محمود ضیایی

محمود ضیایی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۲ مورد.
۱.

خوشه بندی روستاهای دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان طبس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خوشه بندی گردشگری روستایی مدل آراس شهرستان طبس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۳
خوشه های گردشگری به مجموعه ای از واحدهای کسب و کار گردشگری اطلاق می شود که در یک منطقه جغرافیایی متمرکز شده و دارای روابط همکاری تخصصی هستند. بسیاری از کشورها با به کارگیری راهبرد خوشه بندی سعی در غلبه بر مسائل و مشکلات موجود کسب و کارهای گردشگری دارند. شهرستان طبس از قدیمی ترین و خاص ترین سکونتگاه های ایران است که به دلیل جاذبه های تاریخی و طبیعی کم نظیری که دارد، از گزینه های محبوب برای گردشگری به شمار می رود. هدف از انجام پژوهش، خوشه بندی روستاهای دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان طبس می باشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و رویکرد غالب آن پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 36 روستای دارای پتانسیل گردشگری شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی است. جهت خوشه بندی روستاها نظرات 30 نفر از متخصصان (کارکنان میراث فرهنگی، بخشداری و فرمانداری) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از مدل آراس و برای نمایش نتایج و خوشه بندی روستاها از نرم افزار GIS استفاده گردید. نتایج نشان می دهد روستاهای هودر، جوخواه، ازمیغان، کریت، دست گران، نای بند، اسفندیار، زنوغان، رباط خان، حلوان، دهنو و عرب آباد دارای پتانسیل قوی برای جذب گردشگری و ایجاد خوشه های گردشگری است و روستاهای خروعلیا، مرغوب، پیکوه، ملوند، حسن آباد، کردآباد، نصرت آباد، پیرحاجات، چیروک، سرند، ماودر نیز از پتانسیل کمتری برای جذب گردشگر برخوردار است. به عبارتی، تفاوت فضایی در سطوح توان جذب گردشگری بین روستاهای شهرستان طبس مشهود است که نیازمند برنامه ریزی یکپارچه توسعه با رویکرد آمایش فضایی است.
۲.

واکاوی جایگاه عقلانیت در سند راهبردی توسعه گردشگری کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی گردشگری عقلانیت برنامه راهبردی تحلیل مضمون توسعه گردشگری در ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۳۰
یکی از موضوعات تأثیرگذار بر موفقیت یا ناکامی برنامه های توسعه گردشگری، نوع عقلانیت حاکم بر نظام برنامه ریزی کشور در هر دوره زمانی و نظریه برنامه ریزی متناظر با آن می باشد. این مقاله باهدف واکاوی عقلانیت در برنامه ریزی به عنوان یک چارچوب شناخت شناسانه در سند راهبردی توسعه گردشگری کشور تدوین گردید. چارچوب مفهومی عقلانیت در این تحقیق، مبتنی بر مدل عقلانیت از دیدگاه الکساندر (2000) و رویکردهای جدید برنامه ریزی گردشگری است. پارادایم فلسفی این تحقیق مبتنی بر معرفت شناسی تفسیری و روش شناسی آن بر پایه پژوهش های کیفی هست. برای گردآوری و تحلیل داده ها در این تحقیق از مطالعات آرشیوی و روش تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش برای تحلیل مضمون مشتمل بر متون کیفی سند راهبردی توسعه گردشگری کشور می باشد. یافته های این پژوهش نشان می دهد عقلانیت هماهنگ ساز برای اولین بار در سند راهبردی توسعه گردشگری ایران (مصوب 1399) موردتوجه قرارگرفته است. در این تحقیق مؤلفه های عقلانیت شناسایی شد و سهم هر یک از انواع عقلانیت با تحلیل 85 مضمون و ترسیم شبکه مضامین در سند راهبردی مشخص گردید.
۳.

تحلیل مضامین عقلانیت در سند چشم انداز توسعه میراث فرهنگی و گردشگری کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سند چشم انداز توسعه گردشگری عقلانیت نظریه های برنامه ریزی تحلیل مضمون گردشگری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۴۶
این پژوهش با هدف شناسایی عقلانیت حاکم بر سند چشم انداز گردشگری ایران صورت گرفته است. برنامه ریزی گردشگری به دلیل تحولات حوزه پارادایم های فلسفی و جامعه شناختی در دهه های اخیر، تغییرات قابل توجهی را تجربه نموده است. پژوهش حاضر مبتنی بر معرفت شناسی تفسیری می باشد و به لحاظ روش شناسی در زمره پژوهش های کیفی قرار می گیرد. برای گردآوری و تحلیل داده های تحقیق از مطالعات آرشیوی و روش تحلیل مضمون با هدف اکتشافی استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق، عقلانیت ابزاری با 48 مضمون از میان 71 مضمون شناسایی شده و نظریه متناظر با آن یعنی برنامه ریزی خردگرا بر سند چشم انداز گردشگری حاکم بوده است. همچنین شاهد سهم ناچیز مضامین سایر انواع عقلانیت در میان مضامین احصاء شده می باشیم. با مقایسه سهم هر یک از انواع عقلانیت آشکار گردید که عقلانیت هماهنگ ساز در سند یاد شده مغفول مانده است.
۴.

