مطالب مرتبط با کلیدواژه

استعمار


۸۱.

جریان شناسی مهاجرت و جابجایی اقوام در خلیج فارس ( 1945 - 1501 .م /1364 - 907 ه .ق/1324 - 881 ه.ش )

نویسنده:
منبع: مطالعات خلیج فارس سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۵) 17-25
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۳۲۶
خلیج فارس از مهمترین کانونهای مهاجرت و جابجایی اقوام و گروه های انسانی در جریان فرایند تمدن سازی در این حوزه تمدنی محسوب میشود. از تشکیل دولت صفویه در ایران تا پایان جنگ جهانی دوم، این موضوع از وضوح و تاثیرگذاری بیشتری برخوردار شده است. مهاجرت اقوام در این مقطع زمانی، هم بدلیل انگیزه ها و دلایل و خاستگاه مهاجرین و هم بدلیل نتایج و پیامدهایش و نقشی که در تحولات خلیج فارس داشته، کاملا با قبل از این دوران متفاوت است. از اینرو پژوهش حاضر با هدف تبیین انواع مهاجرت و انگیزه های مهاجرین در این دوران در خلیج فارس و نقش آن در تحولات خلیج فارس، در پی آن است تا به این سوال پاسخ دهد که مهاجرت اقوام در خلیج فارس از زمان صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم چه تاثیری در تحولات منطقه داشته است؟ برای پاسخگویی به سوال فوق، این فرضیه به آزمون گذاشته شده که «مهاجرت اقوام به خلیج فارس از زمان تشکیل دولت صفویه در ایران عامل اصلی تحولات سیاسی- اجتماعی و اقتصادی این منطقه بوده است». روش پژوهش، کتابخانه یی است و یافته های پژوهش، ضمن پاسخگویی به سوال و بررسی فرضیه پژوهش، گوشه های دیگری از مسائل مهاجرت در خلیج فارس را نشان میدهد.
۸۲.

حضور امپراتوری بریتانیا درخلیج فارس (قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی)

نویسنده:
منبع: مطالعات خلیج فارس سال دوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۶) 78-82
تعداد بازدید : ۶۹۵ تعداد دانلود : ۳۳۸
در این مقاله ضمن بررسی علل و انگیزه های حضور بیگانگان در خلیج فارس، در طول چند قرن اخیر، در نظر است، نگاهی گذرا به حضور انگلیسی ها در خلیج فارس در خلال قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی داشته باشیم. با توجه به اینکه خلیج فارس به عنوان آبراه بین شرق و غرب از دیرباز مورد توجه بیگانگان بوده؛ ولی در قرن نوزدهم اهمیت سیاسی و نظامی نیز بر آن افزوده شد. درواقع جایگاه ویژه و اهمیت بین المللی خلیج فارس در دوره مورد نظر، معلول حضور استعمارگران اروپایی، بویژه بریتانیا در این منطقه بعلت حفظ منافع این امپراتوری در هند بود. با مروری بر تحولات خلیج فارس در دو قرن اخیر، در می یابیم که بریتانیا برای حفظ منافع خود در این منطقه از انجام هیچ اقدامی دریغ نکرده است. به همین سبب در طول قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، بریتانیا قدرت برتر منطقه بشمار میرفت. بطور کلی حضور امپراتوری بریتانیا در خلیج فارس به سه دوره تقسیم میشود: ۱. دوره آغاز نفوذ (قرن هفدهم میلادی)؛ ۲. دوره گسترش نفوذ (قرن هجدهم میلادی)؛ ۳. دوره تثبیت نفوذ( قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی). شرح و بررسی هر یک از دوره های مذکور بدنه اصلی مقاله را تشکیل داده و کوشش شده است تا برای تبیین بهتر مطلب از منابع و مراجع اصلی موضوع مورد نظر استفاده شود.
۸۳.

