بحران سوریه براساس نظریه مکعب بحران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سوریه به عنوان یکی از مراکز ثقل ژئوپلیتیک خاورمیانه در حال حاضر (۲۰۱۷)، وارد هفتمین سال بحران و درگیری شده است. ثبات و امنیت در این کشور توسط خشونت، آوارگی در سطح وسیع، فرقه گرایی، افراط گرایی برخی از گروه ها به ویژه داعش، تقسیم اراضی و فروپاشی مهم ترین زیرساخت ها از بین رفته است و یک بحران بشردوستانه نه تنها در منطقه بلکه در کل جهان را رقم زده است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که بحران سوریه هم اکنون در کدام نوع مرحله بحران قراردارد و نوع و ماهیت بحران کنونی آن چیست؟ در این مقاله براساس مدل مکعب بحران اینگونه استدلال می شود که ناکارآمدی در مدیریت بحران در سه سطح ملی، منطقه ای و بین المللی، تبعات قابل توجهی بر سوریه و منطقه و حتی سطح بین المللی داشته است و با عدم مدیریت آن در سطح ملی یعنی نقطه C، بحران به ترتیب به نقاط D و B سرایت پیدا نمود و باعث تبدیل بحران امنیتی به جنگ داخلی و دخالت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای و نقطه A به عنوان بحرانی ترین مرحله هر بحرانی انجامید. ایران، روسیه و ایالات متحده امریکا به عنوان سه بازیگر مهم و کلیدی در این درگیری با دستیابی به توافق بین خود خواهند توانست با راه حل برد-برد از ادامه افسارگسیختگی بحران جلوگیری نمایند. ولی واقعیت این است که تئوری مکعب بحران می گوید حتی اگر جنگ در سوریه مهار شود پس لرزه های جنگ تا سال ها ادامه خواهد داشت.