تبیین الگوهای فکری تحول فضایی گردشگری در مقصدهای میان راهی (مورد مطالعه: شهرستان خلخال)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مقصد میان راهی تحول فضایی گردشگری شهرستان خلخال الگوی فکری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۲۰
مقدمه: مقصدهای گردشگری میان راهی، به عنوان یکی از انواع مقصدهای گردشگری، محسوب می شوند که به دلیل موقعیت ارتباطی بین مقصدها، در شبکه روابط فضایی و اصول مهندسی جغرافیایی فضا، حائز اهمیت می باشند. اما این مقصدها سهم اندکی از منافع گردشگری برخوردارند. یکی از راهبردهای حل این چالش، تحول در موقعیت فضایی مقصد و تبدیل آن به یک مقصد کانونی است. شهرستان خلخال در استان اردبیل، از مقصدهای میان راهی است که پل ارتباطی مقصدهای شمال و شمال غرب نیز محسوب می شود.هدف: یکی از چالش های مهم در ارتباط با تحول فضایی موقعیت یک مقصد، وجود دیدگاه ها و الگوهای فکری متعدد است. تحلیل این الگوها، بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تبیین الگوهای فکری تحول فضایی گردشگری مقصد میان راهی و ارائه مدل فکری تحول گردشگری است.روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی به شمار می رود و از نظر نوع داده ها نیز یک روش ترکیبی کمی – کیفی است. داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و از 20 کارشناس و خبره حوزه گردشگری خلخال شامل کارآفرینان، مدیران و پژوهشگران و بخشی از گردشگران، گرداوری و سپس از طریق مدل تحلیلی کیو، تجزیه و تحلیل شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو اصلی این پژوهش، شهرستان خلخال در استان اردبیل به عنوان مقصد گردشگری میان راهی است و مجموعه شهرها و روستاهای این شهرستان به همراه فضاهای طبیعی و جاذبه های گردشگری مرتبط را در بر می گیرد.یافته ها و بحث:  بر اساس نتایج حاصل شده، تعداد 9 الگوی فکری، شناسایی شد که دارای مقدار ویژه بالاتر از 1 می باشند. این الگوها در مجموع 87 درصد از موضوع تحول فضایی گردشگری خلخال را پوشش می دهند. فاصله و اهمیت الگوهای فکری، اختلاف زیادی باهم ندارد و نزدیک هستند.نتیجه گیری: مدل نهایی الگوی فکری تحول با تاکید بر برنامه های جایگزین، ارائه شد که مولفه های اصلی آن شامل برندسازی، تربیت نیروهای خلاق، تمرکز بر حوزه نفوذ، ارتباط گردشگران و بازاریابان، توسعه زیرساخت، توجه بر سنتها و تغییر قواعد، مسیرهای گردشگری، گردشگری بوم گردی و شهری، تلفیق نیروهای بومی و غیربومی و توجه بر دیدگاه موقعیت فعلی و آتی میان راهی و کانونی است.
۵.

تبیین فضایی خوشه های گردشگری با تاکید بر کسب و کارهای کوچک روستایی در ناحیه طبس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روستایی شهرستان طبس گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۴۶
خوشه های گردشگری به مجموعه ای از واحدهای کسب و کار گردشگری اطلاق می شود که در یک منطقه جغرافیایی متمرکز شده و دارای روابط همکاری تخصصی هستند. بسیاری از کشورها با به کارگیری راهبرد خوشه بندی سعی در غلبه بر مسائل و مشکلات موجود کسب و کارهای گردشگری دارند. هدف از انجام پژوهش، تبیین فضایی خوشه های گردشگری در روستاهای دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان طبس است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و رویکرد غالب آن پیمایشی است و برای گردآوردی داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل ۳۶ روستای دارای پتانسیل گردشگری شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی است برای تعیین حجم نمونه در این پژوهش از فرمول اصلاح شده کوکران استفاده شده است. بر این اساس از ۳۶۷۵ خانوار روستایی در شهرستان طبس ۳۴۸ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شده اند. جهت خوشه بندی روستاها نظرات ۳۰ نفر از متخصصان (کارکنان میراث فرهنگی، بخشداری و فرمانداری و...) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از مدل آراس و برای نمایش نتایج و خوشه بندی روستاها از نرم افزار GIS استفاده گردید. نتایج تحقیق حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین ورود گردشگران و ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. نتایج حاصل از آزمون t با سطح اطمینان ۹۵ درصد، سطح اکثر شاخص ها در میان روستاییان از سطح متوسط بالاتر است. همچنین با نتایج حاصل از تکنیک آراس و گاتمن نشان می دهد که روستاهای هودر، جوخواه، ازمیغان، کریت، دستگران، نای بند، اسفندیار، زنوغان، رباط خان، حلوان، دهنو و عرب آباد دارای پتانسیل قوی برای جذب گردشگری و ایجاد خوشه های گردشگری هستند و روستاهای خروعلیا، مرغوب، پیکوه، ملوند،حسن آباد، کردآباد، نصرت آباد، پیرحاجات، چیروک، سرند، ماودر دارای پتانسیل کمتری برای جذب گردشگر هستند. 
۶.