تحلیل ژئوپلیتیکی اهمیت خلیج فارس برای قدرت های دریایی (از آغاز عصر استعمار تاکنون)

نویسنده:
منبع: مطالعات خلیج فارس سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۰) 66-73
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۴۷۲
مکیندر جغرافیدان انگلیسی و آلفرد تایر ماهان افسر نیروی دریایی و تاریخدان آمریکایی، قدرت های جهانی را به قدرت زمینی به مرکزیت روسیه و قدرت دریایی به مرکزیت آمریکا و بریتانیا تقسیم کردند. بعدها جغرافیدانان دیگری به تکمیل این نظریات پرداختند و کشورهای حاشیه خلیج فارس را به عنوان یکی از مهم ترین نواحی کمربند ریملند و مناطق قفقاز و خلیج فارس را به عنوان هارتلند انرژی معرفی کردند. از این رو خلیج فارس به عنوان بخشی از این کمربند، همواره میدان برخورد قدرت های دریایی یعنی بریتانیا و در سال های بعد ایالات متحده به شمار می رفت، چنانچه تا به امروز نیز به تقویت حضور نظامی خود در خلیج فارس پرداخته اند. این مقاله با رویکردی تحلیلی – توصیفی علایق ژئوپلیتیکی قدرت های دریایی در حفظ و مهار خلیج فارس را مورد بررسی قرار می دهد. برطبق نتایج پژوهش، یکی از مهم ترین راهبردهای ژئوپلیتیکی قدرت های دریایی در حال حاضر حفظ حضور نظامی خود در خلیج فارس می باشد.
۸۴.

تأثیر استعمار بر بروز اندیشه سکولار در مصر باتکیه بر آرای عبدالرزاق

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: علی عبدالرزاق استعمار غرب گرایی مصر سکولاریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۵۷۰
ضعف کشورهای مستعمره و قدرت دول استعمارگر، روشنفکران مصر را به کنکاش در مبانی توسعهء غرب واداشت. علاوه بر جذابیت دنیای غرب، افول جامعه اسلامی موجب گشت تا سکولاریسم به عنوان برون رفت از شرایط موجود مطرح گردد؛ این مسئله زمینهء الگو برداری از غرب را گسترش داد. افراط در الگو برداری از غرب بدون توجه به تفاوت های فرهنگی_ساختاری یکی از پیامدهای برخورد تمدن غرب و تمدن اسلامی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای انجام گرفته است و در پاسخگویی به تأثیر استعمار مصر بر جدایی دین از سیاست؛ شرایط محیطی را مهم ترین عامل رشد افکار سکولار در جامعهء مصر می داند. کتاب «الاسلام و اصول الحکم» به تألیف علی عبدالرزاق متأثر از این فضا درصدد ترسیم آرمان شهر مسلمین با تکیه بر مبانی غرب و رویکرد سکولار است.
۸۵.

بررسی تطبیقی اگزوتیسم جادویی در «هزار و یک شب» و «صلابه ویرانگر» اثر رابرت سوظی از منظر شرق شناسی ادوارد سعید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 115 - 134

کلیدواژه‌ها: هزار و یک شب صلابه ویرانگر رابرت سوظی اگزوتیسم جادویی شرق شناسی استعمار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۶
رابرت سوظی (Robert Southey, 1774-1843) یکی از شعرای رمانتیک انگلیس است که از «هزار و یک شب» در خلق رمانس منظوم خود «صلابه ویرانگر» الهام گرفته است. این مقاله به بررسی نقش اگزوتیسم جادویی در «هزار و یک شب» و «صلابه ویرانگر» پرداخته است. سوال اصلی تحقیق حاضر این پرسش را مطرح می سازد که چگونه اگزوتیسم جادویی بکار رفته در «هزار و یک شب» تبدیل به ابزاری استعماری در دست سوظی می گردد تا بوسیله آن «هزار و یک شب را تصاحب نماید. بازنمایی اگزوتیسم جادویی در اثر سوظی نشان می دهد که سوظی در چارچوب شرق شناسی و از موضع استعماری به «هزار و یک شب» می نگرد. سوظی با افزودن پانوشت های شرق شناسانه و طولانی به متن خود، زمینه لازم برای تصاحب «هزار و یک شب» را فراهم می آورد و از این طریق در اثر خود دوگانه قدرت جادو و ایمان به خدا را شکل می دهد. در نتیجه شکل گیری این دوگانه شرق شناسانه، جایگاه ادبی «هزار و یک شب» به جادو و سحر تنزل می یابد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیل تطبیقی دو اثر مذکور، بر اساس مکتب تطبیقی آمریکایی است که شباهت ها و تفاوت های موجود در دو اثر در چارچوب گفتمان شرق شناسی ادوارد سعید مطالعه می شوند.   
۸۷.

