فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۸۱ تا ۳۰۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۰ مورد.
حوزه های تخصصی:
عقلانیت از دیدگاه اندیشمندان علوم اجتماعی، مهم ترین نشانه و برجسته ترین شاخص مدرنیته شناخته شده است. برخی آن را جایگزین دین معرفی کرده اند. در این تحقیق به دیدگاه امام خمینی و هابرماس درباره دین و عقلانیت اشاره می شود.
هر یک از دو متفکر و فیلسوف مهم و جریان ساز معاصر؛ امام خمینی از اسلام معاصر و یورگن هابرماس از غرب، آرای خاصی درباره مفاهیم دین و عقلانیت دارند.
هر دو منتقد عقلانیت ابزاری هستند. امام خمینی، عقلانیت ممیزه و عقلانیت دینی و هابرماس، عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی را جایگزین آن کرده اند. هریک از این دو متفکر براساس مبانی اندیشه ای خود، نگاه خاصی به مقوله دین و عقلانیت دارند.
نظریات ویتفوگل درباره جامعه شرقی
حوزه های تخصصی:
این مقاله آشنائی مختصری است با زندگی شخصی و آراء کارل ویتفوگل جامعهشناس جنجالی آمریکائی آلمانیالاصل دهه 1940 میلادی. ویتفوگل در کتابهای متعدد خود از جمله ""تاریخ جامعه بورژوازی"" ""اقتصاد و جامعه چین"" و خصوصاً استبداد شرقی""، اشکال عمده جوامع ماقبل صنعتی را نشان میدهد. بطور خلاصه ویتفوگل بر این عقیده است که امور یک جامعه معین بسته به تعدادی عوامل است از جمله عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی. او معتقد است که رژیمهای استبدادی ناشی از کارکرد و نتیجه ضروری سیستمهای وسیع آبیاری و شرایط فرهنگی–اجتماعی است. برای اینکه تأسیسات وسیع آبیاری بتوانند به تولید کشاورزی بپردازند احتیاج مبرمی به تحرک نیروی کار و سازمان کار است. این فعالیتها تنها بوسیله نیروی تشکیلاتی و اجرایی متمرکز و با قدرت شدید است که میتوان صورت گیرد. در واقع بوروکراسی وسیلهای ضروری است برای تولید کشاورزی و جوامع آبی.
برای ویتفوگل رابطه بین طبیعت و جامعه کلیدی است برای شناخت ""شیوه تولید آسیائی"". در کتاب ""استبداد شرقی"" نه تنها تحلیل او از بوروکراسی شامل استبداد گذشته آسیائی کشاورزی است بلکه نظامهای جدیدی هم که فاقد مالکیت خصوصی هستند از جهات بسیاری نزدیک به نظام استبداد شرقی است.
تاملی جامعه شناختی بر جنبش های جدید اجتماعی
حوزه های تخصصی:
جنبش های اجتماعی به عنوان یکی از انواع رفتارهای جمعی و اعتراضی (به عنوان شبکه وسیعی از افراد، محافل و گروه های غیر رسمی و رسمی) پدیده ای مختص جوامع مدرن هستند. منظور از جنبش های اجتماعی جدید، جنبش هایی است که از دهه 1960 به این طرف عمدتاً در جوامع اروپای غربی و آمریکای شمالی سر بر آوردند که بسیار وسیع ، گسترده و متنوع بوده و طیف عظیمی از نیروها و گروه های اجتماعی را در بر می گیرد؛ که می توان آن را نوعی کوشش جمعی تقریبا ًسازمان یافته بخش قابل ملاحظه ای از افراد جامعه دانست که با هدف دگرگونی و تغییر در بخشی از نظام اجتماعی (اندیشه، رفتار، مناسبات اجتماعی) و عناصر جامعه، خارج از حوزه نهادهای رسمی ، به صورت یکپارچه و هماهنگ عمل می کند. این نوع جنبش ها در طول چند دهه اخیر زندگی اجتماعی را به انحای مختلف تحت تاثیر قرار داده ، تعاریف جدیدی از معنا ، هویت و شیوه های زندگی ارائه داده و موضوعات جدیدی را وارد این حوزه از مطالعات اجتماعی کرده اند. با توجه به ضرورت مساله ، در نوشته حاضر علاوه بر ارائه تعاریف متعدد از جنبش های اجتماعی جدید از دیدگاه صاحب نظران، ویژگی ها و کارکردهای این جنبش ها مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت دیدگاه های تئوریک و تبیین های مختلف صاحب نظران این حوزه تحت عناوین رهیافت بسیج منابع، رهیافت ساختی ارزش- محور ( یورگن هابرماس، رونالد اینگلهارت) و رهیافت ساختی هویت- محور (دیدگاه آلن تورن، آلبرتو ملوچی ، کاستلز) بررسی شده است.
