مطالب مرتبط با کلیدواژه

توسعه انسانی


۸۱.

توسعه انسانی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: روستاهای شهرستان بهمئی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هفتم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 21 - 32

کلیدواژه‌ها: توسعه انسانی توسعه روستایی شاخص های توسعه انسانی توسعه انسانی بر حسب جنسیت شاخص فقر انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۰
توسعه انسانی مفهوم جدیدی است که سازمان ملل متحد از سال 1990  آن را جایگزین در آمد سرانه و تولید ناخالص داخلی به عنوان معیار توسعه یافتگی نمود، و گویای آن است که درآمد همه زندگی انسان نیست و پیشرفت را نمی توان تنها با درآمد سرانه اندازه گیری کرد، بلکه هدف اصلی بهره مند ساختن راستین انسان و بهبود بخشیدن به کیفیت بهتر زندگی اوست. براساس این ایده انسان محور توسعه بوده و تمرکز اصلی روی ابعاد انسانی توسعه است. توجه به این مسئله موجب شد که سازمان ملل متحد شیوه جدیدی را برای اندازه گیری توسعه تحت عنوان «شاخص توسعه انسانی»ارائه کندکه بازگو کننده متوسط Human DevelopmentIndexدستیابی در سه بعد اساسی توسعه انسانی (آموزش،بهداشت، و اقتصاد) است. این مقاله به منظور شناخت و سنجش شاخص های توسعه انسانی و ارتقاء آنها در نواحی روستایی کشور و با مطالعه موردی روستاهای شهرستان بهمئی انجام شده است.
۸۲.

بررسی تطبیقی وضعیت شاخص توسعه انسانی در کشورهای منتخب در حال توسعه (ایران، برزیل، پاکستان، ترکیه، مصر و مکزیک)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال چهاردهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 125 - 141

کلیدواژه‌ها: توسعه انسانی کشورهای در حال توسعه شاخص نابرابری جنسی شاخص چند بعدی فقر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۰۸
توسعه انسانی درباره ایجاد محیطی که در آن مردم بتوانند استعدادهای بالقوه خود را شکوفا کرده، مولد باشند و زندگی خود را بر اساس نیازها و منافعشان بسازند، بحث می کند. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی در پی آن است تا وضعیت شاخص توسعه انسانی، شاخص نابرابری جنسی و شاخص چند بعدی فقر را در کشورهای در حال توسعه مشخص و با هم مقایسه نمایید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که کشورهای منتخب در وضعیت مناسبی به لحاظ شاخص توسعه انسانی قرارا دارند زیرا تنها دو کشور پاکستان و مصر به ترتیب با مقدار شاخص توسعه انسانی 537/0 و 689/0 در گروه کشورهای با توسعه انسانی پایین و متوسط قرار دارند و سایر کشورها به ترتیب ترکیه، مکزیک، ایران و برزیل با مقادیر شاخص توسعه انسانی 759/0، 756/0، 749/0 و 744/0 در گروه کشورهای با توسعه انسانی بالا قرار می گیرند. به لحاظ شاخص نابرابری جنسی کشور مصر با مقدار 580/0 به لحاظ این شاخص در رتبه 128 جهان و به واقع در پایینترین رتبه به لحاظ کشورهای منتخب قرارا دارد، همچنین کشور ترکیه با مقدار 360/0 به لحاظ این شاخص در رتبه اول کشورهای منتخب و رتبه 69 کشورهای جهان قرار دارد.
۸۳.

عوامل موثر بر رشد اقتصادی ایران با توجه به نقش شاخص های توسعه انسانی

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال پنجم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳ 621-641

کلیدواژه‌ها: رشد اقتصادی توسعه انسانی شاخص بهداشت و سلامت شاخص آموزش و شاخص استاندارد زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۹۸
رشد اقتصادی، بدون بهبود در توسعه انسانی استمرار نمی یابد و توسعه انسانی، پیش نیاز رشد پایدار بلندمدت است و هر کشور برای حرکت در مسیر رشد اقتصادی به یک آستانه توسعه انسانی نیاز دارد. این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصادی ایران با توجه به نقش شاخص های توسعه انسانی پرداخته است. متغیرهای شاخص بهداشت و سلامت، شاخص آموزش و شاخص استاندارد زندگی متغیرهای جایگزین توسعه انسانی می باشند. برای این منظور از داده های سالانه 1397-1367 و روش خود توضیح با وقفه های توزیعی و روش تصحیح خطا استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در بلندمدت متغیرهای شاخص بهداشت و سلامت، شاخص آموزش و شاخص استاندارد زندگی تأثیر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی دارند.
۸۴.

