درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: این پژوهش با هدف بررسی وضعیت بهکارگیری مدیریت دانش در کتابخانه های تخصصی امور برق وزارت نیرو در ایران انجام گرفته و به دنبال یافتن الگویی پیشنهادی برای اجرای مدیریت دانش در کتابخانه های تخصصی مورد مطالعه است. روش: مسئولان کتابخانه ها، مدیران و روسای بلافصل آن ها به عنوان افراد مورد مطالعه انتخاب شده اند، روش پژوهش به صورت پیمایشی بوده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه، مصاحبه، تلفن، مصاحبه، نمابر و پست الکترونیکی استفاده شده است. یافته ها: با توجه به وضعیت جامعه مورد مطالعه، چهار مولفه اصلی: گردآوری، سازماندهی، اشاعه منابع دانش و هم چنین نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید. مولفه های وضعیت گردآوری منابع و مهم ترین ضرورت ها در بهکارگیری مدیریت دانش به طورکلی در چهار حوزه مورد بررسی، توسط کتابداران و مسئولین کتابخانه های و مدیران بلافصل بهتر از متوسط ارزیابی شده است. اما وضعیت سازماندهی منابع دانش، اشاعه دانش، نیروی انسانی در حد ناچیز و پایین تر از متوسط ارزیابی شده است. نمونه مورد مطالعه وضع موجود را مناسب نمیبینند. از طرفی نمونه مورد مطالعه از کتابداران و مسئولین، اجرای مدیریت دانش در حوزه های امور برق را در حد ناچیز ارزیابی نموده و مسائل و مشکلات پیرامون آن را زیاد میدانند.

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و آستان قدس رضوی است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه ای مشتمل بر 100 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه آستان قدس رضوی و 53 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد) انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای براساس هفت مهارت «کارل آلبرخت» میباشد. «کارل آلبرخت» برای پاسخگویی و جلوگیری از کندذهنی گروهی، از عنوان هوش سازمانی استفاده ومدلی را ارائه میکند که دارای هفت بعد است: چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، اتحاد و توافق، روحیه، کاربرد دانش و فشار عملکرد. هر یک از این بُعد ها، یکی از فرضیه های پژوهش است. فرضیة اصلی پژوهش این است که بین هوش سازمانی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و هوش سازمانی در کتابخانه آستان قدس رضویتفاوت معناداری وجود ندارد. این فرضیه تأیید شد و فرضیه های فرعی پژوهش یعنی «چشم انداز استراتژیک در کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد با کتابخانه آستان قدس مشابه است»، رد میشود و فرضیه اعتقاد به سرنوشت مشترک در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و کتابخانه آستان قدس رضوی تأیید و در مورد عملکرد کارکنان در خصوص میل به تغییر، مشابه بودن این دو کتابخانه را در این مورد تأیید میکند. روحیه کارکنان در هر دو کتابخانه اختلاف معناداری ندارد و این فرضیه نیز تأیید شد. میانگین شاخص اتحاد و توافق کارکنان در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و کارکنان کتابخانه    آستان قدس رضوی این مشابهت را تأیید میکند. فرضیه «کاربرد دانش» در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد وکتابخانه آستان قدس رضوی تأیید شد. برخورد مدیران در رابطه با عملکرد کارکنان در هر دو کتابخانه مورد پژوهش، مشابه است

در این پژوهش آمار مربوط به 39 کشور جهان در 14 شاخص سرانه ی امانت، بازدهی منبع، سرانه ی مراجعه، عضو، سرانه ی کتاب، سرانه ی مواد دیگر، روزآمدی مجموعه، سرانه ی رایانه، سرانه ی پایانه ی اینترنت، سرانه ی کارمند تمام وقت، سرانه ی کارمند حرفه ای، هزینه ی امانت، سرانه ی هزینه و سرانه ی مرکز خدمات تنظیم شد و با رویکرد MADM ارزیابی گردید. برای تعیین وزن شاخص ها، ترکیبی از مطالعات نظری و نظر ارزیاب و آنتروپی شانون استفاده گردید. برای رتبه بندی شاخص ها نیز از مدل SAW استفاده شد. رتبه بندی نشان داد که کشورهای فنلاند، استونی