گردشگری پایدار

امروزه هیچ صنعتی بدون بهره برداری از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی ، نمی تواند نقشی تعیین کننده در رقابتهای ملی و فراملی ایفا کند. گردشگری عنصر اصلی حرکت بسوی احیاء و باسازی مناطق( شهری)است هدف تحقیق حاضر جایگاه شهری مجازی در ایجاد اشتغال و توسعه پایدار گردشگری منطقه 12 تهران بوده، که نوشتار حاضر با این رویکرد که گردشگری در محدوده مطالعه دارای پتانسیل های فراوانی است و می تواند با تمرکز بر شاخصهای شهر مجازی توسط مسولان سازمانهای دولتی و غیر دولتی (NGO)مورد توجه ویژه قرار گیرد واین امر باعث رونق و توسعه محدوده مورد مطالعه قرار گیرد انجام گرفته، روش تحقیق در مقاله حاضر براساس هدف کاربردی، و براساس روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده؛که به منظور رسیدن به این اهداف از روشهای تجزیه و تحلیل درآمد حاصل از توریست و تاثیر آن بر اشتغال و بیکاری استفاده شده است. بنابراین لازمه رسیدن به یک توسعه پایدار بویژه در زمینه توسعه گردشگری پایدار نگاه ویژه و غیرآمرانه(برنامه ریزی از پایین به بالا) به مقوله گردشگری که یکی از شقوق رسیدن به توسعه پایدار است می باشد. و شهر مجازی و گردشگری در صورتی توسعه و اشتغال پایدار منطقه را بدنبال دارد که از محیط زیست منطقه و منابع زیستی محیطی و میراث فرهنگی آن حفاظت کند و حرمت جامعه بومی و ساکن منطقه را پاس بدارد.

رشد و توسعه شهرها نیازمند هدایت با فرایندی برنامه محور و مشکل نگر در توجه به زمینه است. از سویی نیاز به مشارکت جامعه شهری در فرایندهای حل مسائل باعث ترویج رویکرد جدیدی در برنامه ریزی شهری به نام رهیافت شهر خردورز گردیده است. این رویکرد ضمن استفاده از فن آوری های نوین، هوشمندی را در جهت رفع مسائل به کار می برد. درواقع رهیافت شهر خردورز در تفاوت با رویکرد شهر هوشمند، تنها به کاربست فنّاوری اکتفا نمی کند و پایداری را با به کارگیری مسئله محور ابزارهای هوشمند ایجاد می کند. شهر ساحلی نور باوجود دارا بودن پتانسیل های گردشگری در حال حرکت به سمتی ناپایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است. در این مطالعه قصد داریم با استفاده از تدوین یک برنامه ریزی راهبردی به شناسایی پیشنهاد هایی فضایی در جهت رفع مشکلات مربوطه شهر با توجه به رهیافت شهر خردورز و گردشگری پایدار بپردازیم تا با دیدگاهی مسئله نگر بتوانیم هوشمندی را در برنامه های تدوینی به کارگیریم. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی تحلیلی است. پس از شناختی مشکل نگر با استفاده از نرم افزار میک مک و برسی آن به وسیله درخت تحلیل مشکلات بیانه مشکلات و عرصه های تصمیم گیری مشخص شد. سپس تدوین راهبردهای برنامه بر اساس ماتریس QSPM صورت پذیرفت. در پایان نیز سیاست گذاری هایی فضایی نظیر احداث اقامتگاه های بوم گردی در زمین های کشاورزی و مسیر مدور گردشگری ساحلی برای شهر نور، از اقدامات اجرایی پیشنهادشده در برنامه راهبردی بود.

ژئومورفوسایت ها  لندفرم های ژئومورفولوژیکی هستند که از اهمیت قابل توجهی در توسعه ی گردشگری برخوردارند. ایران از جمله مناطقی است که به دلیل تنوع  لندفرم ها توانمندی قابل توجهی در جذب گردشگران دارد. در مسیر گردشگری نوستالژیک کرج – چالوس تا تونل کندوان شش  ژئومورفوسایت مشهور و برگزیده که گردشگران از تعداد  قابل توجهی از آن ها  بازدید می کنند،  برای ارزیابی توانمندی ژئومورفوتوریستی  به روش کومانسکو انتخاب شد. بر طبق این روش هر لندفرم دارای پنج ارزش (علمی، اقتصادی، زیبایی شناختی، مدیریت و کاربری و فرهنگی) است که هریک از این ارزش ها نیز بر اساس چند زیرمعیار محاسبه می شوند. اطلاعات مربوط به ارزش هر لندفرم از طریق مصاحبه و پرسش نامه بر اساس روش کومانسکو کسب و بر روی آن ها بررسی های آماری انجام گرفت. نتایج تحقیق بیانگر ارزش  بالای  ژئومورفوسایت  دره ی شهرستانک با 61/14 امتیاز و  همچنین امتیاز  پایین  ژئومورفوسایت آبشار پل آهنی با 23/11 نمره، در میان این لندفرم هاست. به نظر می رسد که امتیاز بالای دره ی شهرستانک در این امتیازبندی  بیشتر  به دلیل تنوع پدیده های ژئومورفیکی موجود و امتیاز پایین لندفرم آبشار پل آهنی به علت نمره ی کم ارزش فرهنگی آن باشد. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان یک سند در برنامه ریزی و مدیریت محیطی جهت توسعه ی پایدار گردشگری در منطقه ی مورد مطالعه و نمونه ای برای انجام این گونه بررسی ها در مناطق گردشگری دیگر باشد.