تحلیل رابطه اشتغال زودرس با سطح توسعه انسانی در استان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۳) 103 - 120

کلیدواژه‌ها: اشتغال زودرس توسعه انسانی امید به زندگی تولید ناخالص داخلی سواد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۲۷
اشتغال زودرس، هنگامی که جسم و روان کودکان و نوجوانان در حال رشد است و باید همه آنها تحصیل کنند و آموزش ببینند، آثار زیان باری را به جامعه تحمیل می کند؛ ضمن اینکه بسته به شدت آن نشانه بارز میزان فقر و فلاکت به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. با توجه به اهمیت موضوع، تحلیل تفاوت های فضایی این پدیده ناخوشایند در مقیاس استانی و تبیین رابطه آن با سطح توسعه انسانی و شاخص های سه گانه آن یعنی سرانه تولید ناخالص داخلی، سواد و امید به زندگی، هدف این پژوهش است. روش پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی و مقایسه ای رابطه ای است. بعضی از شاخص های پژوهش براساس داده های سرشماری سال 1395 محاسبه شده اند. شاخص میزان زوداشتغالی، نسبت اشتغال در سنین 10- 14 سال و 15- 19 سال به کل جمعیت آنها و شاخص توسعه انسانی براساس فرمول سازمان ملل متحد، ترکیبی از سواد، تولید ناخالص داخلی و امید به زندگی است. تحلیل شاخص های پژوهش در نرم افزار SPSS نشان می دهد بین میزان اشتغال زودرس با دو شاخص سرانه تولید ناخالص داخلی و سواد در سطح معناداری 05/0، رابطه معکوسی وجود دارد، ولی رابطه مزبور با شاخص امید به زندگی در سطح 08/0 تأیید شده است. می توان ادعا کرد در مناطقی که سطح سواد پایین تر است، سطح تولید ناخالص هم پایین تر است و زوداشتغالی رواج بیشتری دارد؛ بنابراین برای کمینه سازی پدیده نامطلوب زوداشتغالی، لازم است به سطح باسوادی و سرانه تولید داخلی به ویژه در مناطق شرقی و شمال غربی کشور توجه بیشتری شود. شکل های جغرافیایی در محیط نرم افزار ARC GIS، شکاف فضایی بین دو پهنه بحرانی مناطق شرقی- شمال غربی با سایر مناطق کشور را ارائه داده اند.
۸۵.

بررسی تأثیر زیرساخت ها بر توسعه انسانی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اقتصادی دوره ۵۴ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۹) 1017 - 1042

کلیدواژه‌ها: زیرساخت توسعه انسانی مدل خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۵
در این مطالعه، تأثیر زیرساخت ها بر توسعه انسانی در ایران طی بازه ی زمانی 1395-1369 با تکیه بر مدل خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که زیرساخت های اجتماعی، انرژی و بانک در دوره های کوتاه مدت و بلند مدت تأثیرات مثبت و معناداری بر توسعه انسانی دارند. زیرساخت های آب و حمل و نقل در زمان جاری تأثیر مثبت و معناداری دارند، اما در وقفه ی اول در جهت کاهش توسعه انسانی عمل کرده اند و تأثیر کاهشی زیرساخت آب بی معنی می باشد. در بلند مدت، باوجود تأثیر پذیری مثبت و معنادار توسعه انسانی از زیرساخت آب، روند تأثیر گذاری زیرساخت حمل ونقل بر توسعه انسانی کاهشی و معنادار است. در بلند مدت تأثیرات منفی و معنادار زیرساخت ارتباطات بر توسعه انسانی اندکی بیشتر از کوتاه مدت است، بنابراین در راستای نتایج به دست آمده، ارتقای کیفیت به موازات کمیت زیرساخت های با تأثیرات مثبت و بازنگری در سیاست گذاری های مرتبط به زیرساخت های با تأثیرات منفی توصیه می شود. طبقه بندی JEL : O15،O18 ، I30
۸۶.

رابطه شاخص پیچیدگی اقتصادی و شاخص توسعه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اقتصادی دوره ۵۵ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۳۳) 853 - 886

کلیدواژه‌ها: توسعه انسانی پیچیدگی اقتصادی خود توضیحی با وقفه های گسترده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۱
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه پیچیدگی اقتصادی و شاخص توسعه انسانی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. بر این اساس، برای اندازه گیری میزان دانش به کاررفته در تولیدات یک کشور، شاخص های مختلفی از جمله، ش اخص پیچیدگی اقتصادی و توسعه انسانی وجود دارد. برای این منظور، داده های پیچیدگی اقتصادی و شاخص توسعه انسانی و هم چنین، شاخص های تأثیرگذار متغیرهای نهادی چون آزادی اقتصادی، ثبات سیاسی و حاکمیت قانون، مربوط به 28 کشور طی دوره زمانی  2017-1997، با استفاده از روش خود توضیحی با وقفه های گسترده پنل ( ) به کار گرفته شده اند. نتایج حاصل از آزمون نشان می دهد، در کشورهای توسعه یافته رابطه علی یک طرفه ای از شاخص توسعه انسانی به سمت پیچیدگی اقتصادی وجود دارد. بنابراین؛ طبق نتایج حاصل، تأثیرگذاری شاخص توسعه انسانی و ثبات سیاسی در بلندمدت بر پیچیدگی اقتصادی، مثبت و معناداراست، هم چنین شاخص آزادی اقتصادی در بلندمدت تأثیر منفی و معنا داری بر پیچیدگی اقتصادی دارد، با این وجود شاخص حاکمیت قانون در این کشورها تأثیر معنا داری بر پیچیدگی اقتصادی ندارد. در مقابل، یافته ها نشان می دهند، در کشور درحال توسعه رابطه علی یک طرفه ای از شاخص پیچیدگی اقتصادی به سمت شاخص توسعه انسانی وجود دارد، به طوری که، پیچیدگی اقتصادی و ثبات سیاسی در بلندمدت تأثیر منفی و معناداری بر شاخص توسعه انسانی دارند و تأثیرگذاری شاخص حاکمیت قانون و آزادی اقتصادی  بر شاخص توسعه انسانی مثبت و معنادار می باشد. طبقه بندی JEL : O15, O43 ,O17
۸۷.

