گردشگری ماجراجویانه

گسترش روند شهرنشینی و دوری انسان از طبیعت و محیطهای بکر سبب روی آوردن وی به طبیعت و توجه ویژه به طبیعتگردی در ایام تعطیلات شده است. رشد طبیعت گردی منجر به پیدایش انواع گوناگونی از گردشگری مبتنی بر طبیعت شده است که یکی از این اقسام گردشگری ماجراجویانه می باشد ودر سالهای اخیر، تقاضا برای آن در بازار گردشگری رو به ازدیاد است. به دلیل تنوع اقلیمی که در ایران وجود دارد، این کشور دارای توانایی و ظرفیت بالقوه ای برای پذیرا شدن گردشگران ماجراجو در زمینه های متعدد است، یکی از این زمینه های گردشگری ماجراجویانه، کویرنوردی است که با توجه به وسعت مناطق کویری ایران و تنوع ژئومورفولوژیکی این مناطق و وجود گونههای گیاهی و جانوری کمیاب زمینه و تعیین S.W.O.T مساعدی برای رونق این نوع گردشگری وجود دارد. این مطالعه با استفاده از تکنیک نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها به ارزیابی ظرفیت این مناطق پرداخته است. تجزیه و تحلیلهای انجام شده حاکی از وجود شرایط مطلوب درکویرها ی ایرا ن برا ی رون ق ای ن نو ع گردشگر ی است ک ه با برنامهریزی مناسب ضمن تقویت نقاط ضعف و استفاده از فرصتها می توان بر تهدیدها غلبه کرد و این توانایی بالقوه را به جریان انداخت.

هدف این پژوهش تعیین تأثیر مشارکت پایدار در گردشگری ماجراجویانه بر توانمند سازی زنان بود. روش شناسیپژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازحیث روش، توصیفی-همبستگی بود و همچنین، بر مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بودو با استفاده از نرم افزار اسمارت پی.ال.اس. سه انجام شد. جامعه آماری این مطالعه تمام زنان ایرانی بودند که در فعالیت های گردشگری ماجراجویانه مشارکت داشتند که 223 نفر به عنوان نمونه به صورت دردسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه مشارکت پایدار در گردشگری ماجراجویانه از اریک بکمن (2013) و پرسش نامه پژوهشگرساخته ای برای سنجش توانمندسازی زنان بود. روایی این پرسش نامه ها با کمک نظرهای اصلاحی اساتید جامعه شناسی و مدیریت ورزشی بررسی شد و پایایی پرسش نامه ها با تعیین ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد.نتایج نشان داد که در ایران امکان توانمندسازی زنان در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و سیاسی ازطریق مشارکت آن ها در فعالیت های ماجراجویانه وجود دارد. همچنین، توانمندسازی ازطریق مشارکت در گردشگری ماجراجویانه با توجه به ویژگی های این نوع فعالیت های جسمانی در فضاهای آزاد، به زنان ایرانی این فرصت را می دهد که ظرفیت های خود را در کنترل و اثرگذاری بر تصمیم هایی ارتقا دهند که بر فضای زندگی شخصی آنان تأثیر می گذارند و به سود آن ها هستند. به سازمان های متولی امور زنان پیشنهاد می شود به عنوان راهبردی جدید برای توانمندسازی زنان، به فراهم کردن فرصت های مشارکت آن ها در فعالیت های جسمانی و به طور خاص، ورزش های ماجراجویانه اقدام کنند.

فصلی بودن گردشگری، به خصوص در مقاصد سردسیر که به اصطلاح مقاصد گردشگری زمستانی نامیده می شوند، بسیار مشهود است. هدف از پژوهش حاضر اکتشاف یک سازه نظری و ارائه الگوی جامع در خصوص پدیده فصلی بودن مقاصد گردشگری ورزشی استان اردبیل است. پژوهش حاضر ک اربردی است و با توجه به جدید بودن حوزه پژوهش و نبود مطالعه ای جامع درباره فصلی بودن مقاصد گردشگری ورزشی، با رویکردی کیفی و مبتنی بر روش سیستماتیک گراندد تئوری انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق متخصصان مدیریت ورزشی، گردشگری و اقتصاد، مدیران اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و ورزش و جوانان، مدیران استانداری، شهرداری، نمایندگان ادوار مجلس و مدیران آژانس های گردشگری در استان اردبیل بودند. برای انتخاب نمونه های تحقیق از ترکیب چند روش نمونه گیری نظری استفاده شد. برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه های کیفی استفاده شد. پس از انجام 21 مصاحبه، کدها به حد اش باع ن ظری رس ید. تجزیه وتحلیل داده ها به صورت نظام مند و با استفاده از روش تحلیل تم در محیط نرم افزار Nvivo 12 Plus صورت گرفت. پس از تجزیه وتحلیل داده ها در نهای ت 75 ک د شناس ایی ش د که با توجه به اهمیت در 6 طبقه اصلی دسته بندی شدند. نتایج پژوهش راهکار های مناسبی را در اختیار سیاستگذاران و برنامه ریزان استان قرار می دهد و با اجرای آنها می توانند سرعت توسعه اقتصادی مقاصد گردشگری استان اردبیل را افزایش دهند. 

