علل محقق نشدن اهداف برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی در توسعه تعاونی ها (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بخش تعاون به عنوان یکی از سه رکن اصلی اقتصادکشور معرفی شده است و به موجب سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سهم بخش تعاونی در اقتصادملّی بایدتا پایان برنامه پنجم توسعه کشور به 25 درصدبرسد. این در حالی است که اکنون 7 درصداز این سهم محقق شده است. در این پژوهش، تلاش می شودتا شناخت بیش تری از دلایل، زمینه ها، فرایندها، و پیامدهای توسعه نیافتگی تعاونی ها ارائه شود. از این رو، در ابتدا اسنادموجوددر وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی با استفاده از نمونه گیری نظری موردتجزیه وتحلیل قرار می گیرند؛ در ادامه، با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و آزادبا مدیران، کارکنان، و خبرگان تعاون در کشور، داده های لازم گردآوری و تنظیم می شوند. واحدتحلیل در این پژوهش، تعاونی های فعال در حوزه های گوناگون است. یافته های پژوهش نشان می دهندکه چالش ها و مشکلات عمومی و زیرساخت های فرهنگی نامناسب کشور به عنوان «شرایط زمینه ای»؛ مشکلات اقتصادی درون تعاونی ها، نبودبرنامه ریزی مشخص و مدوّن در خصوص تعاونی، و ضعف سرمایه انسانی در تعاونی ها به عنوان «شرایط علّی»؛ چالش های تعاون در عرصه بین المللی و چالش های حقوقی تعاونی ها به عنوان «شرایط میانجی»؛ نگاه کوتاه مدت به تعاونی و پیدایش تعاملات نابهنجار «فرایندها»؛ و صدمه دیدن ساختار تعاونی و ظهور بی اعتمادی ناشی از موفق نبودن تعاونی ها به عنوان «پیامدها»ی توسعه نیافتگی تعاونی ها به شمار می روند. در پایان، مفهوم «فرسایش سرمایه اجتماعی انسانی عامل رکوداقتصادی تعاونی ها» به عنوان «مقوله هسته ای» شناسایی شد. این پژوهش، دارای راهکارها و توصیه های اجرایی و پژوهشی است.

متن