امنیت حیاتی و شکاف جنسیتیِ مذهبی در ایران: مطالعه تطبیقی درون کشوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 160 - 135

کلیدواژه‌ها: امنیت حیاتی دینداری شکاف جنسیتی مذهبی توسعه انسانی نابرابری اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۷
این گزاره که «زنان مذهبی تر از مردان اند» یکی از معدود گزاره های تعمیمی است که دانشمندان علوم اجتماعی، به ویژه جامعه شناسان دین بر آن اتفاق نظر داشته اند؛ با وجود این، تبیین چرایی آن یک معمای علمی محسوب شده و نظریه های متعددی برای تبیین این شکاف جنسیتی در دینداری ارائه شده است. این مقاله پژوهشی با هدف وارسی اعتبار تجربی نظریه امنیت حیاتی در ایران، حول محور این پرسش سازمان یافت که تا چه حد شاخص های امنیت حیاتی می توانند شکاف جنسیتیِ دینداری در ایران را تبیین کنند؟ در این راستا، ابتدا استدلال های نظریه امنیت حیاتی در قالب فرضیات تحقیق فرموله شد. سپس با واحد تحلیل قرار دادن «استان» و استفاده از روش تطبیقی درون کشوری، فرضیه های مذکور با داده های مربوط به همه استان های ایران مقابله شد تا میزان انطباق و تناظر پیش بینی های نظریه امنیت حیاتی با شواهد تجربی ارزیابی شود. درنهایت، یافته های مربوط به آزمون تجربی رابطه میان امنیت حیاتی با شکاف جنسیتیِ دینداری در ایران با روش تطبیقی درون کشوری و تحلیل بین استانی نشان داد که هیچ یک از فرضیات بازنمای تئوری امنیت حیاتی تأیید نمی شوند. درحقیقت، یافته های این تحقیق نتوانست حمایت جدی و قابل اعتمادی برای تئوری امنیت حیاتی در تبیین شکاف جنسیتیِ دینداری در بافت جمعیت مسلمانان و قلمروی استان های کشور ایران فراهم آورد. با توجه به همگرایی نتایج این پژوهش درون کشوری با پژوهش بین کشوری نوریس و اینگلهارت در سال 2008 میلادی درباره ناتوانی تجربی نظریه امنیت حیاتی در تبیین شکاف جنسیتیِ دینداری می توان نتیجه گرفت که پایه تجربی این نظریه برای تبیین شکاف جنسیتیِ دینداری، ضعیف و غیرمستحکم است.
۸۸.

بررسی تأثیر توسعه انسانی بر تولید ناخالص داخلی با تأکید بر نقش تعدیل گر پیشرفت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۳ 139 - 168

کلیدواژه‌ها: پیشرفت اجتماعی توسعه انسانی سرمایه اشتغال تولید ناخالص داخلی سرانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۴۸
پژوهش پیش رو ضرورت بررسی نحوه تأثیر پیشرفت اجتماعی بر تولید ناخالص داخلی این دسته از کشورها را نمایان می سازد. آمارهای مربوط به شاخص توسعه انسانی، شاخص پیشرفت اجتماعی، سرمایه و اشتغال و همچنین تولید ناخالص داخلی سرانه در 104 کشور به ترتیب برگرفته از برنامه توسعه ملل متحد، شاخص پیشرفت اجتماعی و بانک جهانی در سال های 2014 تا 2018 می باشد. جهت بررسی تأثیر متغیرهای مذکور بر تولید ناخالص داخلی از روش داده های تابلویی با استفاده از نرم افزار Eviews10 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج برآورد داده های تابلویی در سال های موردبررسی نشان داد که تأثیر توسعه انسانی بر تولید ناخالص داخلی در دو گروه از کشورهای با درآمد متوسط به بالا و کشورهای با درآمد بالا افزایشی و معنی دار؛ اثر توسعه انسانی از کانال پیشرفت اجتماعی به تولید ناخالص داخلی در هر چهار گروه از کشورها تأثیر افزایشی و معنادار؛ درنهایت، سرمایه و اشتغال تأثیر افزایشی و معنادار بر تولید ناخالص داخلی سرانه در کشورهای با درآمد بالا دارد. پیشرفت اجتماعی به عنوان پل ارتباطی می تواند نقش فزاینده ای در انتقال اثر توسعه انسانی به تولید ناخالص داخلی داشته باشد؛ بنابراین، باید توجه ویژه ای به سطوح پیشرفت اجتماعی برای تقویت سطوح نیازهای اساسی انسان، زیرساخت های رفاه، فرصت ها در کشورها شود.
۸۹.

