Journal of Information Technology Management (مدیریت فناوری اطلاعات)

توسعه ی فنون متعدد نمونه سازی سریع با طیف گسترده ای از قابلیت ها، ابعاد و کاربردها، انتخاب فنِّ مناسب را برای مراکز علمی مهندسی و سازمان های تولیدی در جهت انطباق با این فناوری نوین دشوار کرده است. این پژوهش یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای رتبه بندی و انتخاب فن مناسب نمونه سازی سریع، ارائه می کند و طی سه مرحله انجام شده است: شناخت، طراحی و توسعه، پیاده سازی و آزمایش. سیستم پشتیبانی تصمیم گیری حاصل، شامل سه زیرسیستم مدیریت داده، مدیریت مدل و واسط کاربری است. داده های 51 فن آر. پی، به همراه تمام معیارهای انتخاب، در یک پایگاه داده، رابطه ای ایجاد کرده و از طریق سیستم مدیریت پایگاه داده با آر.پی.دی.اس.اس. یکپارچه شده اند. زیرسیستم مدیریت مدل برای رتبه بندی فنون آر. پی. از مدل تاپسیس فازی استفاده می کند که براساس مطالعات میدانی در صنعت خودرو سازی، بومی شده است. براساس پارامترهای ورودی کاربر خبره، به واسطه ی کاربری آر. پی. دی. اس. اس.، برای نمونه سازی قطعه ی جلو پنجره ی خودرو، فن EOSINT P700 بهترین فن معرفی شد.

با پیدایش بانکداری اینترنتی، نسل جدیدی از مشتریان پا به عرصه گذاشتند. بانک ها نیز به منظور دست یابی به سهم بیشتری از سود بازار رقابتی، می بایستی نسبت به جذب هر چه بیشتر این نسل مشتریان و وفاداری آنها، اقدام کنند و بانک تجارت نیز از این مقوله جدا نیست. از این رو، پژوهش پیش رو به شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر وفاداری الکترونیکی مشتریان بانک تجارت در شهر تهران پرداخته است. این مطالعه، پژوهشی توصیفی به روش همبستگی بوده که پژوهشی کاربردی نیز شمرده می شود. از نظر زمان، پژوهشی مقطعی، از نظر مکان محدود به شهر تهران و از نظر نوع داده ها، کمّی است. در این نوشتار، روش پژوهش برپایه ی شش متغیر، کیفیت تارنما، اعتماد، کیفیت خدمات، ارزش ارائه شده، رضایتمندی و ویژگی خرید، مورد بررسی و آزمون قرار گرفته و میزان تأثیر هر یک بر وفاداری الکترونیکی تحلیل شد. جامعه ی آماری آن، همه ی مشتریان الکترونیکی بانک تجارت در شهر تهران و نمونه ی آماری براساس فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده، 278 نفر انتخاب شدند. نتایج پژوهش بر تأثیر مستقیم و مثبت همه ی متغیرهای مدل بر وفاداری الکترونیکی تأکید داشته و رتبه بندی تأثیر این متغیرها به ترتیب اولویت، کیفیت خدمات، ویژگی خرید، کیفیت تارنما، سطح اعتماد، ارزش ارائه شده و رضایتمندی است.