هدف از پژوهش حاضر مدلسازی ویژگی های رفتاری و هیجانات ذاتی گردشگران ماجراجوی ورزش های هوایی بر مبنای بروز رفتارهای خود-حفاظتی واقعی بود. لذا برمبنای طرح تحقیق آمیخته، در فازکیفی پژوهش تعداد 20 نفر از خبرگان مرتبط با پژوهش بر مبنای نمونه-گیری گلوله برفی و در فاز کمی پس از اطمینان از روایی محتوایی و پایایی درونی ابزار تحقیق به روش آلفای کرونباخ (75/0 >α(، پرسشنامه محقق ساخته هیجانات ذاتی، پرسشنامه خشنودی از فعالیت ماجراجویانه، پرسشنامه ویژگی های شخصیتی بورکنا (1993) و پرسشنامه رفتارهای حفاظتی چیان (2016) استفاده گردید. درنهایت پس از آزمون نکویی برازش مطلوب الگو (شاخص های سه گانه فورنل و لارکر) و اطمینان از شاخص کفایت نمونه برداری، داده ها با استفاده از نرم افزار PLSو SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی داده ها حاکی از اثرگذاری مثبت متغیر لذت و اثرگذاری منفی متغیر ترس بر خشنودی ورزشکاران ورزش های هوایی بود. همچنین براساس نتایج رگرسیون مشخصه های رفتاری برونگرایی و درونگرایی از توان تبیین کنندگی معناداری بر متغیر لذت و ترس برخوردار می باشند. لذا پیشنهاد می شود از طریق نوع شناسی و طبقه بندی میزان هیجان خواهی و مخاطره پذیری گردشگران ورزش های هوایی، زمینه حضور گردشگران با سطوح متفاوت هیجانات ذاتی را فراهم آورد.

گردشگری ماجراجویانه پدیده ای پیچیده و پویا در گردشگری است که در سال های اخیر به عنوان تفریح در فضای باز به طور فزاینده ای تجاری شده و به سرعت رشد کرده است. ماهیت کوهستانی و تنوع لندفرم های مستعد گردشگری ماجراجویانه در استان کرمانشاه باعث شده تا این گونه از گردشگری از رونق خاصی برخوردار باشد که برگزاری جشنواره ها و همایش هایی با محتوای این نوع از گردشگری دلیلی بر این ادعاست. در این تحقیق هدف شناسایی سایت های مستعد گردشگری ماجراجویانه در استان کرمانشاه و ارزیابی سایت ها بر اساس اهمیت آن ها در جذب گردشگران ماجراجو با استفاده از معیارهای مؤثر بر رتبه بندی آن ها می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. از اطلاعات سایت های گردشگری و ابزارهایی مانند GPS، دوربین عکاسی، نرم افزار Arc GIS و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. بدین صورت که ابتدا ویژگی های سایت های منتخب با استفاده از مطالعات میدانی و اسنادی تهیه و سپس در قالب پرسشنامه توسط کارشناسان و گردشگران ماجراجو تکمیل شد. در ادامه با شناسایی معیارها و زیرمعیارها و وزن دهی آن ها به روش AHP و کوپراس، رتبه بندی سایت ها انجام شد. بررسی 10 سایت مهم گردشگری ماجراجویانه از دید کارشناسان و گردشگران با در نظر گرفتن معیارها و زیر معیارهای مؤثر نشان داد که معیار گردشگری به عنوان مهم ترین معیار اصلی و تنوع جاذبه ها، سطح جذابیت و امنیت 3 زیر معیار دارای بیشترین امتیاز جهت ارزیابی و رتبه بندی سایت های گردشگری ماجراجویانه در استان کرمانشاه هستند. نتایج نشان داد که سایت های گردشگری دیواره بیستون، دیواره آبشار پیران و غار پرآو دارای بالاترین اهمیت در گردشگری ماجراجویانه استان کرمانشاه هستند. هم چنین اولویت بندی سایت ها حاکی از این است که دیواره نوردی و سنگ نوردی، محبوب ترین گونه های گردشگری ماجراجویانه به شمار می روند.