آسیب شناسی فضای مجازی؛ بررسی تأثیر استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اینترنت در حال دگرگون ساختن سیمای زندگی روزانه جوامع، به ویژه قشر جوان است. جاذبة اینترنت باعث شده بسیاری از جوانان به جای تعامل با همسالان و والدین خود، رایانه را برگزینند که این موضوع باعث به وجود آمدن انزوای اجتماعی در میان آنان می شود. هدف این مقاله، بررسی آسیب شناختی فضای مجازی است. به این منظور، تأثیر استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی جوانان در میان 220 دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی با به کارگیری پرسشنامه محقق ساخته و استفاده از پرسشنامة اینترنتی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که یکی از متغیرهایی که بیشترین اثر را بر انزوای اجتماعی دارد، استفادة اجتماعی از اینترنت است. نتیجة تحقیق حاکی از آن است که استفادة اجتماعی از اینترنت با بتای 24 درصد دارای تأثیر مستقیمی بر انزوای اجتماعی است.
مبانی عقلی توسعه
ظرفیت سازی اجتماعات محلی به مثابه ی رویکردی در توانمندسازی نهادهای اجتماعی
حوزه های تخصصی:
ظرفیت اجتماعات محله ای رویکردی سیستماتیک بر مبنای مقیاس زمان بندی است که دربرگیرنده ی رهبری، قلمرو اجتماعی، فعالیت های فردی، تغییرات سازمانی و نهادی است تا رفاه افراد، سازمان ها و اجتماعات محلی را پایه ریزی نماید. هر فرایندی از ظرفیت سازی می باید ارزش ها را تشخیص دهد و بر پایه ی مهارت های موجود، دانش و استعدادهای مردمی شکل بگیرد. برخی محققان بر این باورند که ظرفیت اجتماعات می تواند به عنوان ابزاری برای حمایت از مسائل مرتبط با ساختارهای پیش روی اجتماعی و انسانی، ابزار اجتماعی برنامه ریزی و ابزاری جهت توانمندسازی به کار رود. برخی دیگر مشخصاً فرایند ظرفیت سازی اجتماعات محلی را در تغییرات سیستمی و ساختاری وسیع تری در نظر می گیرند؛ حال آنکه عده ای دیگر معتقدند که این مفهوم و تغییراتش تنها در سطح «اجتماعات محلی» قابل اجراست. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی ضمن مرور ادبیات نظری مطرح در این زمینه و ریشه های نظری آن با هدف تبیین مفهوم ظرفیت اجتماعات محلی و ارزیابی کیفی آن، تجاربی از مدل های اجرایی را مورد بررسی قرار داده شود و در نهایت با ارزیابی قلمروهای ظرفیت سازی و طبقه بندی آنان در حوزه های مشخص، به تدوین شاخص های مرتبط در اجتماعات محلی با در نظر گرفتن سطح تحلیل بپردازد. نتایج بررسی ها نشان داد که این رویکرد تأثیر قابل توجهی بر توانمندسازی افراد و گروه ها از طریق مشارکت و درگیر کردن ذی نفعان به وسیله ی پذیرش برنامه های مشخص در اجتماعات محلی، ارتقای مهارت و دانش، افزایش پیوندهای اجتماعی و ارتباطات با استفاده از مباحثه ها در اجتماعات محلی و بسیج منابع به منظور رفع نیازهای مربوط به اجتماعات محلی برجای می گذارد.