گردشگری پایدار، نیازمند جلوگیری از تخریب و انحطاط سیستم های اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیک جامعه میزبان است. لازمه مدیریت صنعت گردشگری در هر منطقه حفاظت شده ای تدوین یک برنامه مدیریتی متناسب با ویژگی های بوم شناختی، اقتصادی و اجتماعی آن منطقه می باشد که این برنامه به مدیریت گردشگری، تسهیلات و امکانات مرتبط با آن کمک می نماید. در این تحقیق معیارها و شاخص های مناسب مدیریت گردشگری پایدار در طبیعت با استفاده از مطالعات مشابه در ایران و جهان استخراج شد. این معیارها سپس با استفاده از روش دلفی بسته، غربالگری شده و ضریب اهمیت آن ها برای اجرای کاربردی در جنگل های مانگرو حوزه قشم و خمیر مشخص گردید. برای این منظور پرسشنامه نظرسنجی متخصصان (پرسشنامه دلفی) حاوی معیارها، زیرمعیارها و شاخص ها تهیه شد. این پرسشنامه در اختیار کارشناسان و صاحب نظران خبره در امر گردشگری و جنگلداری قرار گرفت. نتایج بر اساس درصد، درجه و ضریب اهمیت معیارهای مورد بررسی نشان داد که دو معیار ابعاد مدیریتی با زیرمعیارهای برنامه مدیریت، امنیت اجتماعی، ایمنی، مدیریت منابع وگردشگری و تنوع زیستی با زیرمعیارهای منابع ژنتیکی و تولید اولیه در محیط آبی، بالاترین درجه اهمیت را در میان معیارها داشتند. همچنین زیرمعیارهای برنامه مدیریت با شاخص سطح طرح ریزی مدیریتی، تخریب با شاخص چندپارچگی اکوسیستم، گردشگری با شاخص های تعداد جاذبه های زیبا شناختی، پراکنش منابع تفرجی، تعداد گردشگر، رضایت گردشگر، تعداد فعالیت های تفرجی سازگار، تجهیز مناسب گردشگاه و امنیت اجتماعی با شاخص تعداد وقوع تخلف و جرایم نیز بیشترین درجه اهمیت را به دست آوردند. روشن است که کاربرد معیارهای گردشگری در سایر اکوسیستم های طبیعی نیازمند بررسی و مطالعات مستقلی می باشد. در مجموع 11 معیار مشتمل بر 29 زیرمعیار و 53 شاخص برای اجرای مدیریت گردشگری پایدار در جنگل های مانگرو اهمیت داشته و در فرآیند تصمیم گیری قابل استفاده خواهند بود.

امروزه گردشگری از لحاظ اقتصادی و فرهنگی اهمیت بسیاری یافته است. با این همه، علی رغم منافع اقتصادی توسعه گردشگری مخاطرات زیست محیطی و فرهنگی نیز به وجود آمده است که پژوهشگران این حوزه به آن می پردازند. تاکید بر" پایداری" گردشگری به عنوان نوعی وضعیت مطلوب، راهی برای مقابله با این مخاطرات است. هدف این مقاله بررسی ایده پایداری در گردشگری به عنوان یک مطلوب اخلاقی و پیوند آن با موضوع فهم فرهنگی و در نهایت نقش دانشگاه ها در توسعه آن است. بر این اساس در مقاله حاضر به اتکاء نظریه هرمنوتیکی – بویژه گادامر - به این مساله پرداخته شده است که پایداری در گردشگری متضمن چگونه تفسیری از خود فهم است. متناسب با ماهیت فلسفی و نظری بحث، در این مطالعه روش پژوهشی تحلیلی و استنتاجی بکار گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان م ی دهد که تحقق گردشگری پایدار در گرو دگرگونی در فهم ما از محیط، جامعه، ارزش های فرهنگی است. نظریه هرمنوتیکی گادامر این امکان را برای ما فراهم می کند، تا به فرهنگ ها ملی، بومی و محلی به عنوان یک متن و یا تویی که در انتظار فهمیدن است بنگریم. کوششی که بر زمینه ارتباط انسانی محقق می شود و کنش اخلاقی یکی از پیامدهای با اهمیت آن است. شرایط امکانی توسعه گردشگری پایدار در گرو تغییر نگاه به فهم فرهنگ دیگری، احترام به آن و تلاش برای آموختن دانش و مهارت های مربوط به آن است. دانشگاه ها در این حوزه می توانند نقش موثری را ایفاء نمایند.

