مطالعات روانشناسی تربیتی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و درگیری شناختی در دو سطح عمیق و سطحی با واسطه گری خودکارآمدی در دانشجویان دانشگاه یزد بود. این پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری تمامی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه یزد به تعداد 9551 نفر بودند که از آن، 386 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند و پرسشنامه های تجدید نظرشده فرایند یادگیری دو عاملی سطحی و عمیق (کِمبر و همکاران، 2004)، خودکارآمدی (شرر و همکاران، 1982) و حمایت اجتماعی ادراک شده چند بُعدی (زیمت و همکاران، 1988) را تکمیل کردند. داده ها با روش آماری همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارهایSPSS  و AMOSتحلیل شدند. مدل نهایی پژوهش برازش خوبی داشت. بر اساس یافته های به دست آمده، حمایت اجتماعی ادراک شده از طریقِ خودکارآمدی، درگیری شناختی عمیق را به صورتِ مثبت و معنی دار و درگیری شناختی سطحی را به صورتِ منفی و معنی دار پیش بینی کرد. همچنیناثر حمایت اجتماعی ادراک شده بر هر دو نوع درگیری شناختی به صورتِ مستقیم معنی دار نبود. نتایج نشانگر نقش مهم خودکارآمدی در درگیری شناختی عمیق دانشجویان است.

این مقاله تحت عنوان" تمایز و تشابه مشاوره فلسفی  با رویکرد عقلانی عاطفی الیس"به دنبال مقایسه مشاوره فلسفی با نظریه روان درمانی  عقلانی- عاطفی الیس است  در این راه سه پرسش اساسی مطرح شده است:1.ماهیت مشاوره فلسفی چیست؟ 2. ماهیت فلسفی نظریه عقلانی عاطفی الیس چیست؟3. مشاوره فلسفی  چه تمایز ها و تشابه هایی با نظریه عقلانی عاطفی الیس دارد؟ برای پاسخ به پرسش نخست و دوم از روش تحلیلی استفاده شده است.هم تحلیل زبانی مد نظر بوده است که در آن به مفهوم ها توجه شده است و هم تحلیل گزاره ها در قالب ادعاها و تعاریف متفاوتی که از مشاوره فلسفی بعمل آمده است. برای پاسخ به پرسش سوم از تحلیل تطبیقی استفاده شده است.نتایج نشان می دهد که تحلیل تعریف های مشاوره فلسفی می تواند تا حدودی چیستی آن را تبیین کند. نظریه الیس از فلسفه های شرقی چون بودیسم، کنفسیوسیسم، تائوئیسم، فلسفه سقراطی، رواقی[S1]  و اپیکوری نشات گرفته است. به همین دلیل  نظریه الیس برخی خصایص فلسفی و مشاوره فلسفی را دارد و از جهاتی نیاز با مشاوره فلسفی متمایز است . این[S2]  مقایسه به لحاظ نظری و عملی سودمندیهایی دارد. از انجا که مشاوره فلسفی  همچون  پارادایم و رشته جدید خود را مطرح می سازد باید بتواند حد و مرز های خود را با سایر پارادایم ها و رشته ها مشخص کند و نیز کسانی که قرار است چون مشاوران فلسفی عمل کنند باید بتوانند تمایز خود را با مشاوره و روان درمانی مرسوم نشان دهند. مشاوره فلسفی برای کمک به مراجع، بیشتر بر واکاوی تفکر، کسب شناخت، خودشناسی، وادار کردن فرد به  گفتگو و پرسشگری با استفاده از روشهای فلسفی تکیه و تاکید دارد و به دنبال  توجیه صرف رفتارهای مراجع و درمان به شیوه سنتی نیست. بکارگیری استدلال منطقی در نظریه الیس بر استاندارد هایی جهان شمول استوار است. در حالیکه در مشاوره فلسفی بر  استاندارد های درونی و منحصر بفرد هر فرد تاکید می شود. و نیز بررسی ارتباط عقل، عاطفه و باور چنانکه در نظریه الیس مطرح است، بررسی می شود. [S1]اشاره به زمینه ، اهداف روش کار یافته ها و نتیجه گیری در چکیده [S2]اشاره به کاربردهای این مقایسه 

