درخت حوزه‌های تخصصی

جامعه شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
جامعه شناسی آموزش و پرورش جامعه شناسی اقتصادی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت جامعه شناسی تاریخی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی جنسیت جامعه شناسی خانواده جامعه شناسی دین جامعه شناسی سازمان جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی کار و شغل جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی جامعه شناسی کودک جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات جامعه شناسی نظری جامعه شناسی ورزش جهانی شدن روش شناسی در علوم اجتماعی مددکاری اجتماعی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۶۰۱ تا ۱۵٬۶۲۰ مورد از کل ۱۶٬۶۸۰ مورد.
۱۵۶۰۱.

جهان وطن گرایی در سه کتاب تصویری کودک: با رویکرد ساخت گرایی تکوینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 121 - 141

کلید واژه ها: جهان وطن گرایی داستان های صلح و دوستی ساختگرایی تکوینی کتاب تصویری کودک گلدمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۴
در کنار گونه های علمی تخیلی، زیست محیطی، فبک و امثالهم گونه نوظهور «داستان های صلح و دوستی» نیز جای خود را در ادبیات داستانی کودک باز کرده است. صلح به دو صورت تعریف می شود: یکی به صورت سلبی، در تقابل با جنگ و دیگری به صورت ایجابی، بر اساس جهان وطن گرایی. «جهان وطن گرایی» همزیستی در جامعه ای واحد در عین احترام به تفاوت های همدیگر است. این پژوهش سه کتاب تصویری کودک به نام های مربعِ کوچولو و بی اهمیت اثر روئی لیر، اجازه هست؟ اثر جان کِلی، خانه دیوانه اثر محمدرضا شمس را مورد بررسی قرار می دهد. دلیل انتخاب سه کتاب با موضوع مشترک «صلح جهان وطن گرا» از سه نویسنده اهل ماداگاسکار (جامعه ای با پیشینه استعمارزدگی)، بریتانیا (جامعه ای با پیشینه استعمارگری) و ایران (جامعه ای با پیشینه دفاع مقدس) این بوده است که با بررسی آنها تأثیر تفاوت ساختارهای فرهنگی جوامع بر تفاوت بازنمایی های یک درون مایه مشترک آشکار شود. رویکرد ساختگرایی تکوینی گلدمن، از تحلیل اثر ادبی به تحلیل شرایط اجتماعیِ پیدایش اثر می رسد. ازهمین رو، ماهیتا روشی میان رشته ای و زیرشاخه جامعه شناسی ادبیات است. پژوهش حاضر با اتخاذ این رویکرد، و با استفاده از روش تحلیلی تطبیقی، در پی پاسخ گویی به چگونگی رابطه ساختار تاریخی اجتماعی ملیّت نویسندگان با ساختار زیبایی شناختی داستان های آنهاست. نتیجه پژوهش نشان می دهد که در گفتمان استعمارزدگی جهت گیریِ منفعلانه به جهانی شدن، در گفتمان استعمارگری جهت گیری فعالانه به جهانی ساختن و در تباین با این دو، در گفتمان ایرانی گرایش به ملی گرایی دیده می شود.
۱۵۶۰۲.

تأثیر متغیرهای نهادی بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه مطالعه موردی کشورهای منطقه منا(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳ ۳۴۸-۳۰۷

کلید واژه ها: فرار مغزها متغیرهای نهادی کشورهای در حال توسعه مدل پانل دیتا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۴۶
مقدمه: علی رغم اهمیتی که نیروی انسانی متخصص در پیشرو بودن اقتصاد یک کشور دارد، آمار نشان دهنده خروج حجم وسیعی از اندیشمندان حوزه های مختلف علوم می باشد که به دلایلی اقامت در کشورهای توسعه یافته را بر ماندن در کشور خود ترجیح می دهند. در واقع، فرار مغزها معرف جریان سرمایه انسانی است که در آن انتقال مهارت ها صورت می گیرد. لذا در این پژوهش به بررسی تأثیر متغیرهای نهادی بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه خواهیم پرداخت. روش: در این پژوهش داده های مهاجرت کشورهای منطقه منا به عنوان کشورهای مهاجرفرست و کشور آمریکا نیز به عنوان کشور مهاجرپذیر طی سال های 2018-2002 مورد استفاده قرار گرفته و آمار مهاجرت بر اساس ملیت از بانک اطلاعات بین المللی مهاجرت (OECD .Stat) جمع آوری گردیده است. نرم افزار مورد استفاده Eviews10 و روش اقتصادسنجی، روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) می باشد. یافته ها: لگاریتم وقفه اول فرار مغزها (554837/0)، اثر بخشی دولت (015586/0) و آزادی بیان (012297/0) اثری مثبت بر فرار مغزها از کشورهای در حال توسعه به ایالات متحده آمریکا داشته و حاکمیت قانون (027964/0 -)، رشد اقتصادی (001738/0 -)، کنترل فساد (007549/0 -) و کیفیت قانون (004503/0 -) اثری منفی بر فرار مغزها و مهاجرت نخبگان داشته است. در تخمین مدل برای بررسی معتبر بودن ماتریس ابزارها از آزمون سارگان استفاده شده است. همچنین آزمون خودهمبستگی آرلانو-باند حاکی از تایید پویایی مدل و عدم وجود خودهمبستگی مراتب بالاتر در جزء خطای مدل دارد. بحث: با توجه به تاثیر حاکمیت قانون، کنترل فساد، رشد اقتصادی و کیفیت قوانین بر کاهش مهاجرت نخبگان، اصلاحات نهادی لازم برای بهبود تضمین حقوق مالکیت، الزام به قراردادها، امنیت اجتماعی، تضمین رقابت، ارتقای شفافیت و تقویت کیفیت قوانین در حوزه فعالیت های اقتصادی پیشنهاد می شود. بنابراین، کشورها باید برنامه هایی جامع را جهت ایجاد محیطی پویا و فعال برای نیروی انسانی تهیه و زمینه را به منظور ایجاد خلاقیت و نوآوری برای نخبگان فراهم کنند تا از خروج آنها از کشورشان جلوگیری شود.
۱۵۶۰۳.