تحلیلی بر پایان نامه های جمعیت شناسی - مسائل گذشته و نیازهای آینده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحقیقات جمعیت شناسی در ایران رسما از دهه 40 آغاز شد و از دهه 1350 تا بحال این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس گردید. برای اولین بار در ایران، در سال 1381 دوره دکتری جمعیت شناسی نیز در دانشگاه تهران تاسیس شد. بدون شک برنامه ریزی و جهت گیری های آینده رشته جمعیت شناسی در کشور مستلزم بررسی امعان نظر دقیق در مورد تحقیقات و آموزش گذشته جمعیت شناسی در کشور می باشد. ارزیابی آموزش و تحقیقات گذشته برای تعیین استراتژی های لازم برای توسعه جمعیت شناسی متناسب با نیازهای جامعه مفید خواهد بود.....
هم وقوعی رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان دبیرستان های شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رفتارهای پرخطر به رفتارهایی اطلاق می شود که احتمال نتایج مخرب جسمی، روان شناختی و اجتماعی را برای فرد افزایش دهد. این رفتارها در نوجوانان با یکدیگر به شدت همبسته اند و از الگوی هم تغییری پیروی می کنند. خطرپذیری جنسی به دلیل پیامدهای ناگوار و غیرقابل جبران از قبیل بارداری، بیماری های عفونی و ابتلا به اچ آی وی در سال های اخیر بیش از سایر رفتارهای پرخطر مورد تاکید واقع شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی فراوانی و هم وقوعی انواع خطرپذیری ها و تاثیر زمینه های مختلف جمعیت شناختی بر این هم تغییری و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری است.نمونه تحقیق 807 دانش آموز پایه دوم، سوم و چهارم مقطع متوسطه شهر تهران (371 پسر و 436 دختر) را در برمی گیرد که با روش نمونه گیری طبقه ای و متناسب با حجم انتخاب شدند. برای سنجش خطرپذیری از مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARS) (زاده محمدی، احمدآبادی و حیدری، 1386) استفاده شد. برحسب یک مقیاس 5 قسمتی، میانگین خرده مقیاس های گرایش به جنس مخالف 24/3، رابطه و رفتار جنسی 15/2، مصرف الکل 00/2، سیگار 87/1 و مصرف مواد مخدر و روان گردان 74/1 بدست آمده است. نتایج نشان داد که بین تمامی رفتارهای پرخطر رابطه مثبت و معنی داری برقرار است. الکل، دوستی با جنس مخالف و موادمخدر و روان گردان به همراه جنسیت (پسر)، تحصیلات مادر (دانشگاهی)، رشته تحصیلی (انسانی) و درآمد خانواده (زیر 200 هزار تومان) بیشترین واریانس خطرپذیری جنسی را در نوجوانان تبیین می کنند. وجود همبستگی بین رفتارهای پرخطر، به متولیان سلامت اجتماعی و نهادهایی چون آموزش و پرورش کمک می کند تا با شناسایی رفتارهایی که با صرف هزینه و زمان کمتر قابل کنترل است، از بروز و ظهور سایر رفتارها در دانش آموزان پیشگیری کنند.
ارزیابی نقش فرهنگ سازی ترافیکی در راستای کاهش آثار تصادفات و ارتقای نظم و امنیت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تصادفات رانندگی و ایمنی ترافیک در کشور ما به مسألهای بسیار حساس تبدیل شده است، به طوری که ذهن اکثر مردم و مسؤولان را به خود مشغول کرده است. از سوی دیگر، تحقیقات نشان دادهاند که عامل انسانی بیشترین سهم را در بروز تصادفات رانندگی به خود اختصاص داده است. در این مقاله راهکارهای ارتقای سطح ایمنی ترافیک و حمل و نقل از طریق فرهنگ سازی و آموزش رفتارهای ترافیکی به کاربران راه ها در قالب سه سناریو بررسی شده است. در سناریوی شماره 1 اهمیت و نقش فرهنگ و رفتار ترافیکی در بهبود ایمنی و روان سازی حمل و نقل ارزیابی و فرآیند AHP در تصمیم سازی برای بهسازی رفتار و فرهنگ ترافیکی بررسی شده است. آنالیز و تحلیل مسأله نیز به کمک نرم افزار (Expert Choice) صورت پذیرفته است. سناریوی شماره 2 عوامل مؤثر بر فرهنگ ترافیک از دیدگاه مدیران و مسؤولان پلیس و شهرداری را بررسی کرده و در سناریوی شماره 3 نحوه تعیین نیازهای آموزشی شهروندان در زمینه ترافیک در شهر اصفهان بحث شده است. نتایج حاصل از تحلیل و ارزیابی نشان می دهد که در میان تدابیر و سیاست های مختلف برای بهسازی رفتار و فرهنگ ترافیکی در راستای بهبود ایمنی و روان سازی حمل و نقل ، عنصر «آموزش و فرهنگ سازی در میان اقشار مختلف جامعه» بیشترین سهم را در میان مؤلفه های دیگر داراست.