با رشد تجارت الکترونیکی در دنیای امروز، رقابت، چهره ی متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرده است؛ مشتریان در این محیط جدید انتخاب های گسترده ای پیش روی خود دارند و به دنبال ضمانت های اجرایی قوی برای پشتیبانی از انتخاب هایشان هستند. این فضای جدید پیچیدگی های جدیدی را در روابط میان سازمان ها و مشتریان، به ویژه در محیط B2B ایجاد می کند. توافق نامه ی سطح خدمت، ابزار کلیدی در تنظیم روابط میان سازمان هاست. یکی از چالش های موجود در تنظیم توافق نامه های سطح خدمت، شکاف میان سطح خدمت مورد نیاز مشتری و سطح خدمت ادراک شده ی تأمین کننده است. پژوهش حاضر برخلاف مطالعات گذشته که تنها توانایی تأمین کننده در ارائه ی خدمت را مدنظر قرار می دادند، سوی دیگر قرارداد، یعنی مشتریان را مدنظر دارد و به منظور شناسایی سطح خدمت مورد نیاز مشتریان، به ارائه ی چارچوبی جامع از دارایی های مشتری می پردازد. به این منظور با بررسی ادبیات موضوع، ابعاد و شاخص هایی از مشتری که بر سطح خدمت ارائه شده به مشتری تأثیر می گذارند، شناسایی و با نظرسنجی خبرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. ابعاد شناسایی شده در این چارچوب مدیریت، سازمان، فرآیند، انسان، دانش، اطلاعات، نرم افزارهای کاربردی و زیرساخت ها بوده اند.

هدف از این پژوهش ارائه ی مدلی برای شناسایی ریسک ها و عوامل منتج به ظهور ریسک، در برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات حوزه ی سلامت، تعیین میزان احتمال رخداد هر یک از عوامل به وجودآورنده ی ریسک و میزان خسارت این عوامل است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از پرسش نامه ی تدوین شده ی پژوهشگر، از خبرگان فناوری اطلاعات بخش نظامِ سلامتِ شهرِ تهران، داده های مورد نظر گردآوری شده است. سپس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی شاخص های ایجاد ریسک برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات، در قالب هفت عامل اصلی تعیین و طبقه بندی شد. در بخش پایانی براساس هر یک از عوامل هفت گانه، مشخص شد میزان احتمال بروز ریسک و خسارت وارده در رابطه با برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی تهران چگونه است.

در رویکرد قابلیت، مفاهیم توسعه و توسعه نیافتگی و ابزار تحقق آن با رویکردهای رایج متفاوت است. تنها انسان هایی که قابلیت های فردی و شرایط محیطی برایشان فراهم است، پیام آور توسعه هستند. این رویکرد در ادبیات برنامه ریزی کشور ما مغفول مانده و می تواند باعث رفع چالش های توسعه ی دولت الکترونیکی شود. در این پژوهش از روش توصیفی پیمایشی و ابزار پرسش نامه برای جمع آوری نظر خبرگان استفاده شده است. ابتدا چالش های عمده در توسعه ی دولت الکترونیکی شناسایی شده اند. سپس مدل های رویکرد قابلیت و مؤلفه های تأثیرگذار بر آن، استخراج و دسته بندی شده اند. سپس میزان تأثیرات قابلیت های انسانی بر چالش های دولت الکترونیک با استفاده از ماتریس خانه ی کیفیت، بررسی و با روش آنتروپی شانن رتبه بندی شده اند. نتایج نشان داد که در توسعه ی دولت الکترونیک، توجه به قابلیت های مردم در کنار توجه به نظرات دولت می تواند کارساز باشد. قابلیت های مهم عبارتند از: توانایی ایجاد محیط آزاد در جامعه ی اطلاعاتی و دسترسی به اطلاعات، توانایی فراگیری سواد الکترونیکی، توانایی ارائه ی خدمات با کیفیت الکترونیکی، توانایی احقاق حق در محیط الکترونیکی.