شیوه گردآوری این تحقیق اطلاعات اسنادی و کتابخانه بوده و داده های کیفی با پرسشنامه باز و داده های کمی به صورت عددی و از طریق وزن دهی پرسشنامه های دلفی تهیه شد. به گونه ای که در ابتدا شاخص ها و مؤلفه ها در ابعاد مختلف جمع آوری گردید. سپس در اختیار نخبگان اجرایی و دانشگاهی که در حوزه گردشگری تخصص داشتند قرار داده شد و از آنها درخواست گردید تا بر اساس تخصص خود عواملی که بیشتر از بقیه تأثیر گذار است را شناسایی نمایند. در مرحله بعد از شناسایی این عوامل از آنان خواسته شد در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع بین عوامل، بر مبنای میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آنها با اعداد صفر تا سه امتیاز دهند. یافته ها بر اساس وضعیت صفحه پراکندگی عوامل نشان داد، سیستم ناپایدار است و بیشتر عوامل در اطراف محور قطری صفحه پراکنده هستند. همچنین از بین 50 عامل در نظر گرفته شده، در نهایت با توجه به امتیاز بالای تأثیرگذار و تأثیرپذیری مستقیم 23 عامل به عنوان خروجی میک مک، در آینده توسعه گردشگری پایدار روستایی بخش مرکزی سرعین تأثیرگذار هستند. نتایج نشان می دهد از بین 23 عامل پیشران، عوامل بهبود وضعیت معابر و راه های روستایی، امنیت و بازسازی آثار گردشگری دارای تأثیرگذاری بالاتری بوده و از اهمیت بیشتری برخوردار بودند

امروزه شهر مجازی به عنوان راهکار بی بدیل حل معضلات شهری مورد توجه شهرسازان و مدیران شهری واقع شده است. نوشتار حاضر با این رویکرد که گردشگری در محدوده مطالعه دارای پتانسیل های فراوانی است و می تواند با تمرکز بر شاخصهای شهر مجازی مورد توجه ویژه قرار گیرد و این امر باعث رونق و توسعه محدوده مورد مطالعه قرار می گیرد انجام گرفته،که از مدل گراندد تئوری استفاده گردیده و روش گردآوری داده ها مصاحبه عمیق با 13 نفر از خبرگان و نمونه گیری به روش گلوله برفی انجام شده است . نتایج مصاحبه ها در قالب سه مقوله ضرورت ها ، موانع ، الزامات شهر مجازی دسته بندی شده و در پایان مکانیزم شهر مجازی ارائه شده است. نتایج حاکی از آن است که مجازی سازی گردشگری در منطقه 12 تهران به سبب تاثیر عوامل مختلف سیر مطلوبی طی ننموده است . بنابراین لازمه رسیدن به توسعه پایدار در زمینه گردشگری مجازی 1-نگاه ویژه و غیرآمرانه(برنامه ریزی از پایین به بالا) به مقوله مجازی سازی گردشگری منطقه 2-شهر مجازی و گردشگری در صورتی توسعه پایدار منطقه را بدنبال دارد که از محیط زیست منطقه و منابع زیستی محیطی و میراث فرهنگی آن حفاظت کند.

شاخص های جهانی گویای موقعیت ضعیف گردشگری ماجراجویانه ایران (میانگین کمتر از متوسط جهانی) در میان کشورهای در حال توسعه است، بنابراین، ضروری است تا نیروهای پیشران و مؤثر شناسایی و ظرفیت های رشد گردشگری های خاص به ویژه از نوع ماجراجویی در ایران سنجیده شود. این پژوهش داده بنیاد و کمی-کیفی، نتیجه تحلیل محتوای مطالعات پیشین، بررسی 10 متغیر شاخص جهانی توسعه گردشگری ماجراجویانه به همراه نظرخواهی از خبرگان به روش دلفی است. با رویکرد آینده پژوهی، سناریوهای محتمل برمبنای یافته ها پردازش شدند. استعاره های چشمه، برکه، کویر و باتلاق برای ترسیم چشم انداز سناریوها و به منظور توصیف و پیش بینی آینده گردشگری ماجراجویانه در سال 1410 ارائه شد. نتایج حاصل از 4 سناریوی قوی، سازگار و محتمل حاکی از آن است که ناپایداری توسعه گردشگری ماجراجویانه در ایران با روایت باتلاق، آشکار می شود.