بررسی میزان تأثیر گردشگری پایدار بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری شهرستان اردل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 35 - 49

کلیدواژه‌ها: گردشگری روستایی ناامنی غذایی توسعه انسانی شهرستان اردل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
گردشگری پایدار می تواند نقش مؤثری در پایداری اقتصادی داشته باشد که خود سبب تغییرات درآمدی و توزیع درآمد در بین مناطق است و منجر به افزایش کیفیت زندگی و به ویژه افزایش امنیت غذایی می گردد. اهمیت رو به رشد صنعت گردشگری در کشورهای درحال توسعه بیشتر مرتبط با نقشی است که این صنعت می تواند در دستیابی به اهداف توسعه هزاره سوم به خصوص به ایجاد فرصت های شغلی و کاهش فقر؛ و توجه به پایداری محیط زیست ایجاد کند. در تحقیق حاضر، به بررسی نقش گردشگری پایدار در امنیت غذایی خانوارهای روستایی پرداخته شده است. بر اساس هدف، این پژوهش از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش به صورت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری در تحقیق حاضر، خانوارهای روستاهای هدف گردشگری شهرستان اردل انتخاب گردید. برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که تعداد 380 خانوار به عنوان تعداد نمونه انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. یافته های پژوهش، رابطه مثبت و معناداری بین امنیت غذایی خانوار با ابعاد گردشگری پایدار نشان می دهد. همچنین، بر اساس نتایج نهایی رگرسیون خطی، از میان مجموع متغیرهای موردمطالعه، متغیر پایداری اقتصادی گردشگری پایدار با میزان بتا (936/0) بیشترین تأثیر را در امنیت غذایی خانوارهای موردمطالعه داشته است؛ و ازلحاظ وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی نشان می دهد، 15 درصد خانوارها دارای امنیت غذایی، 9/42 درصد دارای ناامنی غذایی بدون گرسنگی، 5/27 درصد دارای ناامنی غذایی با گرسنگی متوسط و 7/14 درصد خانوارها نیز دارای ناامنی غذایی با گرسنگی شدید هستند. درنتیجه در منطقه باید برنامه ریزی لازم در جهت گسترش گردشگری توسعه یابد. و گردشگری می تواند به عنوان منبع درآمدزایی شود و فقر و بیکاری و درنتیجه ناامنی غذایی را کاهش دهد.
۹۰.

توسعه انسانی و شکوفایی انسانی: تاکیدی بر اهمیت مهارت های غیر شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اقتصادی ایران سال بیست و هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۹۰ 41 - 62

کلیدواژه‌ها: مهارت های غیرشناختی جرم توسعه انسانی شکوفایی انسانی هرم مازلو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۲۵۲
براساس دیدگاه جیمز هکمن توسعه انسانی، توسعه اقتصادی است و مهارت ها منبع اصلی رفاه و شکوفایی جوامع هستند. با این وجود، توجه صرف به پرورش مهارت های شناختی و عدم توجه به مهارت های غیر شناختی به سبب اهمیت این نوع مهارت ها در کاهش رفتارهای منفی خارجی و دستاورد های مهم زندگی، روند توسعه و شکوفایی جوامع را به تاخیر می اندازد. بر این اساس، هدف اصلی مطالعه حاضر، تبیین مفهومی بسط یافته از توسعه انسانی تحت عنوان شکوفایی انسانی با استفاده از پیوند دو رویکرد اقتصادی و روانشناسی و چرایی اهمیت مهارت های غیرشناختی است. رویکرد اول مبتنی بر تکنولوژی شکل گیری مهارت و رویکرد دوم مبتنی بر نظریه سلسله مراتب نیازها است. نتایج حاصل از این مطالعه تاکیدی برتمرکز بیشتر خانواده و سیستم آموزشی بر پرورش مهارت های غیر شناختی است، چراکه منجر به ارتقاء صلاحیت ها و توانمندی های فردی جهت دستیابی به دستاورد های مهم اجتماعی- اقتصادی و تحقق نیازهای پیچیده تر در راس هرم مازلو می شود.
۹۱.