امروزه گردشگری ماجراجویانه سریع ترین بخش گردشگری روبه رشد در جهان را دارد و به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای توسعه پایدار در کشور میزبان مورد توجه قرار گرفته است. کویر مرنجاب در ایران، به عنوان یک ناحیه ممتاز، قابلیت تبدیل شدن به یک نمونه محرک توسعه پایدار را دارد. عوامل متعددی بر تحقق این مهم تأثیرگذار هستند. این مقاله قصد دارد با رویکرد آینده پژوهی نشان دهد که چه مؤلفه هایی باعث می شود گردشگری ماجراجویانه به گونه ای توسعه یابد که سهم آن در روند توسعه پایدار مقصد، بهینه شود؛ یعنی شاخص رشد اقتصادی را افزایش داده و برای جامعه بومی رفاه اجتماعی به ارمغان آورد، ضمن آنکه مخاطرات زیست محیطی نیز کاهش یابد. در این پژوهش، ساخت مفاهیم و الگوها با استفاده از دو استراتژی شناسایی پیشران های کلیدی با نرم افزار میک مک و سناریونویسی با نرم افزار سناریوویزارد انجام شده اند. دوازده پیشران کلیدی از طریق سناریوهای سازگار و قوی برای هر متغیر در سه وضعیت مختلف (تداوم، وخامت و رشد) تبیین شد. یک سناریوی قوی و سه سناریو با سازگاری بالا که احتمال وقوع بیشتری دارند، حاکی از تداوم روند کنونی در آینده میان مدت است. نتایج نشان می دهد، خصوصی سازی در حوزه گردشگری، بیشترین ارزش سازگاری را در بین دیگر وضعیت های احتمالی داراست.

امروزه گردشگری ماجراجویانه سریع ترین بخش گردشگری روبه رشد در جهان است و یکی از مهم ترین ابزار توسعه ی پایدار در کشورها و مقاصد گردشگری به شمار می رود. ازاین رو، کویر مرنجاب در ایران، به منزله ی ناحیه ای ممتاز، قابلیت تبدیل شدن به نمونه ی مرکز توسعه ی پایدار گردشگری ماجراجویانه را دارد. تحقیقات نشان می دهد که عوامل متعددی در تحقق این مهم تأثیرگذار است. پژوهش حاضر با هدف ارائه ی الگویی برای توسعه ی گردشگری ماجراجویانه خلاق و پایدار در کویر مرنجاب انجام شده است. از حیث روش، پژوهشی آمیخته (کیفی - کمّی) و کاربردی است که تحلیل داده ها از طریق دو روش فراترکیب و مدل سازی ساختاری - تفسیری و در دو مرحله انجام شده است. در گام اول، عوامل تأثیرگذار در توسعه ی گردشگری ماجراجویانه با مرور نظام مند شناسایی شدند و 18 متغیر در 10 شاخص و ۴ بعد پایداری اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و زیست محیطی با نظر محققان انتخاب و تأیید شدند. در گام دوم، کدهای اولیه استخراج و در پرسش نامه ی مدل سازی ساختاری - تفسیری قرار گرفتند تا روابط میان آن ها با بهره مندی از نظر متخصصان و مدیران گردشگری شهر کاشان و آران و بیدگل و فعالان گردشگری ماجراجویانه در کویر سطح بندی و به صورت مدل ارائه شود. نتایج پژوهش بیانگر این امر است که رضایت گردشگر و وفاداری جامعه ی بومی زمانی حاصل می شود که اول سیاست گذاری و برنامه ریزی روشن و جامعی وجود داشته باشد و، بعد از آن، بخش خصوصی با سرمایه گذاری در محیط بتواند شرایط را برای دیگر عوامل مؤثر به ویژه مدیریت منابع زیستی و اجتماعی فراهم کند.