هم گرایی ملی در میان دانشجویان کرد و بلوچ ایرانی: فراتحلیل و مرور نظام مند(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۹ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۷۵ ۲۵۱-۲۰۳

کلید واژه ها: احساس محرومیت انسجام اجتماعی سرمایه اجتماعی هم گرایی ملی هویت قومی هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۸
مقدمه: این پژوهش به بررسی موقعیت هم گرایی ملی / واگرایی در میان دانشجویان کرد و بلوچ می پردازد. روش: جستجوی پایان نامه ها و طرحهای پژوهش انجام شده از طریق پایگاههای اطلاعاتی شامل، کتابخانه ملی و کتابخانه های دانشگاه تهران، شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین مقالات نیز از طریق پایگاههای داده پرتال جامع علوم انسانی، Noormags, Irandoc، Magiran، SID، Civilica، Google Scholar، Scopus, Web of Science و با استفاده از کلیدواژه های «هم گرایی یا واگرایی ملی، هویت ملی یا هویت جمعی» و «دانشجو یا دانشگاهی» و «کرد یا بلوچ یا بلوچستان یا کردستان یا سیستان وبلوچستان یا زاهدان یا ایلام» و معادل انگلیسی آنها در مراکز بین المللی انجام شد. درنهایت، هشت مطالعه ملاک ورود به فراتحلیل را دارا بودند. سپس داده ها با استفاده از چک لیست محقق ساخته جمع آوری و به روش فراتحلیل و نرم افزار CMA-2 تحلیل شد. یافته ها: آزمون همگنی نیز نشان داد که متغیرهای مستقل نقش تعدیل کننده ایفا می کنند اما متغیر قومیت نقش تعدیل کننده نداشت. در این میان، بیشترین اندازه اثر مربوط به متغیرهای انسجام اجتماعی، سرمایه اجتماعی، رضایت از زندگی، ویژگیهای شخصیتی، هویت دینی، مشارکت سیاسی و تعامل و هم گرایی در خانواده بود. میانگین اندازه اثر مطالعات در قوم کرد برابر 245/0 و در قوم بلوچ برابر 145/0 به دست آمد. بر مبنای کل داده های تحلیل شده می توان اظهار داشت که مهم ترین عوامل مثبت مؤثر بر هم گرایی ملی مربوط به متغیر انسجام اجتماعی (505/0)، سرمایه اجتماعی (337/0)، رضایت از زندگی (332/0) و همچنین عوامل منفی مؤثر مشتمل بر احساس محرومیت (0.184) و میزان مصرف رسانه ای از شبکه های ماهواره ای (0.16-)، است. بحث: درواقع در سیاست گذاری برای ارتقای همگرایی ملی باید به بهبود انسجام اجتماعی، ارتقای سرمایه اجتماعی، کاهش احساس محرومیت و اصلاح مصرف رسانه ای جمعی اقدام کرد. از طرف دیگر، با افزایش احساس محرومیت، تعلق به هویت قومی به مثابه یک سپر محافظتی افزایش یافته و در مقابل، احساس هویت ملی کاهش می یابد، امری که می تواند با سیاست گذاری صحیح و رفع احساس محرومیت و برطرف کردن موانع محلی و ملی برای کسب امتیازات اجتماعی، مرتفع شود.
۱۵۶۰۴.

خوانش جامعه شناختی مضامین کاشی های تکیه معاون الملک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 213 - 252

کلید واژه ها: خوانش جامعه شناختی رویکرد بازتاب دوره قاجار نقاشی تکیه معاون الملک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۱
اثر هنری اغلب محصول شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی جامعه عصر خویش است، بر این اساس ارتباط اثر هنری با جامعه و بستر شکل گیری خویش از مباحث مطالعه آثار هنری به ویژه در روش ها و رویکردهای جامعه شناختی چون رویکرد بازتاب است. بنابر این رویکرد، اثر هنری همواره چیزی درباره جامعه می گوید. مطالعه آثار هنری دوره قاجار نیز بنا به تحولات گسترده در حوزه های مختلف و ارتباط مؤثر با آفرینش های هنری آن واجد این ویژگی است. از آثار شاخص اواخر قاجار، تکیه معاون الملک است که تنوع کاشی ها و نقاشی های آن شایان توجه است. هدف این پژوهش تأکید بر ارتباط زمینه و بستر اجتماعی با شکل گیری اثر هنری با تکیه بر مضامین کاشی های تکیه معاون الملک است و به این پرسش ها پاسخ می دهد که چه عواملی در شکل گیری این مضامین نقش داشته اند ؟ و چگونه در کاشی نگاره ها بازنمود یافته اند؟ این پژوهش از نوع بنیادی_ توسعه ای و روش توصیفی- تحلیلی است و با تکیه بر رویکرد بازتاب انجام گرفته است. در بیان نتایج آن می توان گفت اغلب مضامین تصویرشده بر کاشی های تکیه معاون الملک، در پی تحولات دوره قاجار و فرآیند مدرن شدن، ارتباط گسترده با اروپا، ورود فناوری های جدید و شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه شکل گرفته اند و از این رو، بازتابی از شرایط جامعه عصر خویش هستند.
۱۵۶۰۵.

