مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان (مطالعات زنان سابق)

مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان (مطالعات زنان سابق)

مطالعات زنان 1384 شماره 8 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی باورهای برنامه ریزان درسی درباره تفاوت های دختران و پسران در زمینه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه مطالعات زنان-84-8

کلید واژه ها: تفاوت های جنسیتی برنامه ریزان درسی حساسیت جنسیتی زمینه های شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۸ تعداد دانلود : ۸۵۰
یکی از مهم ترین سازواره های نظام آموزش و پرورش برنامه ریزی درسی، و دست آورد آن کتاب های درسی است. هدف از این پژوهش آگاهی از باورهای فراهم آوران کتاب های درسی درباره تفاوت های دختران و پسران در زمینه شناختی است. روش این پژوهش کیفی و جامعه آماری آن مدیران، کارشناسان، و اعضای کار گروه های کارشناسی در همه دفترهای فراهم آوری کتاب های درسی، و صاحب نظران آشنا به فرآیند برنامه ریزی درسی و پژوهش های جنسیتی است. از این میان، 55 نفر از مدیران، کارشناسان، و اعضای کار گروه های کارشناسی، و 22 نفر صاحب نظران آشنا به برنامه ریزی درسی و پژوهش های جنسیتی، به شیوه هدف مند گزیده شدند. داده های مورد نیاز از این گروه، با پرسمان نیمه ساختاری، پرسش نامه پاسخ باز، و یاداشت های میدانی گردآوری، و به روش استقرایی تجزیه و تحلیل شد.یافته ها نشان داد که فراهم آوران کتاب های درسی به تفاوت جنسیتی ذاتی در زمینه شناختی اعتقاد نداشتند و یادآور شدند که هر گونه تفاوت دختران و پسران در زمینه شناختی فرهنگی است و ریشه در چشم داشت های متفاوت جامعه، خانواده، گروه هم سالان، و روش های پرورشی والدین دارد.
۲.

بررسی رفتار همدلانه دختران نوجوان دبیرستانی با مادران شان و رابطه آن با مهارت فراشناخت و پیش رفت تحصیلی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: هم دلی خودگردانی در یادگیری پیش رفت تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۲ تعداد دانلود : ۹۹۷
در این پژوهش، رابطه رفتار هم دلانه دختران با مادران شان با مهارت فراشناخت (خودگردانی در یادگیری) و پیش رفت تحصیلی بررسی شده است. نمونه پژوهش 196 دانش آموز دختر دبیرستان های شهر تهران بود که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی گزیده شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه رفتار هم دلی دختران و پرسش نامه خودگردانی در یادگیری بود. آزمون فرضیه های پژوهش با روش های آماری هم بسته گی، تحلیل واریانس، و رگرسیون انجام شد. یافته ها نشان داد رفتار هم دلانه دختران با مادران هم بسته گی مثبت و معناداری با مهارت خودگردانی در یادگیری و پیش رفت تحصیلی دارد. برآورد رگرسیون خطی نشان می دهد که رفتار هم دلانه دختران توان تبیین و پیش بینی مهارت خودگردانی و پیش رفت تحصیلی را دارد. هم چنین مهارت خودگردانی دانش آموزان در مناطق تحصیلی شمال، جنوب، شرق، و غرب یک سان نیست؛ اما ارتباطی معنادار میان مناطق تحصیلی با رفتار هم دلانه و پیش رفت تحصیلی دختران وجود ندارد.
۳.