مدلی برای مدیریت ریسک در صنعت هتلداری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت ریسک ریسک درونی ریسک بیرونی صنعت هتلداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
صنعت گردشگری نیروی محرکه توسعه اقتصادی محسوب شده ولی در عین حال بسیار حساس و آسیب پذیر است .هدف از پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای مدیریت ریسک در صنعت هتلداری ایران است، روش تحقیق آمیخته اکتشافی می باشد. جامعه آماری در بخش کیفی خبرگان دانشگاهی و صنعت گردشگری بوده است و در بخش کمی، کارکنان هتل های چهار و پنج ستاره شهرهای تهران، یزد، اصفهان و شیراز در تابستان 1400 بوده، در بخش کیفی روش هدفمند و گلوله برفی انجام شده و با 12 خبره، مصاحبه عمیق انجام شده است. در بخش کمی، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند . بر اساس یافته های بخش کیفی تحقیق مدل مدیریت ریسک گردشگری در صنعت هتلداری ایران طراحی و تدوین شد که با توجه به نتایج حاصل از مطالعات کمی تحقیق، تمامی مولفه ها و شاخص های آن مورد تایید قرار گرفته است.
۷.

ارائه مدل توسعه مکمل گرای گردشگری با رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه مکمل گرا گردشگری همکاری برنامه ریزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۳
این مطالعه با هدف ارائه مدلی برای توسعه مکمل گرای گردشگری انجام گرفته و شامل دو بخش کیفی و کمی است. بخش کیفی با روش فراترکیب، یافته های پژوهش های مرتبط ترکیب و الگوی تحقیق طراحی شد. بر این اساس تعداد 316 پژوهش حوزه مکمل گرایی ارزیابی و 51 پژوهش انتخاب شد و با تحلیل آنها، ابعاد و کدهای مربوطه استخراج گردید. بخش کمی با استفاده از روش توصیفی به بررسی مطلوبیت مدل، تعیین اهمیت ابعاد با کمک آزمون فریدمن و بررسی ساختاری مدل تحقیق با روش معادلات ساختاری انجام گرفت. جامعه بخش کمی، خبرگان و مطلعین حوزه مدیریت و گردشگری بود که 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. نتایج با استفاده از فراترکیب نشان داد که ابعاد توسعه مکمل گرای گردشگری شامل مکمل گرایی سیاستی، مکمل گرایی همکارانه، مکمل گرایی نهادی، مکمل گرایی فرهنگی و ارزشی، مکمل گرایی پویا، مکمل گرایی فنی می باشد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که مدل از نظر شاخص های هفت گانه، کیفیت لازم را دارد. براساس آزمون فریدمن، مکملگرایی همکارانه و سیاستی دارای بالاترین اهمیت و مکمل گرایی فنی و پویا دارای پایین ترین اهمیت می باشند. در نهایت، بررسی ساختاری مدل تحقیق نشان داد که کلیه ابعاد اصلی و فرعی دارای ضرایب معناداری بیش از 96/1 بوده و در سطح اطمینان 99 درصد مورد تایید می باشد.
۸.

عوامل مؤثر در مدیریت امنیت در اقامتگاه های بوم گردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقامتگاه بوم گردی امنیت ایمنی توسعه پایدار رضایت گردشگر عوامل مدیریتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۰
امنیت در همه اعصار ضرورتی اساسی در زندگی بشر بوده است. گردشگری و امنیت دو مقوله با تأثیرات متفاوت و متقابل اند. هیچ صنعتی همچون گردشگری به امنیت وابسته نیست؛ زیرا گردشگران هنگام انتخاب مقصد و اقامتگاه، عوامل امنیتی را در اولویت قرار می دهند. ازاین رو مدیریت مقصدها و اقامتگاه های بوم گردی برای دستیابی به امنیت پایدار با چالش های گوناگونی روبه رویند. این مقاله کاربردی ، به منظور شناسایی عوامل مؤثر در مدیریت امنیت مقصدها و اقامتگاه های بوم گردی و نیز معرفی چارچوب این عوامل طراحی و به روش پژوهش کیفی اجرا شد. برای کسب اطلاعات لازم، از دانش و تجربیات مدیران و چالش های میهمانان اقامتگاه های بوم گردی به روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد و تا حصول اطمینان از اشباع نظری ادامه یافت. گردآوری داده ها ازطریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با چهارده تن از خبرگان و تحلیل گفت وگوها به روش تحلیل مضمون با کمک از نرم افزار مکس کیودی ای انجام شد و برای کسب اعتبار به تأیید رسید. از تحلیل مصاحبه ها، 342 مفهوم استخراج شد و طی مراحل کدگذاری، چارچوبی شش گانه از عوامل مؤثر در مدیریت امنیت اقامتگاه های بوم گردی شامل سازمان، افراد، فنّاوری، محیط زیست، تجربه ها و زمان حاصل شد. مدیران مقصدها و اقامتگاه های بوم گردی پایدار برای جلب رضایت میهمانان، به تأمین امنیت و ایمنی از طریق برنامه ریزی، اجرا، بازرسی و تحلیل مداوم این عوامل شش گانه در بازه های زمانی نیازمندند تا ضمن برقراری آرامش و آسایش برای ذی نفعان، منافع اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و بهره مندی از جاذبه های طبیعی و انسان ساخت را برای همگان فراهم سازند.
۹.