تبیین و تحلیل شکاف میان پژوهش دانشگاهی و کنش سیاست گذاری؛ مطالعه موردی مقالات حوزه سیاست گذاری: مطالعه موردی مقالات حوزه سیاست گذاری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۰ 75 - 104

کلید واژه ها: پژوهش سیاست گذاری رویکرد توصیفی تبیینی رویکرد تجویزی روش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۴
راهکار های متعددی برای پر کردن شکاف پژوهش های دانشگاهی و کنش های سیاست گذاری و در نتیجه بالا بردن نقش پژوهش های دانشگاهی در فرایند سیاستگذاری ارائه شده است. یکی از این راهکار ها تغییر رویکرد محصولات پژوهشی از تولید دانش توصیفی تبیینی به دانش تجویزی است. تغییر رویکرد از توصیفی تبیینی به تجویزی و توجه به سرشت تجویز و روش های اعتباربخشی آن می تواند حلقه اتصالی میان پژوهش های سیاست گذاری و کنش سیاست گذاری را ایجاد کند. ما در این مقاله در گام نخست اهمیت این راهکار را در کنار دیگر راهکار ها تبیین خواهیم کرد و با تفکیک پژوهش تجویزی از پژوهش حاوی تجویز، تحلیل دقیق تری از مفهوم تجویز ارائه خواهیم کرد. در گام دوم، در چهارچوب یک مطالعه موردی و از طریق روش تحلیل مضمون، به بررسی 100 مقاله انتشاریافته در سه مجله اختصاصی سیاست گذاری در ایران خواهیم پرداخت و رویکرد ها و اهداف پژوهشی آنها را با توجه به دغدغه اصلی این پژوهش بررسی خواهیم کرد. طبق یافته های این مطالعه، اکثر مقالات بررسی شده رویکردی توصیفی تبیینی داشته اند و بیشتر مقالاتی نیز که حاوی گزاره های تجویزی بوده اند معیار های لازم یک پژوهش تجویزی را نداشته اند. 
۱۵۶۰۶.

موانع تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی در رشته های علوم پایه دانشگاه های تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) ۱۰۶-۸۳

کلید واژه ها: تجاری سازی تحقیقات علوم پایه موانع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۶۶
با توجه به عصر اقتصاد دانش بنیان و انقلاب دوم آکادمیک هدف این پژوهش شناسایی و بررسی موانع تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی است. رویکرد این پژوهش ترکیبی و روش آن کمی – کیفی است. در بخش کیفی با تحلیل تماتیک تم های اصلی استخراج شده است. در بخش کمی روش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری بخش کمی دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری مدیریت تکنولوژی تهران که 160 نفر آن ها انتخاب شده اند. گرد آوری اطلاعات به وسیله دو پرسش نامه که ضریب پایایی آن ها با آلفای کرانباخ به ترتیب.891/. و 804/. به دست آمده اند. در این پژوهش موانع تجاری سازی با ابعاد شش گانه اش یعنی ساختار دانشگاه ها، فرهنگ سازمانی دانشگاه ها، سیاست گذاری و راهبرد سازی دانشگاه ها، توسعه اقتصادی و صنعتی، ساختار سیاسی – حقوقی و اداری کشور و ساختار اجتماعی – فرهنگی کشور مورد اندازه گیری قرار گرفت. با تحلیل عامل تأییدی میزان تجاری سازی و تحلیل عامل تأییدی و اکتشافی موانع تجاری سازی تحلیل شده است درنتیجه مسیرها (فرضیه ها) ی تأثیر ساختار دانشگاه ها، توسعه اقتصادی – صنعتی کشور، ساختار اجتماعی – فرهنگی کشور، ساختار سیاسی – حقوقی و اداری کشور بر میزان تجاری سازی تأییدشده اند و دیگر متغیرها رد شده اند.
۱۵۶۰۷.

قرائت دیداری نهاد قدرت از داستان هبوط آدم در عصر صفوی با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی تصویر مدل کرس و ون لیوون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 230 - 252

کلید واژه ها: نگاره هبوط آدم (ع) عصر صفوی نشانه شناسی اجتماعی تصویر فالنامه تهماسبی نهاد قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۱
عصر صفوی در تاریخ ایران یکی از ادوار مهم و تأثیرگذار در شکل گیری حیات فکری و اجتماعی است. سلسله صفویه همواره در تلاش برای کسب حقانیت و مشروعیت بخشی خویش از طرق مختلف بود و به دلیل ماهیت مذهبی حکومت و نسبتی که شاهان آن با طریقت های عرفانی و نحله فکری تشیع داشتند، از هنر دینی به عنوان ابزاری در خدمت برنامه های حکومتی و جریان های اجتماعی سود بردند. در این میان قرآن که همواره به دلیل ارزش و اعتبارش نزد هنرمندان مسلمان از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، در حکومت دینی صفویه نیز، در صدر توجه و الهام هنرمندان قرار گرفت و بیان هنری موجود در روایات، قصص و مفاهیم آن منبع الهام آثار مصور متعددی برای نگارگران شد. خوانش بینامتنی نگاره هبوط آدم (ع) که یکی از اجزای داستان آفرینش در قرآن است و پاسخ به این سؤال که معانی ضمنی و شرایط اجتماعی صفویان چگونه در این نگاره تبیین می گردد، مسئله جستار حاضر است. هدف، کشف درونه پنهان و شناخت کارکردهای اجتماعی اثر است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی تصویر بوده و نتایج مطالعه نشان داد؛ مصورسازی داستان هبوط آدم (ع) مطابق با رویکرد ایدئولوژیک عصر و متأثر از شرایط اجتماعی و منازعات گفتمانی نیمه اول دوره صفوی است که در لایه های زیرین خود، با تأکید بر اسطوره ای بودن مشروعیت شاه و تثبیت سلطنت و تطهیر شخصیت او، صورت پذیرفته است و عوامل برون متنی چون نظریه ظل اللهی، مهدویت شیعی و نگرش به جریان مرشد کامل در شکل گیری آن دخیل بوده اند.
۱۵۶۰۸.