امروزه بافت های شهری به منظور دستیابی به توسعه به تلفیقی از نگاه هنرمندانه و نگاه اقتصادی نیازمند هستند. توجه به تفاوت شهری های مختلف و در نتیجه قابلیت ها، استعدادها و محدودیت های مختلف آنها، برنامه ریزان شهری را به شناخت دقیق ویژگی های فرهنگی-اقتصادی منطقه و در نتیجه تصمیم گیری با کمک شهروندان سوق می دهد. بنابراین امروزه رویکرد توسعه خلاق که استعدادهای محلی را با شیوه های نوآورانه تقویت و شکوفا می کند، توجه زیادی را در سطوح مختلف تصمیم گیری به خود جلب کرده است.هدف تحقیق حاضر، شناخت نقش گردشگری بر بهبود ظرفیت های توسعه خلاق بافت های شهری می باشد. از نظر نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت و روش؛ توصیفی- تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای-میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات هم به صورت آمار توصیفی و استنباطی و هم از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر سرپرست خانوارهای شهری شوش می باشد. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیرگذاری مثبت گردشگری پایدار بر روی توسعه خلاق شهری و نقش آن در بهبود شرایط و کیفیت زندگی ساکنان محلی می باشد. با توجه به مدل سازی انجام شده در یافته های تحقیق می توان به این امر دست یافت که سهم پایداری اقتصادی و پایداری کالبدی(توسعه زیرساخت و وجود امکانات) به عنوان ابعاد گردشگری پایدار شهری بالاتر از دو شاخص دیگر(پایداری اجتماعی و زیست محیطی)است و به عنوان ساختاری که قوی ترین ارتباط را در بهبود و ایجاد شرایط مناسب بروز زمینه های خلاق مناطق مورد مطالعه دارند.

روستاها سکونتگاه های ویژه ای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیروی می کنند اما امروزه بسیاری از آن ها دستخوش مسائلی چون تخریب بافت های کهن و با ارزش، کاهش کیفیت زندگی، مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین و تشدید تخلیه بافت های روستایی شده اند. همچنین روستاها با وجود داشتن منابع طبیعی پایه کشاورزی با مسائلی چون فقر، بیکاری، پایین بودن نرخ بهره وری در بخش کشاورزی و تولیدات روستایی و تخریب منابع طبیعی روبرو هستند که این مسائل توسعه روستا و ایجاد اشتغال پایدار را تا حدی ناممکن ساخته و لزوم توجه به گزینه های اقتصادی دیگر مانند گردشگری را مطرح می سازد. روستای شیاده درجنوب شهرستان بابل به دلیل دوری از نقاط شهری و متراکم، توسعه کمتری یافته، رونق اقتصادی پایینی دارد و دچار فرسودگی نسبی کالبدی و اجتماعی می باشد. این درحالی است که این روستا در محیطی کاملاً طبیعی و بکر و در میان جنگل های انبوه واقع شده است و ساخت سدی خاکی در کنار آن باعث ایجاد یک دریاچه و مناظر بسیار زیبا در این منطقه شده است. همچنین این روستا دارای چندین بنای ارزشمند از جمله 4 سقاتالار می باشد و این جاذبه ها می توانند امکان ایجاد توسعه همه جانبه پایدار را از طریق برنامه ریزی بوم-گردشگری در این روستا فراهم آورند. این پژوهش ابتدا به شناخت ماهیت روستا و توسعه روستایی پایدار از یک سو و شناخت مقوله گردشگری، گردشگری روستایی و گردشگری پایدار از سوی دیگر می پردازد و نیازها و الزامات آن را بر مبنای ابعاد و الگوهای مترتب بر آن مورد بررسی قرار می دهد. شیوه های مورد استفاده در این تحقیق به صورت تحلیل محتوا در بخش اول و مطالعه موردی در بخش دوم می باشد که خود شامل توصیف خصوصیات روستای شیاده، تحلیل SWOT از آن و ارائه پیشنهادهای بر مبنای هدف مطالعه که برنامه ریزی بوم-گردشگری است . به این ترتیب بر اساس ارکان و اجزای برنامه گردشگری روستایی و نوع برنامه مورد نیاز بر حسب الگوهای گردشگری امکان پذیر در محدوده، در انتها «مجموعه ضوابط حفاظت، ارتقا و نظارت بر توسعه دهکده بوم-گردشگری شیاده»، و «طرح منطقه بوم-گردشگری شیاده» به صورت سازماندهی محورها، نقاط و پهنه ها با توجه خاص بر جاذبه ها و ارتباط آن ها با فضاهای اقامتی ارائه می شود.