تاکید روان شناسی مثبت گرا بر سلامت و بهزیستی، به ایجاد مداخله های آموزشی جدید با هدف ارتقاء بهزیستی در مدارس انجامیده است که باعث بهبود یادگیری و همچنین افزایش سطح بهزیستی دانش آموزان می شود. هدف عمده این مطالعه به کارگیری مدل مداخله روان درمانی مثبت گرا برای نیل به این اهداف است. پژوهش حاضر به صورت شبه آزمایشی و با طرح پیش آزمون–پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. از مدارس راهنمایی تهران به صورت تصادفی یک مدرسه به عنوان گروه آزمایشی (43 نفر) و مدرسه دیگر به عنوان گروه کنترل (41 نفر) در نظر گرفته شد. مداخله روان درمانی مثبت گرا در گروه آزمایشی اجرا شد. شرکت کنندگان، قبل و بعد از اجرای مداخله 14 جلسه ای، آزمون های افسردگی و بهزیستی را تکمیل کرده و نمرات درس های ریاضیات و علوم تجربی، ثبت شد. از آزمون تحلیل اندازه گیری مکرر چند متغیری برای تحلیل داده ها استفاده شد. داده ها به صورت یک ماهه پیگیری شدند. یافته ها نشان داد که روان درمانی مثبت گرا در گروه آزمایشی، اثر معناداری بر روی کاهش میزان افسردگی داشته است (مجذور اتای تفکیکی = 35/0). همچنین گروه آزمایشی به میزان بالاتری از بهزیستی [معنا (مجذور اتای تفکیکی=28/0)، روابط (مجذور اتای تفکیکی= 27/0) و دستاورد (مجذور اتای تفکیکی= 17/0)] نسبت به گروه کنترل دست یافت. به علاوه، سطح پیشرفت تحصیلی ریاضیات (مجذور اتای تفکیکی = 05/0) و علوم تجربی (مجذور اتای تفکیکی= 12/0) نیز در گروه آزمایشی افزایش پیدا کرد. روان درمانی مثبت گرا به دلیل توجه ویژه ای که بر افزایش جنبه های مثبت گرا افراد دارد، می تواند موجب پیشگیری و کاهش علائم افسردگی و نیز افزایش شکوفایی دانش آموزان شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر تعدیل کنندگی ذهن آگاهی در رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی دانشجویان کارشناسی بود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. در این پژوهش، 312 نفر از دانشجویان سال اول کارشناسی دانشگاه لرستان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. دانشجویان پرسشنامه استرس ادراک شده (کوهن و همکاران، 1983)، پرسشنامه ذهن آگاهی، توجه، هوشیاری (براون و ریان، 2003) و پرسشنامه سازگاری تحصیلی بیکر و سریاک (1989) را کامل کردند. تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تعدیلی به منظور بررسی رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی و همچنین توان تعدیلی متغیّر ذهن آگاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین استرس و سازگاری تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین، نقش تعدیل گر ذهن آگاهی در رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی دانشجویان مورد تأیید قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که سطوح بالاتر ذهن آگاهی رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی را تعدیل می کند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی مراسم معنوی اعتکاف در افزایش سلامت روانی و شادکامی دانش آموزان (مطالعه موردی دانش آموزان مقطع متوسطه اردبیل) در سال تحصیلی 96-95 بود. روش پژوهش، شبه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را، دانش آموزان مقطع متوسطه شهر اردبیل تشکیل می دهند. نمونه ی پژوهش شامل 100 نفر از شرکت کنندگان در اعتکاف و 100 نفر از دانش آموزانی که در این مراسم شرکت نداشتند (ضمن کنترل یکسانی شرایط سنی و وضعیت اقتصادی- اجتماعی) بودند، که به طور تصادفی ساده در نظر گرفته شدند. دانش آموزان شرکت کننده با تکمیل پرسشنامه سلامت عمومی GHQ-28 و پرسشنامه شادکامی آکسفورد یک بار قبل و یک بار بعد از مراسم اعتکاف مورد بررسی قرار گرفتند. در حالی که برای دانش آموزان غیر معتکف، تنها یک بار این آزمون ها اجرا گردید. بعد از جمع آورى داده ها، نتایج توسط نرم افزار آمارى SPSS-17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. براى تحلیل داده ها از آمار توصیفى شامل میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطى شامل تحلیل کوواریانس استفاده گردید. نتایج نشان داد که مراسم اعتکاف باعث بهبود سلامت روانی دانش آموزان در گروه مداخله شده و در کاهش علائم اضطراب، افسردگی، علائم جسمانی و اختلال در عملکرد اجتماعی تأثیر بسزایی می گذارد و شادکامی را نیز به طور معنی داری افزایش می دهد. با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه، می توان گفت شرکت در مراسم مذکور و مناسک مذهبی و معنوی مشابه، باعث بهبود سلامت روانی و افزایش نشاط و شادابی نوجوانان می شود که فراگیر شدن آن برنامه ریزی دقیق مسئولان را می طلبد. 