بررسی تطبیقی تفاوت های جنسیتی در عادت های غذایی دانش جویان ایرانی و هندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفاوت های جنسیتی ایران عادت های غذایی فرهنگ، سلامتی هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۹ تعداد دانلود : ۸۶۹
بررسی های فراوانی در دانش پزشکی، رابطه تغذیه و بیماری را نشان داده است. الگوها (عادت ها) غذایی ناسالم، ریشه بنیادی پیدایش بیماری های مزمن است و آسیب های فراوانی به سلامتی افراد می رساند. هم چنین بررسی های دانش مندان علوم اجتماعی نشان می دهد که عادت های غذایی افراد رابطه ای پدید با عوامل روانی - اجتماعی و فرهنگی دارد. این پژوهش، برای یافتن رابطه برخی از عوامل روانی - اجتماعی و فرهنگی (جنسیت، فرهنگ، پایگاه اجتماعی - اقتصادی، دانش بهداشتی، و باورهای درباره سلامتی)، با الگوهای عادت های غذایی در دختران و پسران دانش جوی دانشگاه مازندران و دانشگاه پنجاب هند انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که عادت های غذایی با متغیرهای جنسیت، فرهنگ (ملیت)، پایگاه اجتماعی - اقتصادی خانواده، میزان توجه به سلامتی، باورهای درباره سلامتی، و دانش بهداشتی رابطه دارد. روی هم رفته، دختران بیش از پسران و دانش جویان هندی بیش از دانش جویان ایرانی عادت های غذایی سالم و سودمند دارند که آن ها را در برابر بیماری های مزمن غیر عفونی مقاوم می سازد.
۴.

سنجش میزان خودمختاری زنان همسردار ساکن مشهد و عوامل اجتماعی موثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودمختاری خود پنداره فردیت عام گرایی اخلاقی خلوت شخصی شبکه روابط اجتماعی- فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۲
در جامعه امروز ایران، تحولاتی چون افزایش سطح سواد و اشتغال زنان، و گسترش فضاهای سایبرنتیکی و اطلاعاتی، زنان را در گذار از وضعیت سنتی و مکانیکی گذشته به دوران مدرن و اندام وار نوین با دوگانه گی و ابهام روبه رو ساخته است. از سویی، ساختار سنتی جامعه، زنان را به ایفای نقش های تنها سنتی وا می دارد، و از دیگر سو، زنان در بسترهای نوین پدید آمده، شخصیتی متمایز فردیت یافته می یابند که می توانند بی وابسته گی منفعلانه به دیگران عمل کنند. از آن جا که در جامعه ما، خانواده هنوز حیاتی ترین نهاد اجتماعی شمرده می شود و وضعیت بی هنجار کنونی تهدیدی جدی برای کیان آن است، در این نوشتار تلاش شده است تا با بررسی انتقادی تعریف های گوناگون صاحب نظران از خود مختاری و آوردن تعریفی ویژه از خود مختاری زنان (در برابر خودرایی، خودمداری، و از این دست)، پاسخی مناسب برای عبور جامعه از شرایط ایجاد شده یافته شود. در راستای چنین هدفی، ره یافت های گوناگون نظری به کار آمد تا عوامل تاثیر گذار بر افزایش و کاهش خود مختاری زنان مشخص شود. سپس، متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش، با بهره گیری از روش پیمایش و به کارگیری پرسش نامه سنجیده شد. نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام (stepwise) نشان داد که از میان همه عوامل بررسی شده، به ترتیب پنج متغیر خود پنداره، خلوت شخصی، شبکه روابط اجتماعی - فرهنگی، سرمایه اقتصادی (درآمد)، و منزلت شغلی شوهر، 61.4 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین می کند. هم چنین، آزمون مدل تحلیلی پژوهش به روش تحلیل مسیر نشان داد که متغیرهای میانی تاثیری مستقیم بر خود مختاری دارد، و متغیرهای ساختاری به صورت غیر مستقیم و با اثر گذاری بر این متغیرهای میانی بر خود مختاری زن تاثیر می گذارد.
۵.

