مطالعات روانشناسی تربیتی

هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی، تدوین و هنجاریابی ابزار اندازه گیری مهارت های زندگی برای اجرا در دوره ابتدایی بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر روش روان سنجی کلاسیک، از روش سؤال - پاسخ (IRT) الگوی راش نیز استفاده شد. پس از حذف پرسش های نامناسب و تجزیه و تحلیل داده ها، فرم نهایی مقیاس مذکور با 42 پرسش و چهار خرده مقیاس شامل مهارت های اجتماعی، خودنظم دهی، خویشتن داری و مسئولیت پذیری اجتماعی برای اندازه گیری مهارت های زندگی جامعه هدف مناسب و معتبر تشخیص داده شد. روش این تحقیق تهیه مقیاس مذکور از نوع تحقیق و توسعه آموزشی ((R&Dاست و جامعه آماری دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر تهران در سال82- 81 بوده اند. روش نمونه گیری و حجم آن نیز در مراحل اجرای تحقیق مقدماتی، تجربی و نهایی مقیاس به ترتیب روش نمونه گیری در دسترس40 نفر، خوشه ای چندمرحله ای120نفر و تصادفی خوشه ای و چندمرحله ای 300 نفر بوده است.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر طراحی شد تا رابطه ی سبک های فرزندپروری مادران و بلوغ اجتماعی نوجوانان تیزهوش، آهسته گام و عادی بررسی شود. روش: به این منظور 194 دانش آموز دختر و پسر 14 و15سال مدارس تیزهوشان(روش تصادفی ساده)؛ استثنایی(روش سرشماری) و دولتی(روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای) شهرستان قاینات(استان خراسان جنوبی) در سال تحصیلی 90-89 انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسش نامه ی شیوه های فرزندپروری بامریند و بلوغ اجتماعی رائو(RSMS) است. یافته ها: نتایج نشان داد که سبک اقتدارمنطقی پیش بینیکننده ی مثبت و معنیدار برای بلوغ اجتماعی و ابعاد آن میباشد. هم چنین تفاوت بین گروه های هوشی از لحاظ ابعاد بلوغ اجتماعی معنیدار است. بین گروه های تیزهوش و آهسته گام؛ عادی و آهسته گام در ابعاد بلوغ اجتماعی تفاوت مثبت و معنی دار وجود دارد؛ این تفاوت بین گروه تیزهوش و آهسته گام در بعد کفایت شخصی و اجتماعی و بین گروه عادی و آهسته گام در بعد کفایت میان فردی بیش تراست. بین گروه های تیزهوش وعادی در ابعـاد بلـوغ اجتماعی تفاوت معنی دار وجود نـدارد. نتیجه گیری: بهتـرین سبک فرزنـد پروری مادران برای رسیدن به بلوغ اجتماعی نوجوانان، سبک اقتدارمنطقی میباشد. در رسیدن به بلوغ اجتماعی هوش نقش به سزایی دارد؛ افراد تیزهوش، آهسته گام و عادی در یک سن مشخص به بلوغ اجتماعی نمیرسند.

هدف از مقاله حاضر، بررسی و مقایسه رفتارهای سازگار و ناسازگار اجتماعی دانش آموزان وابسته به بازیهای رایانه ای و دانش آموزان غیروابسته است. به منظور دستیابی به این هدف 600 نفر از دانش آموزان مقطع دوم راهنمایی شهر اصفهان به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات برای تشخیص وابستگی به بازیهای رایانه ای، پرسشنامه اعتیاد به بازی های رایانه ای آنتوران بود. برای سنجش رفتارهای ناسازگارنه و ناسازگار اجتماعی از پرسشنامه مهارت های اجتماعی ایندربیتزن و فوستر استفاده شد. برای جمع آوری داده های دموگرافیگ از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. سپس داده ها با بهره گیری از آزمون t گروه های مستقل و با نرم افزارSPESS انجام گرفت. نتایج نشان داد بین دانش آموزان وابسته به بازیهای رایانه ای با دانش آموزان غیروابسته از نظـر رفتارهــای ســازگار(همکاری و مشــارکت، مسئولیت پذیری، جــرأت ورزی) و رفتارهای ناسازگار اجتماعی(غرور و تکبر، عدم مسئولیت پذیری، پرخاشگری و عزت نفس پایین) تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین مهارت های ابرازوجود و همدلی تفاوت معناداری وجود ندارد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه موجود میان اعتیاد به اینترنت با عملکرد خانواده و سلامت روان انجام شده است. گروه نمونه در پژوهش حاضر 286 دانش آموز دختر دبیرستانی از مناطق چهارگانه شهر تهران (شمال، جنوب، شرق و غرب) بودند که با تکمیل سه پرسشنامه ِ اعتیاد به اینترنت، عملکرد خانواده و سلامت روان در پژوهش شرکت کردند.روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جهت بررسی نتایج از روشهای آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (همبستگی و رگرسیون) استفاده شده است. بررسی نتایج نشان داد بین اعتیاد به اینترنت با برخی از زیر مجموعه های عملکرد خانواده مثل ابراز وجود، گرایش های ذوقی و تاکیدات مذهبی همبستگی منفی معنی داری وجود دارد. همچنین بین خرده مقیاس های گسستگی در خانواده، تعارض زیاد، سبک خانوادگی مستبد و اعتیاد به اینترنت رابطه مثبت معنی داری به دست آمد. در خصوص رابطه بین سلامت روان و اعتیاد به اینترنت نتایج پژوهش حاکی از رابطه مثبت معنادار بین نمره کلی سلامت روان و دو زیر مجموعه افسردگی و جسمانی سازی با اعتیاد به اینترنت بود. نتیجه تحلیل رگرسیون همزمان نیز نشان داد که از بین کلیه متغیرهای پیش بین مربوط به عملکرد خانواده، گرایش های ذوقی و گسستگی بیشترین واریانس اعتیاد به اینترنت را تبیین میکند. همچنین نتیجه تحلیل رگرسیون همزمان بین نمره اعتیاد به اینترنت با مؤلفه های سلامت روان حاکی از نقش پیش بین جسمانی سازی در تبیین واریانس اعتیاد به اینترنت بود. نتایج این پژوهش ضمن تایید اثرات منفی اعتیاد به اینترنت بر سلامت روان ،بر اهمیت محیط خانوادگی در شدت یافتن استفاده از اینترنت تاکید می کند. از این رو در طراحی برنامه های درمانی محیط خانوادگی افراد حتما باید مدنظر قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دانش آموزان (MSLSS) بود. تعداد 765 نفر از دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر گرگان(376 دختر و 389 پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و پرسشنامه مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دانش آموزان(MSLSS) استفاده شد.یافته های روانسنجی مربوط به ضرایب پایایی نشان داد که ضرایب آلفای کرونباخ و تصنیف پرسشنامه مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی در تمامی خرده مقیاس ها و نمره کل بالا و رضایت بخش می باشد. در تحلیل عاملی با استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اصلی و مقادیر بیشتر از یک، 11 عامل به دست آمد که جمعاً 57.64% واریانس را تبیین می نمایند. در مجموع پژوهش حاضر شواهدی را برای اعتبار و روایی مناسب پرسشنامه مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی ارائه می کند.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی اهمالکاری تحصیلی بر اساس هستة کنترل و باورهای مذهبی انجام شده است. در این راستا، نمونه ای متشکل از 447 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز (225 دختر و 222 پسر) به شیوة نمونه گیری هدفمند انتخاب و پرسش نامه های اهمالکاری تحصیلی، هستة کنترل و جهت گیری مذهبی را تکمیل کردند. در نگاهی کلی، نتایج نشان داد که نمرة کل اهمالکاری تحصیلی به وسیلة بُعد (مؤلفة) اخلاقیات از جهت گیری مذهبی و هستة کنترل درونی به صورت منفی پیش بینی میشود. همچنین معلوم شد که هستة کنترل درونی و بُعد اخلاقیات از جهت گیری مذهبی پیش بینیکنندة منفیِ دو بعد اهمالکاری در آماده سازی تکلیف و اهمالکاری در آماده سازی مقاله هستند. اهمالکاری در آمادگی برای امتحان، توسط هیچیک از ابعاد جهت گیری مذهبی و هستة کنترل درونی پیش بینی نمیشود. مقایسة دختران و پسران نشان داد که میانگین نمرة اهمالکاری در آماده سازی تکالیف و نمرة کل اهمالکاری تحصیلی در پسران بیشتر از دختران است؛ در سایر ابعاد اهمالکاری، تفاوت معنیداری بین دو گروه مشاهده نشد. همچنین مقایسة دانشجویان رشته های دارای محتوای مرتبط و نامرتبط با دین آشکار کرد که از نظر اهمالکاری کلی و اهمالکاری در آماده شدن برای امتحان، اهمالکاری در آماده سازی تکالیف و اهمالکاری در آماده سازی مقاله ها، میانگین دانشجویان رشته های نامرتبط با دین، بیشتر از دانشجویان رشته های مرتبط با دین است.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه باورهای خودکارآمدی و ادراک خویشتن با اضطراب امتحان در دانش آموزان شهر زاهدان بوده است. روش تحقیق از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مورد مطالعه را کلیه دانشآموزان مقطع متوسطه شهر زاهدان تشکیل می داد. حجم نمونه ازتعداد 320 نفر تشکیل می شد که به روش نمونهگیری خوشهای تصادفی انتخاب شدند و به سه پرسشنامه باورهای خودکارآمدی عمومی، مقیاس اضطراب امتحان فیلیپس و پرسشنامه ادراک خویشتن پاسخ دادند. نتایج نشان داد که همبستگی معنیداری بین باور خودکارآمدی و اضطراب امتحان وجود دارد. همچنین همبستگی مثبت معنیداری بین سه مؤلفه ادراک خویشتن شامل ادراک انفعالی، بازیگرانه و پرخاشگرانه، و اضطراب امتحان برقرار است. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نیز بیانگر آن بود که از بین متغیرهای مورد بررسی، مؤلفه انفعال به تنهایی 25/0 و به همـراه مؤلفه بازیگری 29/0 واریانس اضطـراب امتحـان را پیشبینی میکند. علاوه بر این نتایج نشان داد باور خودکارآمدی دانش آموزان پسر بیشتر از باور خودکارآمدی دانش آموزان دختر بود و اضطراب امتحان دانش آموزان دختر بیشتر از اضطراب امتحان دانش آموزان پسر است.