و دانمارک سه کشوری هستند که دارای بهترین کتابخانه های عمومی می باشند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی فهرست نویسی تحلیلی و رده بندی (کتابخانه کنگره) کتاب های عربی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در طول سال های 1380-1386 انجام شده است. روش: در این پژوهش که در آن از روش تحقیق توصیفی از نوع مطالعه سندی بهره جویی شده، با استفاده از یک سیاهه وارسی محقق ساخته به گردآوری اطلاعات اقدام شد. نمونه مورد بررسی، شامل 300 فهرست برگه کتاب های عربی کتابخانه ملی است. یافته ها: به طور کلی، در 76/83 درصد موارد، صحیح عمل شده، و در 24/16 درصد موارد صحیح عمل نشده است. در این میان، رده بندی دارای بیشترین درصد صحت (25/86 درصد) و کمترین درصد خطا (75/13 درصد) و فهرست نویسی تحلیلی دارای کمترین درصد صحت (28/81 درصد) و بیشترین درصد خطاست (72/18 درصد). از طرفی، یافته های آزمون Z بیانگر این نکته است که درصد صحت بسیار بالاتر از درصد خطاست؛ بر این اساس، کتابخانه ملی در انجام فهرست نویسی تحلیلی، و رده بندی کتاب های عربی دارای عملکرد مطلوبی بوده است. اصالت/ارزش: بررسی وضعیت فهرست نویسی و رده بندی کتاب های عربی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در یک فاصله انتشاراتی به نسبه گسترده می تواند فواید قابل توجهی از لحاظ مشخص شدن کیفیت نسبی کار در بخش خدمات فنی سازمان مذکور داشته، و در واقع انجام چنین پژوهش هایی هم برای محققان این حوزه و هم برای فهرست نویسان سراسر کشور لازم و مفید می باشد.

یکی از عوامل مهم در میزان اثربخشی هر سازمان، منابع انسانی است. شناخت نیازهای آموزشی این منابع، تدوین برنامه آموزشی مناسب، اجرای آموزش، ارزشیابی آموزشی و سرانجام اصلاح برنامه های آموزشی، در استفادة بهینه از منابع انسانی تأثیر مستقیم دارد. بر اساس پژوهشهای انجام گرفته، آموزش در افزایش بهره وری کارکنان نقش مهمی دارد؛ از این رو، شناخت نیازهای آموزشی کارکنان بسیار ضروری است. این مقاله برگرفته از مطالعه ای پژوهشی است که با استفاده از توزیع پرسشنامه بین نمونه هایی از کارکنان کتابخانه های عمومی کشور به منظور شناخت وضیعت آموزشی و تحصیلی کارکنان و یافتن نیازهای آموزشی کوتاه و بلندمدت آنان، صورت گرفته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد درصد نسبتاً کمی از کارکنان دارای مدرک دانشگاهی مرتبط هستند وتعداد زیادی از آنها آموزشهای لازم و مرتبط با کتابداری را ندیده اند. همچنین، بیشتر کارکنان در مورد استفاده از فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات احساس نیاز نموده اند. یافته های پژوهش نشان میدهد کارکنان به استفاده از شیوه های حضوری و پاره وقت تمایل دارند

بسیاریازاندیشمنداندانشمدیریت،عصر حاضر را عصردانایی و عصر تغییر و تحول سریع دانش میدانند. بدونتردید،داناییسرمایةمهمیبرایملتهابه شمار میآید، به طوریکه هرملتو جامعه ایکهازاینموهبت بیشتربرخوردارباشد،درمواجههبا چالشهایجهانیموفق ترخواهدبود. در این میان، در اقتصاد دانش محور امروزی، کتابخانه ها به عنوان یکی از مراکز مهم و راهبردی برای مدیریت دانش در هر کشور به شمار میروند و نقش کلیدی را در گردآوری دانش و مدیریت آن ایفا کرده، محل تولید و ذخیره دانش قلمداد میگردند. بنابراین، مدیریت دانش را میتوان جزئی از وظایف کلیدی کتابخانه ها و پیش نیازی برای ایجاد نوآوری در این مراکز بر شمرد که این امر بر بهبود کیفیت خدمات آنها اثرگذار است. در این مقاله، به منظور ارزیابی و بررسی کارایی کتابخانه ها، در بهکارگیری مدیریت دانش و نوآوری و تأثیر این دو بر بهبود کیفیت خدمات آنها، از تکنیک تحلیل پوششی داده های دو مرحله ای استفاده شده است که در مرحلة اول آن مدیریت دانش به عنوان ورودی و نوآوری به عنوان خروجی در نظر گرفته شده است. ورودی و خروجی مرحلة دوم تجزیه و تحلیل این پژوهش را نیز نوآوری و کیفیت خدمات تشکیل میدهد. جامعة آماری این پژوهش را کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهرستان یزد تشکیل میدهد. بر اساس نتایج حاصل از کارایی به دست آمده در دو مرحلة قبل، رتبه بندی نهایی این کتابخانه ها، با استفاده از تکنیک کُپ لند انجام و نتایج آن در مقاله آورده شده است