توسعه مکمل گرای گردشگری: رویکردی نوین در توسعه منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه مکمل گرای گردشگری منطقه گرایی توسعه منطقه ای مقصدهای گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۴۵
این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های توسعه مکمل گرای گردشگری و بررسی نقش آن در توسعه منطقه ای انجام گرفته است. برای این منظور، روش پژوهش، آمیخته اکتشافی و دارای دو مرحله متوالی کیفی و سپس کمی است. روش تحقیق این مطالعه به گونه ای است که ابتدا در بخش کیفی از روش فراترکیب و تحلیل مضمون استفاده شد و الگوی تحقیق براساس آن طراحی گردید و سپس در بخش کمی با استفاده روش معادلات ساختاری به بررسی ساختاری مدل تحقیق، تعیین روایی و پایایی و ارتباط بین سازه ها پرداخته شد. جامعه آماری تحقیق شامل مطالعات داخلی و خارجی مرتبط با موضوع تحقیق با تعداد نمونه 59 مطالعه و خبرگان دانشگاهی، اجرایی و مدیران کسب و کارهای گردشگری با تعداد نمونه 18 نفر در بخش کیفی و 110 نفر در بخش کمی می باشد. براساس نتایج تحقیق، براساس رویکرد کیفی، دو مفهوم فراگیر شامل دستاوردهای توسعه منطقه ای و توسعه مکمل گرای گردشگری با ابعاد مکمل گرایی سیاستی، مکمل گرایی همکارانه، مکمل گرایی فرهنگی، مکمل گرایی پویا، مکمل گرایی فنی و مکمل گرایی سایت های گردشگری شناسایی شد. همچنین نتایج حاصل از معادلات ساختاری و با تاکید بر استان اردبیل به عنوان منطقه مورد مطالعه، نشان داد که توسعه مکمل گرای گردشگری با ضریب مسیر 406/0 و معناداری 893/4 تاثیر مثبت و معناداری بر دستاوردهای توسعه منطقه ای در استان اردبیل دارد. نتایج این تحقیق می تواند به توسعه ادبیات تحقیق در حوزه مکمل گرایی در گردشگری و نیز بکارگیری گردشگری در دستیابی به دستاوردهای توسعه منطقه ای کمک کند.
۱۰.

بنیان های فلسفی تقویت پایداری در گردشگری انبوه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایداری گردشگری انبوه گردشگری جایگزین گردشگری انبوه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۰۲
حاکمیت منطق صفر و یکی دربرابر گردشگری انبوه و جایگزین، به نفی کامل یکی و تأیید کامل و شتابزده دیگری انجامیده است. این نوع نگرش در عمل دو روی سکه ساده انگاری در تبیین و تجویز الگوی توسعه پایدار گردشگری را تشکیل می دهد. تلاش برای معرفی جلوه های پایداری در گردشگری انبوه در این پژوهش، به نوعی دیدن نیمه پر لیوان است تا به جای مهر بطلان زدن بر آن، با رویکردی واقع گرایانه جنبه های پایداری در گردشگری انبوه شکل و ترویج پیدا کند. پژوهش با رویکرد فراترکیب، روش تحلیل مضمون و با هدف شناسایی بنیان های فلسفی در دو بخش چیستی و چرایی تقویت پایداری در گردشگری انبوه تدوین شد. در این پژوهش، 704 کد، 79 مضمون پایه و 37 مضمون سازمان دهنده ذیل 8 مضمون فراگیر احصا و دسته بندی شدند. در ارتباط با چیستی گردشگری انبوه پایدار، پنج مضمون فراگیر انتزاع شدند که عبارت اند از: ۱. پایداری به منزله یک پیوستار؛ ۲. پایداری به منزله مفهومی فراگیر؛ ۳. ریشه های تئوریک شکل گیری گردشگری انبوه پایدار؛ ۴. ترجیح ندادن الگوی توسعه بزرگ یا کوچک مقیاس گردشگری؛ ۵. همگرایی یا واگرایی گردشگری انبوه با جایگزین. درباره چرایی گردشگری انبوه پایدار، سه مضمون فراگیر احصا شدند که عبارت اند از: ۱) رشد فزاینده گردشگری هم زمان از دو بعد عرضه و تقاضا؛ ۲) دلایل توجه و تأمل مجدد به گردشگری انبوه؛ ۳) محدودیت های الگوی گردشگری جایگزین. انتظار می رود تبیین بن مایه های پایداری در گردشگری انبوه نگرش محققان و برنامه ریزان کشور را به رابطه پایداری با گردشگری انبوه تغییر دهد و ظرفیت های پنهان آن را برای توسعه پایدار آشکار سازد.
۱۱.