بررسی تأثیرات فرهنگی استعمار در آثار ادریس شرایبی در پرتو آراء اِمه سِزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 393 - 414

کلیدواژه‌ها: استعمار استعمارگر استعمارزده فرهنگ تمدن تاریخ هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۱۰
ادریس شرایبی، از نویسندگان برجسته مراکشی تبار و فرانسوی زبان، در بسیاری از آثار خود، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، به نقش و پیامدهای فرهنگی استعمار پرداخته و تصاویر ملموسی را از حضور نیروهای نظامی و کارگزاران سیاسی استعمارگر در جوامع مستعمره ارائه داده است. اِمه سزر نیز نویسنده و فعال سیاسی اهل مارتینیک بوده که در جوامع فرانسوی زبان به عنوان مرجع و الگویی در تفکرات و مبارزات ضداستعماری به حساب می آید. در این مقاله میکوشیم تا با تکیه بر آراء و اندیشه های اِمه سزر، آنچنان که در دو اثر گفتاری در باب استعمار (1950) و فرهنگ و استعمار (1963) تشریح شده اند، به تبیین و تحلیل تأثیرات استعمار بر تاریخ، تمدن، و هویت ملت های استعمارزده بپردازیم. سپس، به منظور بهتر نشان دادن نمودهای درونی و بیرونی این تأثیرات، جلوه های متعدد و متنوعی از آن را در چهار رمان ادریس شرایبی بررسی میکنیم. این آثار شامل ماضی ساده (1954)، بزهای نر (1955)، تمدن، مادرم (1972)، و دیده شده، خوانده شده، شنیده شده (1998) میشود.
۸۸.

استعمار در دهه بیست و سی و بازتاب آن در رمان های منتخب معاصر فارسی

نویسنده:
منبع: مطالعات داستانی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 111 - 129

کلیدواژه‌ها: رمان استعمار سیاست اقتصاد نفت کودتا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۲۲۲
در این جستار، به بررسی مسئله استعمار در دهه بیست و سی، رویکردها و گفتمان های شکل گرفته در این زمینه و شیوه بازنمایی آنها در رمان های منتخب معاصر فارسی با روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا مسئله استعمار و حضور استعمارگران در دهه بیست و سی در ایران بررسی و سپس بازنمایی این حضور در رمان های منتخب فارسی واکاوی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد در این رمان ها، بیشتر به تأثیر سیاسی و سپس اقتصادی حضور استعمار در ایران پرداخته و به مسائل فرهنگی و اجتماعی کمتر توجه شده است. سه گفتمان در این رمان ها برجسته شده است: گفتمان ضد استعماری که با «خوب»نمایی همراه و صدای غالب در این رمان ها بوده و گفتمان سلطنت طلبان و وابستگان به استعمارگران که بازنمایی این دو گفتمان، به صورت «بد» نمایی بوده است.
۸۹.

آسیب شناسی تقریب در خارج از جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 22 - 36

