مطالب مرتبط با کلیدواژه

مدیریت بحران


۲۶۱.

طراحی و توسعه سیستم مکان مبنای تخمین آسیب زلزله در منطقه کلان شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تخمین آسیب زلزله سیستم های اطلاعات جغرافیایی امدادرسانی مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۶
سرعت امدادرسانی در ساعات اولیه پس از یک زلزله بزرگ، نقش بسیار زیادی در کاهش تلفات زلزله در یک منطقه شهری دارد. در این پژوهش طراحی و پیاده سازی یک سیستم تخمین آسیب لرزه ای در محیط GIS به عنوان راهکار پیشنهادی برای تسریع امدادرسانی مطرح شد. مستندات طراحی سیستم مورد نظر شامل دو ماژول تخمین خطر و آسیب زلزله به عنوان ابزاری در محیط ArcGIS ارائه شد و پیاده سازی نیز با استفاده از زبان برنامه نویسی پایتون در این محیط انجام شده است. ماژول خطر بیشینه شتاب و شدت را در یک شبکه از نقاط در اثر زلزله با مدل های تجربی تخمین می زند. با نقشه حاصل از این ماژول می توان شهرها را در یک مقیاس کوچک از لحاظ معرضیت خطر زلزله اولویت بندی کرد. ماژول آسیب با ورود ویژگی های سازه و با استفاده از تابع آسیب پذیری میزان آسیب وارد به سازه را محاسبه می کند. سیستم برای چهار سناریوی محتمل برای منطقه کلان شهری تهران اجرا شد و نتایج نشان داد که با یک پلتفرم با مشخصات سخت افزاری معمولی در کمتر از یک ساعت می توان مناطق آسیب دیده در این منطقه کلان شهری را تشخیص داد. این نقشه ها در دو مرحله اقدامات کاهشی پیش از زلزله و امدادرسانی پس از زلزله کاربرد بسیار مؤثری خواهند داشت.
۲۶۲.

تحلیل ناپایداری سکونتگاه های انسانی در پهنه سرزمین با تأکید بر مدیریت ریسک خطر زلزله (مورد پژوهشی: شهرستان گچساران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زلزله آسیب پذیری مدیریت بحران مراکز جمعیتی شهرستان گچساران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۱۵۱
سکونتگاه های شهری و روستایی شهرستان گچساران به علت قرارگیری بر روی کمربند گسل فعال و غیرفعال و همچنین برخورداری از نقاط لرزه خیز، باعث شده است که یکی از مناطق مهم خطر وقوع زمین لرزه استان به حساب آیند. از این رو هدف از پژوهش حاضر، پهنه بندی و ارزیابی میزان آسیب پذیری سکونتگاه های شهری و روستایی شهرستان گچساران در برابر خطر وقوع زمین لرزه می باشد. بر اساس مجموع مطالعات صورت گرفته، شهرستان گچساران دارای نقاط لرزه خیزی بسیاری است که بیشتر در بخش شمال غربی متمرکز و دارای 69 کیلومتر گسل فعال می باشد که از نوع گسل فعال تراستی و رورانده می باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که از مساحت 3036 کیلومترمربع شهرستان گچساران، 07/812 کیلومترمربع، دارای خطر لرزه خیزی بسیار بالا، 15/815 کیلومترمربع از شهرستان گچساران دارای خطر لرزه خیزی بالا، 97/780 کیلومترمربع دارای خطر لرزه خیزی متوسط، 78/441 کیلومترمربع معادل 55/14 درصد از کل شهرستان دارای خطر لرزه خیزی کم و همچنین 11/186 کیلومتر از کل شهرستان بدون خطر زلزله است. همچنین شهر دوگنبدان ازنظر وقوع زلزله در پهنه خطر بسیار بالا قرار دارد که می تواند خطرآفرین و مشکل زا باشد. همچنین تحلیل فضایی خطر زلزله در سکونتگاه های روستایی نیز نشان می دهد که 29/42 درصد از روستاهای شهرستان، در نواحی با خطر بسیار بالای زلزله، 17/28 درصد در پهنه با خطر متوسط زیاد، 36/2 درصد در پهنه بدون خطر و 45/9 درصد در پهنه با خطر پایین زلزله قرار دارند. همچنین ارزیابی راهبردی عوامل داخلی و خارجی نشان می دهد که مجموع نقاط ضعف با وزن 491/0 دارای بیشترین امتیاز و استراتژی پیشنهادی حاصل از تکنیک S-HP، راهبرد تدافعی WT با وزن 912/0 می باشد. درنهایت برای کاهش خسارت جانی و مالی، استراتژی ها و راهبردهای مدیریت بحران در شهرستان گچساران به چهار راهبرد تهاجمی، تنوع، بازنگری و تدافعی تقسیم شد.
۲۶۳.

