Journal of Information Technology Management (مدیریت فناوری اطلاعات)

سازمان ها با این سؤال اساسی روبه رو هستند که چه رابطه ای بین سطح استفاده از هر بُعد تدارکات الکترونیکی و نتایج عملکرد سازمان وجود دارد و چگونه می توان به سطوح بهینه در به کارگیری ابعاد دست یافت؟ در این پژوهش ابعاد تأثیر گذار تدارکات الکترونیکی، از ادبیات پیشین که تاکنون تمایل به مفهوم استفاده ی تک بُعدی داشته اند، استخراج و تأثیر همزمان آنها بر عملکرد سازمان بررسی شد. پژوهش پیش رو از نوع پ?ما?ش? و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه است که پایایی آن از روش آلفای کرونباخ و روایی سازه از روش تحلیل عاملی تأییدی اندازه گیری شده و روایی محتوا، اعتبار صوری دارد. از بین سیصد شرکت برتر ایرانی به عنوان جامعه ی آماری، 177 شرکت پاسخ گو، به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند و برای سنجش روابط علّی همبستگی از انواع آزمون های پارامتریک، شامل دستگاه رگرسیون چندمتغیّره، تحلیل مسیر و تحلیل عاملی و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج پژوهش به خوبی تأثیر ابعاد حجم، تنوع، وسعت و عمق تدارکات الکترونیکی بر عملکرد سازمانی را از طریق تأثیر بر کاهش هزینه، کارایی داخلی، کارایی مدیریتی و بهبود هماهنگی بیان کرده و خلأ موجود در این زمینه را از بین می برد.

با توجه به رشد تعداد استفاده کنندگان از خدمات بانکی اینترنتی، برای بازاریابان بانک ها الزامی است که درک بهتری از کاربران و مشتریان بانکداری اینترنتی داشته باشند. تنها از طریق این درک است که بازاریابان قادر به توسعه ی راهبرد ها و روش هایی برای جذب و حفظ مشتریان خواهند بود. در پژوهش پیش رو، عوامل مؤثر بر نگرش مشتریان در خصوص بانکداری اینترنتی مورد بررسی قرار گرفته است. جمع آوری داده ها به وسیله ی پرسش نامه ی الکترونیکی و با مطالعه ی موردی مشتریان خدمات اینترنتی بانک ملت انجام شده است. براساس یافته ها و نتایج این پژوهش، پیشنهادهایی در مورد چگونگی طراحی سیستم های ارائه دهنده ی خدمات بانکداری اینترنتی ارائه شده است تا با در نظر گرفتن نیاز مشتریان در فرایند طراحی این سیستم ها، امکان کسب مزیت رقابتی توسط بانک های ارائه دهنده ی خدمات اینترنتی فراهم شود.

یکی از دغدغه های سازمان ها، آگاهی از میزان آمادگی برای پیاده سازی اینترانت اجتماعی است. در پاسخ به این مسئله، پرسش نامه ای شامل 48 گویه تدوین شد. شرکت برق منطقه ای فارس با 820 نفر کارمند، به عنوان جامعه ی آماری انتخاب شد. نمونه ای مشتمل بر 262 نفر از کارکنان آن شرکت با استفاده از روش تصادفی سیستماتیک انتخاب و پرسش نامه ی تهیه شده در بین آنها توزیع شد. روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ سنجیده شد و درنهایت 43 گویه به دست آمد که می توان از آن در اندازه گیری آمادگی سازمانی برای پیاده سازی اینترانت اجتماعی استفاده کرد. نتایج نشان داد که شرکت مورد بررسی از نظر فرهنگ سازمانی، سیاست ها و رویه ها و منابع سازمانی، در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ ولی تجربه ی شخصی کارکنان در زمینه ی کار با اینترانت اجتماعی پایین است و ساختار سازمانی موجود نیز، ویژگی های لازم برای پیاده سازی اینترانت اجتماعی را ندارد. درنهایت بر مبنای یافته های پژوهش، پیشنهادهایی برای آمادگی بهتر شرکت در پیاده سازی اینترانت اجتماعی مطرح شده است.

این مقاله به منظور بررسی تفاوت های مدیریت دانش در هر یک از فرایندهای کسب وکار، طبقه بندیِ مناسبی ارائه می کند. در این طبقه بندی، فرایندهای کسب وکار به چهار دسته فرایندهای جریان کارگرا، اطلاعات گرا، تصمیم گرا و مشارکت گرا تقسیم می شوند. سپس در مورد ویژگی ها و مهم ترین موانع مدیریت دانش آنها بحث می شود. مطالعه ی ادبیات به شکل گیری گزاره های احتمالی در مورد مهم ترین موانع مدیریت دانش، در هر یک از چهار نوع فرایند منجر شد. گزاره های احتمالی از طریق انجام دو مطالعه ی موردی در یک فرایند جریان کارگرا و یک فرایند تصمیم گرا بررسی و فرضیه های پیشنهادی ارائه شده است. یافته های این پژوهش، به مدیران کمک خواهد کرد که در پیاده سازی نوآوری های مدیریت دانش، دیدگاه فرایندی داشته باشند و با توجه به نوع فرایندهای منتخب برای پیاده سازی مدیریت دانش، نسبت به رفع مهم ترین موانع مربوطه اقدام کنند. نتایج این پژوهش، بررسی و بهبود گزاره های احتمالی مربوط به فرایندهای اطلاعات گرا و مشارکت گرا و همچنین آزمون فرضیه های مطرح شده درباره ی مهم ترین موانع مدیریت دانش در چهار نوع فرایند کسب وکار، نقطه ی آغازی برای ادامه پژوهش های آتی است.