شناسایی عوامل محیطی موثر در برنامه ریزی راهبردی فرهنگی کشور
حوزه های تخصصی:
هدف؛ هدف این مقاله، شناسایی و رتبه بندی عوامل محیطی موثر در برنامه ریزی استراتژیک فرهنگی کشور است.. روش؛ روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی(Survey ) است. ابزار اصلی جمع آوری داده های تحقیق، پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق، شامل 110 نفر از مدیران، کارشناسان و متخصصان امر فرهنگ در سازمان تبلیغات اسلامی و مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است. تحلیل اطلاعات در نرم افزار آماری SPSS و Mini Tab صورت گرفت. جهت سنجش روایی پرسشنامه از روایی محتوا استفاده شد که پرسشنامه مربوطه از نظر متخصصان امر مورد تایید واقع شد. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ،7821/0 محاسبه شد که حاکی از پایایی پرسشنامه تحقیق بود. یافته ها؛ بر اساس یافته های تحقیق، برای هر یک از ابعاد سه گانه تحقیق 12 شاخص مورد شناسایی قرار گرفت. هر یک از شاخص های ابعاد سه گانه بطور جداگانه رتبه بندی شدند و در ادامه هر سه بعد نیز با یکدیگر مقایسه شده و رتبه بندی شدند. بر این اساس، بعد سیاسی و اجتماعی در رتبه اول و ابعاد تکنولوژیکی و اقتصادی به طور مشترک در رتبه دوم قرار گرفتند. نتیجه گیری؛ در کشور ما حوزه فرهنگ متولی های متعددی دارد که وظایف بسیاری از این سازمان ها متداخل بوده و تفکیک وظایف بین این نهادها رعایت نشده است.در امر برنامه ریزی فرهنگی نیروی انسانی متخصص بسیار نادر می باشد و جا دارد مسئولین امر نسبت به تربیت و آموزش متخصصان امر برنامه ریزی همت گمارند.
نمادهای هویت ایرانی و زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله، گزارش مختصری از نتایج بخشی از یک پژوهش وسیع تر درباره برنامه ریزی زبان و هوشیاری زبانی در ایران است. بنابر فرضیه تحقیق، هویت مفهومی پیچیده است و مولفه های بسیاری در شکل گیری نمادهای هویت ملی ایرانی دخیلند که یکی از اصلی ترین آنها، زبان فارسی است. پاسخ به سه سوال اساسی زیر هدف اصلی این مقاله است: مولفه های هویت ملی ایرانی از دیدگاه ایرانیان کدام اند؟ زبان فارسی در این میان چه جایگاهی دارد؟ و آیا سن و هویت صنفی افراد، در نگرش آنها به جایگاه زبان فارسی، به عنوان نماد هویت ملی، تاثیری دارد؟ نگرش سنجی در این پژوهش، با توزیع پرسش نامه در میان 826 ایرانی ساکن تهران و با استفاده از شیوه های آماری گوناگون به انجام رسید. نتایج پژوهش، نشان می دهد که مردم، موارد زیر را از جمله مولفه های هویت ملی ایرانی می دانند: فرهنگ (آداب و رسوم، لباس، رفتار، غذا، باورها و مانند آن)، خصوصیات اخلاقی (مثبت و منفی)، شناسنامه ایرانی، آثار باستانی، اساطیر ایرانی، ورزش های باستانی و ورزش ملی معاصر، دین، قومیت، سرود ملی، جغرافیا و مکانها، اقتصاد، هنر، زبان فارسی، ادبیات، علم و صنعت، تاریخ و تمدن، مشاهیر ایرانی، سیاست و پرچم. از نظر اولویت نقش هر مولفه، به نظر می رسد که زبان فارسی در زمره مهمترین نمادهای هویت ملی ایرانی است. دو متغیر سن و هویت صنفی در تلقی مردم از زبان فارسی تاثیری بسزا دارد؛ به این ترتیب که می توان گفت «هویت پدیده ای پویاست که در طول زمان و در گروه های مختلف مردم تغییر می کند».