گردشگری ساحلی از سریع ترین بخش های در حال رشد صنعت جهانی گردشگری محسوب می شود. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به شناسایی عوامل توسعه پایدار گردشگری در شهر ساحلی گمیش تپه با استفاده از تکنیک تحلیل راهبردی سوات (SWOT) پرداخته شده است. نوع تحقیق، کاربردی و روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی و میدانی می باشد. جامع ه آم اری تحقی ق 18 نفر از اساتید و متخصصان در زمینه گردشگری است و به وسیله پرسشنامه، لیستی از همانندی های نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید تنظیم و در ادامه، تک تک عوامل داخلی و خارجی وزن دهی و م اتریس Swot از آن استخراج گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که سازمان های مسئول گردشگری شهر گمیش تپه، برای راهبردی کردن برنامه های گردشگری ساحلی، با ضعف ها و تهدیدات عدیده ای روبه رو هستند؛ ضمن اینکه قوت ها و فرصت هایی هم پیش رو دارند. ضریب وزنی هرکدام از عامل های درونی و بیرونی از مجموع وزن نهایی هر زیر معیار به دست آمده است. از بین عامل های بیرونی و درونی، فرصت ها با وزن 139/4 اولویت اول و ضعف ها با وزن 680/3 اولویت آخر می باشند. تحقیقات انجام شده، نشان می دهد که در جهت رسیدن به توسعه پایدار گردش گری س احلی در شهر گمیش تپه، مقب ول ت رین استراتژی، استراتژی رقابتی یا تهاجمی است و اولویت اول می باشد.  

آموزش و یادگیری عنصر اصلی برای داشتن جامعه ای پایدار است. در این میان، کودکان بالاترین پتانسیل را برای دریافت آموزش های مؤثر دارند. فضاهای گردشگری طراحی شده مناسب با ابعاد وجودی کودک نقش استادی مناسب را برای تجربه کردن و آموختن درس های بزرگ زندگی دارد. فضاهای دوستدار کودک بیشتر به دنبال فراهم کردن بستری مناسب در محیط های گردشگری به منظور سرگرمی و تفریح، آموزش وپرورش، رشد فکری و اجتماعی این افراد است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش یادگیری حاصل از گردشگری کودکان در توسعه پایدار گردشگری انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه والدین دارای فرزند تشکیل می دهند. نمونه ها از بین گردشگران شهر مشهد، که فرزندانشان بین شش تا دوازده سال داشتند، انتخاب شدند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 384 نفر به دست آمد که براساس روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری متغیرها از پرسش نامه استاندارد استفاده شد. روایی پرسش نامه به صورت تشخیصی، همگرا و واگرا و پایایی پرسش نامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. آزمون مدل پژوهش براساس روش معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل انجام شد. نتایج نشان داد که انگیزش برای یادگیری در فواید یادگیری برای کودکان تأثیر مثبت دارد. انگیزش برای یادگیری در رفتارهای محافظت از محیط زیست کودکان تأثیر مثبت دارد. فواید یادگیری برای کودکان در رفتارهای محافظت از محیط زیست کودکان تأثیر مثبت دارد. ویژگی های جمعیت شناختی خانواده (جنسیت کودک، سطح تحصیلات والدین، متوسط درآمد ماهیانه خانواده، تعداد فرزندان خانواده) در فواید یادگیری و رفتارهای حفاظت از محیط زیست در کودکان گردشگر نقش تعدیلگر دارد. درنهایت نقش تعدیلگری ویژگی های جمعیت شناختی خانواده (جنسیت کودک، سطح تحصیلات والدین، متوسط درآمد ماهیانه خانواده، تعداد فرزندان خانواده) در ارتباط بین انگیزش برای یادگیری و فواید یادگیری در کودکان گردشگر نیز تأیید شد.