بررسی و تحلیل رابطه بین توزیع مناسب فرصت ها و توسعه انسانی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل­ های اقتصادی توسعه ایران (سیاست گذاری پیشرفت اقتصادی) سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 83 - 108

کلیدواژه‌ها: توسعه انسانی توزیع فرصت ها ایران داده های تابلویی تحلیل مؤلفه اصلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۲۱
با توجه به رابطه دو طرفه توسعه انسانی و توزیع فرصت ها در فرآیند رشد و توسعه، بهبود توسعه انسانی که از طریق ایجاد فرصت های یکسان در مناطق مختلف امکان پذیر است، به عنوان عامل اصلی در پیشبرد اهداف در سطح ملی و منطقه ای، ضرورت دارد؛ و از طرف دیگر، از شیوه های بهبود شاخص توسعه انسانی، توجه به مؤلفه های اثرگذار منطقه ای و ملی است و بنابراین، بررسی و شناسایی چگونگی توزیع فرصت ها در یک منطقه، جهت بهبود توسعه انسانی ضرورت دارد. در این پژوهش، فرصت ها در پنج بعد اقتصادی، زیربنایی، اجتماعی- فرهنگی، دانش، و بهداشتی- زیست محیطی در قالب یک مدل دسته بندی شده و ارتباط آنها با توسعه انسانی برای استان های ایران در طی دوره زمانی 1397-1384 با رویکرد داده های تابلویی و از روش تحلیل مؤلفه اصلی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ که نتایج، نشان دهنده تأثیر مثبت توزیع فرصت ها در ابعاد مختلف بر توسعه انسانی می باشد. بنابراین، می باید برنامه ریزی های مناسب در تخصیص فرصت ها و بخصوص فرصت های اقتصادی در استان ها انجام پذیرد تا سیاست های عدالت محور بتوانند به ارتقای توسعه انسانی کمک کنند؛ که از جمله این سیاست ها، می توان به سیاست های تمرکززدایی مالی و اقتصادی اشاره نمود. همچنین افزایش عدالت در فرصت های بهداشتی و زیست محیطی و دانش، می تواند به بهبود سلامت روحی و جسمی و ارتقای مهارت افزایی منجر شده و اثر مثبتی بر توسعه انسانی در پی خواهد داشت.
۹۲.

کاربرد مدل هکمن در تعیین عوامل مؤثر بر انتخاب استراتژی های مقابله با ناامنی غذایی مورد: بخش حلب، شهرستان ایجرود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۹) ۲۲۶-۲۰۹

کلیدواژه‌ها: توسعه روستایی امنیت غذایی توسعه انسانی استان زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۲۵
ناامنی غذایی و فقر غذایی می تواند علاوه بر اثرات منفی بر سلامت جسمی، تبعات اجتماعی و اقتصادی و روحی و روانی به همراه داشته باشد، ازاین رو شناخت عوامل مؤثر بر شکل گیری ناامنی غذایی ضروری است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت ناامنی غذایی و شناخت مهم ترین عوامل مؤثر در به کارگیری استراتژی های غذایی و غیرغذایی مقابله با ناامنی غذایی هست. تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای ساکن در بخش حلب، شهرستان ایجرود استان زنجان می باشد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه) و روش تجزیه وتحلیل اطلاعات هم به صورت آمار توصیفی و مدل هکمن و برای محاسبه میزان ناامنی غذایی از روش (مقیاس ناامنی غذایی) استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، 49.41 درصد خانوارها دارای امنیت غذایی، 31.76 درصد خانوارها دارای ناامنی غذایی بدون گرسنگی، 10.59 درصد خانوارها ناامنی غذایی با گرسنگی متوسط و 8.24 درصد خانوارها دارای ناامنی غذایی با گرسنگی شدید هستند. همچنین نتایج مدل هکمن نشان می دهد، مهم ترین عامل تأثیرگذار در استراتژی غیر غذایی، درصد درآمد به دست آمده از بخش غیرکشاورزی است که دراین بین عوامل درصد درآمد به دست آمده از بخش خدمات با ضریب 246/0، شغل فرعی با مقدار ضریب 328/0 و میزان درآمد با ضریب 289/0 دارای بیشترین تأثیر هست. باتوجه به یافته ها، پیشنهاد تحقیق حاضر جهت کاهش ناامنی غذایی تنوع فعالیت های اقتصادی هست.
۹۳.

قدرت نرم و شاخص توسعه انسانی در ج.ا.ایران و قطر(2020)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۹ 91-114