ارزیابی آسیب پذیری محلات شهری در برابر بحران زلزله (نمونه موردی: محلات شهر ورزقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله مدیریت بحران ورزقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
خطر زلزله همواره جوامع بشری را تحت الشعاع خود قرار می دهد و خسارات جبران ناپذیری به این جوامع وارد می آورد؛ بنابراین، آمادگی مقابله با این بحران از طریق شناسایی نقاط آسیب پذیر و برطرف کردن آنها در جهت کاهش آسیب های ناشی از زلزله مؤثر است. در این راستا، پژوهش حاضر، آسیب پذیری کالبدی محلات شهر ورزقان را در ارتباط با شاخص های 14 گانه تأثیرگذار در آسیب پذیری در مقابل زلزله مورد بررسی قرار داد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است، که با استفاده از لایه های مکانی مربوط به شاخص های مذکور انجام گرفته است. جهت تحلیل و همپوشانی لایه ها از روش MAP ALGEBRA (RASTER CALCULATOR) در محیط نرم افزار GIS بهره گرفته شده است. جهت وزن دهی لایه ها نیز از روش ANP استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که، درصد قابل توجهی از شهر ورزقان در کلاس های آسیب پذیری زیاد و بسیار زیاد واقع شده است. حتی افزون بر 70 درصد محلاتی مانند بولبول چشمه سی در کلاس آسیب پذیری زیاد و بسیار زیاد جای گرفته اند. با توجه به پهنه بندی آسیب پذیری لرزه ای شهر و توزیع کلاس های آسیب پذیر در سطح محلات شهر می توان نتیجه گرفت که کل پهنه شهر ورزقان نسبت به رخداد زمین لرزه آسیب پذیر است. در محلاتی که کلاس های آسیب پذیری کم و خیلی کم، وسعت قابل توجهی از شهر را در برگرفته، کاربری های بایر، فضاهای باز، کشاورزی و فضاهای سبز درصد قابل توجهی از فضای محله را اشغال نموده اند؛ و درنتیجه از آسیب پذیری پایینی در برابر زلزله برخوردار می باشند.
۲۶۴.

واقعیات ژئوپولیتیک و الگوی مدیریت بحران هسته ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران آسیای غربی ژئوپولیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۲۸۱
امروزه نقش هر کشور در سیاست جهانی تحت تأثیر عوامل ژئوپولیتیکی آن است. به گونه ای که از دیدگاه جغرافیدانان سیاسی، قدرت هر کشور به شدت از ژئوپولیتیک و موقعیت جغرافیایی آن تأثیر می پذیرد. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی آن، وضعیت ژئوپولیتیک منحصربه فردی رادارست. این موقعیت، ایران را تبدیل به کشوری جهانی کرده است که همواره در معادلات جهانی نقش برجسته ای به آن می دهد. بر این اساس، پژوهش مزبور با روش توصیفی _ تحلیلی به دنبال بررسی روند رویکردهای اتخاذی سه دولت های ج اایران در مدیریت بحران هسته ای است. در این تحقیق بر اساس هدف پژوهش ، روش تحقیق برای تجزیه و تحلیل توصیفی و تحلیلی ، استفاده از منابع کتابخانه ای و رسانه های داخلی و خارجی است تا توجیه قانع کننده ای برای استدال پژوهش پیدا کنیم. رابطه سیاست و فضای جغرافیایی رابطه ای دوجانبه و پویاست. هر سیاستی تظاهرات جغرافیائی/ فضایی خاص خود را و هر فضایی نیز سیاست های خاص خود را نیاز دارد. پس توجه به واقعیات جغرافیایی و ژئوپولیتیک می تواند عامل مهم و حیاتی در اتخاذ سیاست های اعمالی حکومت ها باشد. جمهوری اسلامی ایران در مدیریت بحران هسته ای که از سال 1382 شروع شد و با توافق برجام هرچند به صورت تعلیق یافته) پایان یافت سه رویکرد مختلف را اجرایی در مدیریت بحران هسته ای بکار برده است:1.سازش 2.تقابل 3.تعامل. که به جز رویکرد سوم یعنی مدیریت تعاملی با نگاه به منافع ملی، الگوهای مدیریت بحران هسته ای دیگر نتوانسته اند نقش موثری در حفظ و تامین منافع ملی داشته باشد
۲۶۵.

راهبردهای مقابله با مسائل فرهنگی و اجتماعی در سیره مدیریتی حضرت موسی علیه السلام از منظر قرآن(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران زمینه ها راهبردها سیره حضرت موسی علیه السلام قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۱۴۲
یکی از انحرافات اجتماعی و فرهنگی در مسیر رسالت حضرت موسی علیه السلام گوساله پرستی بود. این انحراف با رفتن آن حضرت به میقات، عدم اطاعت از هارون علیه السلام و ساخت گوساله سامری، به بحران تبدیل شد. مسئله اساسی این است که حضرت موسی علیه السلام چگونه بحران گوساله پرستی را مدیریت کرد؟ برای پاسخ به این مسئله، پژوهشگر به استخراج مؤلفه های مدیریت بحران در سیره حضرت موسی علیه السلام از منظر قرآن کریم پرداخته است. در این پژوهش، داده ها به صورت کتابخانه ای جمع آوری گردیده و با روش اجتهادی، تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که حضرت موسی علیه السلام برای مقابله با گوساله پرستی، راهبردهای ذیل را نسبت به هارون علیه السلام، سامری و مردم اتخاذ کرد. جانشین خود هارون را به شدت مورد تنبیه بدنی قرار داد و از او پاسخ خواست؛ همچنین سامری را نفرین نمود؛ تبعید کرد و به عذاب اخروی وعده داد؛ سپس مردم را به خاطر ارتکاب ظلم، نقض عهد و گوساله پرستی، مستحق مرگ دانست و معبودِ آنان را آتش زد و در دریا انداخت. در پایان، موسی علیه السلام مردم را به توبه و شکرگذاری دعوت کرد؛ همچنین از هارون علیه السلام دل جویی نمود و غفران و رحمت خدا را برای خود و او خواستار شد.
۲۶۶.