موفقیت سازمان ها در پیاده سازی سیستم های برنامه ریزی منابع، در گرو انتخاب سیستمی است که بیشترین همسویی را با نیازمندی های سازمان داشته باشد. از این رو، امروزه به موضوع انتخاب ERP، توجه بسیاری می شود. شرکت های پیمانکاری عمرانی، از دسته سازمان هایی هستند که پیاده سازی موفق ERP، نقشی تعیین کننده در پیشبرد و بهبود فرآیندهای آنها دارد. با وجود این شناسایی نیازها، تعیین معیارها و انتخاب تأمین کننده ی مناسب، چالشی جدی برای این سازمان ها است. بنابراین مطالعه ی پیش رو با هدف کاربردی و به منظور ارائه ی چارچوبی برای انتخاب ERP در شرکت های پیمانکاری عمرانی، تهیه شده است. برای سنجش میزان اهمیت معیارها از رویکرد توصیفی پیمایشی استفاده شده است. با بررسی ادبیات موضوع، معیارهای مؤثر بر انتخاب سیستم استخراج و با کمک دو پرسش نامه ارزیابی و اولویت بندی شده اند. برای پاسخ گویی به پرسش نامه ی اول، 14 خبره ی سازمانی و برای پاسخ به پرسش نامه ی دوم، شش خبره ی سیستم ها به صورت هدفمند انتخاب شدند. نمونه گیری به روش سرشماری صورت گرفت و پرسش نامه ها میان تمامی افراد جامعه توزیع شد. درنهایت با کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی، سیستمی انتخاب شد که بیشترین همسویی را با نیازها و راهبرد های شرکت های پیمانکاری داشت.

موج گسترش استفاده از سیستم های اطلاعاتی، به ویژه نرم افزارهای آماده، در تسهیل امور و مدیریت فرآیندهای سازمانی، لزوم وجود استانداردهایی برای تولید این نرم افزارها و به خصوص، شناسایی عوامل مؤثر در انتخاب این نرم افزارها از دید مشتریان، آن را برجسته تر کرده است. پژوهش پیش رو با رویکردی ترکیبی، ضمن شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم خرید محصولات جدید نرم افزاری، به طبقه بندی و اولویت بندی آنها پرداخته است. مصاحبه های عمیقی با ده نفر از مشتریان شرکت همکاران سیستم که احتمال می رفت در آینده قصد خرید نرم افزار جدید را داشته باشند، انجام گرفت و تحلیل محتوای این مصاحبه ها، درنهایت شاخص هایی را در پنج دسته آشکار کرد که مبنای طراحی پرسش نامه در مرحله ی کمّی شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی پیمایشی است. نمونه ای 177 نفری از مشتریان شرکت همکاران سیستم برای مطالعه ی کمّی انتخاب شدند. آزمون کروسکال والیس، نرمال بودن جامعه و آزمون میانگین مؤثر بودن همه ی عوامل را تأیید کرد. سپس شاخص ها با آزمون فریدمن اولویت بندی شدند که عبارتند از: عوامل درون سازمانی خریدار، ویژگی محصول، عوامل مرتبط با سازمان فروشنده، عوامل مرتبط با فرآیند و ترفیع فروش، عوامل محیطی و بازار.

امروزه اهمیت انتخاب درست طرح های سرمایه گذاری در کشور بسیار روشن است. اگر روشی صحیح بر پایه ی الگوی علمی برای سنجش طرح ها و معیارهای مناسب جهت تخصیص منابع و برنامه ریزی وجود داشت، هم اکنون شاهد نیمه کاره ماندن یا غیر اقتصادی شدن بسیاری از طرح ها نبودیم. در بخش خصوصی شرط سودآوری محض ملاک بوده، اما از دید مسئولان دولتی، عوامل دیگری ازجمله ضرورت اجرای طرح و ملاحظات سیاسی و... مدنظر است. سرمایه گذاری و نحوه ی ارزیابی طرح ها در بانک های خصوصی ایران از یک سو باید به مقوله سودآوری طرح و از سوی دیگر باید با برنامه های توسعه ی دولت و طرح های کلان کشور هماهنگ باشد. سیستم خبره ارائه شده در این پژوهش، بر اساس عوامل کمّی و کیفی مطرح از نظر کارشناسان در فرآیند ارزیابی درخواست وام بانکی در یک بانک خصوصی است. برای ارائه ی این سیستم خبره با مطالعه ی مستندات بانک و مطالعات انجام شده در دنیا و استفاده از مصاحبه و پرسش نامه ی چارچوب تصمیم گیری، سیستم خبره ارزیابی معیارهای مطرح برای رد یا پذیرش درخواست وام های بانکی مشتریان ارائه می شود.

