مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی

هدف از اجرای این پژوهش بررسی افت پارامترهای سؤال (IPD) روند آزمون ریاضیات تیمز پایه هشتم ایران و تأثیر آن بر برآورد پارامتر توانایی دانش آموزان بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان پایه هشتم شرکت کننده در آزمون ریاضیات تیمز ایران در سال های 2003، 2007 و 2011 بود؛ 1224 نفر (408 نفر در هر دوره) از دانش آموزانی که به 40 سؤال روند موجود در این آزمون پاسخ داده بودند. برای بررسی وجود یا نبود افت از نرم افزار 23SPSS و روش رگرسیون لجستیک استفاده شد. بر اساس نتایج از بین 40 سؤال روند 2 سؤال افت را در پارامترهای خود نشان دادند؛ که هر دو سؤال نیز دارای افت پارامتر یکنواخت بود؛ اما طبق ملاک اندازه اثر جودوین و جیرل هر دو سؤال اندازه اثر ناچیزی داشتند. برای بررسی تأثیر افت پارامترها بر توانایی دانش آموزان، ابتدا توانایی تتا دانش آموزان با حضور کل سؤال ها محاسبه شد و پس از شناسایی و حذف سؤال های دارای افت، بار دیگر پارامتر توانایی تتا با استفاده از نرم افزار BILOG-MG محاسبه شد؛ سپس برای بررسی میزان تفاوت میانگین ها و معنی داری آن از روش آماری t وابسته استفاده شد؛ نتیجه آنکه این میزان افت در برآورد توانایی دانش آموزان تأثیر چشمگیری نداشته است.

هدف از اجرای این پژوهش، تبیین تأثیر شایستگی های دانشجویان و جوسازمانی بر پیشرفت تحصیلی آنها با رویکرد چندسطحی بود. شایستگی های دانشجویان در سطح اول و جوسازمانی در سطح دوم مورد تحلیل قرار گرفت. روش پژوهش با توجه به هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش را دانشجویان (13000=N) و اعضای هیئت علمی در سمت مدیر گروه های مختلف آموزشی (57=N) دانشگاه شهید باهنر کرمان تشکیل می دادند. نمونه مورد مطالعه شامل 1140 دانشجو و 57 عضو هیئت علمی دانشگاه با روش تصادفی طبقه بندی، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه شامل شایستگی های میان فردی، شایستگی های سیستماتیک و شایستگی های کاربردی اسمعیلی ماهانی و همکاران (1395) و پرسشنامه جو سازمانی هالپین و کرافت (2000) بود. همچنین برای ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان معدل کل آنها بررسی شد. دامنه نوسان ضریب آلفای کرونباخ برای هر کدام از چهار مقیاس بین 55/. تا 84/0 قرار داشت. نتایج تحلیل چندسطحی تأثیر متغیرهای مورد بررسی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان با استفاده از ابزار مربوط نشان دهنده آن بود که جو دانشگاه در سطح دوم تحلیل بر میزان تأثیر شایستگی های دانشجویان بر پیشرفت تحصیلی آنها در سطح اول تأثیرگذار است.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس جهت گیری هدف، ادراک از کلاس با نقش واسطه ای هیجان تحصیلی در قالب مدل علی به روش تحلیل مسیر بود. نمونه آماری این پژوهش شامل 380 نفر از دانش آموزان پایه نهم شهر تبریز بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های جهت گیری هدف تحصیلی (الیوت و مک گریگور، 2001)، ادراک از کلاس (جنتری، گابل و ریزا، 2002) و هیجان تحصیلی (پکران، 2005) بود. نتایج نشان داد مؤلفه های جهت گیری هدف (تسلط گرایش، تسلط اجتناب، عملکرد گرایش) و مؤلفه های ادراک از کلاس (علاقه، انتخاب، لذت) اثر مستقیم و مثبت و عملکرد اجتناب، اثر مستقیم و منفی بر پیشرفت تحصیلی دارند. مؤلفه های تسلط گرایش، عملکرد گرایش، عملکرد اجتناب، علاقه و لذت از طریق هیجان مثبت و تسلط گرایش، عملکرد گرایش، عملکرد اجتناب، علاقه، چالش و لذت از طریق هیجان منفی بر پیشرفت تحصیلی اثر غیرمستقیم و معنی دار دارند. درمجموع نتایج نشان داد که مؤلفه های جهت گیری هدف در مقایسه با مؤلفه های ادراک از کلاس، پیش بین خوبی برای پیشرفت تحصیلی هستند.