ارائه مدل پاسخ های استراتژیک، اقتضایی و سریع به بحران با استفاده از رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بحران مدیریت بحران پاسخ استراتژیک به بحران فراترکیب آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف: از گذشته تا کنون، شرکت ها دائماً با بحران های مختلفی روبرو شده اند که تهدید کننده ی بقا و پایداری آن ها بوده است. در حال حاضر نیز، بحران هایی چون رکود اقتصادی و پاندمی جهانی کووید 19، عمیقاً بر توسعه اقتصادی و بقای شرکت ها تأثیر گذاشته و آن ها را مجبور به واکنش نموده است. ازاین رو هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه مدل پاسخ های استراتژیک، اقتضایی و سریع به بحران است. روش: در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به هدف اصلی، ابتدا با روش پژوهش کیفی فراترکیب، تمامی شاخص ها ، مفاهیم و مقوله های پاسخ های استراتژیک، اقتضایی و سریع به بحران شناسایی و س پس می زان اهمیت و اولویت هر یک از آن ها با روش کم ی آنتروپ ی ش انون تعیین شد. یافته ها: پس از تجزیه وتحلیل داده ها، پاسخ های استراتژیک، اقتضایی و سریع مربوطه در 119 شاخص، 27 مفهوم و 10 زیر مقوله شناسایی و دسته بندی شدند. همه این موارد در چهار مقوله اصلی حفظ وضع موجود، بهبود و تحول، عقب نشینی و خروج جاگذاری شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج آنتروپی شانون مهم ترین محرک در دسته ی بهبود و تحول،"بازاریابی استراتژیک"؛ در دسته ی حفظ وضع موجود، "پذیرش مسئولیت بحران"؛ در دسته ی عقب نشینی، "مدیریت مالی" و در دسته ی خروج "واگذاری" است. پژوهش حاضر بینش عمیقی از ادبیات موجود درزمینه ی مدیریت بحران از طریق شناسایی پاسخ های استراتژیک، اقتضایی و سریع در شرایط بحرانی ارائه می دهد که شرکت ها می توانند در جهت گذار از بحران ها از آن استفاده نمایند.
۲۶۷.

مدلی برای بلوغ دولت الکترونیک 2.0: با تمرکز برکشورهای در حال توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دولت الکترونیک 2.0 مدل بلوغ مدیریت بحران رسانه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۹۲
رسانه ی اجتماعی به عنوان یکی از تحولات پدید آمده در عرصه ی فناوری اطلاعات، توانسته توجه بسیاری را در بخش دولتی به خود معطوف نماید. دراین راستا دولت ها بایستی تمهیدات لازم را جهت بهره مندی از فناوری مذکور فراهم نمایند تا بتوانند خدماتی متناسب با نیازمندی های عصر حاضر ارائه نمایند. ؛ که در این بین پاندمی کووید19 و لزوم ارائه ی خدمات غیرحضوری بر اهمیت استفاده از رسانه اجتماعی در بخش دولتی افزوده است. پژوهش حاضر با هدف ارائه ی مدل بلوغ خدمات دولتی در بستر رسانه های اجتماعی(دولت الکترونیک2.0) در کشورهای درحال توسعه انجام شده است. براین اساس با استفاده از روش تحقیق آمیخته سعی شد تا ابعاد مختلف مدل مذکورشناسایی شود. در فاز کیفی پژوهش، از بررسی کتابخانه ای و مصاحبه های نیمه ساختاریافته و روش تحلیل تماتیک استفاده شد. در فاز کمی نیز از پرسشنامه محقق ساخته ، آزمون تی تک نمونه ای و کای- دو، بهره برده شد. نتایج پژوهش نشان داد که ابعاد مدل بلوغ دولت الکترونیک 2.0 شامل فازهای ابتدایی(فعالیت شفاف سازی اطلاعات)، مدیریت شده(فعالیت خلق و مدیریت دانش)،تعریف شده(مشارکت و همکاری)، به صورت کمی مدیریت شده(عملیات واقعی خدمات رسانی و انجام تراکنش)و بهینه شده(هوشمندسازی ارائه ی خدمات) است.
۲۶۸.

الگوی راهبردهای مدیریت بحران کووید-19 مبتنی بر سیاست های مدیریت منابع انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران سیاست های مدیریت منابع انسانی کووید - 19

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۷۸
هدف پژوهش ارائه الگوی راهبردهای مدیریت بحران کووید-19 مبتنی بر سیاست های مدیریت منابع انسانی است. پژوهش از نظر هدف، توسعه ای از نوع اکتشافی و از بعد روش گردآوری داده ها، پیمایشی بوده و روش پژوهش، کیفی مبتنی بر راهبرد نظریه داده بنیاد است. جامعه آماری متشکل از مدیران و کارشناسان خبره منابع انسانی در سازمان های دولتی شهر بندرعباس بوده  است؛ در این مرحله با توجه به کفایت نمونه گیری و اشباع نظری، 20 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده و در مطالعه شرکت کرده اند. جمع آوری داده ها به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفته است و جهت تحلیل داده ها از روش مقایسه ای مداوم استراوس و کوربین در سه مرحله کدگذاری استفاده شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که الگوی ارائه شده در 6 بعد اصلی: 1- عوامل نهادگرایی به منابع انسانی  2- سیاست های مدیریت منابع انسانی 3- عوامل زمینه ای (ویژگی های سازمان، فرهنگ سازمانی و زیرساخت ها) 4- عوامل مداخله گر (عوامل مدیریتی و سازمانی، عوامل مرتبط با کنشگران انسانی و متغیرهای کلان محیطی) 5- راهبردهای مدیریت بحران (همکاری، تاب آوری، شبکه سازی، ظرفیت سازی، مدیریت دانش و مدیریت استرس) و 6- پیامدها (در سطوح کارکنان، سازمان، و جامعه) تبیین شده است.
۲۶۹.