الگوی مدیریت ازدحام گردشگران در مقصدهای ساحلی مازندران مبتنی بر گردشگری هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ازدحام گردشگری گردشگری هوشمند مدیریت مقصد توسعه پایدار گردشگری تقاضای گردشگری مقصد ساحلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۷
ازدحام گردشگری یک پدیده در حال رشد در صنعت گردشگری است که تنش های بین جامعه محلی و گردشگران را در مقصدهای گردشگری شهری و روستایی ایجاد می کند. مقصدهای ساحلی به عنوان یکی از مقصدهایی که اغلب با پدیده ازدحام گردشگری مواجه هستند، به مدیریت و برنامه ریزی یکپارچه و پویا برای حفظ و توسعه آن نیاز دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد و مؤلفه های ازدحام گردشگری با رویکرد گردشگری هوشمند در راستای رسیدن به یک الگوی مدیریتی برای مقصدهای گردشگری انجام گرفته است. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی و به لحاظ روش شناسی در زمره پژوهش آمیخته کیفی و کمی قرار دارد. برای گردآوری داده های کیفی از دو ابزار مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. در بخش کیفی 21 نفر با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و در بخش کمی با استفاده از ابزار پرسشنامه 271 نفر از مسئولان و فعالان گردشگری (مشرف به موضوع) در پژوهش مشارکت کردند. داده های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش تحلیل مضمون، تحلیل شد و درنهایت 193 کد باز، 18 کد محوری و 3 کد انتخابی استخراج شد. نتایج نشان می دهد، مدیریت ازدحام گردشگری شامل سه بعد عرضه، تقاضا و ساختاری/مدیریتی است که هریک از این ابعاد دارای شش شاخص هستند. همچنین با استفاده از ماتریس اهمیت-عملکرد، حوزه های پراهمیت برای بهبود فعالیت های مدیریتی مشخص شدند. از نظر اثرات کل، بعد مدیریتی/ساختاری ازبیشترین اهمیت (0.57b=) و تقاضای گردشکری بالاترین عملکرد (64.61c=) را دارند. طبق یافته ها، برای مدیریت ازدحام گردشگری بعد عوامل مدیریتی و ساختاری و سازه های دولت و حاکمیت هوشمند (0.25b=)، ظرفیت تحمل محیطی و روان شناختی بومیان (0.34b=) و فصلی بودن گردشگری (0.39b=) ذیل ابعاد سه گانه، در اولویت بهبود عملکرد قرار دارد.  
۱۲.

چهارچوبی برای سطح بندی متغیرهای حکمروایی خوب در توسعه پایدار مقصدهای گردشگری؛ نمونه پژوهش: شهرستان میبد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری توسعه پایدار حکمروایی خوب مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۴۵
طرح مسئله: یکی از راههای تحقق توسعه پایدار، پیاده سازی حکمروایی خوب است. این مفهوم به ویژه در کشورهای در حال توسعه و در استقرار و نهادینه سازی جامعه مدنی جایگاه ویژه ای دارد. توسعه گردشگری به طور مستقیم با گروههای مختلف اجتماعی در ارتباط است. از آنجا که این گروهها از منافع متفاوت و در بعضی مواقع متضادی برخوردارند، تحقق حکمروایی خوب در گردشگری برای دستیابی به توسعه پایدار اهمیت دوچندانی دارد.هدف: هدف این پژوهش، ارائه چهارچوبی جامع برای سطح بندی و درک اثرپذیربودن یا اثرگذاربودن هریک از متغیرهای حکمروایی خوب در تحقق توسعه پایدار گردشگری در شهرستان میبد است.روش پژوهش: نخست با مرور جامع پیشینه پژوهش و نظرخواهی از خبرگان، متغیرهای حکمروایی خوب شناسایی، و در ادامه، این متغیرها با بهره گیری از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، سطح بندی و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آنها مشخص می شود. درنهایت قدرت نفوذ و وابستگی هریک از متغیرها بررسی می شود. جامعه آماری این پژوهش را خبرگان دانشگاهی و متخصصان فعال در صنعت گردشگری شهرستان میبد تشکیل می دهند.نتایج: با توجه به یافته های پژوهش، متغیرهای «پاسخگویی، اجماع محوری (شکل گیری وفاق عمومی) و اثربخشی و کارایی» در سطح اول، متغیرهای «مشارکت، مسئولیت پذیری و حاکمیت قانون (قانونمندی)» در سطح دوم و متغیرهای «حقوق مساوی (عدالت) و شفافیت» در سطح سوم مدل طراحی شده قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد «شفافیت» و «حقوق مساوی»، مؤثرترین متغیرها هستند که باید در مرکز توجه جدی مدیران قرار گیرند. این نتایج به سیاست گذاران کمک می کند برای به کارگیری مفهوم حکمروایی خوب به منظور دستیابی به توسعه پایدار گردشگری، مسیر مناسب تری را برگزینند.نوآوری: نوآوری پژوهش حاضر، طراحی مدلی یکپارچه برای سطح بندی متغیرهای حکمروایی خوب در توسعه پایدار گردشگری و تعیین اثرپذیربودن یا اثرگذاربودن این متغیرهاست.
۱۳.

