زمینه و هدف: گسترش جرایم مواد مخدر و تغییر در الگوهای مصرف و نوع جرایم ارتکابی از سوی متهمان آن، مبارزه و پیشگیری از این موضوع را با مشکلات بسیاری مواجه کرده و نیاز است تا با ارایه یک الگوی جامع ارزیابی و انعطاف پذیر برای سرانگشتان نظام مبارزه و مقابله با مواد مخدر (کلانتری و پاسگاه ها)، مدیریت جرایم مرتبط را در دست گرفته و با نگاه به آینده، به سمت بهبود مستمر گام برداشت. بر همین اساس این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شعب مبارزه با مواد مخدر انجام گرفته است.
روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی، از نظر روش، پژوهشی ترکیبی از نوع طرح های اکتشافی است. روش مطالعه دومرحله ای بوده که بخش اول انتخاب ابعاد و نشانگرها به روش کیفی و بخش دوم آن، روش کمّی و از نوع پیمایشی است. در بخش کیفی از دو روش اسنادی و پدیدارشناسی و در بخش کمی، از روش پیمایشی بهره گیری شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان مبارزه با مواد مخدر شاغل در شعب مبارزه با مواد مخدر کلانتری های شهرستان ارومیه، افسران مکنا و افسران مبارزه با مواد مخدر استان آذربایجان غربی و به تعداد 100 نفر بوده که تمامی نفرات به صورت تمام شمار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
یافته ها: با توجه به جداول سطح بندی، ابعاد ورودی مؤثر بر ارزیابی عملکرد شعب مبارزه با مواد مخدر کلانتری ها، به ترتیب 1- توسعه آموزش های همگانی از سوی کلانتری به مردم ساکن حوزه، 2- ارتقاء سطح آموزش های درون سازمانی در کلانتری، 3- بهبود امکانات و تجهیزات شعب کلانتری و 4- جلب همکاری نهادها و سازمان های مستقر در حوزه استحفاظی کلانتری ارایه شد.
نتایج: می توان موفقیت اصلی شعب مبارزه با مواد مخدر کلانتری ها را در ارجحیت بخشیدن به بعد پیشگیرانه از اعتیاد خلاصه کرد. ارتقاء سطح آموزش های درون سازمانی کارکنان مبارزه با مواد مخدر کلانتری ها نیز موجب عملکرد بهتر در اقدامات سلبی و ایجابی مبارزه با مواد مخدر خواهد شد.