الزامات اجرایی فعالیت ارتش ج.ا.ا.در بحران های طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران بحران های طبیعی توانمندی های آجا الزامات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۵۰
در میان سازمان های نظامی، با توجه به میزان توانمندی ها و ظرفیت ها، ارتش ج.ا.ا تأثیر قابل ملاحظه ای در کنترل مدیریت بحران های طبیعی بر عهده دارد. به نحوی که علاوه بر حفاظت از مرزهای کشور، ضمن رعایت موارد پیشگیری در خصوص ساخت وسازهای درون سازمانی خود، همواره در تمامی حوادث غیرمترقبه حضور فعال دارد. بنابراین هدف مقاله تعیین الزامات اجرایی فعالیت ارتش در چرخه مدیریت بحران های طبیعی است که متناظر آن سوال تحقیق انجام شده است. این پژوهش از نوع کاربردی توسعه با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. اساس روش انجام تحقیق پنل خبرگی از استادان، صاحب نظران مدیریت بحران و تجربیات میدانی مسئولان است که نتایج تحقیق به صورت پرسشنامه ی استاندارد چارمز مورد تایید تصمیم گیران و تصمیم ساز معاونت های ذی ربط آجا قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی است که الزامات اجرایی فعالیت ارتش ج.ا.ا. در بحران های طبیعی در چهار الزام ساختار، منابع، قوانین و مقررات و دانشی دسته بندی شده و همچنین مشخص گردید، از آنجایی که در ماموریت های آجا و در سندهای توسعه کشوری برای ارتش ج.ا.ا در مرحله بازسازی نقشی تعریف نشده است، لذا این سازمان در مرحله بازسازی عملاً شرکت نمی کند، مگر بنا به دستور فرماندهی معظم کل قوا.
۲۷۰.

آموزش مدیریت بحران به دانش آموزان پایه پنجم و تاثیر آن بر محیط کلاس درس

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان مدیریت بحران کلاس درس نظام آموزشی حادثه آموزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۳
آموزش و به تبع آن محیط های آموزشی بیشترین اثر و نقش را بر ذهنیت و تمدن سازی جوامع به عهده دارند. لازمه اصلاح پیکره آموزش و پرورش، ایجاد فضاهای مرتبط با فعالیت دانش آموزان است؛ فضاهایی که دارای شرایط مناسب و مطلوب برای رشد فیزیکی ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان می باشد که تحقق این امر از طریق طراحی جزئیات فضاها با توجه به الگوهای رفتاری دانش آموزان امکان پذیر می باشد. تغییر و تحولات جهانی به سمت و سویی پیش می رود که افراد را نیازمند به دانش و مهارت های خاصی برای برخورد با چالش های فرا رو می کند و این مستلزم آن است که به یادگیری افراد توجه شود؛ چرا که اعتقاد بر این است که همه ی پیشرفت های امروز زاییده یادگیری بوده و کسب دانش و مهارت هم به یادگیری نیازمند است.
۲۷۱.

تحلیل عوامل بهبود مدیریت بحران زلزله در مناطق روستایی؛ مطالعه موردی: دهستان ازومدل شمالی، شهرستان ورزقان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زلزله مدیریت زلزله مدیریت بحران توسعه روستایی شهرستان ورزقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۰۴
هدف مقاله حاضر، تحلیل عوامل بهبود مدیریت بحران زلزله در مناطق روستایی شهرستان ورزقان می باشد. این تحقیق، از لحاظ هدف توسعه ای، و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه روستاهای آسیب دیده دهستان ازومدل شمالی و خانوارهای ساکن در این روستاها است. در این تحقیق روش گرد آوری داده ها برای پاسخ گویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده های ثانویه) و پیمایشی (داده های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق 86 /0 الی 91/0 بدست آمد. برای تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج تکنیک تحلیل عاملی نشان داد مهم ترین عوامل بهبود مدیریت بحران زلزله در منطقه مورد مطالعه شامل؛ چهار مولفه؛ (تقویت اطلاع رسانی و توانمندسازی ساختاری، تقویت تاب آوری روستاییان در مقابل بحران زلزله و اقدام مداخله ای دولت، تقویت تعاون و همیاری در بین روستاییان و ارتقای پایداری اقتصادی و تقویت زیرساخت فیزیکی روستا و مقاوم سازی مساکن است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار  عامل 12/61  می باشد. در نهایت با توجه به تحلیل نتایج پیشنهادها کاربردی ارائه شده است.
۲۷۲.