تحلیل کیفی عوامل موثر بر توسعه گردشگری عشایری (مورد مطالعه: عشایر شاهسون)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معیشت عشایری گردشگری عشایری عشایر شاهسون تحلیل کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۰
معیشت عشایری امروزه با چالش های جدی همراه شده است. سیاست گذاری های غلط در رابطه با جامعه عشایری، باعث شده است، تعداد جمعیت عشایر کوچنده نسبت به گذشته کمتر شده و عشایر به یکجانشینی سوق داده می شوند. این در حالی است که جامعه عشایری ایران از پتانسیل های بالایی برای جذب گردشگر برخوردار است که عواید حاصله از آن می تواند بعنوان یک گزینه معیشتی مکمل برای عشایر مطرح باشد. استفاده از قابلیت های گردشگری، نیازمند سیاست گذاری و شناخت عوامل تاثیرگذار بر توسعه گردشگری عشایری است. بر این اساس، هدف این پژوهش شناسایی عوامل تاثیرگذار بر توسعه گردشگری عشایری بعنوان مکمل معیشت عشایری است. این تحقیق از نوع پژوهش های کیفی بوده و با استفاده از تحلیل محتوای مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان انجام یافته است. از تحلیل تماتیک برای استخراج مفاهیم پنهان مرتبط با عوامل تاثیرگذار بر گردشگری عشایری استفاده و در قالب دو دسته عوامل ایجابی و سلبی طبقه بندی شدند. عوامل ایجابی که دارای تاثیر مثبت بر توسعه گردشگری عشایری است شامل: سرمایه اجتماعی، کنشگری دولت، توان محیطی، سرمایه فرهنگی و نمادین، توان اقتصادی، امکانات و زیرساخت ها و توانمندسازی جامعه عشایری است. همچنین عوامل سلبی توسعه گردشگری عشایری شامل موانع فرهنگی، موانع اجتماعی، موانع زیست محیطی، موانع شناختی-دانشی و بی توجهی به عشایر بود.
۱۴.

دستورگذاری مسائل گردشگری در فرایند خط مشی گذاری عمومی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دستور کار خط مشی عمومی دستورگذاری مسائل حوزه ی گردشگری تحلیل محتوا ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۰۱
دستورگذاری مسائل گردشگری در فرایند خط مشی عمومی، جزء لازم در تدوین خط مشی های گردشگری و به تبع آن توسعه ی این حوزه در کشور است. مقاله ی حاضر با تأکید بر شکاف پژوهشی موجود در مطالعه ی این مرحله ، بررسی دستورگذاری انواع مختلف مسائل گردشگری را برای بازه ی 1392 – 1398 هدف قرار داده است. دراین مطالعه ی کیفی، کلیه ی اسناد نمایشگر دستورکار خط مشی در گروه های قانون گذاری، قوه ی مجریه و بودجه برای بازه فوق به عنوان جامعه هدف تعریف و با کمک مطالعه ی آرشیوی کلیه ی اسناد مرتبط با گردشگری احصاء شده اند. نتیجه ی تحلیل محتوای کیفی اسناد به عنوان روش اصلی تحلیل، از ضعف در دستورگذاری متوازن مسائل گردشگری حکایت دارد. دراین میان، مسائل مرتبط با مدیریت و سازماندهی، توسعه ی محصول و قوانین و مقررات گردشگری بیشترین مسائل انتقالی از حوزه ی گردشگری به دستورکار خط مشی هستند. در حالیکه مسائل مرتبط با بازاریابی و مدیریت اطلاع رسانی گردشگری با کمترین سهم از مسائل انتقالی، به عنوان اولویت های دستورگذاری شناسایی شدند.
۱۵.

الگوی عوامل محیطی توسعه گردشگری دسترس پذیر برای افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی (مورد مطالعه: شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری دسترس پذیر عوامل محیطی محیط خرد محیط کلان افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۲۸۵
افراد دارای معلولیت، برای شرکت در فعالیت های گردشگری به عنوان حقی فرهنگی و فرصتی جهت ادغام آنان در جامعه، با مشکلات عدیده ای از سوی محیط روبرو هستند که این مشکلات بر تمایل آنها برای مشارکت در فعالیت های گردشگری تأثیر گذارند. از این رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است محدودیت ها و موانع محیطی (محیط خرد و کلان) پیش روی این افراد جهت شرکت در فعالیت های گردشگری شناسایی شده و وضعیت این عوامل بررسی گردد. پژوهش به روش ترکیبی در دو مرحله ی کیفی (شناسایی مؤلفه ها و عوامل محیطی توسعه گردشگری دسترس پذیر برای افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با خبرگان علمی و اجرایی) و کمی (طراحی پرسشنامه توسط محققین بر اساس شاخص های بدست آمده از مرحله کیفی و توزیع در بین 150 گردشگر دارای معلولیت در شهر تهران) انجام گرفته است. با انجام کدگذاری های باز و محوری با استفاده از نرم افزار Maxqda، تحلیل محتوای مصاحبه های مرحله اول انجام شد و 2 مقوله اصلی، 12 مفهوم اصلی و 45 مفهوم فرعی شناسایی گردید. مرحله کمی با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار SmartPLS3 صورت پذیرفت. در نهایت، عوامل: برنامه ریزی و خط مشی گذاری، مناسب سازی اماکن بخش گردشگری، حمل و نقل، محصولات و خدمات گردشگری، منابع انسانی، اطلاعات و فناوری و تجهیزات، به عنوان عوامل محیط خرد (صنعت گردشگری) و عوامل: برنامه ریزی و سیاستگذاری، عوامل اقتصادی، کالبدی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان عوامل محیط کلان توسعه گردشگری دسترس پذیر برای افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی شناخته شد.
۱۶.

