پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین معلم - کودک با عزت نفس، عملکرد تحصیلی و خلاقیت شناختی کودک انجام گرفت. طرح تحقیق حاضر از نظر هدف بنیادی و از نظر روش از نوع توصیفی-همبستگی می باشد. جامعه اماری این پژوهش دانش آموزان دختر پایه چهارم و پنجم ابتدایی ناحیه 5 تبریز در سال تحصیلی 1400-1401 به تعداد 3184 نفر می باشد. برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد لذا طبق روش نمونه گیری تصادفی ساده 341 نفر از بین آنها انتخاب گردید. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه استاندارد رفتار تعاملی معلم(QTI)، پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت و پرسشنامه خلاقیت شناختی عابدی بود. با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه همزمان روابط بین متغیرها مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد رابطه معلم و کودک با عزت نفس (86/0)، عملکرد تحصیلی (625/0 =r) و خلاقیت شناختی کودکان رابطه دارد (673 =r). 9/88 درصد از واریانس عزت نفس توسط رابطه معلم و کودک ، 5/40 درصد از واریانس عملکرد تحصیلی توسط رابطه معلم و کودک و 3/52 درصد از واریانس خلاقیت شناختی توسط رابطه معلم و کودک تبیین شد و با توجه به نتایج جدول پیش بین رابطه معلم و کودک با عزت نفس (79/6 =t و 01/0>p) ، عملکرد تحصیلی (07/5 =t و 01/0>p) و خلاقیت شناختی کودکان (01/3 =t و 01/0>p) معنادار می باشند.

همانطور که می دانیم نقص در فرایند تنظیم هیجانی به عنوان یکی از مشکلات عمده درافراد مضطرب گزارش شده است و در مدل طرحواره درمانی هیجانی EST ) ) نقش هیجانها و راهبردهای پردازش هیجان برجسته هستندهدف پژوهش حاضر اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی برنشانه اضطراب کرونا درمعلمان متوسطه شهر مشهد. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آ زمون _ پس آزمون باگروه گواه بود وجامعه کل معلمان متوسطه شهر مشهددرسال 1400 که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین 240نفر ازمعلمان 28-48 سال به صورت هدفمندبا مقیاس اضطراب کرونا ویروس (CDAS ) سنجش اضطراب ناشی از شیوع ویروس کرونا (،علیپور و همکاران ،1398) انتخاب شدند.38نفر به دوگروه 19نفرکنترل و19نفر ازمایش انتخاب شدند.گروه آزمایش، در طی 10 جلسه 120دقیقه ای ، طرحواره درمانی هیجانی گروهی را دریافت کرده و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند. پیش از انجام درمان و پس از آن، اعضای دو گروه به مقیاس طرحوارههای هیجانی لیهی و پرسشنامه اضطراب کرونا پاسخ دادند. برای تحلیل دادهها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان داد که طرحواره درمانی هیجانی گروهی باعث کاهش معنادار در نمرات اضطراب کرونا معلمان ، افزایش معنادار کاربرد همه طرحوارههای هیجانی سازگار و کاهش معنادار کاربرد طرحوارههای هیجانی ناسازگار احساس گناه، ساده انگاری، خردگرایی، دوام، سرزنش و نشخوار فکری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد( 05/0p<)، اما به دلیل بزرگتر بودن سطح معناداری متغییر کرخی تفاوت معناداری وجود ندارد. نتاریج پژوهش نشان می دهد EST تاثیر مناسبی درکاهش اضطراب کرونا معلمان به عنوان یک درمان واصلاح طرحوارههای هیجانی داشته است و با پژوهشهایی که اثربخشی نظم جویی هیجانی براضطراب مورد برررسی قرار داده اند همسو است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین انگیزش تحصیلی، سبک های یادگیری، مسئولیت پذیری با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 1401-400 در شهر بوکان انجام شده است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر از نوع توصیفی و به روش همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه آموزان دختر دوره دوم متوسط شهرستان بوکان بودند که از میان 3735 نفر از آن ها، نمونه ای به حجم 351 دانش آموز دختر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش برای بررسی متغیرها شامل پرسشنامه های یادگیری توسط کلب در سال 1985، عملکرد تحصیلی توسط صالحی در سال 1394، انگیزش تحصیلی توسط هارتر در سال 1981 و مسئولیت پذیری توسط گاف در سال 1987 بودند. داده ها با استفاده از روش های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین انگیزش تحصیلی، مسئولیت پذیری و عملکرد تحصیلی همبستگی معنی داری وجود دارد.(p≤./01) نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که انگیزش درونی و بیرونی و مسئولیت پذیری و سبک های یادگیری که شامل چهار مؤلفه تجربه عینی، مشاهده تأملی، مفهوم سازی انتزاعی و آزمایشگری فعال است، به صورت مثبت و معنی داری قادر به پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان بوکان بودند (P≤/01) .