تحلیل جامعه شناختی مناسبات نظام آموزشی و جنگ (مورد مطالعه، تجربه تاریخی نقش آموزش و پرورش در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش ایران نظام آموزشی مدیریت بحران تحلیل اِسناد جنگ ایران و عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۸۰
هرسازمان برای پاسخ به اهدافی و بویژه پاسخ به نیازهای بازتعریف شده دردوره جنگ بوجود می آید. خرده نظام های اجتماعی برای تداوم حیات در بحران، هم باید مدیریت شوند و هم به مدیریت بحران کمک کنند. هدف این مقاله، تحلیل نقش وزارت آموزش وپرورش درکمک به تعادل نظام آموزشی دوران جنگ عراق علیه ایران از یک سو و خلاقیت ها در پشتیبانی از جنگ در مقطع تاریخی سال 1359 تا1367 ه.ش.ازسوی دیگراست. روش انجام تحقیق، کیفی و از نوع پژوهش تاریخی است. برای گردآوری اطلاعات از فیش تحقیق و مصاحبه استفاده شدکه با استفاده ازتمام شماری اسناد ومنابع متنی دست اول و دوم و مصاحبه با مدیران آموزش وپرورش در دوران جنگ تحمیلی صورت گرفته است. روش تجزیه و تفسیر تحلیل تماتیک می باشد. طبق یافته های پژوهش، وزارت آموزش و پرورش در بخش ایفای نقش تخصصی به تدوین مقررات و آئین نامه های آموزشی خاص زمان جنگ، تأسیس و فعالیت مجتمع های آموزشی رزمندگان در پشت جبهه ومناطق جنگی، ایجاد شرایط ادامه تحصیل و تشکیل کلاس های جبرانی و تقویتی دانش آموزان رزمنده، آموزش از طریق تلویزیون در دوران بمباران شهرها اقدام کرده است. مهمترین کنش های عمومی این وزارتخانه اقدام به راه اندازی ستاد امداد وپشتیبانی جنگ، اعزام معلمان و دانش آموزان به جبهه، مشارکت درایجاد استحکام و پناهگاه درمدارس و بازسازی مداوم مدارس بمباران شده بدست آمد. این وزارتخانه با مدیریت چالش های اخلاقی و عدالت بنیان آموزش در پشت جبهه به تقویت حمایت جامعه ازجنگجویان عرصه نبردکمک کرد. مناسبات آموزش و پرورش و جنگ تا حد زیادی بر مثبت شدن ارزش های فرهنگی جامعه و گسترش ایدئولوژی رهبران در دهه اول پس از انقلاب اسلامی تاثیر گذاشت.
۲۷۳.

هنجاریابی پرسشنامه مدیریت بحران مبتنی بر اصول هفتگانه مهندسی مقاومت پذیری در بیمارستان های شهر پارس آباد

کلیدواژه‌ها: بحران مدیریت بحران بیمارستان مقاومت پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۸۶
تحقیق حاضر با هدف هنجاریابی پرسشنامه مدیریت بحران مبتنی بر اصول هفتگانه مهندسی مقاومت پذیری در بیمارستانهای شهر پارس آباد انجام گرفته است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ توع تحقیق توسعه ای است. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه کارکنان اداری بیمارستان های پارس آباد (ارس، امام خمینی و شهدا) که در سال 1401 مشغول به کار بودند. از آنجایی که تعداد عامل ها 44 بود 5 برابر آن یعنی؛ 220 نمونه کفایت می کرد، برای نمونه انتخاب شد. همچنین آزمون بارتلت وKMO برای تعیین مناسب بودن حجم نمونه مورد استفاده قرار گرفته است. روش نمونه گیری ، از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات مورد نیاز مدیریت بحران مبتنی بر اصول هفتگانه مهندسی مقاومت پذیری در بیمارستانها از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس یافته های آزادیان و همکاران (1395) با پاسخ بسته (طیف لیکرت) است. پرسشنامه حاوی اطلاعات عمومی و مشخصات فردی (جنسیت، محل کار) و 44 سوال بسته بود که به تعداد 240 عدد تهیه و توزیع گردید که 225 عدد برگشت داده شد. در تحقیق حاضر از آمار توصیفی برای ویژگیهای جمعیت شناختی و برای برازش مدل، از مدل اندازه گیری ساختاری - تحلیل عاملی تاییدی- استفاده گردیده که با استفاده از نرم افزار آموس صورت گرفته است. هنجاریابی پرسشنامه مدیریت بحران مبتنی بر اصول هفتگانه مهندسی مقاومت پذیری در بیمارستانهای شهر پارس آباد انجام و سنجه ها مورد تایید قرار گرفتند.
۲۷۴.