نهادهای سیاسی و اقتصادی و عملکرد اقتصادی عصر پهلوی اول با تاکید بر نهادگرایی تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ ویژه نامه 59 - 79

کلید واژه ها: نهادهای سیاسی نهادهای اقتصادی عملکرد اقتصادی عصر پهلوی اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۰
در مسیر تحولات تاریخی، کشورها با بزنگاه های مهم تاریخی مواجه می شوند. بزنگاه های تاریخی در کشورهای مختلف به شیوه های گوناگونی رخ می دهند و با شکل گیری مسیرهای متفاوت، میراث جداگانه و متمایزی را برای هر کشور تولید می کند. بعد از انقلاب مشروطه، یکی از مهم ترین بزنگاه-های تاریخ معاصر ایران کودتای سوم اسفند 1299 است. تا قبل از انقلاب مشروطه در برهه های زیادی قدرت به صورت غیرمشروط تعیین می شد و شاه و حلقه های محدود به او به هزینه ی جامعه نهادهای اقتصادی را در خدمت ثروتمند شدن خود و فرادستان نزدیک به خود قرار می داد. بعد از کودتای سوم اسفند با اینکه نهادهای مجلس شورای ملی و سایر مراکز اداری تاسیس شده بودند اما هیچ کدام از نهادها همطراز قدرت شاه نبود. بحث اصلی این پژوهش که به روش بررسی تاریخی انجام گردیده است به نقش حکومت ها و فرادستان در اقتصاد و سیاست ایران و عقب ماندگی آن اشاره دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد فراگیر نکردن سیاست و اقتصاد و در اختیار گرفتن زمین های کشاورزی و کارخانه های صنعتی در دست عده ای از فرادستان که عموما زمینداران نماینده مجلس و نظامیان و شخص رضاشاه را دربر می گرفت اقتصاد و تولید ایران را در سطح معیشتی نگه داشت. به عبارتی دیگر انحصار قدرت سیاسی و نبود نهادهای محدودکننده قدرت حاکم بعد از کودتای سوم اسفند منجر به انحصار قدرت سیاسی و اقتصادی در دست حکومت و فرادستان گردید و این نهادهای سیاسی و اقتصادی میراثی برای حکومت های بعد گردید. اگرچه راه آهن و جاده و کارخانه هایی تاسیس شد و تولید و درآمد ملی افزایش یافت اما مردم عادی در شهرها و کشاورزان در روستا که جمعیت عمده ی آن دوران را تشکیل می دادند از آن بی بهره ماندند. لذا تحت نهادهای استثماری سیاسی، نهادهای فراگیر اقتصادی تاسیس نشد به طوری که درآمد و سطح مصرف و رفاه مردم تغییری نکرد.
۱۵۶۰۹.

مطالعه سیاست زدگی مدیران نظام آموزش عالی با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷ 129 - 158

کلید واژه ها: سیاست زدگی نظام آموزش عالی شایسته سالاری فساد اداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۷
نظام آموزش عالی، با هر تعریفی که از آن داشته باشیم؛ بنا به ماهیت مأموریت خود، یک ساختار اداری هم هست. نحوه مواجهه آن با دستگاه سیاسی و حاکمیت می تواند سرمنشأ یکسری تحولات در سازمان باشد. تعامل نظام آموزش عالی با نظام سیاسی و سطح سیاست زدگی دستگاه، با ایجاد برخی واکنش های زنجیره ای، بر اهداف، چشم انداز، مأموریت و کارکرد آن تأثیر می گذارد. سیاست زدگی یک پدیده پیچیده است که در غالب موارد به صورت دو قطبی بین حوزه سیاست و حوزه بوروکراسی متجلی می شود اما وجود برخی از شرایط پیچیدگی آن را افزایش می دهد و ابهام چندقطبی شدن را نشان می دهد. توزیع قدرت سیاسی مانع تحقق شایسته سالاری در نظام آموزش عالی و اهداف مأموریت آن، برنامه های وزیر و قوانین مصوب برای توسعه آموزش عالی، می گردد.  بر اساس یافته های تحقیق تیپ مدیران نظام آموزش عالی با رویکرد سیاست زدگی بنا به اظهارات مصاحبه شدگان غالباً از نوع مدیران سوداگر و منفعت طلب و منفعل در برابر مناسبات قدرت است. تعداد کمتری از مدیران در قالب تیپ مدیران تطابق گر توصیف شده است که تا حدودی نقش انتقال دانش را در سازمان رقم می زنند.
۱۵۶۱۰.

طراحی الگوی انتظامیِ پیشگیری از شکل گیری اجتماعات غیرقانونی و کنترل آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 209 - 214