کلیدواژه‌ها: تقریب استعمار جریانهای ضدتقریب آسیبها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۴۷۵
مسئله اصلی این تحقیق بررسی علل و زمینههای شکلگیری اندیشههای ضدتقریب در خارج از جهان اسلام به عنوان آسیبهای کنونی تقریب است. ایجاد و حمایت از گروههای افراطی، ترویج و دامن زدن به اختلافات مذهبی بهخصوص با اهداف استراتژیکی و جنگ روانی در سایه ایجاد موج شیعههراسی، از محورهای کلی در خارج از جهان اسلام هستند که به طور مستقیم بر واگرایی ملتهای اسلامی تأثیر گذاشتهاند. همچنین تأسیس و حمایت از شبکهها و رسانههای ماهوارهای و حمایت از جریان تشیع انگلیسی را میتوان در زمره علل و زمینههای خارجی ضدتقریب به شمار آورد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این موارد پرداخته است؛ زیرا ریشهیابی و تحلیل زمینههای شکلگیری جریانهای ضدتقریب از جهات گوناگون، راهبردی بوده و زمینه را برای از بین بردن موانع ضدتقریبی فراهم میکند.
۹۰.

گوبینو، روشنفکران ایرانی و نظریه های آریائی گرائی و انحطاط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: گوبینو استعمار آریایی گرایی نظریه انحطاط تاریخ نگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۳۱۱
مقاله حاضر مبانی و ریشه های تاریخی نظریه آریائی گرائی در تاریخ نگاری و تاریخ نگری برخی روشنفکران ایرانی را مورد بررسی قرار می دهد و نقش کنت گوبینو در تکوین این نظریه را بررسی می نماید. فرضیه مقاله این است که دیدگاه یاد شده ریشه در نظریات خاص کنت دوگوبینو درباره تاریخ ایران باستان داشته و از طریق عده ای از نویسندگان تا نیمه دوم سلطنت رضاشاه تداوم و تحول داشته است. هدف پژوهش این است تا به شکلی توصیفی-تحلیلی نشان دهد نگرش آریائی گرائی به تاریخ ایران، آن هم در نیمه نخست قرن نوزدهم متناسب و متناظر با اوضاع و احوال سیاسی آن دوره، و به ویژه واکنشی در برابر شکست های ایران در دو دوره جنگ با روسیه بود. همچنین نظریه آریائی گرائی اهداف سیاسی خاص خود را در دوره رقابت اروپا با روسیه برای تسلط بر ایران پیگیری می کرد. با به قدرت رسیدن نازیها در آلمان و طرح شعار آریائی گرائی، دیدگاههای گوبینو بار دیگر در تفسیر تحولات تاریخی ایران پیش از اسلام هوادارانی یافت. مقاله حاضر زمینه های تاریخی شکل گیری مکتب آریائی گرائی در تفسیر تاریخ ایران را مورد بحث قرار میدهد و تداوم و تحول آن را ارزیابی میکند و یکی از پیامدهای این نظریه یعنی انحطاط ایران را مورد بررسی قرار میدهد.
۹۱.

خوانش فرانتس فانونی نمایشنامه های «رقص جنگل ها» و «مرگ و سوارکار شاه» اثر وله سوینکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال سوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 141-164

کلیدواژه‌ها: استعمار هویت ملی پسااستعمار جهان سوم هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۱۶۱
نمایشنامه های "رقص جنگل ها" و "مرگ و سوارکار پادشاه" آثار وله سوینکا، نویسنده مطرح اهل نیجریه هستند. وله سوینکا در رویکردی منحصربه فرد، با به نمایش گذاشتن شرایط زندگی بومیان و تقابلات فرهنگی آنان با استعمارگران غربی انزجار خود را از استعمار غرب به تصویر می کشد و درعین حال در مورد خطر فروپاشی اجتماعی و اضمحلال هویت ملی براثر تعقیب کورکورانه سنت های بومی و همچنین وقوع استعمار داخلی هشدار می دهد. فرانتس فانون از نظریه پردازان مطرحی است که با دو نگاه سیاسی و روان شناختی به بررسی استعمار، انواع شیوه های آن و عوارض و عواقب آن پرداخته است. این مقاله، با بررسی دو نمایشنامه که یکی از آن ها در جشن آزادسازی نیجریه اجرا شد، به تعارضات و مسائل ملتی که سعی در بازیابی الگوهای کهن خود را دارد پرداخته و همچنین کوشش کرده است که احساس دوگانه ی وله سوینکا را نسبت به این بازیابی نشان دهد و ریشه آن را نیز پیدا کند.هر دو اثر انتخابی از سوینکا نشان گر آن هستند که وی نیز مانند فانون می خواهد که این تقابل فرهنگی، تبعیض و جدالِ همیشگی به صلحی ختم شود که شکوفایی آینده همه ابنای بشر در آن نهفته است. بررسی این آثار بر ما روشن می سازند که فرد استعمارکشیده باید با گذشته و حالش به صلح برسد، بر آنچه آینده را می سازد تمرکز کند تا بتواند آینده شکوهمندی را برای کشورش و هم وطنانش رقم بزند.
۹۲.