تحلیل فضایی و پهنه بندی تاب آوری شهری مطالعه موردی: شهر آق قلا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تاب آوری شهری مخاطرات طبیعی شهر آق قلا مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۵
یکی از مهم ترین و شایع ترین بحران های طبیعی که همواره زندگی جوامع انسانی را تهدید می کند، سیل است که به عنوان دومین حادثه پس از زلزله، بیشترین خسارت ها را به بار می آورد. کشور ما از این نظر، جزء ده کشور آسیب پذیر از بلایای طبیعی جهان به شمار می آید؛ چرا که در طی 90سال اخیر، 120000نفر از هموطنان مان بر اثر آن جان خود را از دست داده اند. با افزایش سوانح طبیعی، امروزه به مسئله آسیب پذیری و تاب آوری که میزان توان شهرها و مناطق را در برابر بلایا نشان می دهد، توجه جدی شده است. در این راستا هدف این پژوهش، بررسی تاب آوری شهری با استفاده از تحلیل فضایی در شهر آق قلا که بلوک های آماری آن از طریق مرکز ملی آمار ایران بر اساس سرشماری سال 1395 تهیه گردیده و 13شاخص در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تعیین و نقشه های آن با استفاده از نرم افزار Arc GIS 10.4 و آزمون تحلیل لکه های داغ (Hot Spot) به منظور شناسایی بلوک های آماری محلات آسیب پذیر استخراج گردیده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در بلوک های آماری، شاخص های بیکاری، املاک رهن و استیجاری، جمعیت زنان، جمعیت زیر 9سال، بی سوادی، تراکم مساحت بلوک ها، مهاجرت، وضعیت سرپرست خانوار، نوع مصالح ساختمانی، مسکن غیراستاندارد و نوع سازه (اسکلت) ساختمانی تقریبا وضعیت مشابهی دارند و بیشترین محلات آسیب پذیر، محلات کل آباد، عیدگاه، دلیجه و حکیم آباد هستند و محلاتی مثل محمدآباد، خزانه به مراتب آسیب پذیری کمتری در مقایسه با این محلات داشته اند. اما از لحاظ شاخص های مساحت خانه های تا 200مترمربع که احداث گردیده بودند، محلات محمدآلق، طعنه و الیاس آباد، وضعیت بحرانی دارند و نیز شاخص جمعیت بالای 65 سال، محله دلیجه و بخش ه ایی از محلات خزانه، الیاس آباد و حکیم آباد، در معرض خطر و آسیب پذیری بیشتری قرار دارند و میزان تاب آوری در محلات نامبرده شده کمتر است.
۲۷۵.

نقش مورفولوژی و آمایش شهری در ارتقاء تاب آوری کالبدی- فضایی مطالعه موردی: کلانشهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری شهری مدیریت بحران آمایش شهری مورفولوژی شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۵۴
نظریه نوظهور «تاب آوری شهری» با نگاه جامع به همه ظرفیت های اجتماع، به سرعت در حال جایگزینی روش های ناکارآمد سنتی مدیریت بحران در رویارویی با تعدد و تنوع روز افزون فجایع در جهان است. هدف این پژوهش، با توجه به جایگاه مهم کلانشهر اصفهان در سلسله مراتب شهری، تحلیل وضعیت تاب آوری و تعیین عوامل اصلی و میزان اثرگذاری هر یک از آنها در ارتقاء تاب آوری اصفهان به وسیله مدلسازی ریاضی در قالب مدل EDRI، با تمرکز بر محیط مصنوع به ویژه مورفولوژی و آمایش شهری است. روش تحقیق: روش کلی پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، زیربنایی و کاربردی است. در این جهت، با گزینش و بومی سازی شاخص ها به روش مطالعات کتابخانه ای، در رویکردی جامع سه شیوه مستقل جمع آوری و ارزیابی داده، شامل «بررسی میدانی و آماری»، «مصاحبه خبرگان به روش دلفی» و «افکارسنجی خانوار»، با استفاده از روش های تحلیل آماری، همبستگی کانونی، آزمون T و «مدل رگرسیونی چند متغیره پیش بین تاب آوری»، به کمک نرم افزارهای SPSS و R مورد استفاده قرار گرفت. بررسی ها گویای همبستگی مناسب و مستقیم شاخص های عملیاتی مطرح، همچنین تاب آوری «کالبدی- فضایی» پایین تر از متوسط اصفهان با مقدار 66/2، به کمک طیف لیکرات پنج سطحی 1 (بسیارضعیف) تا 5 (عالی) است. پیشنهادها: بر اساس نتایج، اولویت نخست برنامه ریزی ارتقاء تاب آوری از نظر کسب پایین ترین امتیاز، حوزه «آمایش و مورفولوژی شهری» با مقدار 53/2 و پس از آن «شاخص برخورداری» با 61/2 و «کیفیت مسکن» با مقدار 69/2 می باشد. میزان تأثیر بهبود شاخص ها در ارتقاء تاب آوری، بر اساس «مدل رگرسیونی پیش بین تاب آوری» حاصل پژوهش نیز، با ضرایب تأثیر 264/0 برای شاخص «آمایش و مورفولوژی شهری»، 164/0 برای «کیفیت مسکن» و با اختلاف بسیار جزئی مقدار 162/0 درخصوص «شاخص برخورداری» مؤید همین اولویت بندی برنامه ریزی و اقدام از منظر وزن مؤلفه ها و همچنین اهمیت آمایش شهری در ارتقاء تاب آوری است.
۲۷۶.