مقاله حاضر، به بررسی میزان رضایت دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوا از کتابخانه های عمومی شهر اصفهان با توجه به امکانات، منابع اطلاعاتی موجود، شیوه های ارائه خدمات و رفتار کارکنان می پردازد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که به منظور سنجش روایی از روش روایی صوری استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب پایایی آلفبای کرونباخ محاسبه گردید که مقدار آلفا برابر 89 درصد بدست آمد. جامعه آماری دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوای شهر اصفهان 156 نفر بود که تعداد 53 دانش آموز معادل 34 درصد دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوا از خدمات کتابخانه های عمومی شهراصفهان استفاده می کردند. داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد و از فراوانی، درصد، میانگین، جدول، نمودار، و آزمون های t و f استفاده گردید. بر اساس یافته ها، 5/92 درصد دانش آموزان کمتر از 2 سال عضو کتابخانه عمومی هستند، دفعات مراجعه 4/77 درصد دانش آموزان به کتابخانه عمومی در طول هفته به میزان یک بار بوده است. میزان رضایت 3/77 درصد دانش آموزان از راهنمای استفاده از خدمات کم بوده است. 5/41 درصد از پاسخگویان از «رفتار کتابدار» و 2/47 درصد آنها از «زمان صرف شده توسط کتابدار» و «کمک کتابدار در یافتن منابع مورد نیاز» رضایت دارند. همچنین بین میزان رضایت دانش آموزان دختر و پسر متوسطه ناشنوا از کتابدار و کمیت و کیفیت امکانات فیزیکی و رفاهی کتابخانه تفاوت معناداری وجود ندارد. براساس یافته ها، بررسی نارضایتی دانش آموزان مقطع متوسطه ناشنوا، ضروری است که حمایت مسوولان بخش های فرهنگی شهرداری و اداره کل آموزش و پرورش و مدیران نسبت به اهمیت کتابخانه های عمومی جلب شود.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با ویژگی­های جمعیت شناختی اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، برای ایجاد توانایی در کاربرد مؤثر فناوری اطلاعات و ارتباطات، شناخت فواید و مشکلات استفاده از آن و همچنین بررسی کاستی­ها و چالش با ارائه راه­کار انجام شده­است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی، توصیفی و بر اساس روش همبستگی-پیمایشی است.ابزار گردآوری داده­ها شامل پرسش­نامه، مشاهده و مصاحبه هستند. جامعه آماری مورد مطالعه، متشکل از 274 نفر عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. در بررسی نتایج پژوهش، رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با توجه به جنسیت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، میانگین استفاده از رایانه و نرم­افزارها، اینترنت و سرویس­های اینترنتی، میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای آموزشی میان زنان بیشتر از مردان، و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای پژوهشی مردان بیشتر از زنان است.در رابطه با سن رابطه منفی (معکوس) وجود دارد. در ارتباط با سطوح گذرانده شده (مقدماتی، متوسطه، پیشرفته، تجربی) در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اختلاف معنی­داری نشان می دهد، که به ترتیب کم به زیاد به صورت زیر هستند: 1- مقدماتی 2- تجربی3- متوسط 4- پیشرفته و در خصوص مرتبه­های گوناگون علمی (مربی آموزشیار، مربی، استادیار، دانشیار و استاد)، در مقادیر به­دست آمده از سابقه خدمت متفاوت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد. در مکان­های استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر در منزل و محل کار و در برخورد با مشکل در زمینه استفاده، بیشتر به کندی سرعت اتصال به شبکه اشاره کردند.