روستاهای ایران با داشتن پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، جایگاه مناسبی برای جذب گردشگر محسوب می شوند. گردشگری روستایی که بر مبنای بهره برداری از هویت فرهنگی یک روستا استوار شده است، می تواند ما را به سمت شناخت درک و ارتباط برقرار کردن با عناصر بومی و جاذبه های فرهنگی و طبیعی روستا در جهت توسعه گردشگری  پایدار روستایی سوق دهد. بدین منظور، پژوهش حاضر نقش مساکن سنتی روستاهای کوهپایه و کوهستانی را از دیدگاه مسئولان مرتبط با روستا، گردشگران و ساکنین نواحی روستایی شهرستان های تنکابن و رامسر به عنوان جامعه میزبان، مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و در پی آن است تا  نقش مساکن سنتی را در توسعه پایدار روستایی غرب مازندران مشخص نماید. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر نگرش سیستمی برای جمع آوری اطلاعات داده ها از مطالعات اسنادی – کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.یافته های تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه ساکنین، مسئولین و گردشگران، گردشگری در افزایش درآمد ساکنین روستا و بهبود وضعیت اقتصادی آنان، همچنین در ایجاد فرصت های اشتغال در روستاها تأثیر بسیاری داشته است و مساکن سنتی کوهپایه و کوهستان توانسته است با کارکردهای مختلف و با بهره گیری از   جاذبه های طبیعی درجذب گردشگر و توسعه گردشگری در ناحیه مورد مطالعه تأثیرگذار باشد. براساس آزمون کای دو (x 2 )  بین تأثیر گردشگری با افزایش درآمد ساکنین روستا، نقش مسکن سنتی در توسعه توریسم روستایی و هممچنین ایجاد دهکده گردشگری جهت حفظ این مساکن، رابطه معناداری وجود دارد.

امروزه پدیده گردشگری از یک پدیده ساده دید و بازدید فراتر رفته و ابعاد و اهمیت ویژه ای یافته است به همین دلیل ارزیابی علمی اثرات مثبت و منفی آن نقش مهمی در ادبیات گردشگری جهانی دارد. با توجه به وضع موجود و رشد و رونق این صنعت در کشور و استان های شمالی، این مقاله با هدف ارزیابی اثرات توسعه گردشگری در شهرستان رامسر پرداخته تا با کاربست مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و دلفی به ارائه یک استراتژی کارآمد در شهرهای شمال ایران دست یازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر ماهیت و روش کار پژوهش تحلیلی- توصیفی بوده است. از ابزارها و تکنیک های آماری جهت طبقه بندی، نمونه گیری،آزمون فرضیات و تجزیه و تحلیل استفاده شده و در نهایت با استفاده از تکنیک ها و مدل های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی  و مدل دلفی جهت ارائه استراتژی کارآمد و برنامه ریزی اصولی و مناسب استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که آسیب های ناشی از رشد ناهماهنگ گردشگری شهری و روستایی به محیط زیست و طبیعت شهرستان بسیار بوده و تنها گزینه مناسب جهت پایدار ساختن و عدم وارد آمدن صدمات به محیط زیست منطقه رشد گردشگری تلفیقی (شهری - روستایی) است.

صنعت گردشگری، بویژه بوم گردی به عنوان رویکردی جدید برای توسعه همزیستی انسان و اجتماع، به منظور بهره وری اقتصادی، امروز در توسعه مناطق، جایگاه چشم گیری یافته است. اکوتوریسم بخشی درحال گسترش از بازار گردشگری در طبیعت است. شهرستان بهشهر در استان مازندران، با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و وجود جاذبه های طبیعی همانند؛ شبه جزیره میانکاله،مجموعه عباس آباد و کاخ صفی آباد، پتانسیل بالایی را جهت فعالیت های اکوتوریستی فراهم ساخته است.هدف از پژوهش فوق، بررسی فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوت و نقاط ضعف گردشگری شهرستان بهشهر و ارایه راهکارهای مناسب در جهت پایداری گردشگری می باشد. روش تحقیق به صورت توصیفی– تحلیلی و مطالعات میدانی بوده، و با مدل (SWOT)به شناخت تهدیدها و فرصت های موجود وبازشناسی ضعف ها و قوت های گردشگری بهشهر پرداخته شده است. جامعه آماری مورد مطالعه 285 نفر متشکل از سه گروه (150 نفر جامعه میزبان، 100  نفر گردشگران و 35 نفر مسئولان محلی) هستند که از روش نمونه گیری کوکران استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل های تحلیلی بیانگر این واقعیت است که شهرستان بهشهر با دارا بودن جاذبه های اکوتوریستی فراوان با آسیب پذیری بالایی مواجه است. برای فائق آمدن برمشکلات، بهره گیری ازنقاط قوت و فرصت های موجودضروری است. تحلیل های حاصل از مدل (SWOT) نشان می دهد که شهرستان بهشهر علیرغم برخورداری از ظرفیت تبدیل شدن به یک منطقه نمونه گردشگری، موانع اساسی مانند؛ تعدد تصمیم گیران، مسائل مدیریتی و نبود زیرساخت ها را در راه رسیدن به این هدف در مقابل خود دارد.