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس یادگیری خودجهت دهی در دانشجویان بود. طرح پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل همه دانشجویان شهر تهران بود که تعداد 315 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد به صورت در دسترس، انتخاب شدند و به مقیاس یادگیری خودجهت دهی، اهداف پیشرفت میدگلی و پرسشنامه هوش هیجانی باراُن پاسخ دادند. از نرم افزار SPSS22 و 8,54Lisrel و از روش های تحلیل عاملی، ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس از چهار عامل انگیزش یادگیری، طرح ریزی و اجرا، خودنظارتی و ارتباطات بین فردی ساخته شده است. بررسی روایی نشان داد که این سازه با هدف های تبحری، هدف های عملکردی رویکردی و تمام مؤلفه های هوش هیجانی، دارای همبستگی مثبت و معنی دار و با هدف های رویکردی اجتنابی، دارای همبستگی منفی و معنی دار است. اعتبار مقیاس با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای کل مقیاس، 91/0 و برای هریک از خرده مقیاس ها به ترتیب 81/0، 82/0، 75/0 و 75/0 به دست آمد که نشان از قابلیت بالای ابزار بود. یافته های پژوهش بیانگر این است که نسخه فارسی پرسشنامه یادگیری خودجهت دهی در جامعه دانشجویان، از ویژگی های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.

پژوهش حاضر با هدف تدوین چارچوب کارکردهای ارشادگری پژوهشی دانشجویان دکتری و با روش کیفی فراترکیب یا سنتزپژوهی انجام گرفت. جامعه آماری شامل همه مطالعات مرتبط با موضوع پژوهش حاضر در پایگاه های اطلاعاتی خارجی در بازه زمانی سال های 2000 تا 2017 بود که از میان آنها پس از چند مرحله غربالگری با شاخص های بررسی عنوان، چکیده و محتوای پژوهش، 83 مطالعه انتخاب و بررسی شد. درنهایت 20 مطالعه به صورت هدفمند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. استخراج و تحلیل داده ها با روش تحلیل مضمون انجام گرفت که درنتیجه 128 مضمون پایه برای کارکردهای ارشادگری پژوهشی شناسایی و در قالب 22 مؤلفه فرعی، مقوله بندی و ارائه شد. درنهایت، مؤلفه های فرعی کارکردهای ارشادگری پژوهشی نیز در قالب پنج مؤلفه اصلی شامل 1- کارکرد رابطه ای؛ 2- کارکرد علمی پژوهشی؛ 3- کارکرد روان شناختی؛ 4- کارکرد اجتماعی و 5- کارکرد حرفه ای، طبقه بندی شد.