کلید واژه ها: الگوی انتظامی پیشگیری کنترل اجتماعات غیرقانونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۴
زمینه و هدف: پیشگیری از بروز و شکل گیری اجتماعات غیرقانونی منجر به کاهش هزینه های اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی خواهد شد. هدف از تحقیق حاضر، یافتن الگویی کارآمد در پیشگیری از شکل گیری و کنترل اجتماعات غیرقانونی بر اساس دانش بومی خبرگان بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ به لحاظ ماهیت، اکتشافی و از نوع توصیفی - تحلیلی با تکنیک دلفی در دو دور انجام شد و بین خبرگان تحقیق به اجماع رسید. جامعه آماری شامل خبرگان پلیس در تهران بود که نمونه به تعداد 15 نفر با روش هدفمند به اشباع نظری رسید. ابزار پژوهش شامل مصاحبه و پرسش نامه محقق ساخته بر اساس نظرات خبرگان بود. اعتبارسنجی و اطمینان بخشی مصاحبه ها با ملاک گوبا و لینکلن و روایی پرسش نامه ها با روش صوری و محتوایی تأیید شد. مصاحبه با استفاده از روش تحلیل مضمونی، و پرسش نامه با استفاده از محاسبه میانگین با نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد برای پیشگیری از شکل گیری اجتماعات غیرقانونی و کنترل آن می توان الگویی انتظامی در دو بُعد اجتماعات غیرقانونی صنفی - کارگری و سیاسی - امنیّتی مفهوم سازی کرد. در بُعد اجتماعات غیرقانونی صنفی -کارگری، مؤلفه های «اصول چهارگانه سلسله مراتبی (مسئول سازی، هدایتی، حمایتی و اقدامی)؛ هدایت معترضان به داخل دستگاه مربوطه و پیش بینی محل مناسبی برای معترضان» شناسایی شد. در بُعد اجتماعات غیرقانونی سیاسی – امنیّتی، مؤلفه های «عملیات روانی و روشنگری، عملیات فضای مجازی، عملیات اطلاعاتی و عملیات انتظامی» شناسایی شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که برای پیشگیری و کنترل اجتماعات غیرقانونی قبل از این که اجتماع تبدیل به اغتشاش شود و مجبور به مقابله با هزینه های مضاعف شد، بر اساس الگوی تدوین شده اقداماتی ازجمله مسئول سازی، هدایتی، حمایتی و عملیات های انتظامی، عملیات روانی و روشنگری، فضای مجازی و اطلاعاتی لازم است.
۱۵۶۱۲.

تاب آوری اجتماعی تشکل های اقتصادی در مواجهه با آنومی نهادی (مورد مطالعه: انجمن صنایع لوازم خانگی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۹ 33 - 66

کلید واژه ها: آنومی نهادی تشکل های اقتصادی ارزش ها هنجارها تاب آوری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۵
هدف این پژوهش بررسی تاب آوری اجتماعی تشکل های اقتصادی در مواجهه با آنومی نهادی با رویکرد تحلیل نهادی است. زمان انجام پژوهش1399 تا 1400 و نوع روش کیفی و نوع روش تحلیل داده ها تحلیل مضمونی است. تکنیک گردآوری داده ها، مصاحبه اپیزودیک و جمعیت تحقیق شامل کلیه اعضای انجمن مذکور است که 21 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند. یافته ها نشان داد شالوده های آنومی نهادی و بحران های ناشی از آن در مورد مطالعه در دو سطح کلان و خرد قابل ردیابی است. در سطح کلان، تغییر ساختارهای بنیادین، استقرار جامعه در وضعیت گذار و پیدایش روحیات تازه در ایرانیان به ایجاد آنومی انجامید. در سطح خرد عدم کامیابی در تحقق ارزش ها و آرمان های مشترک در مورد مطالعه زمینه را برای آنومی مهیا و ناهماهنگی ابزار و قواعد فرهنگی کنشگران برای دستیابی به هدف مشترک، یعنی جستجوی تحول، آنومی را تشدید کرد. بر خلاف نظریه آنومی مرتون، در این پژوهش مشخص شد امکان انعطاف و عمل همزمان کنشگران در قالب دو یا چند الگوی فرهنگی وجود دارد. با توجه به التزام همزمان اعضای مورد مطالعه به الگوی سازگاری و همنوایی به علاوه بدعت و نوآوری ، می توان الگوی «سازگاری تحول خواهانه» را به الگوهای مورد ذکر مرتون اضافه کرد که نشاندهنده تاب آوری خلاقانه در مورد مطالعه است. براساس روابط علی و معلولی کشف شده در این پژوهش، چنانچه پس از وقوع تحول، ارزش ها و آرمان های تحقق نیافته ای که آنومی را بوجود آورده بودند محقق نشوند ، ارزش های نهادینه شده ای نظیرعقلانیت موجب وقوع آنومی نهادی مجدد خواهند شد.
۱۵۶۱۳.

ارزیابی پیامدهای اجتماعی نوسازی بافت فرسوده در محله ی اتابک (خوب بخت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۳ 107 - 141

کلید واژه ها: نوسازی شهری بافت فرسوده تهران محله ی اتابک طرح خوب بخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۵
اطلاق فرسودگی به یک بافت، به معنی تأیید سوء کارکردهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و ... آن بافت در نظام شهری است که مانع بازتولید مشخصات محله در درازمدت می شود. بافت های فرسوده به عنوان فرصتی برای مداخله ی موثر برای بهبود زیست شهری همواره مورد توجه مدیریت شهری بوده و در این راستا طی دهه های گذشته اقدامات زیادی عمدتاً مبتنی بر مشخصات کالبدی این بافت ها در دستور کار نهادهای مسئول قرار گرفته است. به موازات آشکار شدن تبعات نامطلوب مداخلات صورت گرفته در بافت های فرسوده، رویکرد نوسازی کالبدی جای خود را به رویکرد مشارکتی و محله محور و متمرکز بر الگوی حفظ و اصلاح بافت اجتماعی سپرده است و نوسازی در محله ی اتابک واقع در منطقه 15 شهرداری تهران از جمله نخستین اقدامات متکی بر رویکرد اخیر در مدیریت بافت های فرسوده محسوب می شود. بررسی حاضر با روش ارزیابی تأثیر اجتماعی کوشیده است تا آثار و تبعات اجتماعی ناشی از اجرای این الگوی نوسازی را مورد بررسی قرار دهد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که در کنار برخی تأثیرات مثبت کالبدی، این طرح تأثیرات منفی چون تشدید فرسودگی پلاک های نوسازی نشده، افزایش فضاهای بی دفاع شهری و تشدید مشکل دسترسی ها و معابر به همراه داشته است. از حیث اقتصادی، پیامدهای مثبتی چون افزایش بهره ی مالکانه ی ساکنین شرکت کننده در طرح و ایجاد اشتغال و ارتقای عدالت اقتصادی و در عین حال تأثیرات منفی چون بدهکار شدن و کاهش درآمد تعدادی از ساکنین مشارکت کننده در طرح و از بین رفتن توازن عرضه و تقاضای مسکن استیجاری برجای گذاشته است. از حیث اجتماعی تغییر ترکیب اجتماعی محله، کاهش انسجام اجتماعی و حمایت اجتماعی، از هم گسیختن نظام همسایگی پیشین، بروز اختلافات بین ساکنین، تبدیل همسایگی های افقی به عمودی، افزایش آسیب های اجتماعی و احساس ناامنی و بی اعتمادی نهادی مهم ترین پیامدهای اجتماعی نامطلوب این طرح محسوب می شوند.
۱۵۶۱۴.