ارزیابی میزان تاب آوری بافت تاریخی شهر کرمان در برابر زلزله و ارائه راهبردهای ارتقاء آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری شهری آسیب پذیری مدیریت بحران بافت تاریخی شهر کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۸۲
تاب آوری شهری به جایگاهی از شهر اشاره دارد که به دلیل مدیریت و برنامه ریزی درست قدرت تحمل خود را در برابر بحران های طبیعی و انسانی افزایش داده و با کم ترین میزان خسارت مالی و جانی می تواند بحرانی را پشت سر گذاشته و در کوتاه ترین زمان به حالت طبیعی خود بازگردد. در همین راستا پژوهش حاضر نیز به دنبال ارائه راهبردهای برای ارتقا میزان تاب آوری در بافت تاریخی شهر کرمان می باشد. روش پژوهش توصیفی –تحلیلی و با استفاده از روش های مشاهده ای، مصاحبه ای و پرسشنامه صورت گرفته جامعه آماری آن تمامی ساکنان بافت تاریخی کرمان می باشد که در سرشماری سال1395جمعیتی بالغ بر51087 نفر بوده است. برای تخمین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده است، که مطابق این جدول 381 نمونه برآورد شد. این پرسشنامه های به صورت تصادفی ساده در سطح محدوده پخش گردید. بعد از استخراج اطلاعات موردنظر با استفاده از برنامه SPSS تجزیه وتحلیل گردیدند. وضعیت موجود نشان داد که بافت تاریخی کرمان ازنظر شاخص اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، نهادی تاب آوری وضعیت نامطلوبی دارد. به همین دلیل ماتریس SWOT تشکیل شده و نقاط قوت، ضعف، فرصت، تهدید بافت تاریخی ازنظر تاب آوری در آن تدوین گردید. سپس با استفاده ازنظر متخصصین و کارشناسان مطلع از وضعیت بافت تاریخی کرمان امتیازبندی گردید. و بعد از تجزیه وتحلیل های مربوط مشخص گردید، که موقعیت استراتژیکی بافت تاریخی کرمان موقعیت استراتژی های بازنگری، انطباقی است. ازاین رو بعد از تدوین استراتژی های مطلوب و مناسب با وضعیت تاب آوری بافت تاریخی کرمان ماتریس برنامه ریزی کمی (QSPM) تشکیل شده و در این مرحله نیز با استفاده ازنظر متخصصین استراتژی ها اولویت بندی شدند. مهم ترین استراتژی ها در رده اول توجه به توسعه میان افزا برای تسریع درروند نوسازی بافت و مکان یابی و ایجاد پایگاه های مدیریت بحران در فضاهای خالی بافت برای تسریع در عملیات امداد و نجات در شرایط اضطراری می باشد.
۲۷۷.

تدوین مدل عوامل موثر بر مدیریت بحران با رویکرد پدافند غیر عامل؛ مورد مطالعه: سازمان های ورزشی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: سازمان ورزشی فرهنگ سازمانی تسهیم دانش پدافند غیرعامل مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۹۲
امروزه سازمان های ورزشی با بحران های متعددی مواجه هستند به گونه ای که ریشه یابی بحران و شیوه مدیریت آن با استفاده از رویکرد پدافند غیرعامل از اهمیت زیادی برخوردار شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین مدل عوامل موثر بر مدیریت بحران با رویکرد پدافند غیرعامل در سازمان های ورزشی اصفهان انجام شده است. روش این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع تحقیقات، توصیفی بود که به صورت پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان سازمان ورزش شهرداری، کارکنان باشگاه های حرفه ای و کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان اصفهان بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 152 نفر به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه و تحلیل داده ها با به کارگیری مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. فرهنگ سازمانی (با سه مولفه درگیرشدن در کار، سازگاری، انطباق پذیری و رسالت)، تسهیم دانش به عنوان متغیرهای پیش بین و چابکی در مقابله با حوادث و کنترل شرایط بحرانی با رویکرد پدافند غیرعامل به عنوان متغیر های ملاک تحقیق وارد مدل شدند. نتایج نشان داد فرهنگ سازمانی از طریق تاثیر بر تسهیم دانش( ضریب تاثیر 742/0و معناداری 3/16) بر چابکی در مقابله با سوانح تاثیرگذار است. همچنین تسهیم دانش نیز بر چابکی در مقابله با حوادث ( ضریب تاثیر 344/0و معناداری 85/2) اثرگذار است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که فرهنگ سازمانی و تسهیم دانش تأثیر بسزایی در ایجاد چابکی در مقابله با سوانح با رویکرد پدافند غیرعامل دارند. از این رو تدوین الگوی مستندسازی تجربه ای، به کارگیری داده کاوی، افزایش تعلق سازمانی کارکنان و مدیران دانش محور از جمله توصیه های کاربردی به مدیران به منظور چابک سازی سازمان برای مدیریت بحران در سازمانهای ورزشی باشد.
۲۷۸.

مدیریت بحران در ارتباط با خطر گسلش و زمین لرزه (مطالعه موردی منطقه دشت سیلاخور)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۲۱
مقدمه: زلزله به عنوان پدیده ای طبیعی، پیوسته در طول تاریخ باعث خرابی ها و از بین رفتن جان انسان های زیادی شده است. برنامه ریزی مناسب جهت پیشگیری یا کاهش آثار مخرب این پدیده از اهمیت ویژه ای برخوردار است و شناسایی و پیش بینی نحوه عمل و نوع تاثیرگذاری آن به مدیران کمک می کند تا به نوشتن سناریوهای دقیق تری از روند بحران و نیز کنترل آن اقدام نمایند و در نتیجه سرعت عملکرد خود را در مهار بحران در حد زیادی بالا ببرند. روش ها: روش بررسی بر پایه مطالعه دیرینه لرزه شناسی منطقه و داده های ژئوتکنیکی و لرزه زمین ساخت و عملیات میدانی انجام گرفته است. در ادامه لایه های اطلاعاتی با استفاده از GIS تهیه و به بررسی ویژگی های ژئوتکنیکی منطقه اقدام شده است و در نهایت نتایج حاصله در ارتباط با تحلیل خطرپذیری منطقه، تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها: وقوع زمین لرزه های اخیر در نزدیکی گسل دورود که با وقوع پدیده های ژئوتکنیکی متعددی از جمله اثرات ساختگاهی، روانگرایی و زمین لغزش همراه بوده است، فعال شدن مجدد این گسل را نشان می دهد. این حرکات و ریزش های دامنه ای بعضاً موجب مسدود شدن جاده های ارتباطی نیز گردیده است. نتیجه گیری: بر پایه داده ها و تحلیل آنها، رویداد پدیده های گسلش و زمین لرزه در گستره دشت سیلاخور دور از انتظار نیست. همچنین زلزله های بزرگ سال های اخیر، نقش حیاتی مولفه های مدیریت بحران زلزله را در کنترل خطرپذیری و کاهش آسیب های ناشی از زلزله تایید می کند؛ به همین دلیل انجام اقدامات جدی و اصولی در راستای پیشگیری و کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله در منطقه مذکور باید در دستور کار قرار بگیرد.
۲۷۹.