هدف: بررسی و تبیین نقش مدیریت دانش در برنامه ریزی راهبردی از دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی است. روش پژوهش: با استفاده از ابزار پرسشنامه، نظر 38 مدیر (رؤسا و معاونان) و 151 کتابدار شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران، به تفکیک، درباره نقش مدیریت دانش در برنامه ریزی راهبردی پیمایش شده است. یافته ها: بیش از نیمی از افراد بر تعریف سه مرحله ای کوینتاس و همکاران (1997) از مدیریت دانش اتفاق نظر دارند؛ مدیران و کتابداران بر کاربردی بودن مدیریت دانش در برنامه ریزی کتابخانه توافق دارند و بهترین راه برای بهبود آینده نگری در کتابخانه را به کارگیری مدیریت دانش در برنامه ریزی دانسته اند؛ آنان مدیریت دانش را به ترتیب در ابعاد سیاست گذاری و تصمیم گیری، برنامه ریزی خدمات اطلاعاتی، تولید مدل و تفکر در حیطة برنامه ریزی راهبردی سازمان خود کاربردی معرفی کرده اند. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که 14.57 درصد از مدیران و کتابداران،مدیریت دانش را در نظارت همه جانبة بر برنامه ریزی راهبردی دخیل می دانستند. همچنین67.57 درصد از ایشانمدیریتدانشرا در همة زمینه های تعریف شده دربرنامه ریزیراهبردی کتابخانةخود کاربردی تعریف نمودند. یافته های این پژوهش مدیریت دانش را به ترتیب در سیاست گذاری و تصمیم گیری (51.18 درصد)، برنامه ریزی خدمات اطلاعاتی (81.14 درصد)، تولید مدل (76.4 درصد)، تفکر(23.4 درصد) در حیطة برنامه ریزی راهبردی دانشگاه خود کاربردی معرفی کردند. نتیجه گیری: در این پژوهش با بهره گیری از نظرات جامعة مورد پژوهش تعاریف متعدد مدیریت دانش و برنامه ریزی راهبردی در کتابخانه های دانشگاهی مورد تبیین قرارگرفت.تفاوت استنباط نتایج حاصله از بررسی موضوعات اساسیِ پیرامون مدیریت دانش در برنامه ریزی راهبردی حاکی از آن است که مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهیافراد مختلف در جامعة مورد پژوهش، معانی ضمنی متنوعی را از مفهوم مدیریت دانش در برنامه ریزی راهبردی کتابخانه ها دریافت می کنند، اگرچه این تفاوت ها از نظر آماری معنی دار نبوده است اما این آشفتگی قابل درک است، زیرا اصطلاحات و حوزه های جدید معمولاً تردید هایی منطقی ایجاد می کنند. به هرحال، این تفاوت ها از نظر آماری نیز معنادار نبوده است.