جستاری روایت پژوهانه پیرامون باغ ایرانی از نظرگاه متون و سفرنامه ها (نمونه موردی: باغ های تهران در دوره قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 247 - 280

کلید واژه ها: باغ تهران روایت سفرنامه قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۵
عصر قاجار یکی از ادوار مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و از نقاط عطف تاریخی است که سیاحان زیادی را روانه ایران کرد. بسیاری از آن ها پس از بازگشت به کشورهای خویش، به نگارش خاطرات سفر همت گماشتند که صرف نظر از کاستی های محتوایی یا روشی، از اسناد معتبر تاریخی به حساب می آیند و تصویری از وضعیت آن زمان روایت می کنند. سفرنامه ها از مهم ترین اسناد تاریخ هر جامعه و از منابع دست اول پژوهش به شمار می روند. هدف از این پژوهش، واکاوی روایت پژوهانه مفهوم «باغ» از نظرگاه متون و سفرنامه های دوره قاجار است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که «آیا می توان با واکاوی روایت ها در سفرنامه ها و متون دوره قاجار، مفهوم "باغ" را صورت بندی کرد؟». این تحقیق به لحاظ «ماهیت پژوهش»، از گونه تحقیقات «کیفی» و به لحاظ قصد از پژوهش، «تاریخی-تفسیری» است که به فهم پدیده ها بر اساس معانی که آدمیان برای آن ها به وجود آورده اند، می پردازد. راهبرد پژوهش، «روایت پژوهی» و از نظر دید شکلی، «تاریخ شفاهی» است. نتایج نشان می دهد که دیدگاه اغلب سفرنامه نویسان پیرامون مفهوم «باغ» را می توان در سه صورت روایت گری دسته بندی کرد: «روایت باغ های اقامتی»، «روایت باغ های حکومتی» و «روایت باغ های تفرجگاهی». بیشترین اسناد تاریخی - روایی مربوط به دوره  ناصرالدین شاه است و از دوران سلطنت مظفرالدین شاه، سفرنامه ای یافت نشد. آنچه در میان همه روایت ها مشترک است، اهمیت باغ در این دوره تاریخی است، چرا که اکثر متون بر این امر تأکید دارند که حدود دوسوم مساحت شهر تهران در دوره قاجار را باغ های بسیار بزرگ تشکیل داده و بیشترین تأکیدِ سفرنامه ها بر باغ گلستان بوده است.
۱۵۶۱۵.

بررسی وضع کیفیت آموزش الکترونیکی در سطح آموزش عالی کشور (مطالعه موردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: آموزش الکترونیکی آموزش عالی کیفیت آموزشی الگوی ارزشیابی معیار قضاوت تحلیل عاملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۲
: به منظور ارزشیابی کیفیت آموزش الکترونیکی در سطح آموزش عالی کشور، با بهره گیری از یازده الگو و مدل ارزشیابی آموزش الکترونیکی که در طی سال های 2009-2001 مطرح شده اند،8 عامل با 85 نشانگر شناسایی شد. عوامل در این الگو با استفاده از نمونه گیری هدفمند مبتنی بر معیار، با کمک آمار توصیفی، رتبه بندی شده و سهم و تأثیر هر عامل بر کیفیت آموزش الکترونیکی مشخص گردید. عامل زیر ساخت با 28 درصد، عامل انسانی با 21 درصد، عامل حمایت و پشتیبانی با 15 درصد، عامل مدیریت و رهبری با 14 درصد، عامل فرهنگی با 7 درصد، عامل قانونی با 5/5 درصد، عامل اقتصادی و سیاسی با 5 درصد و عامل همکاری های بین المللی با 5/4 درصد، به ترتیب میزان اهمیت و تأثیر هر عامل را برارزشیابی کیفیت آموزش الکترونیکی دانشگاهی مشخص کرده است. الگوی پیشنهادی پس از اعتبار یابی به روش دلفی، با استفاده از 85 نشانگر، کیفیت آموزش الکترونیکی را مورد ارزشیابی قرار می دهد. این الگو در نمونه آماری با 194 دانشجو از جامعه آماری دانشجویان دوره های تحصیلی کارشناسی ارشد رشته های فنی دانشگاههای الکترونیکی واقع در شهر تهران، که حداقل یک گروه فارغ التحصیل داشته اند، اجرا شده وکیفیت آموزش الکترونیکی دانشگاهی کشور، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. داده های به دست آمده از اجرای الگوی پبشنهادی پس از تحلیل عاملی اکتشافی، منجر به حذف دو عامل موثر بر کیفیت آموزش الکترونیکی و کاهش تعداد نشانگرها به 49 مورد شده است. پایایی نشانگرها در این الگو، بر مبنای آلفای کرونباخ، 84 درصد محاسبه شده است.
۱۵۶۱۶.