نسبت «آگاهی»، «هویت» و «قدرت» در مسئله های تمدنی جهان اسلام؛ (بررسیِ ریشه های فقدان «خودمشاهده گری» در میان نخبگان مسلمان)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۳ 73 - 90

کلیدواژه‌ها: خودمشاهده گری نیاز تمدنی جهان اسلام غرب زدگی استعمار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۵۱
این مقاله در پی بیان و تحلیل ریشه های نبود خودمشاهده گری در میان نخبگان جهان اسلام است، اینکه چرا نخبگان مسلمان در حوزه و دانشگاه در مورد نظام نیازها و الگوی مسئله های خود، فکری بومی و پژوهشی مستقل انجام نمی دهند. بدین سان پرسش اصلی در این باره، چرایی و چگونگی غفلت تمدنی ما از خلأها و نیازهای تمدنی خود است. در این پژوهش با رصد کردن برخی از نمونه نیازهای کلان جهان اسلام (مانند موضوع آب، موضوع سلامت، موضوع نظم) و آن گاه طرح دیدگاه های نخبگانی که در معرض پاسخ به چنین سئوالات هستند، خلأهای علمی در میان مسلمانان ریشه یابی و تحلیل می شود. در این مطالعه، غرب زدگی در نگاه به نیازهای نوین تمدنی، نبود جامعه شناسیِ «جهان اسلام»، «شناخت انتزاعیِ نظام مسائل»، سرعت چالش های جهان اسلام و واکنش های دیرهنگام نخبگان، به مثابه عوامل خودفراموشی جهان اسلام و بی توجهی نخبگان به نظام نیازهای خود مطرح گردیده اند. این مجموعه عوامل، موجب ضعف و عقب ماندگی از یک سو و التقاط و بی هویتی از سوی دیگر شده است.
۹۳.

نقش لاله فاطمه نسومر در مقاومت اسلامی الجزایر(1830- 1863م.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 149 - 173

کلیدواژه‌ها: الجزایر فرانسه استعمار مقاومت اسلامی لاله فاطمه نسومر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۱۲
لاله فاطمه نسومر چهره برجسته مبارز در مقاومت اسلامی الجزایر در ابتدای سال های استعمار محسوب می شود. وی به سازماندهی و فرماندهی عملیات های مختلف نظامی در برابر اشغالگران فرانسوی در بین سال های۱۸۵۱-۱۸۵۷م. پرداخت، که از مهم ترین نبردهای ایشان، «نبرد تاشکیرت» است. مسأله این پژوهش عبارت است از: لاله فاطمه نسومر چه نقشی در مبارزه با استعمار فرانسه در الجزایر ایفا کرد؟ ( مسئله ) این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی جنبش مقاومت اسلامی لاله فاطمه نسومر و مقاومت اسلامی در سال های ابتدای استعمار فرانسه می پردازد.( روش ) از اهداف این پژوهش، بررسی تحلیلی و معرفی شخصیت لاله فاطمه و مقاومت مردم الجزایر در سال های ابتدای استعمار(۱۸۳۰-۱۸۶۳م) است.( هدف ) از یافته های این پژوهش این است که، جنبش لاله فاطمه آخرین حرکت مقاومتی مناطق قبایلی در برابر استعمارفرانسه است و پس از جنبش مقاومتی وی، همه الجزایر زیر سلطه استعمارفرانسه قرار گرفت؛ همچنین وی به شدت متاثر از طریقت صوفیانه است، که برخلاف دیگر طریقت های صوفیانه در الجزایر همچون تیجانیه، صرفا یک طریقت تهجدگرا به شمار نمی رفت؛ بلکه زاویه آنها عرصه مقاومت در برابر استعمار فرانسه بود.( یافته )
۹۴.