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه هوش فرهنگی و تفکر انتقادی با یادگیری خود راهبر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می باشد که 234 نفر از دانشجویان بر اساس جدول مورگان به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه هوش فرهنگی آنگ و همکاران (2004)، تفکر انتقادی ریکتس (2003)، یادگیری خود راهبر فیشر، کینگ و تاگو (2001) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون،t تک نمونه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد میانگین هوش فرهنگی، تفکر انتقادی و یادگیری خود راهبر در دانشجویان بالاتر از حد متوسط بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسان نشان داد بین هوش فرهنگی و یادگیری خود راهبر و همچنین تفکر انتقادی با یادگیری خود راهبر رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (01/0 < p). نتایج تحلیل رگرسیون مشخص کرد از بین مؤلفه های هوش فرهنگی، انگیزش و فراشناخت و از بین مؤلفه های تفکر انتقادی، تعهد و بالیدگی قادر به پیش بینی یادگیری خود راهبر می باشد. (01/0 < p). درمجموع به نظر می رسد هوش فرهنگی، عملکرد تحصیلی و یادگیری آنان را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین با توسعه تفکر انتقادی، رغبت برای یادگیری افزایش می یابد و درنتیجه میزان پیشرفت تحصیلی دانشجویان بیشتر می شود. با توجه به تحلیل داده ها می توان نتیجه گرفت بین هوش فرهنگی، و تفکر انتقادی با یادگیری خود راهبر رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

دوره ی نوجوانی یکی از حساس ترین و بحرانی ترین دوره های رشد هر انسان بوده که به علت بی ثباتی در وضعیت روانی ممکن است تصمیم گیری های فرد به رفتارهای خطرناک منتهی شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه امید به زندگی با نگرش به رفتار بزهکارانه و تجربه مصرف مواد مخدر در میان دانش آموزان پسر دوره دوم  متوسطه مدارس منطقه حاشیه تشین شیرآباد و مرکز شهر زاهدان بود. هدف فرعی پژوهش، مقایسه دانش آموزان مدارس شیرآباد و مرکز شهر از لحاظ متغیرهای پژوهش بود. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش آموزان شیر آباد و مدارس ناحیه ی دو مرکز شهر زاهدان بودند که از میان آن، تعداد 200 نفر از دانش آموزان (100دانش آموز از  شیرآباد و ۱۰۰ دانش آموز از مرکز شهر) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان مشارکت کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ سنجش نگرش به رفتارهای بزهکارانه (فضلی، ۱۳۸۹) و پرسشنامه امید (میلر و پاورز، 1998) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که بین امید به زندگی با نگرش منفی به رفتار بزهکارانه رابطه مثبت و با نگرش مثبت به رفتار بزهکارانه رابطه منفی و معنی داری وجود دارد (001/0≥p).  علاوه بر این نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که امید به زندگی  به ترتیب 29، 6 و 33 درصد از واریانس تجربه مصرف مواد، نگرش مثبت و منفی به مواد را تبیین می کند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بین میانگین نمرات دانش آموزان شیرآباد و مرکز شهر در مقیاس های تجربه مصرف مواد، نگرش منفی و مثبت به مواد و امید به زندگی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0≥p). بنابراین بر اساس یافته های این پژوهش توصیه می گردد با برگزاری کلاس ها و کارگاه های آموزشی در مدارس در زمینه افزایش امید به زندگی و امیدواری، سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان را بهبود بخشید

