آسیب مغزی تروماتیک یکی از انواع آسیب های مغزی اکتسابی است. افراد مبتلا به این نوع آسیب مغزی اغلب در مهارت های ارتباط اجتماعی آسیب دیده هستند. یکی از نمودهای شکست در ارتباط اجتماعی، وجود نقص یا آسیب در سطح رفتارهای پیرازبانی است که آسیب دیدگی فرد در این سطح بر ارتباط وی با همکاران تأثیر سوء برجای می گذارد. با توجه به اهمیت بررسی رفتارهای پیرازبانی و وجود خلأ پژوهشی در این زمینه، هدف از انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی بررسی رفتارهای پیرازبانی در تعامل خودانگیخته با 4 مرد بزرگسال مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک و 4 مرد بزرگسال سالم بود. هر دو گروه براساس سن و تعداد سال های تحصیلات همگن شدند. این پژوهش به لحاظ زمانی، مقطعی و به لحاظ ماهیت کاربردی است و رفتارهای پیرازبانی موردبررسی عبارت بودند از: وضوح گفتار، نوای گفتار، شدت صوت، زیر و بمی صوت و روانی گفتار. تحلیل داده ها براساس آزمون ناپارامتری یومن ویتنی نشان داد بین افراد بیمار و سالم در همة رفتارهای پیرازبانی بررسی شده صرف نظر از نوع رفتار، تفاوت معنا دار وجود داشت. با درنظر داشتن یک یک متغیرهای پیرازبانی یافته ها نشان داد بین عملکرد گروه بیمار و سالم در شدت صوت، زیر و بمی و نوای گفتار تفاوت معنا دار وجود داشت و در وضوح گفتار و روانی گفتار تفاوت معنا داری بین عملکرد گروه بیمار و سالم مشاهده نشد. باوجود نبود تفاوت معنادار بین دو گروه در دو رفتار یادشده، میانگین عملکرد افراد سالم در این رفتارها بیشتر از میانگین عملکرد افراد بیمار بود. نتیجة کلی حاصل از انجام پژوهش این بود که رفتارهای پیرازبانی در افراد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک آسیب دیده بودند و در کنار توجه به سایر اختلالات رفتاری، هیجانی، و زبانی، باید به ابعاد پیرازبانی ارتباط در این افراد به ویژه در سطح آسیب مغزی شدید توجه داشت و ابتدا، این رفتارها را در آن ها آسیب شناسی کرد وسپس نسبت به درمان آسیب های پیرازبانی اقدام کرد.