طلاق قضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حق طلاق طلاق به اذن حاکم طلاق به حکم حاکم طلاق قضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۳۸۵
ازدواج یک پدیده طبیعی قراردادی است که در آن به وسیله عقد رابطه ای حقوقی بین زن و مرد پدید می آید و به دنبال آن حقوق و تکالیف زوجین بر اساس اصل عدالت تبیین می شود. بنا به نظر برخی محققان «طبیعت، کلید فسخ طبیعی ازدواج را به دست مرد داده است». بر اساس ماده 1133 قانون مدنی نیز «مرد می تواند هر گاه که بخواهد زن خود را طلاق دهد». ولی هر گاه مردی از ادای وظایف خود خودداری کند و ادامه زنده گی مشترک برای زن تحمل ناپذیر باشد، آیا زن در چنین شرایطی بایستی ظلم را تحمل کند تا رهسپار دیار ابدی گردد؟ آیا این طرز تفکر هم سو با دیدگاه اسلام در این قضیه است؟ بی شک این دیدگاه متنافی با اصول مسلم اسلام است. از این رو، با توجه به ادله معتبر فقهی مواردی وجود دارد که زن می تواند از محکمه درخواست طلاق کند و دادگاه نیز با احراز شرایط و علی رغم میل شوهر، زن را طلاق خواهد داد. این موارد در فقه امامیه و به پیروی از آن در قانون مدنی ایران چنین است: 1- استنکاف شوهر از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام وی به انفاق؛ 2- غایب مفقودالاثر بودن شوهر؛ 3- در عسر و حرج بودن زوجه، در صورت ادامه دادن به زنده گی زناشویی. در این جا این سوال مطرح است که طبیعت حقوقی طلاق حاکم چیست؟ آیا ماهیت و طبیعت چنین طلاقی بائن است یا رجعی؟ باید گفت: رجعی یا بائن دانستن طلاق قضایی هر یک اشکالاتی مخصوص به خود دارد که برای رفع این اشکالات این نوع طلاق ها ذاتا رجعی دانسته می شود؛ ولی تا زمانی که سبب و موجب این طلاق از بین نرفته است، رجوع مرد بی تاثیر خواهد بود؛ و در صورت رفع موجبات طلاق، رجوع مرد موجب از سر گرفته شدن زنده گی مشترک خواهد شد.
۶.

بار تکفل و عوامل فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بار تکفل معیشتی نسبت وابسته گی اقتصادی چرخه زنده گی زناشویی عقاید قالبی انعطاف پذیری نظام کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۲
این پژوهش، به بررسی مساله بار تکفل معیشتی در خانواده های ایرانی به عنوان یکی از مسایل اجتماعی بالقوه در کشور می پردازد و در پی شناخت زمینه ها و عواملی فرهنگی - اجتماعی است که بر وخامت مساله می افزاید. در این میان، توجهی ویژه به حضور کم رنگ زنان ایرانی در بازار کار و برخی علل و ریشه های آن شده است. این پژوهش به روش پیمایشی بر روی 384 سرپرست خانوار در تهران انجام شد و به کمک یافته های آن برخی سازه های ذهنی و نگرش های رایج به ویژه در رابطه با اشتغال زنان دسته بندی شد. این نوشتار، هم چنین دربرگیرنده برخی پیشنهادها و راه کارها برای کاهش موانع و محدودیت هایی است که بر سر راه حضور موثر زنان در عرصه های کار و تولید اقتصادی - اجتماعی وجود دارد.
۷.

مردان و مردانه گی ها؛ زمینه های کلیدی و راه های نو(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۶۷ تعداد دانلود : ۱۳۱۶
وایتهد در کتاب مردان و مردانه گی ها: زمینه های کلیدی و راه های نو، چشم اندازی پژوهشی، آموزنده، و بسیار خواندنی درباره اندرونه ها و مفاهیم نظری پژوهش های مردان پیش روی ما می گشاید. وایت هد که آشکارا خود را پشتی بان فمینیسم می داند، از آن دسته پژوهش های مردان که از دیدگاه او عوامانه است یا مردان را مخالف فمینیسم می خواند، دوری می جوید. البته، این به معنای بی مایه دانستن تلاش های علمی آغازین درباره پرسش انتقادی از مفهوم «مرد» که زیر پرچم جنبش اسطوره سازی مردان مردبوده گی سنتی را می ستود، یا کار اندیشه مندانه ای که به مانده گاری آرایش سلسله مراتبی جنسیتی هم چون یک گمانه می انجامید نیست. به نظر می رسد نوشتار وایت هد نوشته ای برای نقد برنامهفمینیسم رهایی بخش باشد که برای ارایه نگره فمینیستی پساساختارگرا تلاش می کند ...

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۶