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم توسعه انسانی امید به زندگی درآمد ملی سرانه ایران قطر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۳۴
قدرت نرم یکی از اشکال قدرت به شمار می آید. راهبردهای قدرت نرم معطوف به راه حل های مسالمت-آمیز بر ارزش های سیاسی مشترک و ابزارهای غیرخشونت آمیز جهت مدیریت مناقشات و همکاری اقتصادی، و راهبردهای قدرت سخت به مداخله نظامی، دیپلماسی قهرآمیز و تحریم های اقتصادی متمرکز هستند و به اتخاذ سیاست های تقابلی با کشورهای هدف منجر می شوند. از جمله مؤلفه ها و حوزه های مهم قدرت نرم، اقتصاد است. همچنین، از جمله نظریه های جدید توسعه، توسعه انسانی، و از دهه 1990 مورد توجه است که بر اساس آن، برخورداری انسان از زندگی طولانی، سالم و خلاق، هدف نهایی توسعه است. توسعه انسانی و تقویت آن، یکی از نمودهای قدرت نرم اقتصادی به شمار می رود و امروزه یکی از شاخص های سنجش سطح توسعه کشورهای مختلف، گزارش های ملی و بین المللی توسعه انسانی است. هدف ما در این پژوهش، بررسی وضعیت این دو کشور جمهوری اسلامی ایران و قطر از نظر شاخص توسعه انسانی و نیز چرایی آن است. در گزارش اخیر این سازمان(2020) ایران با کسب امتیاز 783/. رتبه 70 را کسب کرده، و کشور قطر با کسب امتیاز 848/. رتبه 45 را به خود اختصاص داده است. با توجه به رتبه بندی این دو کشور این سوال مطرح می شود که چه عواملی بیشترین تأثیر را بر توسعه انسانی این دو کشور داشته است؟ در این میان، جمعیت، امید به زندگی و درآمد ملی سرانه(متغیر مستقل)، وجه تمایز و عوامل تأثیرگذار بر رتبه و شاخص توسعه انسانی دو کشور(متغیّر وابسته) را تشکیل می دهند.
۹۴.

اثر آزادی اقتصادی و دموکراسی بر توسعه انسانی (مطالعه موردی: کشورهای منتخب عضو اوپک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و تجارت نوین سال هفدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 3-33

کلیدواژه‌ها: دموکراسی آزادی اقتصادی توسعه انسانی داده های تابلویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۷۸
در سال های اخیر، توسعه انسانی در بین کشورهای جهان از اهمیت بسیاری برخوردار شده است. رسیدن به توسعه انسانی بالاتر مستلزم شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن است. از جمله عوامل مؤثر که در این پژوهش به آن پرداخته می شود، آزادی اقتصادی و دموکراسی است. در این پژوهش، اثر آزادی اقتصادی و دموکراسی بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب عضو اوپک در بازه زمانی 2020-2005 با رویکرد داده های تابلویی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور از روش اقتصاد سنجی حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که متغیرهای دموکراسی و آزادی اقتصادی اثر مثبت و معنی داری بر توسعه انسانی دارند. علاوه براین، متغیرهای جمعیت، اشتغال زنان، اشتغال در بخش صنعت اثر مثبت و معنی دار و متغیر شهرنشینی اثر منفی و معنی داری بر شاخص توسعه انسانی دارند. در سال های اخیر، توسعه انسانی در بین کشورهای جهان از اهمیت بسیاری برخوردار شده است. رسیدن به توسعه انسانی بالاتر مستلزم شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن است. از جمله عوامل مؤثر که در این پژوهش به آن پرداخته می شود، آزادی اقتصادی و دموکراسی است. در این پژوهش، اثر آزادی اقتصادی و دموکراسی بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب عضو اوپک در بازه زمانی 2020-2005 با رویکرد داده های تابلویی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور از روش اقتصاد سنجی حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که متغیرهای دموکراسی و آزادی اقتصادی اثر مثبت و معنی داری بر توسعه انسانی دارند. علاوه براین، متغیرهای جمعیت، اشتغال زنان، اشتغال در بخش صنعت اثر مثبت و معنی دار و متغیر شهرنشینی اثر منفی و معنی داری بر شاخص توسعه انسانی دارند.
۹۵.

بررسی راهکارهای مواجهه با جهانی شدن در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 297 - 310
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۴۵
این تحقیق با هدف بررسی راهکارهای مواجهه با جهانی شدن در سند تحول بنیادین به روش کیفی – اکتشافی انجام گرفت. نمونه تحقیق نظریه های جهانی شدن و چالش های آموزش و پرورش بود. تحلیل داده ها به روش (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) بود. نتایج نشان داد با توجه به مولفه های جهانی شدن (ظهور اقتصاد دانش محور، تبادل فناوری، مشارکت اجتماعی، یکسان سازی فرهنگی، تغییر پذیری زیر ساخت ها)، چالش های (مشکل ساختاری، مشکل تدوین اهداف و برنامه ها، مشکل اجرایی) می باشند. پس نتیجه نشان می دهد با توجه به گذر بازده زمانی زیادی از جهانی شدن هنوز آموزش و پرورش نتوانسته به طور شایسته با جهانی شدن همگام شود واز مزایای جهانی شدن در مسیر پیشبرد اهداف کلان آموزشی بهره مند گردد. پس نتیجه نشان می دهد با توجه به گذر بازده زمانی زیادی از جهانی شدن هنوز آموزش و پرورش نتوانسته به طور شایسته با جهانی شدن همگام شود واز مزایای جهانی شدن در مسیر پیشبرد اهداف کلان آموزشی بهره مند گردد.
۹۶.