طراحی الگوی مدیریت توسعه گردشگری عشایری با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری – تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه عشایری گردشگری عشایری مدل سازی ساختاری تفسیری عشایر شاهسون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۹۳
مناطق عشایرنشین شاهسون با جذابیت های فرهنگی و طبیعی منحصر به فرد بعنوان یکی از مهمترین گزینه های توسعه اکوتوریسم در شمالغرب ایران مطرح است. با این وجود چارچوب و عوامل توسعه گردشگری عشایری در مطالعات پیشین کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. بر این اساس مطالعه حاضر با بهره گیری از رویکرد مدلسازی ساختاری-تفسیری، ارائه الگوی توسعه گردشگری عشایری را هدف قرار داده است. بدین منظور داده های مورد نیاز با رویکرد تحقیق کیفی– کمی جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. ابتدا با استفاده از نمونه گیری قضاوتی و از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 19 نفر از خبرگان گردشگری شامل اساتید دانشگاه، کارشناسان گردشگری و عشایری، ابعاد و عوامل تاثیر گذار بر توسعه گردشگری عشایری شناسایی و دسته بندی گردید. در مرحله بعد با استفاده از مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) روابط بین ابعاد تعیین و بصورت یکپارچه مورد تحلیل قرار گرفته و استفاده از تحلیل MICMAC متغیر مستقل، وابسته، تاثیرگذار و دو وجهی کلیدی در توسعه گردشگری عشایری شناسایی شدند. نتایج نشان داد که توانمندسازی جامعه عشایری با قرار گرفتن در ربع اول ماتریس به عنوان کلیدی ترین متغیر دو وجهی، یکی از مهمترین پیشران های توسعه گردشگری عشایری به شمار رفته و تقویت و توسعه آن باید در اولویت سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه گردشگری عشایری قرار گیرد. از طرف دیگر سرمایه های اجتماعی، کنشگری دولت، عوامل ساختاری-نهادی با قرار گرفتن در ربع دوم ماتریس از جمله متغیرهای استراتژیک تاثیرگذار بر توسعه گردشگری عشایری شناسایی شدند.
۱۷.

توسعه ی الگوی مدیریت بحران در صنعت گردشگری، مورد مطالعه: بحران همه گیری ویروس کووید-19(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت بحران کووید - 19 مدیریت بحران گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۰
بحران اخیر یعنی شیوع ویروس کووید-19 کلیه مقاصد گردشگری جهان از جمله ایران را به شدت تحت تاثیر پیامدهای خود قرار داد و بار دیگر ضرورت اتخاذ مدیریت بحران در صنعت گردشگری را آشکار نمود. از این رو پژوهش حاضر به دنبال توسعه و تبیین الگوی سه مرحله ای مورفی (پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران) در جهت مدیریت بحران در صنعت گردشگری ایران بوده است. بر این اساس این پژوهش با بکارگیری رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا (تم) و استفاده از نظرات و دیدگاه های 24 خبره در حوزه های مختلف گردشگری انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش توسعه الگویی راهبردی است که مدیریت بحران گردشگری را در سه مرحله بر اساس اهداف، راهبردها و حوزه های کلان اقدامات مشخص، تبیین می کند. بر اساس یافته های این پژوهش اهداف و راهبردهای مناسب در سه مرحله این پژوهش به ترتیب: مرحله پیش از بحران، هدف پیشگیری و راهبرد های آن آمادگی و توانمندسازی؛ مرحله حین بحران، هدف مدیریت اثرات و راهبردهای آن راهبردهای کنشی/واکنشی و کاهش خسارات؛ و مرحله پس از بحران نیز، هدف احیا و ارتقا و راهبردهای مناسب آن نیز بازنگری بازاریابی، مدیریت مالی/کارایی عملیات و تاب آوری کسب و کار می باشد.
۱۸.