تبلور هویت ملی در کتب درسی بررسی محتوایی کتاب فارسی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پیوسته در طول تاریخ پرسش کیستی و هویت افراد و ملت ها یکی از دغدغه های اصلی بشر بوده و این امر در گذر جوامع به دوران مدرن پر رنگ تر و به صورت جدی مطرح شده است. در ایران نیز در سال های اخیر موضوع هویت، به خصوص در جوانان و دانش آموزان، به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از روش های تقویت هویت ملی و هویت بخشی، طرح آن در زمان کودکی، به ویژه در دوران دبستان است. به این منظور، مواد و کتب آموزشی می توانند در تقویت عناصر هویت بخش، باورهای ملی و برانگیختن عرق ملی، نقش اساسی داشته باشند. با توجه به اهمیت کتاب های درسی در هویت بخشی ملی دانش آموزان، این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا، میزان فراوانی واژه ها، تصاویر، شعرها، داستان ها و نثرهای کتاب فارسی پنج سال دوره ابتدایی را بررسی کرده، میزان ارتباط آنها را با مولفه های بیانگرِ هویت ملی ایرانیان از بعد ایرانی بودن مورد سنجش و مقایسه قرار داد. نتایج نشان داد که میزان توجه به مقوله های هویت ملی مورد بحث در کتاب های بررسی شده، در حدود 7% کل محتوای کتاب ها بوده است که بخش ناچیزی را تشکیل می دهد. بر اساس نتایج به دست آمده، پیشنهادهایی در جهت تقویت باورهای ملی از طریق کتاب های درسی ارایه شد.
دیدگاه های مایکل فیشر در باره انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش انسان شناختی مایکل فیشر، انسان شناس امریکایی، درباره انقلاب اسلامی ایران نمونه ای خاص از رویکرد فرهنگی در مطالعه انقلاب ها است. هدف این نوشتار بررسی آرا و اندیشه های فیشر درباره انقلاب ایران و پیامدهای آن است. این مقاله با مرور پرسشهایی که فیشر درباره انقلاب اسلامی ایران مطرح ساخته آغاز می شود و سپس با بررسی چهارچوب اندیشه ورزی فیشر درباره انقلاب ایران، روش شناسی وی، نگاه او به ایران قبل از انقلاب، دیدگاهش در مورد امام خمینی(س)، تحلیلی که از علل ساختاری انقلاب ایران دارد و همچنین نظریاتش درباره پی آمدهای انقلاب ایران ادامه می یابد. در آخرین بخش مقاله نیز اندیشه های فیشر به صورت انتقادی مورد بررسی قرار می گیرد.
چالش های اعاده حیثیت در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با گسترش فناوری های پیشرفته، جرایم ارتکابی نیز متنوع شده اند و بسیاری از قوانین و رویه های پیشین برای مواجهه با این جرایم ناکارامد به نظر می رسد. یکی از مصادیق مهم فناوری پیشرفته، فضای سایبر، ابزارها و موارد مرتبط با آن مانند رایانه، تلفن همراه هوشمند و شبکه اجتماعی است. هر روزه در فضای سایبر، جرایم بسیاری اتفاق می افتد که بسیاری از آن ها، علیه حیثیت معنوی اشخاص ارتکاب می یابد. جرایمی مانند توهین، افترا و نشر اکاذیب رایانه ای که با توجه به چالش های فضای مجازی مانند گستره و سرعت انتشار در آن، حیثیت معنوی اشخاص را گاهی بیش از جرایم در فضای حقیقی دچار خدشه می کند و آن-طور که می توان در فضای حقیقی، اعاده حیثیت نموده و خسارت معنوی وارد آمده به اشخاص را جبران کرد، در فضای مجازی چنین امکانی وجود ندارد. در واقع قوانین فعلی، امکان اعاده حیثیت اشخاص را از جرایم سایبری ایجاد نمی کند و می بایست با اتخاذ روش های پیشگیرانه و آموزش های شهروندی، مانع ارتکاب جرایم علیه حیثیت معنوی اشخاص در فضای سایبر شد.