گردشگری همواره در طول تاریخ دارای اهمیت بوده است ولی آنچه که امروزه به این فعالیت بعدی خاص بخشیده، وجود پتانسیل این فعالیت در زمینه اشتغال و اقتصاد پایدار می باشد. گردشگری با این که دارای مزیت ها و پتانسیل های فراوانی است ولی دارای معایبی نیز هست که تزلزل اصول اخلاقی و نابودی زیستگاه های طبیعی از این جمله می باشد. بندر انزلی یکی از شهر های شمال کشور، دارای آثار جاذب گردشگری فراوانی است و همه ساله مقصد گردشگران زیادی می باشد، که سرانجام این امر وجود نتایج مثبت و منفی زیادی در این شهر می باشد. هدف اصلی از انجام این پژوهش تحلیل ویژگی ها و ظرفیت های گردشگری در بندرانزلی می باشد. روش تحقیق مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی و توسعه ای است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و  میدانی بوده است. تحلیل داده ها به کمک بارومتر پایداری انجام گردیده و در طراحی پرسش نامه از طیف لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل گردشگران بندر انزلی و براساس فرمول کوکران 384 نفر می باشد. نتایج تحقیق حاکی از ظرفیت متوسط گردشگری بندر انزلی و با امتیاز 54.75 می باشد که بیشترین مولفه های مؤثر بر گردشگری بندر انزلی، مولفه های محیطی-کالبدی و با امتیاز 65.04 می باشد. در نهایت برای توسعه گردشگری بندر انزلی با استفاده از مدل SWOT پیشنهادهایی مانند تبلیغات پتانسیل های بندر انزلی در جهت جذب گردشگران خارجی، تشریک مساعی با ساکنین در جهت حفظ جاذبه های طبیعی و انسان ساخت و غیره ارائه گردید.

گردشگری به عنوان ابزاری کارآمد با اثر بر بنیان های اقتصاد روستایی می تواند نقش مهمی را در پایداری اجتماعی نواحی روستایی ایفا کند. این پژوهش به دنبال تبیین نقش گردشگری در پایداری اجتماعی نواحی روستایی شهرستان قائمشهر می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی - تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی بدست آمده است. جامعه آماری این پژوهش روستاییان می باشند. (17216N=) که بر اساس فرمول کوکران تعداد 375 نفر روستاییان به عنوان حجم نمونه تعیین شده است. متغییرهای تحقیق ماهیت کمی و کیفی داشته و در جمع آوری داده ها از مقیاس طیف لیکرت استفاده شده و سپس در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون آماری tجهت اطمینان از نرمال بودن توزیع داده ها و سپس از روش آماری همبستگی و رگرسیون و آزمون های آماری پارامتری نظیر آزمون همبستگی پیرسون بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش در ناحیه مورد مطالعه نشاندهنده تاثیر گردشگری بر افزایش شکاف و اختلاف اجتماعی، افزایش جرم و فعالیتهای غیر قانونی، کاهش انسجام اجتماعی بین ساکنین، بهبود امکانات تفریحی و رفاهی، بهبود امکانات و خدمات گردشگری، افزایش کیفیت زندگی ساکنان روستا و گسترش فرهنگ بومی بر پایداری شاخص های اجتماعی می باشد.

از گردشگری به عنوان بزرگترین حرکت صلح آمیز از یک سوی مرزهای فرهنگی به سوی دیگر در تاریخ جهان یاد می نمایند. بومی سازی یکی از گفتمان هایی است که در عرصه پارادایم های جدید توسعه مطرح و مورد توجه قرار گرفته است. بومی سازی در مفهوم خودباوری، حفظ و احیای روش های بومی و اعتبار بخشی به فرهنگ خودی بر اساس شناخت واقعی آن است. تجربه روشن ساخته است که بسیاری از تکنیک ها و روش های بومی به دلیل سازگاری و تطابق با زیست بوم، همان روش هایی هستند که امروزه معرف روش های رسیدن به توسعه پایدار هستند. این امر در عرصه گردشگری در مقوله هایی چون دانش های بومی، اقامتگاه های بوم گردی و گردشگری روستایی نمود می یابند. در این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال هستیم: تأثیرات (مثبت) پدیده بومی سازی بر گردشگری شرق استان گستان به چه صورت بوده است؟ در بعد روش شناختی از روش تحقیق کیفی و رویکرد متناسب با کار انسان شناختی یعنی مردم-نگاری به عنوان روش عملیاتی تحقیق بهره برده شد و تکنیک تحلیل موضوعی به منظور تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت. با درنظر گرفتن هدف و مسئله محوری پژوهش یعنی بررسی تأثیر رویکرد بومی سازی در فرآیند گردشگری پایدار، و با توجه به تحلیل یافته ها نتیجه گیری می شود که با ایجاد زمینه های بومی سازی در عرصه گردشگری قلمرو تحقیق ، توانبخشی و کارائی جامعه بومی افزایش یافته و این امر با فرآیند توسعه پایدار گردشگری ارتباط مستقیم دارد