برای برخورداری از مزایای کارآفرینی در شرکت های کوچک و متوسط، بایستی روی عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی تمرکز و سرمایه گذاری کرد. یکی از این عوامل توجه و اهمیت سازمان به فناوری روز و برتر است. با این وجود مطالعات نشان داده است که بیشتر شرکت های کوچک و متوسط نسبت به مزیت هایی که این فناوری ها برایشان به وجود می آورد، بی توجه اند. در این نوشتار تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کارآفرینی سازمانی در شرکت های کوچک و متوسط شهرک صنعتی سمنان مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه از نوع توصیفی پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسش نامه استفاده شده است که پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج به دست آمده از آزمون میانگین یک جامعه ی آماری، نشان داد که فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر معناداری در بروز کارآفرینی سازمانی و همچنین ابعاد ایجاد مشاغل جدید، نوآوری در فرآیندها، ریسک پذیری، خودتجدیدی و رقابت تهاجمی در شرکت های کوچک و متوسط شهرک صنعتی سمنان نداشته، ولی در ابعاد نوآوری در محصولات و خدمات و پیشگامی مؤثر بوده است.

در این نوشتار ابزاری ساده و منعطف معرفی می شود که میزان بلوغ سازمان در همراستایی استراتژیک میان IT و کسب وکار را اندازه گیری می کند. این ابزار که بر اساس مدل بلوغ همراستایی استراتژی (SAMM) لوفتمن طراحی شده است، در شرکت های برید، کاسپین و سپهر برای ارزیابی مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور 36 پرسش نامه در میان مدیران فناوری اطلاعات توزیع شد و درنهایت برای به دست آوردن سطح دقیق بلوغ سازمانی، از گروه کانونی بهره برده شد، برای انجام این کار نشستی با حضور 13 نفر از مدیران ارشد این سه سازمان برگزار شد و درجه ی بلوغ همراستایی آنها تعیین شد. نتایج نشان داد که این شرکت ها از نظر بُعد مشارکت و ارتباطات وضعیت مناسبی دارند؛ ولی از لحاظ نحوه ی اداره ی امور، وضعیت چندان مناسب نیست. همچنین سطح بلوغ شرکت های، برید، کاسپین و سپهر، به ترتیب برابر سطح سوم، دوم و دوم ارزیابی شد.

ارائه ی خدمات تحت وب، علاوه بر کاهش چشمگیر حضور فیزیکی افراد، با تسریع و افزایش کیفیت در ارائه ی خدمت، گستره ی بیشتری از مراجعان را تحت پوشش قرار می دهد. کاربردپذیری وب گاه ها و ضرورت ارزیابی وب گاه، ابزاری برای اطمینان از طراحی مناسب سیستم ها و محصولات برای کاربرد انسانی است. هدف از پژوهش پیش رو بررسی کاربردپذیری وب گاه ها است. در این پژوهش وب گاه ها با استفاده از معیارهای طراحی مناسب، وضوح و درستی محتوا، جست وجو و نتایج مؤثر، پیشگیری و تصحیح خطا و کارآمدی استفاده، از نظر کاربردپذیری رتبه بندی شده اند. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش از نوع روش توصیفی موردی شمرده می شود. جامعه ی آماری این پژوهش، وب گاه های اداره های استان یزد بوده و تعداد چهار وب گاه از طریق روش نمونه گیری گزینشی انتخاب شدند. برای رتبه بندی وب گاه ها از تلفیق دو روش ای. ان. پی. و پرومثه استفاده شده است. نوآوری پژوهش در رتبه بندی وب گاه ها از تلفیق دو روش ای. ان. پی. و پرومثه است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که وب گاه شرکت مخابرات استان یزد در بین وب گاه های مورد پژوهش، کاربردپذیری بیشتری دارد. استفاده از نتایج این پژوهش به دلیل ارائه ی اطلاعات مفید در حوزه ی طراحی وب گاه های کاربردپذیر، برای محققان و مدیران وب گاه ها سودمند است.