واکاوی شکل گیری و تأثیرات فرهنگی فراماسونری در ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش های معاصر در علوم و تحقیقات سال سوم مهر ۱۴۰۰ شماره ۲۷ 103 - 94
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۵۰۹
تاریخ گواهی می دهد که درست در همان روزگارانی که دانش و کارشناسی و نوآوری غرب روندی نو یافت و با شتاب چشمگیر رو به گسترش نهاد؛ پدیده دیگری در سراسر جهان با همان شتاب خودنمایی کرد که استعمار غرب نام گرفت. سوال مطرح شده در این نوشتار بررسی علل هم سویی و ارتباط تنگاتنگ سازمان سری و مرموز فراماسونری با اندیشه بورژوازی غرب(استعمار غرب) که با گذر زمان همواره در قالبی نو و ساختار نظری خاص، خود را مطرح می کند، چه بوده؟ که در رهگذر این پیوستگی نیز شعارهای زیبا و سودمندی برای همه انسانها سر می دهد و مردم زیر سلطه و ستم کشیده جهان را به همنوایی با شعار خویش می خواند. این نوشته با دیدگاهی توصیفی- تحلیلی و با روش تحقیقی کتابخانه ای و استفاده از کتب و مقالات به شناختی مختصری از سازمان فراماسونری و ارتباط آن با یهودیت و استعمار و نیز چگونگی ورود آن به ایران عهد قاجار می پردازد. نتایج نشان داد پدیده فراماسونری حاصل جهان غرب است. در نتیجه وقوع انقلاب اسلامی باعث تعط یل شدن لژهای(شناخته شده) فراماس ونری در ایران شد اما تفکر فراماسونری در قالب های لیبرالیسم، پلورالی سم، نسبی گرایی و... ترویج شد و هنوز هم به قوت هر چه تمامتر ترویج می شود.
۹۵.

واکاوی رابطه و موقعیت کشورها بر پایه امپریالیسم و توسعه در عرصه روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: عرصه روابط بین الملل استعمار امپریالیسم ناسیونالیسم توسعه مکاتب توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
از انقلاب فرانسه(1789) تاکنون مناسبات موجود میان دولت ها و ملت ها اهمیت و گسترش زیادی یافته که این روابط براساس چارچوب های سیاسی و حقوقی و همچنین مفاهیم ویژه قابل تفکیک و دسته بندی است. دو مفهوم و واژه کلیدی امپریالیسم و توسعه در بستر روابط میان دولت ها و جوامع از قرن 19 تاکنون  در این زمینه برجسته است. در این مقاله سعی بر این است که با تکیه بر این دو مفهوم به تحلیل رابطه و بیان موقعیت کشورها و جوامع در بستر تاریخ روابط بین الملل پرداخته شود. این تحلیل در مقابل بحث های یک سویه ای است که یکسره با دیدگاهی منفی و ستیزه جویانه و بر اساس ایدئولوژی با دیدی یکجانب نگر اعم از مارکسیسم و چپ گرایانه تا ناسیونالیسم اروپایی و سرمایه داری طرف مقابل را عامل شر و تباهی قلمداد کرده و در مقابل تحلیل ایدئولوژیک و نه علمی، به ارزیابی تاریخ و مناسبات موجود میان دولت ها و جوامع برمی آید. روش پژوهشی در این مقاله توصیفی-تحلیلی است و به شیوه اسنادی ‑ کتابخانه ای است. فرضیه ای که در این مقاله بررسی می شود این است که : یک سونگری ادبیات چاپگر درباره مقصر و متهم اصلی جلوه دادن کشورهای پیشرفته در توسعه نیافتگی و تحت سلطه بودن جوامع عقب مانده به دوراز واقعیات تاریخی است . ازاین روی در این مقاله سعی بر این است واکاوی بی طرفانه ای برپایه این دو مفهوم در بستر تاریخ روابط بین الملل صورت پذیرد.
۹۶.

