پس از کشف نفت و استخراج آن درآمدهای نفتی نقش مهمی در اداره امور جامعه یافت و نحوه استفاده از درآمدهای نفتی شکل خاصی به اقتصاد کشور بخشید به طوری که ریشه بسیاری از مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی را به نوع رابطه دولت و درآمدهای نفتی می توان بازگردانید. در این مقاله شیوه استفاده از درآمدهای نفتی و الگوی کلی هزینه این درآمد از کشف نفت تا پایان برنامه پنجم توسعه بعد از انقلاب اسلامی مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گرفته است. همراه با آن، نحوه استفاده از درآمدهای نفتی در چند کشور مطالعه شده و با نگاهی به این تجارب، الگوی مطلوبی برای رابطه دولت و نفت پیشنهاد شده است.