با توجه به اهمیت نقش تربیت بدنی در تعلیم و تربیت از دوره آموزش ابتدایی، هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش کلاس-های ضمن خدمت بر عملکرد حرفه ای معلمان تربیت بدنی شهر مشهد بود. نمونه ی آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل 60 معلم تربیت بدنی دوره تحصیلی ابتدایی نواحی آموزش و پرورش شهر مشهد بودند که 30 نفر از آنها در طول سال های تحصیلی 1400-1396 در دوره های آموزش ضمن خدمت در هر سه دوره روش ها و فنون تدریس، مدیریت کلاس و سنجش و اندازه گیری شرکت کرده بودند و 30 نفر دیگر در این کلاس ها شرکت نکرده بودند. اطلاعات تدریس کلاسی، کلاس داری و ارزشیابی کلاسی از طریق چک لیست مشاهده و وضعیت تحصیلی دانش آموزان از طریق فرم ثبت نمرات دانش آموزان جمع آوری شد. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که تفاوت معناداری بین تدریس کلاسی، کلاس داری، ارزشیابی کلاسی و وضعیت تحصیلی دانش آموزان معلمان تربیت بدنی که به کلاس های ضمن خدمت رفته بودند و آنهایی که به کلاس های ضمن خدمت نرفته بودند، وجود ندارد (P>0.05). به نظر می رسد باید تجدید نظر اساسی در خصوص نحوه اجرای این کلاس ها از طریق درگیر کردن خود معلمان در یادگیری از طریق کنکاش و پژوهش ایجاد شود.

در ساختارهای تربیتی و آموزشی معیاری که برای سنجش میزان دستیابی به اهداف تربیتی در نظر گرفته شده، پیشرفت تحصیلی است. بسیاری از روان شناسان و متخصصان آموزشی، تحقیقات متعددی را پیرامون عوامل و متغیرهایی که بر پیشرفت تحصیلی تاثیر می گذارند انجام داده اند. هدف این پژوهش پیش بینی اهداف پیشرفت تحصیلی بر اساس انعطاف پذیری شناختی، اجتناب تجربی و تحمل پریشانی در دانش آموزان دبیرستانی ناحیه یک تبریز می باشد. روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان متوسطه ناحیه یک تبریز در سال 1401-1400 می باشد که از بین آن ها 147 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. مشارکت کنندگان پرسشنامه های اهداف پیشرفت تحصیلی (QGA) الیوت و مک گریگور، انعطاف پذیری شناختی (CFI) مارتین و روبین (1995) پرسشنامه تحمل پریشانی سیمونز و گاهر (2005) و پرسشنامه اجتناب تجربی چند وجهی گامز و همکاران (2011) را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده ها از همبستگی و رگرسیون همزمان استفاده گردید. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که بین اهداف پیشرفت تحصیلی و انعطاف پذیری شناختی رابطه معنی داری وجود دارد. به صورتی که نتایج رگرسیون همزمان نشان داد که تاثیر انعطاف پذیری شناختی و تحمل پریشانی در پیش بینی اهداف پیشرفت تحصیلی معنی دار است. این نتایج رهنمودهایی را بر اساس تبیین اهداف پیشرفت در جلوگیری از تجارب منفی هیجان تحصیلی و همچنین گشودگی و انعطاف پذیری هنگام درگیری تحصیلی را ارائه می دهد.