 پرخاشگری اختلال شایعی است که برای کودکان، خانواده ها و مدارس مشکلات عمده ای ایجاد کرده است. لذا، هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش مهارت های مطلوب اجتماعی مبتنی بر برنامه گروه بندی مهارت بر پرخاشگری و خودکارآمدی در تعامل با همسالان دانش آموزان پسر دوره ابتدایی دارای رفتارهای پرخاشگرانه شهر اهواز بود. این پژوهش از نوع آزمایشی میدانی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. نمونه پژوهش شامل  41 دانش آموز پسر پایه های پنجم و ششم دوره ابتدایی در سال 95-1394 بود که مطابق با نظر معلمین و روان شناس از ملاک های تشخیصی رفتار پرخاشگرانه برخوردار بودند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه گمارده شدند. ابزارها شامل نظام سنجش مبتنی بر تجربه آخنباخ (فرم گزارش معلم) و مقیاس خودکارآمدی کودکان در تعامل با همسالان بود. هر دو گروه و معلمان آن ها پیش آزمون ها را تکمیل کردند. سپس، به گروه آزمایشی مهارت های مطلوب اجتماعی آموزش داده شد. سرانجام، از هر دو گروه پس آزمون و بعد از 6 هفته، پیگیری، به عمل آمد. نتایج تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش مهارت های مطلوب اجتماعی باعث کاهش پرخاشگری و افزایش خودکارآمدی در تعامل با همسالان می شود و این اثرات همچنان پس از 6 هفته برقرار بود. براساس نتایج به دست آمده، آموزش مهارت های مطلوب اجتماعی در کاهش پرخاشگری وافزایش خودکارآمدی در تعامل با همسالان مؤثر بود. بنابراین، کاربرد آموزش مهارت های مطلوب اجتماعی جهت کاهش پرخاشگری و بهبود خودکارآمدی در تعامل با همسالان کودکان پرخاشگر پیشنهاد می شود.

مطالعه  حاضر با هدف بررسی پیش بینی تنظیم هیجانی بر اساس شفقت ورزی به خود و تن انگاره دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه انجام گرفت. روش شناسی این پژوهش توصیفی- همبستگی است که 342 دانشجو (127 دختر و 215 پسر) در سال 1395 با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. ابزارهای گردآوری شامل پرسشنامه های شفقت ورزی به خود(SCS) نف؛ مقیاس روابط چند بعدی خود- بدن (MSRQ) کش؛ مقیاس تنظیم هیجانی گروس- جان بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمون t استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد: همه مؤلفه های شفقت ورزی به خود و تن انگاره به استثناء جهت گیری قیافه با تنظیم هیجان دانشجویان رابطه معنادار دارند. مؤلفه های مثبت شفقت ورزی به خود (خود مهربانی، حس اشتراک انسانی و ذهن آگاهی) و مؤلفه های جهت گیری تناسب اندام و رضایت بدنی در تن انگاره نقش معناداری در پیش بینی تنظیم هیجان دانشجویان دارند؛ یافته های این پژوهش نشان داد شفقت ورزی به خود و تن انگاره بر اساس جنسیت تفاوت معناداری وجود ندارد. بنابراین، یافته های این مطالعه مؤید این موضوع است که ابعاد مثبت شفقت ورزی به خود (خود مهربانی، اشتراک انسانی و ذهن آگاهی) و تنها مؤلفه های جهت گیری تناسب اندام و رضایت بدنی نقش اساسی در تنظیم و مدیریت هیجان دانشجویان دارند

هدف:  پژوهش حاضر به دنبال تدوین مدل تاب آوری با توجه به سبک های هویتی و احساس شکست در میان معلمان متأهل شهر بابل بوده است. روش: به منظور جمع آوری داده ها، نمونه ای شامل 300 نفر از معلمان شهرستان بابل به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد. ابزارهای مورداستفاده جهت دستیابی به اهداف پژوهش عبارت بودند از: پرسشنامه سبک های هویتی برزنسکی (ISI_6G)، پرسشنامه احساس شکست و پرسشنامه تاب آوری بزرگ سالان (RSA). جهت تحلیل داده، از تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که سبک هویت اطلاعاتی به صورت مستقیم، سبک هویت هنجاری با نقش واسطه ای احساس شکست و سبک هویت اجتنابی و سردرگم به صورت مستقیم و با نقش واسطه ای برتاب آوری تأثیر دارد. نتیجه گیری: هویت اجتنابی و هویت هنجاری در مواقعی که موقعیت استرس آور و تنش زایی در موفقیت وجود دارد به شدت دچار تنیدگی می شوند. احساس شکست موجب می شود تا تاب آوری و مقاومت افراد در برابر استرس کمتر باشد؛ بنابراین تأثیر منفی بر تاب آوری دارند. برعکس افراد دارای هویت اطلاعاتی در برابر استرس از مقاومت و تاب آوری بالایی برخوردار هستند.