هستی شناسانه ازسوی برخی فیلسوفان معاصر نیز موردنظر بوده است. فارابی به مثابه اندیشمندی که برای امر اجتماعی و جامعه در تحلیل های فلسفی خود، اهمیت فراوان قائل بوده، فیلسوفی است که با عرضه نظریه خاص خویش درحوزه انگاره های عمومی توانسته در خوانشی دوباره، مبانی و بسترهایی را برای بحث درخصوص تحلیل هستی شناسانه نهاد و پاسخ گویی به پرسش مطرح شده درباره چرایی اشتراک کنش های مردم جامعه به دست دهد. در این پژوهش کوشیده ایم با واکاوی نظریه انگاره های عمومی فارابی و لوازم آن و همچنین بررسی مفهوم «نهاد» به مثابه واقعیتی اجتماعی، نسبت میان این دو مقوله را تبیین کنیم. طبق دیدگاه فارابی، نهادها همان انگاره های عمومی ای هستند که نیازهای طبیعی یا معقولات قدسی را توسط صورت های محسوس محاکات می کنند و آن ها را مقدمه ای برای رفتار قرار می دهند و به تبع آن، اعتباریاتی جدید را به وجود می آورند.
۱۵.

مرور نظام مند مطالعات تعارض کار- خانواده در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 59 - 84

کلیدواژه‌ها: نهاد اجتماعی تعارض کار - خانواده کار خانواده مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۱۸۹
خانواده همانند سایر نهادهای اجتماعی ممکن است با گذشت زمان مسائل متعددی را تجربه کند. از جمله مسائل مرتبط با این نهاد که بیش از چنددهه مورد توجه محققان علوم اجتماعی قرار گرفته پدیده ی «تعارض کار- خانواده» است. با توجه به وجود پیشینه ی مناسب، هدف اصلی در پژوهش حاضر بررسی و نقد مطالعاتی است که در داخل کشور و با تمرکز بر این موضوع صورت گرفته است. بدین منظور و با اتکا بر روش مرور نظام مند تعداد 20 مقاله ی علمی-پژوهشی منتشرشده در حدفاصل سال های 1399-1389 از دو پایگاه معتبر داخلی برگزیده شدند. نتایج پژوهش پس از  بررسی مقالات بر دو محور روش شناختی و نتیجه شناختی نشان داد که اکثر پژوهش ها بر نقش عوامل اجتماعی در سطوح خرد و میانه به عنوان عوامل اثرگذار بر این پدیده تأکید داشتند. همچنین، دیگر نتایج پژوهش نشان داد که مطالعات صورت گرفته از عدم توجه به نوع مشاغل و مکانیسم اثرگذاری آن ها، استفاده ی مکرر از شاخص های پیشین و همچنین بی توجهی آشکار به کاربرد رویکردهای ترکیبی و کیفی در بررسی این موضوع رنج می برند. با این وجود، دستیابی به برخی از مهم ترین علل و عوامل اثرگذار بر خلق و تداوم این پدیده می تواند دست اندرکاران حوزه های اشتغال و خانواده را در امر برنامه ریزی و اتخاذ سیاست های بهینه در جهت رفع این مسأله یاری رساند.
۱۶.

چالش ها و مسایل فراروی شهرداری ها در نیل به جایگاه نهاد اجتماعی شهرداری ها

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال ۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۳ 1856-1865

کلیدواژه‌ها: نهاد اجتماعی مدیریت شهری چالش ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۶۷
شهرداری در چند سال اخیر با درک ضرورت تغییر ساختار و رویکرد در مدیریت شهری، توجه به مباحث اجتماعی و فرهنگی را در دستور کار جدی خود قرار داده است. ازاینرو افزایش کیفیت زندگی شهری به همراه پررنگ شدن نقش اجتماعات محلی و همچنین تبدیل شدن شهرنشینان به شهروندان فعال و ایجاد شهر انسانی تر و انسان شهری تر، از مزایای اتخاذ رویکردهای اجتماعی شهرداری میباشد. رویکرد اجتماعی شهرداری در جهت حل مسائل و مشکلات عدیده شهر و شهروندان و همچنین توجه بیشتر به نیازهای معنوی و انسانی شهروندان نیازمند ساختارسازی، ارتقاء کیفیت زندگی و افزایش سرمایه اجتماعی است. ازاینرو مسئله این تحقیق شناخت وضع موجود شهرداری، ترسیم وضع مطلوب به عنوان نهادی اجتماعی و درنهایت ارائه راهبردهای مدیریتی ارتقاء جایگاه شهرداری به نهادی اجتماعی است.
۱۷.

تحول بازار تهران بعد از انقلاب اسلامی؛ تحلیل اجتماعی سیاست های شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 65 - 99

کلیدواژه‌ها: بازار تهران نهاد اجتماعی مراکز خرید مدرن سیاست های شهری دوره بعد از انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۰
بازار تهران یکی از نهادهای سنتی و بومی جامعه ایرانی به شمار می آید. در دوره پهلوی، نظام سیاسی ایران، به اتکای نوعی ایدئولوژی مدرنیستی، سیاست های تضعیف کننده بازار تهران را در پیش گرفت اما با وقوع انقلاب اسلامی انتظار می رفت که در پرتو ایدئولوژی نظام جمهوری اسلامی که بر نوعی مدرنیته بومی تأکید داشت، بازار راه تقویت و احیا را بپیماید؛ براین ساس، این مقاله به مطالعه پیامدهای سیاست های شهری بر وضعیت و جایگاه بازار در شهر تهران در دوره بعد از انقلاب پرداخته است. در این مطالعه، از ترکیبی از روش مصاحبه با متخصصان و مطالعه اسنادی استفاده شده است و داده ها، با استفاده از تحلیل محتوا تحلیل و تلخیص شده اند. سیاست های شهری اجراشده و تأثیرگذار بر بازار تهران، ذیل سه مقوله اصلی انتقال کارکردهای بازار تهران به مراکز تجاری، تقویت کارکرد گردشگری بازار تهران و حفظ و احیای بازار تهران بررسی شده اند. برآیند کلیِ این سیاست ها، تضعیف بازار در اکثر کارکردها و تشدید روند تبدیل بازار تهران از یک نهاد اجتماعی چندکارکردی به نهادی صرفاً تجاری بوده است.