نقش دولت های استعماری در باز تعریف معماری مسکونی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۹ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷۳) 131 - 146
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۱۶۴
مدرنیزاسیون طی یکصد سال گذشته، معماری مسکونی ایران را به فضایی مبهم کشانده که دولت های استعماری در آن نقش اساسی داشته اند. این مقاله بر آن است تا ابعاد این فرایند استعماری را در فضای معماری مسکونی بررسی کند. پرسش اصلی این است که چرا دولت های غربی در راستای اهداف استعماریِ خود، تغییر ساختار معماری مسکونی ایران و الزامات مربوط به خانه داری را هدف قرار داده اند. فرضیه این نوشتار با بررسی تاریخی تحلیلیِ اقدامات غرب و نیروهای محافظه کار داخلی آن است که برخورد چند بُعدی ایرانیان نسبت به ماهیت معماری مسکونی، نقش اساسی در باز تعریف ایده های مصرف گرایی، جنسیتی، طبقاتی و هویت ملی ایران داشته است. ترویج این عناصر هدف اصلی نیروهای استعماری بوده است. این پژوهش به شیوه ی کیفی مدوّن شده و در واکاوی پرسش مطرح در آن، گردآوری داده ها به طریق کتابخانه ای انجام پذیرفته و از روش تحلیلی بهره جسته است.
۹۷.

بررسی و تحلیل «انقلاب اسلامی» بر اساس نظریه استکبارستیزی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۱ 111 - 137

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی امام خمینی استعمار نظریه وابستگی ایالات متحده آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۵
این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل انقلاب اسلامی با روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس نظریه استکبارستیزی امام خمینی به دنبال تجزیه وتحلیل وقوع انقلاب اسلامی در نظام جهانی است. پیشینه این موضوع ریشه در تحولات صدسال اخیر جوامع توسعه نیافته دارد. فرضیه اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه شکل گیری انقلاب اسلامی نوعی واکنش هویت خواهانه و استقلال طلبانه به دخالت های استعمار در ایران بوده است.  بر اساس یافته های این پژوهش ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نقش یک کشور وابسته را در نظام بین الملل بازی می کرد. این کشور از دوره قاجاریه تا ظهور پهلوی اول بازیچه سیاست های استعماری انگلیس و روسیه و در دوره پهلوی هم مجری سیاست های ایالات متحده در دوران جنگ سرد شده است.  انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه استکبارستیزی امام خمینی و مفروضات نظریه وابستگی به عنوان مهم ترین تحول داخلی در ایران و جهان، با تمسک به آموزه های دینی موجب سقوط رژیم وابسته به غرب و قطع چرخه های وابستگی در ایران شد.
۹۸.

تجلی آموزه های اسلامی و نهضت حسینی در هویت قیام ضد استعماری دلیران جنوب ایران در جنگ جهانی اول(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 96-117

کلیدواژه‌ها: قیام جنوب دلیران جنوب استعمار هویت قیام جنوب آموزه های اسلامی نهضت حسینی جنگ جهانی اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۷۹
بررسی ابعاد گوناگون تجلیات آموزه های اسلامی بر هویت حماسه دلیران جنوب ایران در فاصله تاریخی (1909 1920م)، به ویژه در جریان جنگ جهانی اول هدف اصلی این پژوهش است. این مقاله پس از گردآوری اطلاعات به دو روش مصاحبه و کتابخانه ای، با اتخاذ رویکرد کیفی مبتنی بر روش «تحلیل مضمون» که به دنبال خروجی مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر مرتبط با مسئله تحقیق است، به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که چه آثاری از آموزه های اسلامی و نهضت حسینی در هویت ضداستعماری قیام دلیران جنوب تجلی یافته است؟ یافته های پژوهش منجر به تولید 210 کد باز گردید که پس از ترکیب این کدها با یکدیگر 10 مضمون پایه شناسایی شد. این مضامین در نهایت، در قالب سه مضمون سازمان دهنده «عوامل و زمینه ها»، «مدیریت راهبردی روحانیت مبارز» و «ساختار اصول مبارزه و رفتار مجاهدان در قیام» گروه بندی شد و از آنها عنوان فراگیر «تجلی آموزه های اسلامی و نهضت حسینی در درون حماسه دلیران جنوب ایران» شکل گرفت. بحث و بررسی شواهد پژوهش، نقش آموزه های اسلامی و نهضت کربلا در هویت آفرینی قیام جنوب و برانگیختگی غیرت ملی دلیران در مقابله با اشغالگران را نمایان ساخته، نادرستی دیدگاه های دیگر درباره انگیزه و ماهیت این قیام (فرصت طلبی، تحریک آلمان ها و ناسیونالیسم) را نشان می دهد.
۹۹.