گردشگری در جهان امروز به عنوان یکی از پویاترین بخش های اقتصادی شناخته شده است و سهم زیادی از درآمد و اشتغال کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده است. گردشگری ورزشی به عنوان یکی از گونه ها و انواع گردشگری به بررسی حضور و مشارکت ورزشکاران در مسابقات و رقابت های ورزشی و یا تماشای رویدادهای ورزشی توسط گردشگران تماشاگر می پردازد. در توسعه ابعاد گوناگون فعالیت های گوناگون اقتصادی، نمی توان از نقش مدیریت غافل شد. این پژوهش که با هدف بررسی نقش مدیریت در توسعه گردشگری پایدار ورزشی در بخش ارمند شهرستان خانمیرزا در استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است؛ ماهیتا از نوع کاربردی است که با بهره گیری از روش های مروری(اسنادی-کتابخانه ای) و میدانی تدوین شده است. این پژوهش کیفی و از نوع پژوهش های اکتشافی می باشد که از روش تحلیل مضمون یا تماتیک در اجرای آن استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش متشکل از صاحب نظران رشته های تربیت بدنی و مدیریت ورزشی، جامعه شناسی، جغرافیا و برنامه ریزی، گردشگری(با سوابق علمی در حوزه گردشگری ورزشی) بوده اند. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شد که با 10 مصاحبه، اشباع نظری صورت گرفت. نتایج نشان داد که اعمال مدیریت یکپارچه همراه با مشارکت جوامع محلی و آموزش ها و آگاه سازی های محیط زیستی می تواند توسعه پایدار جریانات گردشگری ورزشی و رویدادهای مرتبط با ورزش را در ناحیه مورد مطالعه فراهم سازد. هم چنین، اعمال روش های مدیریتی کارآمد توام با برنامه ریزی و بازاریابی مطلوب گردشگری ورزشی می تواند زمینه ساز نقش آفرینی بیش از پیش این ناحیه در گردشگری ورزشی و نیز ارتقاء سهم ورتبه آن در بین دیگر مناطق کشور در این گونه از گردشگری شود.

آمارهای سازمان جهانی گردشگری نشان می دهد که گردشگری به عنوان یک بخش مهم اقتصادی به سرعت در حال رشد است و تأثیرات قابل توجهی بر توسعه فردی و اجتماعی و همچنین ارزش اقتصادی نهفته در چشم انداز درآمد و توسعه شغلی دارد. گردشگری سلامت یکی از مهم ترین بخش های بازار صنعت گردشگری است و در سراسر جهان به سرعت در حال رشد است. در همین راستا در تحقیق حاضر به شناخت عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری سلامت با تأکید بر بازاریابی سبز در شهر زنجان پرداخته خواهد شد. تحقیق حاضر ازنظر نوع کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های کیفی با استفاده از ابزار مصاحبه و روش تحلیل محتوا با رویکرد تئوری داده بنیاد و با استفاده از نظرات نخبگان، کارشناسان و فعالان بخش گردشگری استان زنجان و با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی جمع آوری شده و مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است که جامعه آماری پژوهش شامل سه گروه مدیران هتل (11 نفر)، راهنمایان تور (27 نفر) و گردشگران (380 نمونه) هست، تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (تی تک نمونه ای) انجام شد. یافته های مربوط به قسمت بازار و بازاریابی گردشگری استان زنجان نشان دهنده وضعیت نامطلوب این عنصر حیاتی در توسعه گردشگری استان است و نتایج نشان می دهد وضعیت محصولات گردشگری استان بنا به دلایل متعدد توان بازاریابی مناسب و مطلوب جهت جذب گردشگر در سطح توان های استان زنجان را دارا نمی باشند. یکی از معیارهای کلیدی در بازاریابی محصولات گردشگری استان معیار مالی است و همچنین اعتبار برند و سنجش آن مؤلفه مؤثری بر ارزیابی عملکرد بازاریابی در صنعت گردشگری است. جهت تحلیل و بررسی مطلوبیت شاخص های بازاریابی آمیخته از آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است، بر همین اساس نتایج این آزمون نشان می دهد، پایین ترین میانگین عددی مربوط به شاخص محصول با میانگین 2/30 و شاخص شواهد و امکانات فیزیکی با میانگین 30/2 و بالاترین میانگین مربوط به شاخص های قیمت با میانگین 2/62 و مردم و کارکنان با میانگین 2/54 است. همچنین میانگین عددی بازاریابی برابر با 2/43 است.