بازار ورنی: زندگی نامه اجتماعی دست بافته هایی از لومه دره تا تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۷ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 41 - 61

کلید واژه ها: انسان شناسی هنر تهران دست بافته زندگی نامه اجتماعی لومه دره ورنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۹۸
در این مقاله نگارنده بر آن است تا با تجربه مردم نگارانه خود از بررسی دست بافته ای به نام «ورنی» چیزهایی درباره جامعه لومه دره، از عشایر شمال غرب ایران و جامعه تهران بگوید. حرکت ورنی با تحریک بازار باعث می شود تا درباره ماهیت چیزها و فرایندهای منظره سازی به شیوه انسان شناختی تأمل کنیم. زندگی نامه عناصر و فرم های فرهنگی در دهه های اخیر موجب کارهای جذابی در میان انسان شناسان شده است. بررسی زندگی نامه اجتماعی اشیایی چون ورنی نشان می دهد که چگونه بودن و ورود چیزها به مکان های مختلف همراه است با بسترمندی در نظام های ارزشی گوناگون. بازار ورنی در دهه های اخیر موجب احیا و بازگشت سنّت هنرهای تجسمی لومه دره شده است؛ سنّت هنری ای که خود را در قالی ها، جاجیم ها، گلیم ها، و فرمش ها نشان می داد و کم رونق شده بود، با تحریک بازار، از نو و در بستر و رابطه ای جدید زنده شده است. شوق بازارِ ورنیْ تهرانی ها را در ارتباط با بازنمودی چندحسی از لومه دره قرار می دهد و آغاز به گشایش منظره هایِ چندحسی در ذهنِ خریداران می کند که از خلال آنْ تخیل های مکانی از جامعه تولیدکننده پدید می آید. بررسی انسان شناختی بازار ورنی به ما نشان می دهد که چگونه معناهای عمل شده، معناهایی که در عمل تجربی به وجود می آیند، به جای معناهای رمزگذاری شده، از خلال یک شیء به کار می افتند. تحلیل بازار ورنی روشن می کند که ورنی چه تفاوت هایی در عملِ لومه دره ای ها و در عمل تهرانی ها دارد و چگونه این دو جامعه می توانند به واسطه یک شیء درباره یکدیگر بیندیشند و عمل کنند. پیام این مطالعه به پژوهشگران هنر و محققان صنایع دستی در ایران آن است که خود را از سلطه گفتمان های معنامحور و موقعیت های کتابخانه ای و موزه ای برهانند و آثار هنری را در لحظات عمل تولیدکنندگان و مصرف کنندگان تجربه کنند.
۱۵۶۱۷.

بررسی جامعه شناختی سوژه گری مجازی (مطالعه کاربران اینستاگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 257 - 273

کلید واژه ها: اعتبار وجودی پساواقعیت ها دازاین سوژه گری فضای مجازی گریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۲
امروزه کاربران، فضای مجازی را واقعیت تلقی می کنند و در آن به عنوان یک جهان اجتماعی درگیر می شوند. این درگیرشدن مستلزم تعریف خود به عنوان سوژه هایی در ارتباط با این جهان اجتماعی است. پژوهش حاضر به مطالعه برساخت سوژه گری مجازی در بین کاربران اینستاگرام می پردازد.پژوهش حاضر به شیوه کیفی انجام شده است. در این راستا از پارادایم تفسیری و روش نظریه زمینه ای چندگانه استفاده شده است. نمونه مورد مطالعه شامل 46 نفر از کاربران اینستاگرام است که به شیوه نمونه گیری هدفمند با لحاظ قاعده حداکثر تنوع انتخاب شدند.سوژه گری در فضای مجازی در شکل پساواقعیت ها و خودهای پساواقعی با استفاده از تکنیک های «کمال گرایی وجودی»، «گریز از بوده ام»، «همانندشدن با خود» و «همانندشدن با دیگری» برساخته و تعریف می شود. در هر چهار مفهوم، سوژه به دنبال کسب اعتبار است؛ با این تفاوت که همانندشدن با خود از طریق بازیابی خود و هویت رخ می دهد، اما کمال گرایی وجودی و همانندشدن با دیگری با سقوط در «دازمن» رخ می دهد.نکته اساسی در هردو شکل از اعتبار این است که خودهای مبتنی بر این اعتبارها پساواقعی و مبتنی بر پساواقعیت هایی هستند که فقط در فضای مجازی وجود دارند.
۱۵۶۱۸.

رابطه قضاوت اخلاقی و پایبندی اعتقادی با گسست در نهاد خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۱) 129 - 148

کلید واژه ها: گسست خانواده پایبندی اعتقادی قضاوت اخلاقی عقلانیت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۲
تحکیم نهاد خانواده و برقراری رابطه صمیمی بین اعضای آن، به سلامت نهاد خانواده کمک می کند و به ویژه در جامعه اسلامی، از جایگاه ارزشمندی برخوردار است؛ ولی عوامل متعددی وجود دارند که بنیان خانواده و دوام آن را تحت تأثیر قرار می دهند، کارکردهای آن را دچار اختلال می کنند و حتی به گسست خانواده منجر می شوند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه قضاوت اخلاقی و پایبندی اعتقادی با گسست در نهاد خانواده، انجام شده است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها ، پرسش نامه است. جامعه آماری، افراد متأهل ساکن در سه منطقه از مناطق ده گانه شهر تبریزند که براساس فرمول کوکران، 384 نفر از آنها به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری خوشه ای بررسی شدند . نتایج نشان داد بین قضاوت های اخلاقی افراد با گسست خانواده رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین، پایبندی اعتقادی با گسست خانواده، رابطه معکوس و معنی داری دارد. به عبارتی در نهاد خانواده هرچه سهم قضاوت های فردی درباره موضوعات اخلاقی، بیشتر به عنوان ملاک های اخلاقی مدنظر قرار گیرد و استدلال های اخلاقی بر پایه قضاوت های شخصی جای عقلانیت اخلاقی را بگیرد، احتمال وقوع تعارض و در نتیجه احتمال وقوع گسست در خانواده بیشتر می شود و هرچقدر پایبندی اعتقادی زوجین در زندگی زناشویی بالا باشد، احتمال وقوع گسست در نهاد خانواده کمتر می شود.
۱۵۶۱۹.