بررسی تطبیقی جایگاه ایران در کشورهای اسلامی خاورمیانه از نظر شاخص های اقتصادی توسعه انسانی(2005-2005)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 131 - 156
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۸۵
درسال 1990 در گزارش برنامه عمران ملل متحد شاخص مرکب توسعه انسانی موسوم به HDI توسط کارشناسان آن سازمان مطرح شد، این شاخص از ترکیب شاخص های امید به زندگی، نرخ باسوادی و درآمد سرانه به دست می آید. بررسی شاخص های توسعه انسانی جزء ملزومات برنامه ریزی و تصمیم گیری برای هر کشوری به حساب می آید. در پژوهش حاضر سعی می شود تا با بررسی شاخص های اقتصادی توسعه انسانی کشورهای اسلامی خاورمیانه میزان محرومیت و توسعه آن ها را مورد ارزیابی قرار گیرد و پس از طبقه بندی به نمایش تفاوت ها و تشابهات کشورها پرداخته شود. داده های خام با جهان، کشورهای کمتر توسعه یافته و درحال توسعه مقایسه و بررسی شده اند. از نتایج تحقیق پیداست کشورهایی مانند سوریه، فلسطین، یمن و لبنان از نظر شاخص های یاد شده و درجه توسعه یافتگی دارای وضعیت ضعیف تری هستند. از دلایل این عقب ماندگی و جابه جایی رتبه ها می توان به جنگ های داخلی و خارجی، تهدیدات امنیت انسانی، سیاست های خارجی و منطقه ای، اختلافات ایدئولوژیکی و مرزی و همچنین شرایط جغرافیایی اشاره کرد.
۹۷.

برنامه ریزی منطقه ای و نقش آن در توسعه انسانی استان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) سال شانزدهم بهار ۱۳۸۸ شماره ۴۴ 155 - 192
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۱
با وجود کوشش های برجسته و تعیین کننده ای که طی سال های اخیر، به ویژه سال های برنامه سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی فرهنگی کشور، به عمل آمده برنامه ریزی و توسعه منطقه ای و جایگاه آن در نظام برنامه ریزی کشور، همچنان چالشی در خور تلاش های بیشتر و گسترده تر به شمار می آید. چرا که نابرابری منطقه ای با مسایلی که به دنبال خود دارد به عنوان مانعی بر سر راه توسعه متوازن و پایدار عمل می کند. هدف تحقیق حاضر بررسی جایگاه توسعه منطقه ای در نظام برنامه ریزی کشور و نقش آن در توسعه انسانی است. در این پژوهش از چند روش بهره گرفته شده است. اول به منظور تبیین جایگاه برنامه ریزی منطقه ای در نظام برنامه ریزی توسعه کشور، از روشی مطالعه اسنادی استفاده شد. دوم، جهت تبیین نقش برنامه ریزی منطقه ای در میزان توسعه انسانی استان ها از روش تحلیل ثانوی بر روی داده های پیمایش های مختلف ملی و منطقه ای استفاده گردید. به منظور بررسی جایگاه برنامه ریزی منطقه ای در نظام برنامه ریزی کشور ابتدا به سیر تاریخی برنامه ریزی در ایران پرداخته شد و سپس اقداماتی که به منظور تقویت جایگاه نظام برنامه ریزی منطقه ای انجام گرفته است مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. در بخش دوم با استفاده از روش مطالعه تطبیقی برای بررسی نقش برنامه ریزی منطقه ای در میزان توسعه یافتگی استان ها نیز از متغیرهای توسعه اقتصادی، نابرابری اجتماعی و فضایی و سرمایه اجتماعی برای تبیین میزان توسعه انسانی در استان ها استفاده شد. در برنامه های توسعه هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب اقداماتی به منظور تقویت برنامه ریزی منطقه ای صورت گرفته بود ولی برنامه های سوم و چهارم توسعه بعد از انقلاب، نقطه عطفی در برنامه ریزی های منطقه ای محسوب می شوند؛ چرا که توجه اساسی به تقویت نظام برنامه ریزی در استان ها صورت گرفت و به لحاظ ساختاری شکل قانونی در نظام اجرایی و اداری پیدا کرد. همچنین وضعیت توسعه منطقه ای از نظر متغیرهای توسعه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و نابرابری اجتماعی و فضایی و تأثیر آنها بر توسعه انسانی مورد بررسی قرار گرفت که متغیرهای مستقل حدود ۴۷ درصد واریانس متغیر توسعه انسانی (وابسته) را تبیین می کنند.
۹۸.