مؤلفه های غرب زدگی و بازگشت به هویت خویشتن در اندیشه جلال آل احمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۱) 207-232

کلیدواژه‌ها: غرب زدگی جلال آل احمد پسا استعمارگرایی استعمار هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۹۳
غرب زدگی، امروزه از جمله مباحثی است که مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است و دلیل آن ایجاد بحران در حیطه هویت است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های غرب زدگی و بازگشت به هویت خویشتن در اندیشه جلال آل احمد، صورت گرفته است. این پژوهش به روش کتابخانه ای و توصیفی صورت گرفته که دران ضمن بهره برداری از نوشته های جلال آل احمد، سعی شد مقالات مربوطه نیز مورد استفاده قرار گیرند. سوالی که در این پژوهش ذهن پژوهشگر را به خود معطوف کرد این بود که جلال آل احمد در مورد غرب زدگی چه دیدگاهی داشت و برای رهایی ار آن چه راکاری ارائه داد. نتایج نشان داد که وی با روی آوردن به داستان نویسی، مقاله نویسی، سفرنامه نگاری و طرح موضوعات متنوع اجتماعی در قالبهای ترجمه و تالیف،ندای بازگشت به هویت خویشتن را سر داد و معضل غرب زدگی را با هدف رهایی از هژمونی استعمار غرب به نقد گذاشت.در این پژوهش اندیشه ها و دیدگاه های وی پیرامون غرب زدگی با تاکید بر نظریه پسا استعمارگرایی از مسیر تکیه برمنابع کتابخانه ای مورد بررسی و تبیین قرار می گیرد.
۱۰۰.

بررسی تأثیرات اجتماعی و اقتصادی ظهور استعمار بر شیعیان سواحل جنوبی خلیج فارس در عصر صفوی (سده 10 و 11 هجری قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۷ 110-81

کلیدواژه‌ها: شیعیان بحرین احسا و قطیف صفویه استعمار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۲
شیعیان سواحل جنوبی خلیج فارس طی دوران اسلامی میراثی فرهنگی و تمدنی را بنیان نهادند، اما طی سده 10 و 11 قمری، تغییر شرایط و ظهور دو جریان هم زمان استعمار با مبانی فکری و سیاسی جدید و استبداد حکمرانان نورسیده عثمانی بر حیات اجتماعی آنان تأثیراتی گذاشت. این تأثیرات عمیق بیش از هر چیز ناشی از این مبنای اساسی بود که به واسطه تمرکز بینش و روش نوین اقتصادی و فرهنگی عناصر استعماری بر حوزه دریاها، تأثیر استعمار بر ساحل نشینان خلیج فارس از نظر کمی و کیفی عمیق تر و گسترده تر بوده است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر پدیده استعمار بر جوامع شیعی حوزه خلیج فارس، با رویکردی تحلیلی و براساس مطالعات کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که تأثیر ظهور استعمار بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی شیعیان سواحل جنوبی خلیج فارس چه بود؟ وجود تعارض میان آموزه های ظلم ستیزی شیعه با رویه های استعماری سبب رویارویی این دو جریان و بروز تأثیرات عمیقی بر حیات اقتصادی و اجتماعی شیعیان طی سده 10 و 11 هجری بوده است.