بررسی آمادگی مراکز توانبخشی استان زنجان در برابر حوادث غیر مترقبه در سال 1388(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۹
مقدمه:مطالعات نشان می دهد، در هنگام بروز حوادث و پس از آن، اکثر مراکز ارائه خدمات سلامتی، صدمات زیادی متقبل شده اند که در صورت آمادگی می توانند، موثر واقع شوند. در این پژوهش، میزان آمادگی مراکز توانبخشی استان زنجان در برابر حوادث غیرمترقبه در سال 1388 مورد بررسی قرار می گیرد. روش ها: در مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر16مرکز توانبخشی استان زنجان، به صورت تمام شماری، با استفاده از یک چک لیست محقق ساخته از نظر آمادگی در برابر حوادث، بررسی شدند.این چک لیست شامل اطلاعات دموگرافیک، ساختار مدیریت بحران، برنامه ریزی، آموزش و هماهنگی در مراکز درمانی بود.داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار «SPSS» تجزیه و تحلیل شد. یافته ها:هیچ یک از مراکز توانبخشی استان زنجان در مورد ساختار مدیریت بحران، اقدامی انجام نداده بودند.مراکز توانبخشی استان زنجان در رابطه با برنامه ریزی و آمادگی در برابر حوادث و سوانح غیر مترقبه در وضعیت ضعیفی قرار داشتند. در بخش هماهنگی درون و برون سازمانی، دو مرکز توانبخشی در وضعیت خوب و سه مرکز در وضعیت متوسط بودند، در حالیکه 11مرکز دیگر در این قسمت ضعیف بودند. نتیجه گیری:یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که میزان آمادگی در برابر حوادث و سوانح غیر مترقبه در مراکز توانبخشی استان زنجان، پایین می باشد که این امر توجه جدی به وجود قوانین الزام آور معطوف به مدیریت بحران در آیین نامه های تاسیس مراکز و آشنایی مدیران این مراکز را از برنامه های آماده سازی و مدیریت بحران را طلب می کند.
۲۸۰.

مطالعه موردی: بررسی عملکرد مدیریت بحران در سیلاب بمپور(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۷۳
مقدمه:در تاریخ 26 دی ماه 1386، در پی بارش شدید باران از شب سه شنبه 25 دی ماه رفته رفته سیل بندها با آبهایی که از بالا دست می آید از بین می رود، تا اینکه در چند ساعت بعد مقاومت بندها به کلی از بین می رود (7) و در ظهر 26 دی ماه آب وارد شهر می شود. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل مدیریت بحران در سیلاب بمپور در دی ماه 1386 انجام شد. روش ها: تجزیه و تحلیل از طریق ارزیابی سه فاز آمادگی، پاسخ و بهبودی از طریق بررسی گزارش های موجود در ستاد مدیریت بحران در خصوص سیل بمپور در سال 1386 و اخبار محلی انجام شد. یافته ها:با توجه به هشدار هواشناسی نسبت به بارش شدید جلسه ستاد حوادث غیرمترقبه استان و شهرستان ایرانشهر تشکیل شده بود و نیروهای ستاد به حالت آماده باش در نقاط آسیب پذیر شهر ایرانشهر مستقر شدند. توجه به شهر ایرانشهر که در خطر سیل ناشی از شکستن سد آبادان بوده است سبب می شود که بمپور از کانون توجهات خارج شود. از مردم در چند ساعت قبل از سیل خواسته شده بود که به جای امنی بروند. در پی بارش شدید باران، در ظهر 26 دی ماه 1386 ، آب وارد شهر بمپور می شود. در فاز پاسخگویی، بیش از 100 امدادگر در امدادرسانی حضور داشتند. همچنین 500 نفر از روستاییان سیل زده به مناطق امن ایرانشهر منتقل شدند و به 1322 خانوار آسیب دیده به تدریج بر اساس وخامت حال آنها امدادرسانی شد و 1788 تخته چادر، 1367 تخته موکت و ۸612 تخته پتو و والور در بین آسیب دیدگان توزیع شد.در فاز بازسازی، مقداری از مردم در مدارس اسکان داده شدند و برای سایر مردم چادر تامین شد. 30 توالت صحرایی ساخته شد. نتیجه گیری: سیلاب بمپور اگر چه با خسارات مالی فراوان همراه بود، اما تلفات انسانی نداشت. همچنین این پژوهش نشان داد توجه بیشتر به مسائل بهداشتی پس از حادثه و اهمیت دادن به مبحث حمایت های روانی به آسیب دیدگان از مسائلی است که در امر امداد رسانی باید توجه بیشتری به آن گردد.