شاخص های جهانی گویای موقعیت ضعیف گردشگری ماجراجویانه ایران (میانگین کمتر از متوسط جهانی) در میان کشورهای در حال توسعه است، بنابراین، ضروری است تا نیروهای پیشران و مؤثر شناسایی و ظرفیت های رشد گردشگری های خاص به ویژه از نوع ماجراجویی در ایران سنجیده شود. این پژوهش داده بنیاد و کمی-کیفی، نتیجه تحلیل محتوای مطالعات پیشین، بررسی 10 متغیر شاخص جهانی توسعه گردشگری ماجراجویانه به همراه نظرخواهی از خبرگان به روش دلفی است. با رویکرد آینده پژوهی، سناریوهای محتمل برمبنای یافته ها پردازش شدند. استعاره های چشمه، برکه، کویر و باتلاق برای ترسیم چشم انداز سناریوها و به منظور توصیف و پیش بینی آینده گردشگری ماجراجویانه در سال 1410 ارائه شد. نتایج حاصل از 4 سناریوی قوی، سازگار و محتمل حاکی از آن است که ناپایداری توسعه گردشگری ماجراجویانه در ایران با روایت باتلاق، آشکار می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش انگیزه ها و ریسک های ادراک شده گردشگران در دلبستگی به مقاصد گردشگری ورزشی ماجراجویانه انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل پاراگلایدرسوارانی است که در سال 1400 به سایت های پروازی استان گلستان سفر کرده بودند که 103 از آنان با استفاده از نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود و تحلیل داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که چهار انگیزه لذت، هیجان، معاشرت و رهایی تأثیر مثبت و معناداری بر دلبستگی به مقاصد ماجراجویانه ورزشی دارند. همچنین، میزان ریسک ادراک شده تأثیر منفی و معناداری بر دلبستگی گردشگران به مقاصد ماجراجویانه ورزشی دارد. بر اساس یافته ها، پیشنهادات عملیاتی برای مقاصد گردشگری ماجراجویانه ورزشی ارائه شده است.

صنعت گردشگری در قرن بیست و یکم رشد انفجاری داشته و جایگاه ویژه ای در تولید ناخالص داخلی (GDP) و رشد اقتصادی کشورها پیدا کرده است. گردشگری ورزشی بخش مهمی از صنعت گردشگری است و انواع گوناگونی دارد. در سال های اخیر؛ گردشگری ورزشی فعال رشد فزاینده ای در بازارهای گردشگری بین المللی پیدا کرده است. از همین رو؛ هدف این تحقیق تحلیل استراتژیک توسعه گردشگری ورزشی فعال ایران در سطح بین المللی بود. روش شناسی تحقیق از نوع آمیخته (کیفی و کمی) بود. به منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیرامون گردشگری ورزشی فعال ایران از مصاحبه و مطالعات کتابخانه ای استفاده شد. در این تحقیق با 37 خبره مصاحبه های عمیقی انجام شد و از کارگروه تخصصی برای تحلیل، تدوین و ارزیابی استراتژی ها استفاده شد. یافته ها نشان داد بازاریابی ضعیف مهمترین ضعف، وجود جاذبه های فراوان گردشگری ورزشی فعال مهمترین قوت، ارزش بالای ارزهای بین المللی در ایران مهمترین فرصت و تحریم های آمریکا مهمترین تهدید گردشگری ورزشی فعال ایران در سطح بین المللی هستند. بازاریابی دیجیتالی، بازاریابی ویروسی و بازاریابی اینفلوئنسری سه روش بازاریابی مدرن در توسعه صنعت گردشگری هستند که به منظور افزایش سهم بازار گردشگری ورزشی فعال ایران در بازار بین المللی باید از آنها به خوبی استفاده کرد.

هدف از این پژوهش تدوین برنامه راهبردی گردشگری ماجراجویانه با استفاده از مدل SOAR بود. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و به شکل میدانی اجرا شد، جامعه آماری این پژوهش شامل 35 تن از خبرگان دانشگاهی و اجرایی در حوزه گردشگری و ورزش استان کردستان بود که به روش گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر پرسشنامه و مصاحبه بودند. روایی پرسشنامه ها توسط اساتید آگاه تایید و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تایید قرارگرفت. بر اساس نتایج پژوهش، در گردشگری ورزشی ماجراجویانه استان کردستان، 8 نقطه قوت که بالاترین آن مربوط به پتانسیل های طبیعی استان و تنوع آب و هوایی و چهار فصل بودن استان می باشد و وجود 12 فرصت، که بالاترین امتیاز فرصت ها مربوط به برگزاری دوره های مربیگری ، 8 فرصت آینده مطلوب و آرمانی که بالاترین امتیاز آن، ساخت تفرجگاه و اقامتگاه ها در مکان های مناسب و 7 نتیجه بدست آمد که بالاترین امتیاز مربوط به حفاظت از محیط زیست است. ترویج گردشگری ورزشی به ویژه گردشگری ورزشی ماجراجویانه می تواند به عنوان یکی از عوامل توسعه گردشگری و جذب گردشگر مورد توجه مدیران استان باشد و ضروری است برنامه ریزان و دست اندرکاران کشوری و محلی با فراهم کردن زیرساخت های لازم، بستری مناسب جهت توسعه گردشگری طبیعی ورزشی در استان کردستان را فراهم کنند.