برنامه درسی پنهان را باید یکی از سرمایه های مفهومی رشته برنامه درسی به شمار آورد. طرح این مفهوم سبب شده است تا نگاه سطحی نگرانه نسبت به پدیده برنامه درسی کاهش یافته و پویایی های آن رصد شود. اگر چه این مفهوم نخستین بار توسط فیلیپ جکسون مورد استفاده قرار گرفت، اما در طی چند دهه گذشته بسیار مورد توجه نظریه پردازان حوزه برنامه درسی قرار گرفته است. این تنوع دیدگاه ها و نظریه ها از یک سو باعث غنای تئوریک مفهوم برنامه درسی پنهان شده و از سوی دیگر شناخت و درک آن را برای بسیاری از افراد مشکل نموده است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش سبک زندگی اسلامی و احساس پیوستگی در پیش بینی کیفیت زندگی زناشویی فرهنگیان زن متاهل صورت گرفت. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و ازحیث روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق را تمامی فرهنگیان زن متاهل شهر بهشهر به تعداد 230نفر تشکیل می دادند که بر اساس جدول گرجسی و مورگان 140 نفر از زنان با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد پرسشنامه کیفیت زندگی زناشویی راست و گلومبوک(1998)، پرسشنامه سبک زندگی اسلامی کاویانی(1388) و پرسشنامه احساس پیوستگی آنتونووسکی (1988) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS18 صورت گرفت. یافته ها نشان داد بین اجتماعی بودن، باورها، عبادی، اخلاقی، مالی، خانواده ، سلامت، تفکر و علم ، امنیتی - دفاعی، زمان شناسی با متغیر کیفیت زندگی زناشویی همبستگی منفی معناداری وجود دارد. بین احساس پیوستگی با کیفیت زندگی زناشویی وجود دارد و به طور مشخص بین قابل درک بودن، کنترل پذیری، معنی دار بودن، و احساس پیوستگی با کیفیت زندگی زناشویی همبستگی منفی معناداری وجود دارد. همچنین دیگر یافته های پژوهش نشان داد سبک زندگی اسلامی به طور معناداری بیشترین سهم را در پیش بینی کیفیت زندگی زناشویی داشت.لذا با توجه به قدرت پیش بینی کنندگی متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش، ﻣﺸ ﺎوران و درﻣﺎﻧﮕﺮان در مراکز مشاوره می توانند در روشﻫﺎ و درﻣﺎنﻫﺎی خود به این متغیرهای زمینه ای که می تواند عملکرد کلی کیفیت زندگی زناشویی را تحت شعاع قرار دهند، توجه ویژه نمایند.

یکی از بزرگ ترین موانع موجود در تربیت دینی، ناآشنایی متولّیان تربیتی با مبانی اصیل دینی، و ارائه آن به صورت «کما هو حقه» است. مسئله تربیت معنوی فرزندان که امروزه از مشکلات خانواده و جامعه به شمار می رود از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که آینده حکومت ها به روش تربیت فرزندان بسته است، با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر قرآن و حدیث پیش می رود لازم است فرزندان این سرزمین با توجه به آموزه های قرآن و حدیث تربیت شوند. پژوهش حاضر با روشی توصیفی تحلیلی به شیوه های تربیت معنوی فرزندان بر اساس آموزه های قرآنی- حدیثی می پردازد. روش مورد استفاده در انجام این پژوهش، تحلیل اِسنادی است که بر اساس آن همه منابع نوشتاری و غیرنوشتاری مربوط به موضوع، شناسایی و با انجام نمونه گیری هدف مند، داده های لازم از طریق فرم های فیش برداری گردآوری می شوند. پژوهش حاضر در دو بخش تقسیم می شود: بخش اول شیوه های مستقیم تربیت معنوی فرزندان، فصل دوم شیوه های تربیت غیر مستقیم تربیت معنوی فرزند مورد بررسی قرار می گیرد. نتیجه آنکه از دیدگاه قرآن و حدیث، تربیت صحیح فرزند، جایگاه ویژه داشته است. موفقیت در تربیت عبادی معنوی فرزند، به بودن دستورات اسلامی در تربیت و نبود عوامل آسیب زا بستگی دارد. از این رو، شناخت شیوه های تربیت فرزند امری سرنوشت ساز می باشد.