هدف اصلی از اجرای این پژوهش، شناسایی و تعیین وزن عوامل و ملاک های اعتبارسنجی برنامه های درسی رشته های مهندسی برق و کامپیوتر از دیدگاه اعضای هیئت علمی بود.  از این رو از روش پژوهش آمیخته استفاده شد. برای شناسایی عوامل و ملاک ها از دو پرسشنامه محقق ساخته دلفی (کیفی) و برای تعیین وزن آنها از پرسشنامه محقق ساخته دارای 92 گویه (کمی) بهره گرفته شد. ضریب روایی محتوای آن 87/0 و آلفای کرونباخ آن، 89/0 محاسبه شد. جامعه آماری پژوهش، همه اعضای هیئت علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1397-1396 بود. حجم نمونه آماری در بخش کیفی 30 نفر و در بخش کمی 80 نفر تعیین شد. به منظور شناسایی و تعیین وزن عوامل و ملاک های اعتبارسنجی برنامه های یاد شده از روش های آماری توصیفی محدوده میان چارکی، میانگین، انحراف معیار و میانگین وزن دار استفاده شد. از دیدگاه اعضای هیئت علمی، 8 عامل و 26 ملاک بومی، تعیین شد. عوامل «روش های یاددهی- یادگیری» و «محتوای برنامه درسی» و ملاک های «تناسب روش های یاددهی - یادگیری با ابعاد دیگر برنامه درسی» و «تناسب هدف های برنامه درسی، با نیازها و امکانات دانشگاه، دانشجو، جامعه و صنعت» دارای بیشترین وزن تأثیر بر اعتبار برنامه های درسی رشته های مهندسی برق و کامپیوتر تعیین شدند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل تأثیر علّی خودارزشیابی محوری، استقلال شغلی و سرسختی شغلی بر عملکرد شغلی معلمان صورت گرفت. روش پژوهش از نوع همبستگی علّی بود. جامعه آماری شامل همه معلمان شاغل در آموزش وپرورش شهرستان چایپاره (آذربایجان غربی) در سال تحصیلی 97-96 بود که 306 نفر از آنها با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش حاضر شامل، چهار پرسشنامه سرسختی شغلی مورنو_جیمنز و همکاران (2014)، عملکرد شغلی پاترسون (1990)، خودارزشیابی محوری جاج و همکاران (2003) و استقلال شغلی گانستر (1989) بودند. روایی محتوایی پرسشنامه ها را صاحب نظران تأیید کردند. پایایی درونی با آزمون آلفای کرانباخ، برای پرسشنامه سرسختی 79/0، عملکرد شغلی 84/0، خودارزشیابی محوری 79/0 و استقلال شغلی 85/0 به دست آمد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر برای ارزیابی مدل علّی با استفاده نرم افزارهای SPSS  و AMOSانجام گرفت. نتایج نشان داد بین عملکرد شغلی با سرسختی شغلی، استقلال شغلی و خودارزشیابی محوری رابطه ای مثبت، مستقیم و معنی دار وجود دارد (001/0≥P). به علاوه، داده های پژوهش با مدل مفهومی پژوهش دارای برازش مناسب بود و مدل معادلات ساختاری نشان داد که از روی سرسختی شغلی و استقلال شغلی می توان عملکرد شغلی معلمان را تبیین کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ابعاد فرسودگی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان نظام آموزش عالی کشور انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانشجویان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای با انتساب متناسب، تعداد 2635 پرسشنامه، توزیع و پس از تکمیل گردآوری شد. ابزار اصلی گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه ای استاندارد بود که روایی آن از سوی متخصصان موضوع و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد (>0.70α). داده ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزارهای SPSS23 و 3SmartPLS تجزیه وتحلیل شد. یافته های مدل سازی معادلات ساختاری بیانگر تأثیر منفی و معنی دار ناکارآمدی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان نظام آموزش عالی کشور بود؛ این در حالی است که تأثیر منفی و معنی دار خستگی تحصیلی و بی علاقگی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی تأیید نشد. در پایان بر اساس نتایج پژوهش به مدیران و آموزشگران نظام آموزش عالی پیشنهاد شد که در جهت افزایش ارتباط دانشگاه با بخش های صنعت، خدمات و کشاورزی به منظور عقد قراردادهایی با هدف آموزش خدمت محور تلاش کنند تا ضمن ارتقای مهارت های شغلی دانشجویان، خودکارآمدی علمی و عملی را نیز برای آنان به همراه داشته باشد.