پیشینه ی پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان، از سابقه ی پر فراز و نشیبی برخوردار است که طی آن، پروژه های متعددی با موفقیت و بسیاری نیز با شکست یا عدم دست یابی به اهداف از پیش تعیین شده به پایان رسیده اند. پژوهش پیش رو از یک سو بر اساس هدف، بنیادی بوده و سیستم جدیدی را برای رفع مسئله ای حیاتی طراحی و ارائه می کند و از سوی دیگر با توجه به استقرار سیستم در سازمان، برای تعیین میزان موفقیت پروژه ی پیاده سازی، از نوع کاربردی است. روش پژوهش بر اساس نحوه ی شناسایی عوامل و شاخص ها، از نوع تحلیل محتوا و برای گردآوری داده ها از سازمان های منتخب، از نوع پیمایشی است. در این پژوهش برای غلبه بر مشکلات پروژه های پیاده سازی و با استفاده از روش استنتاج فازی عصبی انطباقی، یک سیستم فازی طراحی و آموزش داده شده است. سپس آن را اعتبارسنجی کرده تا قادر به پیش بینی میزان موفقیت پیاده سازی پروژه پیش از آغاز آن باشد. خروجی این پژوهش، یک سیستم استنتاج فازی هوشمند است .

در عصر دانایی محوری، دانش ارزشمندترین سرمایه ی سازمان های پیشرو و مدیریت دانش نیز، مهم ترین وظیفه آنها به شمار می رود. یکی از اقدامات اصلی فرایند مدیریت دانش، خلق دانش است که تأثیر بسیار تعیین کننده ای در ارتقای توان نوآوری و درنتیجه، موفقیت و رقابت پذیری سازمان های دانش بنیان دارد. میزان خلق دانش جدید در سازمان نیز تا حدود زیادی به توان و تمایل افراد برای مشارکت فعالانه در اقدامات مدیریت دانش بستگی دارد و توانمندسازی کارکنان نیز تأثیر قابل توجهی بر توسعه ی این قابلیت ها دارد. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که ابعاد توانمندسازی روان شناختی چگونه و تا چه میزان بر ارتقای ظرفیت خلق دانش در سازمان تأثیر می گذارند. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری آن نیز شامل مدیران و کارشناسان شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران به تعداد 950 نفر است که با نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام شده و 274 نفر آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که همه ابعاد توانمندسازی روان شناختی بر ظرفیت خلق دانش در سازمان تأثیری معنادار و مثبت دارند. بر این مبنا پیشنهادهایی به مدیران و پژوهشگران ارائه می شود.

امروزه ایده ی تشکیل سازمان های مجازی، به عنوان شیوه ی نوینی از مشارکت و مدیریت مشارکتی از سوی اندیشمندان طرح شده است. بر مبنای اظهار نظر آنان در خصوص قابلیت به کارگیری این ایده در صنعت بیمه، ایده ی مذکور در قالب یک سازمان بیمه گر مجازی مورد توجه قرار داده شده است و با توجه به معرفی معماری سازمانی، به عنوان روشی اثربخش و کارا در مدیریت کسب وکار سازمان های امروزی، تلاش شده تا چارچوب مناسب معماری سازمانی برای این سازمان مجازی شناسایی و پیشنهاد شود. در همین راستا، نخست با بهره گیری از نظرات خبرگان و به واسطه ی پیمایش دلفی، معیارهای ارزیابی و انتخاب چارچوب مذکور از بین معیارهای شناسایی شده، برگزیده و بر مبنای آنها، چارچوب های مورد توجه به عنوان گزینه های تصمیم گیری از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی ارزیابی شده و پس از بررسی اعتبار تصمیمات اخذ شده در خلال این فرایند، چارچوب مناسب معماری سازمانی برای سازمان مجازی بیمه گر مورد توجه در پژوهش شناسایی و پیشنهاد شده است.

تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر افزایش تراکنش های مالی در زمینه های مختلف، نشان از تحولات مثبت این صنعت در ایران دارد. اما آیا صنعت فاوا توانسته است در اقتصاد سرمایه ای کشور نیز مؤثر باشد؟ این مهم زمانی رخ می دهد که صنعت فاوا در بازارهای سرمایه عملکرد مناسبی داشته باشد. در این پژوهش، صنعت فاوا در بورس تهران زیر ذره بین قرار گرفت تا عملکرد آن در اقتصاد سرمایه ای کشور بررسی شود. بدین منظور داده ها و اسناد مرتبط با سودآوری شرکت های فعال در این صنعت طی بازه ای شش ساله مورد بررسی قرار گرفت. درمجموع هشت شرکت با ماهیت فاوا و نیز 68 شرکت دیگر، در 17 صنعت انتخاب شد. برای پی بردن به کارایی اطلاعاتی از آزمون گردش ها، برای تحلیل روند از رگرسیون خطی و برای ارزیابی مقایسه ای از روش تاپسیس استفاده شد. نتایج نشان داد که صنعت فاوا در بورس تهران، کارایی اطلاعاتی در سطح ضعیف ندارد. همچنین روند رو به افولی داشته است و درنهایت در مقایسه با دیگر صنایع، عملکرد نامناسبی داشته است؛ نتیجه ای که به طور کامل مغایر با سایر کشورهای جهان است و نشان می دهد که وضع فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور نیاز به تأمل اساسی دارد.