آموزش هنر (تربیت هنری) به عنوان یکی از کارکردهای اساسی و مهم نظام آموزشی مطرح است. اهمیت این کارکرد از آنجا ناشی می شود که هنر و تربیت هنری در ایجاد و بارورسازی در زمینه هایی مانند نوآوری و خلاقیت، رشد مهارت های فکری و شناختی، پرورش و تعدیل عواطف و احساسات (تربیت عاطفی )، رشد اخلاقی و غیره تأثیر شگرف دارد. مولفه هایی چون: نبود کتاب درسی مخصوص هنر ، وقت کم درس هنر، شیوع کرونا و مجازی بودن دروس،همکاری نکردن والدین ، نداشتن تخصص و علاقه معلمان به درس هنر،عدم آشنایی معلمان با روش های مناسب تدریس، نبود معیار ارزشیابی مشخص، جایگاه ضعیف درس هنر در جامعه و واگذار شدن همه دروس به یک معلم سبب عدم تحقق اهداف برنامه درسی هنر شده است. پژوهش حاضر با هدف تحقق دادن اهداف برنامه درس هنر انجام شد. نمونه مورد پژوهش 30 نفر از دانش آموزان پسر پایه اول مدرسه جراحی زاده ساوه در سال تحصیلی 1401-1400 می باشد. پژوهشگران پس از جمع آوری اطلاعات با روش های مصاحبه و مشاهده و اطمینان از وجود مسئله، ضمن مطالعه منابع مختلف و همفکری و مشورت با اساتید سه راه حل را برای این موضوع در نظر گرفتند که شامل: آشنا کردن والدین با اهداف درس هنر، پیشنهاد مطالعه کتاب راهنمای معلم درس هنر در دوره ابتدایی به معلمان ، استفاده از یک روش تدریس جامع، متناسب با اهداف درس هنر همراه با ایجاد انگیزه بود. پس از تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده مشخص شد راه حل های ارائه شده می تواند تا حدود زیادی در جهت تحقق اهداف برنامه درس هنر موثر باشد. .

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نگرش به مدرسه انجام شد. در پژوهش حاضر بر حسب نوع گردآوری داده ها از نوع طرح های نیمه آزمایشی استفاده شد. طرح این پژوهش از نوع طرح های پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل بود. از جامعه آماری تمامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم منطقه 4 شهر تهران، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 60 نفر انتخاب و با استفاده از روش جایگزینی تصادفی، به دو گروه گواه و آزمایش تقسیم شدند. این روش به گونه ای انجام شد که هر دو گروه از نظر نگرش به مدرسه (مک کوچ و سیگل، 2002) مورد آزمون قرار گرفتند. سپس به ارائه آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد برای گروه آزمایش به مدت 10 جلسه پرداخته شد اما برای گروه گواه هیچ گونه مداخله ای صورت نگرفت. بعد از اتمام آموزش برای گروه آزمایش، پس آزمون های نگرش به مدرسه از هر دو گروه به عمل آمد. بدین ترتیب داده های مورد نیاز برای تحلیل فرضیه های پژوهش جمع آوری و با استفاده از تحلیل کواریانس تحلیل شد. یافته های پژوهش در گروه مداخله نشان داد که نمرات پس آزمون های نگرش به مدرسه نسبت به پیش آزمون های آن افزایش داشته است، اما این تفاوت در گروه کنترل دیده نشد. نتایج نشان داد که آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نگرش به مدرسه تاثیر معنا داری دارد.

یکی از تصمیمات مهم هر فرد در زندگی، ازدواج است. مهم ترین مساله در ازدواج کیفیت و دوام ازدواج است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت رابطه زناشویی براساس هیجان خواهی زوج ها صورت گرفت. روش پژوهش حاضر از نوع هدف بنیادی و از نوع روش انجام پژوهش، توصیفی – هبستگی بود. جامعه آماری پژوهش تشکیل شده از زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر ری در بهار و تابستان 1401. نمونه گیری به صورت تصادفی ساده از بین مراجعه کنندگانی که تمایل به شرکت در پژوهش داشتند به تعداد 97 نفر براساس جدول مورگان انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز در پژوهش از طریق ابزارهای پژوهش که عبارتند از: مقیاس کیفیت رابطه زناشویی (RDAS)، مقیاس هیجان خواهی زاکرمن-فرم پنجم (SSS) بود. داده های حاصل از انجام پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی، همبستگی و در آمار استنباطی از رگرسیون خطی با برنامه spss تجزیه و تحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد کیفیت رابطه زناشویی پیش بینی کننده هیجان خواهی در زوج ها می باشد. لذا طراحی برنامه ای جهت ارتقای کیفیت رابطه زناشویی زوج ها ضرورتی انکار ناپذیر است.