اشتغال پذیری و اکوسیستم توسعه انسانی مبانی نظری و تحلیل داده های دانش آموختگان علوم پایه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ ۱۹-۱

کلیدواژه‌ها: توانش های انسانی توانش های فردی اشتغال پذیری توسعه انسانی اکوسیستم توسعه انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۹۱
مسئله: اکوسیستم توسعه انسانی به شبکه ای از ذی نفعان متنوع اتلاق می شود که در یک زیست بوم مناسب در تعامل پویا با یکدیگر شبکه پویایی از توانش های انسانی را ایجاد؛ و به طور مستمر کیفیت زندگی مردم را بهبود می بخشند. سطح هریک از توانش های یادشده و میزان تأثیراتشان بر یکدیگر نقش اساسی در کارآمدی و پایداری اکوسیستم توسعه انسانی دارند. توانش های فردی و اشتغال پذیری دو گروه مهم از عناصر شبکه توانش های انسانی هستند که سطح و تأثیرات متقابلشان نقش کلیدی در توسعه انسانی دارند؛ درحالی که وضعیت آن ها در اقتصاد ایران شناخته شده نیست و خلأ دانایی شدیداً احساس می شود. هدف: با توجه به مسئله بالا، هدف مقاله حاضر تحلیل وضعیت و رابطه توانش های دانش آموختگان آموزش عالی در اقتصاد ایران بوده است. روش پژوهش: برای دستیابی به هدف یادشده از روش توصیفی-تحلیلی، داده های میدانی دریافت شده از یک نمونه 1461 نفری از دانش آموختگان علوم پایه در سال های 1397 و 1399 از دانشگاه های دولتی ایران و تکنیک شبکه های عصبی مصنوعی استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحلیل ها نشان می دهند که هیچ یک از توانش های فردی (عمومی، یادگیری، اجتماعی، مدیریتی و عملیاتی) دانش آموختگان علوم پایه تأثیر معنی داری بر اشتغال پذیری آن ها ندارند. همچنین، اشتغال پذیری دانش آموختگان علوم پایه کمکی معنی داری به توسعه توانش های فردی نمی کنند؛ اما توانش های فردی دانش آموختگان علوم پایه به به طور معنی داری (هرچند ضعیف) یکدیگر را تحت تأثیر قرار می دهند و به یکدیگر کمک می کنند. نتیجه گیری: بنابراین، در اقتصاد ایران شبکه توانش های دانش آموختگان علوم پایه بسیار سست و اکوسیستم عالی توسعه انسانی در این حوزه ناکارآمد و ناپایدار است.
۹۹.

گردشگری، رشد اقتصادی، توسعه انسانی و اقتصادهای نوآور

نویسنده:
منبع: برندآفرین دوره ۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: تخصصی سازی گردشگری توسعه انسانی رشد اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۷۳
این مطالعه رابطه بین رشد اقتصادی، تخصصی سازی گردشگری و توسعه انسانی را در اقتصادهای در حال گذار بررسی می کند. همچنین این مطالعه یک رابطه مفهومی بین تخصص سازی گردشگری و توسعه انسانی را از طریق دسته بندی چارچوب کار ، پیشنهاد می کند. مزیت نسبی پویا ، رویکرد ظرفیت Sen و تابع تولید تراس لاگ این رابطه مفهومی را توصیف می کنند. حداکثر درست نمایی اطلاعات محدود شده (LIML) ماهیت این رابطه را در مورد لهستان برآورد می کند. تخصص سازی گردشگری تأثیر کوتاه مدت بر رشد اقتصادی و رابطه منفی و غیرمستقیم با توسعه انسانی دارد. به نظر می رسد رشد اقتصادی کانالی است که از گسترش توسعه انسانی حمایت می کند ، که نشان دهنده تأثیرات معنادار و مثبت کوتاه مدت و بلند مدت است. سرمایه انسانی الگوی U شکل را در رابطه با رشد اقتصادی و توسعه انسانی نشان می دهد. پیامدهای این تحقیق دو فرضیه قابل بررسی و دو گزینه سیاستی است که تأثیر بالقوه تخصصی سازی گردشگری را بر درآمد خصوصی و عمومی نشان می دهد ، که کانال های توسعه ای مربوطه در اقتصادهای در حال گذار هستند.
۱۰۰.

نقش زنان در برنامه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور، چالش ها و راهبردها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مدیریت فرهنگی سال سوم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۴ 57 - 74

کلیدواژه‌ها: نقش زنان مشارکت زنان توسعه انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۱
این مقاله نقش فعال زنان در روند توسعه کشور و حضور آنها را در فعالیت های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی؛ در طی دهه اخیر در شاخ صهای توسعه انسانی مورد بررسی قرار داده است .در این مقاله که به روش کتابخان های به جمع آوری آمار و اطلاعات پرداخته است، بعد از مرور بر ادبیات موضوع و ارائه گزارشی از وضعیت حضور و   فعالیت زنان در عرص ههای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و ضمن تاکید بر برخی از اصول قانون اساسی در   ارتباط با جایگاه زنان، چال شهای پیش روی مشارکت زنان در فرآیند توسعه و موانع موجود در روند مشارکت زنان   را مورد بررسی قرار داد و سپس با توجه به تحلیل اطلاعات خود به ارائه را هکارها و پیشنهادات پرداخته است