شناسایی مؤلفه های اثرگذار در خروجی های انکوباتورهای دانشگاهی و نقش آن در ایجاد شرکت های زایشی دانشگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) ۱۰۳-۸۳

کلید واژه ها: انکوباتورهای دانشگاهی خروجی شرکت های زایشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۶۶
انکوباتورها در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، ابزار مهمی برای توسعه کارآفرینی و نوآوری فنّاورانه، خصوصاً در سطح شرکت های کوچک و متوسط، به شمار می روند. یکی از خروجی های انکوباتورها ایجاد فرصت های شغلی است. یک دانشگاه اگر به فعالیت های کارآفرینی بپردازد به عنوان یک منبع توسعه فناوری شناخته می شود. امروزه با پیشرفت فناوری، دانشگاه ها تغییر ماهیت داده اند. در این دانشگاه ها آموزش، پژوهش و فناوری باهم همراه است. شرکت های زایشی صنعتی که با یک دانشگاه کارآفرین در ارتباط هستند از مزایای فناوری آن نیز بهره می جویند، به این جهت فرایندهای علمی و صنعتی دانشگاه ها تکمیل شده و ایجاد این شرکت ها از دل پژوهش های دانشگاهی رخ می دهد. لذا این پژوهش به ارائه الگو جهت شناسایی مؤلفه های اثرگذار در خروجی های انکوباتورهای دانشگاهی و نقش آن در ایجاد شرکت های زایشی دانشگاه ها پرداخت. روش پژوهش از نوع کیفی و کمی بود. 13 نفر در بخش کیفی (مصاحبه) و 170 نفر در بخش کمی به عنوان نمونه در این پژوهش مشارکت داشتند. یافته ها در بخش کیفی بیانگر آن بود که در ایجاد شرکت های زایشی دانشگاهی، 13 مؤلفه در بعد خروجی شناسایی شد. در بخش کمّی پژوهش، یافته ها نشان داد که در بعد خروجی، مؤلفه مشارکت با جامعه محلی با بار عاملی (92/0) بیشترین و مؤلفه هماهنگ نمودن آموزش های دانشگاهی با نیازهای بازار کار با بار عاملی (42/0) کمترین میزان تأثیرگذاری را در تبیین بعد خروجی های موجود در انکوباتورهای دانشگاهی در ایجاد شرکت های زایشی دانشگاه دارند.
۱۵۶۲۰.

دین در زندگی روزمره ایرانیان: از مشروطه تا دوران حاضر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال دوم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 69 - 79

کلید واژه ها: دین اعتقادات دینی زندگی روزمره رویکرد تاریخ فرهنگی مشروطه تا دوران حاضر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۸
زمینه و هدف: دین نقش مهمی در زندگی روزمره و فرهنگ مردم داشته است. به عبارت دیگر، دین راه و شیوه زندگی را به پیروانش می آموزد و پیروان با رعایت دستورالعمل های آن مرزهای هویتی و گروهی خود را از دیگر گروه ها مشخص می سازند. مقاله حاضر، با هدف بررسی اهمیت و نقش ارزش های دینی در زندگی روزمره و سبک زندگی ایرانیان از زمان انقلاب مشروطه تاکنون نگاشته شده است. روش و داده ها: در پژوهش حاضر برای بررسی نقش دین در زندگی روزمره مردم، رویکرد تاریخ فرهنگی به کار گرفته شده است. براساس این رویکرد، به مطالعه سفرنامه ها، خاطرات افراد و مدارک به جامانده از زمان مشروطه تا دوران حاضر پرداخته شد. یافته ها: در مقاطعی از سلسله های قاجار و پهلوی، با وجود اعمال سیاست هایی از بالا، دین همواره در زیست-جهان مردم در حوزه های پوشش، تغذیه، باور به نذر و شفای بیماران نقش داشته است.  در دهه های اخیر، حضور دین در برخی از عرصه های زیست-جهان مردم کمرنگ تر شده است. بحث و نتیجه گیری: جامعه با عرفی شدن زندگی روزمره و کاهش نقش برخی از احکام و اعتقادات دینی در سبک زندگی مردم و به ویژه جوانان مواجه گردیده است. با این وجود، بن مایه های دینی جامعه همچنان نفوذ نیرومندی در میان مردم دارند. به گونه ای که شخصیت های مذهبی (ائمه اطهار) هم چنان برای مردم ارزشمند هستند و مقدسات مورد احترام مردم هستند. پیام اصلی: گرچه نشانه هایی از عرفی شدن در میان مردم مشاهده می شود اما همچنان دین باوری و احترام به مقدسات و ارزش های دینی در میان ایرانیان از نقش و اهمیت بالایی برخوردار است. حضور گسترده مردم در مراسم عزاداری ماه محرم، پیاده روی اربعین، جشن های مذهبی، تمایل به زیارت بقاع متبرکه نشانه هایی از اهمیت احترام به دین در زندگی روزمره و حیات مردم است. دین با تقویت انسجام اجتماعی در میان گروه ها و افراد مختلف، نقشی حیاتی در جامعه ایفا می کند و حفظ ارزش های دینی مشترک در جامعه حائز اهمیت است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان