مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان (مطالعات زنان سابق)

پژوهش حاضر با هدف پاسخ گویی به این سوال که آیا اساسا بین دین داری و نگرش مدرن رابطه یی وجود دارد یا خیر، به روش پیمایشی و با استفاده ازابزار پرسش نامه صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانشجویان زن مشغول به تحصیل در دانشگاه شیراز در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا و هم چنین، زنان طلبه حوزه های علمیه شهر شیراز در سال تحصیلی 1384 – 1385 تشکیل می دهند، که از میان آن ها بیش از 294 نفربه عنوان نمونه انتخاب شده اند.نتایج به دست آمده بیان گر آن است که میزان دین داری طلاب زن در تمام ابعاد، در مقایسه با همتایان خود در دانشگاه، بسیار بالاتر است، در حالی که مقایسه نمره های مقیاس نگرش مدرن دو گروه نشان می دهد که به غیر از دو بعد عام گرایی و شهروندی، در بقیه ی ابعاد، دانشجویان نگرش مدرن بالاتری دارند، بر این اساس، رابطه یی منفی میان دین داری و نگرش مدرن در میان کل پاسخ گویان مشاهده می شود، گر چه این رابطه در میان زنان حوزوی، رابطه یی معنادار نبوده است.

نظریه های جرم شناسی و تجربه تاریخی کشورهای توسعه یافته صنعتی بیان گر آن است که با توسعه یافتگی بیش تر و افزایش مشارکت اجتماعی زنان، نسبت جنسیتی جرم تغییر می کند و سهم زنان در جرایم ارتکابی افزایش می یابد.در این نوشتار، که به بررسی این موضوع در جامعه ایران می پردازد، پیوند شاخص های توسعه اقتصادی ­ اجتماعی و مشارکت اجتماعی زنان با میزان جرم آنان (نسبت زنان محکوم به کل محکومان) در یک دوره زمانی 20 ساله (1360 تا 1380) و نیز میزان دستگیرشدگان زن در استان های مختلف برای سال های 1375، 1377، 1380، و 1382 (بر اساس آمار دستگیرشدگان نیروی انتظامی) و رابطه آن با سطح توسعه یافتگی استان بررسی شده است.یافته های پژوهش نشان داد که هرچند در سطح کشوری و در طول دوره مورد بررسی، بین توسعه اقتصادی ­ اجتماعی و مشارکت و نسبت جرم زنان رابطه یی منفی وجود دارد، مقایسه استان ها از نظر توسعه یافتگی نشان می دهد که نسبت جرم زنان در استان های دارای سطح توسعه پایین کم تر از بقیه استان ها است و رابطه مثبت ضعیفی بین این متغیرها وجود دارد، بنابراین، نتایج به دست آمده در سطح کشوری با نظریه های مطرح در خصوص جرم زنان و تجربه کشورهای غربی متفاوت است و باید با دقت و بررسی بیش تر، راه کارهای مناسب برای آن ارایه شود.

خشونت علیه زنان، محصول ارزش های پدرسالاری و توزیع نابرابرانه جنسیتی قدرت در خانواده است و زمانی اعمال می شود که مردان تهدیدی علیه اقتدار مردانه خود و ارزش های پدرسالاری احساس کنند. نوشتار حاضر، با هدف آزمون این فرضیه، و از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر از زنان مراجعه کننده به «مرکز مشاوره» شهرستان آمل، که مورد خشونت همسرشان قرار گرفته اند، انجام شده است. نتایج نشان می دهد بیش تر زنان، در هنگام به چالش کشیدن رابطه رییس و مرئوسی در خانواده مورد خشونت همسران شان قرار گرفته اند، یعنی مردان، مقاومت زنان در برابر نگرش ابزاری به خود، و نپذیرفتن محرومیت از تحصیل و اشتغال را تهدیدی برای اقتدار مردانه خود تفسیر کرده و به خشونت متوسل شده اند. نتایج هم چنین نشان می دهد که مدرنیته با تجهیز شناختی این زنان به ارزش ها و منابعی مهم چون تحصیلات و اشتغال، که آگاهی زنان را به نابرابری جنسیتی در خانواده افزایش داده و علاقه آن ها را در بازتعریف هویت خود در جامعه مدرن به شیوه یی متفاوت از هویت های تعیین شده سنتی گسترش داده، باعث پرورش پتانسیل های مقاومت شده است.

پژوهش پیش رو، که پیوند بین آشفتگی های زناشویی مادران و فرزندان همسر دار آن ها را مورد بررسی قرار می دهد، از نوع علی ­ مقایسه یی است و جامعه آماریآن را زنان مراجعه کننده به فرهنگ سراهای شهر تهران (جهت شرکت در کلاس های آموزشی) تشکیل می دهند. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری در دسترس و حجم نمونه شامل 120 زن همسردار و شوهران آن ها، به همراه مادران هر یک از زوج ها است، که در مجموع 480 نفر (240 زن و شوهر و 240 مادرزن و مادر شوهر) را تشکیل می دهند. داده ها، پس از جمع آوری به وسیله پرسش نامه آشفتگی (نارضایتی) زناشویی اشنایدر، با استفاده از ضریب هم بستگی و برازش چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. ضریب هم بستگی مشاهده شده بین آشفتگی زناشویی مادران و فرزندان همسردار آن ها معنادا، و نشان دهنده رابطه میان آشفتگی زناشویی مادران با فرزندان همسردارشان بود و نتایج آزمون تفاوت دو ضریب هم بستگی نیز نشان داد بین فرزندان پسر و دختر در زمینه انتقال آشفتگی زناشویی مادر تفاوت وجود دارد.نتایج برازش چند متغیره نشان داد خرده مقیاس های پرخاش گری، ارتباط عاطفی، جهت گیری نقش، زمان با هم بودن، تاریخچه مشکلات خانواده، حل مساله، رابطه جنسی، و تربیت فرزند، از عوامل پیش بینی کننده آشفتگی زناشویی مرد است و خرده مقیاس های رابطه جنسی، تربیت فرزند، ارتباط عاطفی، تاریخچه مشکلات خانواده، جهت گیری نقش، آشفتگی کلی، پرخاش گری، حل مساله، و زمان با هم بودن، پیش بینی کننده آشفتگی زناشویی زن است.

فرآیند چند بعدی دست رسی افراد به منابع قدرت، برای افزایش سرمایه های فردی و گروهی، به منظور حرکت به سوی انتخاب های هدف مند، توان مندسازی نامیده می شود. در میان راه های گوناگونیکه برای توان مندسازی زنان در ابعاد و سطوح مختلف وجود دارد، اعتبارات خرد با نفوذ در ابعاد مختلف زندگی زنان و کمک به بهبود زندگی تعداد زیادی از آن ها، در دو دهه اخیر، جای گاهی ویژه را به خود اختصاص داده و به دلیل آن که عموما در قالب گروه های داوطلب و بدون نیاز به ضامن یا وثیقه به زنان واگذار می شود، مورد استقبال قرار گرفته است. کاهش فقر، افزایش سرمایه های اجتماعی، افزایش پس انداز، کارآفرینی، احساس امیدواری نسبت به زندگی، و کنترل زنان بر تصمیم گیری های اقتصادی، از جمله تاثیراتی است که اعتبارات خرد در توان مندسازی زنان داشته است.در این پژوهش، که هدف آن بررسی نقش مثبت و منفی شبکه واگذاری اعتبارات خرد روستای پشت رود بم در ابعاد مختلف توان مند سازی زنان است، چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، روانی، و فرهنگی توان مندسازی زنان، با روش پیمایش و از طریق مصاحبه مستقیم بر روی 108 زن عضو صندوق خرده وام دهی زنان روستای پشت رود بم (در شمال شهر بم، استان کرمان)، مورد مطالعه و اجرا قرار گرفته است. یافته های پژوهش بیان گر آن است که حضور فعال در شبکه های واگذاری اعتبارات خرد، بر افزایش توان مندی های اجتماعی، اقتصادی، و روانی تاثیر داشته، اما نتوانسته است بر روی توان مندی فرهنگی زنان تاثیری معنادار بگذارد.

یکی از مشکلات کنونی دنیای کار، عدم حضور متناسب زنان در جایگاه های مدیریتی است. بررسی پیشینه پژوهش نشان می دهد که عوامل نگرشی و پیش داوری، مهم ترین عواملی اند که با جلوگیری از حضور زنان در جایگاه های مدیریتی، منجر به شیوه هایی سازمانی با عنوان سقف شیشه یی می شوندهدف از این پژوهش، بررسی نگرش کارکنان آموزش و پرورش شهر اصفهان و همسران آن ها به مدیریت زنان و موانع مدیریت آنان است. در این راستا، مقیاس سنجش نگرش به مدیریت زنان و مقیاس سنجش نگرش به موانع مدیریت زنان بر روی 82 نفر از کارکنان اداری نواحی پنج گانه آموزش و پرورش شهر اصفهان، که به طور تصادفی ساده انتخاب شدند، و 45 نفر از همسران آن ها اجرا شد. نتایج نشان داد که مردان نسبت به مدیریت زنان نگرشی منفی دارند و عوامل فردی و شخصیتی را از موانع مدیریت آنانمی دانند، در حالی که زنانی که نگرش مثبت داشتند، عوامل اجتماعی و فرهنگی را به عنوان موانع ارتقای زنان به جایگاه های مدیریتی بیان می کنند، هم چنین نتایج نشان داد که نگرش همسران نسبت به مدیریت زنان، با نگرش کارکنان نسبت به مسایل خاص زنان و موانع اطلاعاتی رابطه دارد. این یافته ها با استفاده از نظریه اسناد و نیز پژوهش های قبلی مورد بحث قرار گرفته است.

این پژوهش با هدف بررسی موانعِ بازدارنده بانوان شاغل در آموزش و پرورش شهر اراک از شرکت در فعالیت های بدنی منظم انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی ­ توصیفی است و پرسش نامه یی با پایایی 0.96 به عنوان ابزار پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری، همه بانوان شاغل در آموزش و پرورش شهر اراک در سال 1385 (2739 نفر) اند، که برای تعیین نمونه پژوهش، تعداد 350 نفر از آنان به روش تصادفی خوشه یی انتخاب شدند. بیش تر آزمودنی ها دارای وضعیت استخدامی رسمی بودند، حدود 40 درصد آن ها بین 11 تا 20 سال سابقه داشتند، 91درصد متاهل، و بیش از چهار پنجم آنان نیز دارای منزل شخصی بودند.پس از تحلیل داده ها به وسیله آمار توصیفی خی دو و آزمون میانگین رتبه فریدمن، نتایج نشان داد بنا به باور آزمودنی ها، مشکلات زیستی، روان شناختی، فردی، علمی، مالی، اقتصادی، و اجتماعی، در نپرداختن آن ها به فعالیت های بدنی و ورزشی منظم تاثیر ندارد، اما مشکلات فنی، مشکلات مربوط به اماکن و تجهیزات ورزشی، مشکلات مدیریتی، و مشکلات اقلیمی و آب و هوایی، به ترتیب، از دلایل نپرداختن بانوان کارمند آموزش و پرورش به فعالیت های بدنی و ورزشی منظم است.