رقابت پذیری مقصدهای گردشگری فراتحلیل کیفی پژوهش ها با استفاده از شاخص سه گانه بلیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رقابت پذیری مقصدهای گردشگری فراتحلیل کیفی شاخص بلیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۲۲۱
رقابت پذیری مقصدهای گردشگری اگرچه به خوبی در ادبیات و مبانی نظری مطالعات گردشگری جا افتاده است، اما پر از ناسازگاری ها و تناقض ها در مفهوم، سنجش و مشروعیت آن به عنوان یک موضوع پژوهشی است. بر این اساس، هدف این پژوهش، ارائه یک دیدگاه کل نگر و سیستماتیک به مطالعات حوزه رقابت پذیری مقصدهای گردشگری و تحلیل تحقیقات پیشین در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری بوده است. به منظور ایجاد فهم و ادراک عمیق از ویژگی ها، عوامل و چگونگی سنجش و بهبود رقابت پذیری مقصدهای گردشگری، از روش فراتحلیل کیفی برای گردآوری و تجزیه و تحلیل پژوهش های پیشین و از شاخص سه گانه بلیکی برای تحلیل این پژوهش ها در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در دو دهه اخیر، توجه بسیاری به پژوهش های حوزه رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شده است و محققان، برای غلبه بر پیچیدگی های این حوزه از مطالعات گردشگری، به روش های تلفیقی و تکمیل مدل های قبلی با یافته های جدید روی آورده اند. دیگر نتایج این تحقیق که آن را نسبت به تحقیقات دیگر متمایز می کند، نشان می دهد که در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری، 61 درصد تحقیقات پس از پاسخ به سوال چیستی، به مبحث چرایی پرداخته اند. همچنین تعداد اندکی از پژوهش های مربوط به رقابت پذیری مقصدهای گردشگری (15 درصد) با گذر از دو سطح چیستی و چرایی، سعی کرده اند تا الگویی جدید برای چگونگی سنجش رقابت پذیری مقصدهای گردشگری ارائه دهند. یافته نهایی این تحقیق، ارائه چارچوبی مفهومی است که در آن نحوه تعامل عوامل و متغیرهای رقابت پذیری مقصدهای گردشگری با دیدگاه سیستمی و کل نگر مشخص شده است.
۱۹.

چارچوب مفهومی هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری با رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری هوشمندی مقصدهای شهری فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۱۶۷
توسعه سریع فناوری در گردشگری و ظهور گردشگری هوشمند، توجه مدیران و سیاستگذاران مقصدها را به فرصت هایی که از تطبیق راهبرد هوشمندی در سطح مقصدهای گردشگری ایجاد می گردد، جلب نموده است. بر این اساس، گونه شناسی جدیدی برای مقصدها پدیدار شده که به آن عنوان مقصد هوشمند گردشگری اطلاق می شود. این پژوهش در پی ارائه چارچوب مفهومی است که در آن مولفه ها و عوامل هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری شناسایی و تبیین شده باشد. بدین منظور و برای ایجاد فهم و ادراک عمیق از ویژگی ها، عوامل و چگونگی پیاده سازی هوشمندی در مقصدهای گردشگری شهری، رویکرد کیفی و تفسیری اتخاذ و از روش فراترکیب برای گردآوری و تلفیق پژوهش های پیشین استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که مفاهیم موجود در زمینه هوشمندی مقصدهای گردشگری را می توان در سه مقوله عوامل کلان، عوامل خرد یا سیستمی و وجوه مشخصه هوشمندی دسته بندی کرد. دیگر نتایج این تحقیق که آن را نسبت به تحقیقات دیگر متمایز می کند، شناسایی سه ویژگی اصلی در ارائه چهارچوب هوشمندی مقصدهای گردشگری است. این سه ویژگی شامل درنظرگرفتن مولفه های هوشمندی در قالب سیستم گردشگری، توجه به بعد شهر بودن مقصدهای گردشگری شهری که علاوه بر ارائه خدمات به گردشگران، محل زندگی ساکنان نیز هست و در نهایت مدنظر قرار دادن وجوه مشخصه هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری در دو وجه اثربخشی، پایداری، برابری و قابلیت زیست پذیری بیشتر در شهرها، و ابزارمند بودن، به هم پیوسته بودن و هوشمندتر بودن این مقصدها با توجه به کاربرد بنیان فناوری در بهبود عملکرد تمامی ذینفعان مقصدهای گردشگری شهری است.
۲۰.

مصورسازی شبکه همکاری های علمی در پژوهش های ژئوتوریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ژئوتوریسم مطالعات علم سنجی شبکه همکاری های علمی پژوهشگران ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۸۵
واژه ژئوتوریسم از جمله مفاهیم جدیدی است که مورد توجه جامعه دانشگاهی قرار گرفته است. رشد فزاینده مقالات منتشر شده در این زمینه، بررسی جامع و نظام مند آنرا ضروری می نماید. یافته های این تحقیق علاوه بر کمک به درک بهتر ادبیات تخصصی ژئوتوریسم می تواند به شناسایی شکاف های پژوهشی موجود کمک نماید و راهگشای مسیرهای آتی مطالعاتی باشد. برای این منظور از روش های مطالعات علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی برای تحلیل مقاله های انگلیسی منتشره شده در حوزه ژئوتوریسم بهره گرفته شد. پس از جستجوی واژه های مرتبط در سه بخش عنوان، و کلید واژه های مقالات، داده ها با استفاده از شاخص های کلان و خرد در محیط نرم افزارهای VOSviewer, UCINET, NETDRAW تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا، ایتالیا و آلمان در شبکه پژوهشی این حوزه نقش برجسته ای دارند. ضمن معرفی نویسندگانی که از درجه ی مرکزیت نسبتا بالایی برخوردار بوده اند، مشخص شد که بیشترین تاکید در این مقاله ها روی مقوله ها و مضامینی مانند conservation, evolution, management, diversity, ecotourism بوده است. علاوه بر این وضعیت هم واژگانی و هم نویسندگی مقاله هایی که توسط محققان ایرانی به زبان انگلیسی منتشر شده بود نیز در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفتند. واژگان کلیدی: ژئوتوریسم، مطالعات علم سنجی، شبکه همکاری های علمی.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان