مدیریت بحران

بحران ها، حوادثی هستند که خرابی های زیادی بوجود آورده و باعث به خطر افتادن جان افراد می شوند. این خرابی ها می توانند به صورت منطقه ای، مانند سیل، یا به صورت سراسری، مانند زلزله و آتشفشان، نمود پیدا کنند. حتی بحران هایی نیز در حد جهانی، مانند مشکل سال ۲۰۰۰ رایانه ها، وجود دارند. با توجه به گسترش فناوری اطلاعات در تمام زمینه ها و نیز فواید بی شمار استفاده از آن، خصوصا در مواردی که حجم داده ها و پردازش آن ها بسیار بالا است، استفاده از فناوری اطلاعات در مدیریت بحران بسیار حیاتی است. این مقاله از نوع مروری مبتنی بر بررسی مقالات و مطالعات کتابخانه ای می باشد.

تصمیم گیری های مهم ، همواره از ضروریات بحران در لحظات اول است که هر اندازه سرعت تصمیم گیرى از سوى مدیریت بحران بیشتر باشد، سرعت کنترل بحران بیشتر است. ازآنجایی که هر سازمان در معرض بحران های گوناگونی است و شرکت ملی پخش فراورده های نفتی نیز از این قاعده مستثنی نیست، هدف تحقیق حاضر، انتخاب الگوی مناسب تصمیم گیری در شرایط بحران سازمانی، با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره است. این تحقیق، یک تحقیق کاربردی است، از نظر ماهیت و روش نیز توصیفی پیمایشی است. به دلیل این که رویکرد مورد استفاده در مطالعه حاضر، تکنیک ANP، است، تنها خبرگان و متخصصین امر، به عنوان نمونة آماری انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه خبره و مطالعة میدانی، استفاده شده است. در این تحقیق، برای بررسی روایی از روش روایی محتوا، استفاده شده و برای سنجش پایایی، نرخ ناسازگاری محاسبه شده است. برای شناسایی مهم ترین معیارهای مؤثر بر بحران از تکنیک دلفی و برای بررسی اولویت معیارها از ANP، استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار Super Decision و برنامه اکسل صورت گرفت. این تحقیق، دو دستاورد اصلی به همراه داشت. دستاورد نخست، انتخاب الگوی مناسب تصمیم گیری در شرایط بحرانی است که با استفاده از نتایج محاسبه ها، مشخص شده است. دستاورد دوم نیز شناسایی شاخص های مؤثرتر بحران و اولویت بندی شاخص ها و بررسی روابط درونی آنها است. در پایان نیز پیشنهاداتی به شرکت مورد مطالعه و سایر محققان ارایه شده است.

در بیست سال گذشته چندین بحران متعدد فجیع در زمینه حمل و نقل دریایی و هوایی، شرکت های شیمیایی و پتروشیمی، تأسیسات اتمی و بازتاب های بلایای طبیعی را داشته ایم. از این رو تلاش های بشر برای مقابله با این حوادث به گشوده شدن دریچه جدیدی از فعالیت های تحقیقاتی و مطالعاتی موسوم به «مدیریت بحران » منجر شده است. در زمان ایجاد بحران ایجاب می کند که رسانه ها به انعکاس امکان وقوع بحران، راه های برون رفت از آن و همچنین عواقب آن، جهت برانگیختن افکار عمومی برای جلوگیری از وقوع بحران بپردازند. رسانه ها معمولاً تنها منبع اطلاعات معتبر برای افراد در طول بحران ها هستند. از مؤلفه های نقش رسانه در راهبری جامعه برای خروج از بحران مواردی چون ایجاد الگوهای اجتماعی، هدایت بحران، تسهیل کردن و ... را می توان نام برد. هدف از نگارش مقاله حاضر معرفی نقش و کارکرد رسانه ها و تأثیر آنها در بحران ها در سه مرحله از مقاطع بحران یعنی مرحله پیش از بحران، مرحله حین بحران و مرحله پس از بحران می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق که گردآوری آن به صورت کتابخانه ای بوده حاکی از آن است که کارکرد رسانه ها در مرحله پیش از بحران از نظر آموزش و فرهنگ سازی و همچنین کارکرد آن ها در مرحله حین بحران از نظر اطلاع رسانی و جلب مشارکت همگانی و در نهایت در مرحله پس از بحران بیشتر کارکرد نظارتی، روند ترمیم و بهبود مجدد اوضاع، حائز اهمیت می باشند. بر این اساس پژوهش حاضر، به بررسی نقش رسانه ها در مدیریت بحران خواهد پرداخت.

در زمان سلطنت شاه محمد خدابنده، با ضعیف تر شدن حکومت مرکزی، همسایگان از شرق و غرب به مرزها و شهرهای قلمرو صفویان هجوم آوردند. شاه عباس نیز تا زمان تحکیم پایه های حکومتش مجبور به تحمل حضور ازبکان و عثمانی ها در بخش هایی از مملکتش بود. پس از آن، برای بیرون راندن اشغالگران و مقابله با تعدیات آن ها، در جنگ های بسیاری شرکت کرد؛ اما این جنگ ها برای زندگی ساکنان مناطق موردمناقشه، مصیبت بار بود. سؤال مطرح در پژوهش حاضر این است که شاه عباس اول چه راهکار هایی برای مدیریت بحران های ناشی از جنگ ها در پیش گرفت؟ روش تحقیق مقاله از نوع پژوهش تاریخی و روش انجام آن توصیفی تحلیلی است. دستاورد تحقیق حاکی از این است که معمولاً شاه عباس در آستانه وقوع جنگ ها، به کوچاندن اهالیِ درمعرضِ خطر به مناطق امن، محافظت از آن ها توسط دسته های نظامی و اجرای زمین سوخته اقدام کرده است. پس از وقوع و خاتمه جنگ ها نیز با به کار بستن معافیت های مالیاتی مانند مالوجهات و عوارض دیوانی در همان سال و سال بعد، جبران خسارت ها از سوی دیوان اعلی، تعیین حاکم برای تثبیت اوضاع اداری و رسیدگی به مناطق جنگ زده، حمایت های عاطفی و اجتماعی از کودکان یتیم و زنان شوهرمرده می کوشید وضعیت به وجودآمده را مدیریت کند.

با توجه به پیچیدگیهای دنیای امروز، زندگی بشر دائما در معرض بحرانهای متفاوت است.یکی از این بحرانهایی که اخیرا گردشگری را در جهان و ایران دچار چالش کرده، ویروس همه گیر کووید- 19 است.به دنبال توقف فعالیتهای گردشگری، بخش عرضه گردشگری کشور با چالش‌های اساسی روبرو شده است.لذا این پژوهش بر آن است تا به منظور کمک به کسب و کارها برای مقابله با این بحران و چالش‌های آن، الگوی ساختاری مدیریت بحران در صنعت گردشگری ایران ارائه دهد. پژوهش بر اساس هدف کاربردی،به لحاظ ماهیت تبینی است و رویکرد کمی دارد.مدل استخراج شده از بخش کیفی طرح پژوهشی مذکور،توسط صاحبان کسب و کارهای گردشگری (مراکز اقامتی، آژانس‌های مسافرتی،حمل و نقل،خدمات گردشگری الکترونیک) مورد سنجش قرار گرفته است.براساس حداقل نمونه (100 نمونه) تعداد 108 پرسشنامه تکمیل و توسط نرم-افزار Smart-PLS مورد سنجش قرار گرفت.طبق نتایج حاصل، الگوی ساختاری ارائه شده برای بخش عرضه در مواجه با بحران تایید شده است.

شیوع ویروس کرونا باعث توقف چرخ های صنعت و تجارت ازجمله صنعت گردشگری و هتلداری شده است. دراین میان بیشترین آسیب متوجه منابع انسانی گردیده و نقش مدیریت منابع انسانی را درمواجهه با این آسیب ها بسیار برجسته می نماید. هدف این پژوهش بررسی چالش های مدیریت منابع انسانی در دوران گذار از بحران کرونا و ارائه راهکار غلبه بر این چالش ها درصنعت هتلداری است. استراتژی پژوهش مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد و رویکرد استقرایی می باشد. جامعه آماری، نخبگان و مدیران صنعت هتلداری بوده که 16نفر از آنان به روش نظری به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های مصاحبه با استفاده از نرم افزارMAXQDA مورد تحلیل قرارگرفت. قابلیت اعتماد و اعتبار یافته ها باتکیه برتکنیک لینکلن وگوبا تأیید شد. مقوله محوری پژوهش، چالش های مدیریت منابع انسانی در دوران گذار از بحران کرونا در سه سطح فردی، سازمانی و فراسازمانی بررسی گردید. یافته ها نشان می دهند شرایط علی این پژوهش در سطح فراسازمانی، ماهیت آسیب زننده شدید پاندمی کووید19، در سطح سازمان، مشکلات اقتصادی و ضعف مهارت های سازماندهی و ارتباطی مدیریت منابع انسانی و درسطح فردی، ضعف مهارت های ادراکی مدیریت منابع انسانی می باشد. تحلیل مصاحبه ها، مجموعه ای از چالش های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را بیان می کند که بر استراتژی های مواجهه بر بحران تأثیر می گذارد. عوامل ساختاری و شاخص های مالی و اعتباری نیز به عنوان عوامل مداخله گرشناخته شد. از یافته ها استنباط می شود مدیران منابع انسانی با بهره گیری از استراتژی های خاصی همانند آموزش و توانمندسازی منابع انسانی، شناسایی شیوه های تأمین مالی وکاهش هزینه و بکارگیری نظام مدیریت منابع انسانی متمایز همچنین کسب حمایت های دولت می توانند اهداف خود را در کلیه سطوح سازمانی محقق کرده و تأثیر منفی این بحران  برعملکرد مدیریت منابع انسانی در هتل ها راتعدیل نماید.  

امروزه آمادگی و امنیت در برابر حوادث غیر مترقبه امری ضروری و بسیار مهم تلقی می شود . لذا بنظر می رسد ایجاد تشکیلات مناسب و واحد برای ایجاد هماهنگی و انسجام در مدیریت بحران از اولویت برخوردار باشد . سرمایه اجتماعی ، یکی از راهکارهای کاهش مشکلات اجتماعی و عاملی برای موفقیت برنامه های رفاه اجتماعی و ارتقای سلامت فردی و اجتماعی است . هدف اصلی این تحقیق تعیین ارتباط بین سرمایه اجتماعی شهروندان و مدیریت بحران شهر بوده است . در این تحقیق مولفه های اصلی سرمایه اجتماعی شامل اعتماد اجتماعی ، مشارکت اجتماعی ، حمایت اجتماعی ، اطمینان اجتماعی و احساس امنیت و ارزش زندگی است و مولفه های مدیریت بحران پیشگیری از بحران ، آمادگی در برابر بحران ، بازسازی می باشد . این تحقیق از بعد هدف ، کاربری و از نظر روش ، توصیفی همبستگی می باشد.ابزار جمع آوری اطلاعات فیش برداری و روش میدانی استفاده از پرسشنامه بوده است . حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 381 نفر براورد شده است . نتایج یافته ها حاکی از آن است که بین مولفه های سرمایه اجتماعی ( اعتماد ، مشارکت , حمایت ، اطمینان ، احساس امنیت و ارزش زندگی ) و مدیریت بحران های اجتماعی از متغیرهای ( پیشگیری ، آمادگی ، مقابله و بازسازی ) ارتباط معناداری وجود دارد .

ضرورت مدیریت بحران شیوع ویروس کووید-19 در مقیاس ملی، منطقه ای و شهری این روزها بیش از هر موضوع دیگری نمایان است. البته، آنچه توجه به مسائل ویروس کووید-19 را بیش از همه در جهان واجد اهمیت کرده، سرعت انتقال و شیوع بالای آن است که راهکارهای مقابله با آن علی رغم اشتراکات در برخی لایه ها مانند مدیریت زیرساخت های شهری بر اساس موضوعاتی همچون مقیاس، موقعیت جغرافیایی، ویژگی های کالبدی، فرهنگ سکونت و دیگر لایه های زندگی در هر شهر جداگانه تعریف می شود. در پژوهش پیش رو، به بررسی مدیریت بحران ویروس کرونا (با تأکید بر نقش ناجا) در شهرستان همدان پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات به روش مصاحبه با خبرگان و روش تحلیل داده ها با استفاده از روش SWOT است. با محاسبه امتیازات نهایی برای عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و خارجی (فرصت ها و تهدیدها) شناسایی شده مشخص شد که استراتژی مطلوب برای مدیریت بحران ویروس کووید-19 در شهر همدان استراتژی تدافعی است. در همین راستا، راهبردهایی مثل تدوین برنامه جامع مدیریت بحران مقابله با ویروس کووید-19 با همفکری متخصصین حوزه های مدیریت شهری، کادر درمان، نیروهای انتظامی، تشدید نظارت ها در اجرای پروتکل ها بهداشتی در مراکز تجمع مردم، تجدیدنظر در برنامه حرکتی ناوگان حمل ونقل عمومی جهت کاهش تعداد مسافران در ایستگاه ها و داخل وسایل حمل نقلی و... جهت بهبود مدیریت بحران ویروس کووید-19 در شهر همدان ارائه می گردد.

توسعه سکونتگاه ها، تمرکز جمعیت، پذیرش عملکردهای مختلف و ضعف سازه های انسانی و فیزیکی، توجه به مولفه های فرهنگی ایمنی را افزایش داده است. در این راستا فرهنگ ایمنی ناظر بر اقدامات مهم پیشگیرانه در مواقع بحران های طبیعی و انسانی است. نبود فرهنگ ایمنی در میان مردم، مجریان و دستگاه های اجرایی از مشکلات اساسی برنامه ریزی مدیریت بحران در ایران است. نبود زیرساخت های اجتماعی مقابله با بحران های طبیعی، اثر بخشی اقدامات سازمان های دولتی را با چالش اساسی مواجه کرده است. بنابراین باید بسیاری از گروههای اجتماعی را به عنوان یک فرصت و سرمایه اجتماعی نگریست. هدف این پژوهش شناخت مولفه های موثر و صورت بندی آن ها در ایمنی محیط های اجتماعی است. ایمنی محیط های اجتماعی، توانایی و ظرفیت آن ها را در مقابله با بحران ها افزایش داده و امکان ایجاد هماهنگی های لازم و تداوم و اثربخشی آن را نیز فراهم می کند. این مقاله به سئوالاتی مانند مولفه های موثر در ایمنی محیط های اجتماعی کدام هستند؟ و آیا بین آموزش و بهبود مولفه های ایمنی در محیط های اجتماعی رابطه وجود دارد یا خیر؟ را بررسی و تحلیل می نماید. روش تحقیق پیمایشی، جامعه آماری شهر رشت با 384 نمونه(با استفاده از جدول مورگان) و شیوه نمونه گیری نیز خوشه ای است. یافته های پژوهش نیز شامل صورت بندی مولفه های تاثیرگذار در ایمن سازی محیط های اجتماعی مانند توجه به مولفه های موثر در تدوین اهداف و خط مشی ها در برنامه های مدیریت بحران، مشارکت، سرمایه های اجتماعی، سازگاری، یکپارچگی اجتماعی و نقش آموزش در ایمنی جوامع محلی است.

با جدی تر شدن موضوع تاب آوری شهری از سال 2005 میلادی (اجلاس هیوگو)، پژوهش در زمینه توانمندسازی مدیریت شهرها برای عملکرد مطلوب تر در زمان بروز حادثه، به طور ویژه مورد توجه قرار گرفت. این مسئله در شهرهایی که در آنها خطر زمین لرزه وجود دارد (مانند شهر قزوین) اهمیت دو چندانی پیدا کرده است. از آنجا که ساختار ستاد مدیریت بحران در شهر قزوین مشابه شهرهایی است که در سال های اخیر عملکرد ناموفقی در برخورد با زلزله داشته اند (مانند ورزقان، قصر شیرین و غیره)،  مسئله اصلی (با توجه به خطر بالقوه زلزله در شهر قزوین) این است که ساختار این ستاد باید به چه صورت باشد تا بتواند عملکرد مطلوب تری نسبت به زمین لرزه داشته باشد. مقاله حاضر از نظر نوع روش توصیفی_تحلیلی است که ساختار ستاد مدیریت بحران شهر قزوین را مورد ارزیابی قرار می دهد. لازم به توضیح است که شهر قزوین به دلیل نزدیکی به گسل های فشاری، همواره در معرض خطر زمین لرزه با شدت بسیار بالا قرار دارد. در بخش مبانی نظری با مطالعه اسناد مختلف، متغیرها و شاخص های مطرح در تاب آوری نهادی شناسایی گردیدند. سپس به تشریح ساختار ستاد مدیریت بحران شهر قزوین و الگوهای پیشنهادی در اسناد سازمان ملل متحد و سایر کشورهای موفق در برخورد با حوادث (همچون ژاپن و ایالات متحده امریکا) پرداخته شد. در بخش تحلیل یافته ها، ابتدا با ارزیابی متغیرها و شاخص ها به روش CVR (نسبت روایی محتوایی) موارد ضروری با توجه به شرایط شهر قزوین شناسایی گردیدند. در این بخش از 30 کارشناس شهرسازی نظرسنجی به عمل آمد که در مجموع نُه متغیر و نُه شاخص با توجه به شرایط قزوین برای دستیابی به تاب آوری نهادی برگزیده شدند. سپس پرسشنامه ای در قالب طیف لیکرت تنظیم گردید که سئوالات این پرسشنامه براساس وظایفی است که قانون برای کارگروه های مختلف این ستاد مشخص کرده است. سئوالات به تفکیک کارگروه های مختلف دسته بندی شده و در هر سئوال متغیر و شاخص مورد هدف تعیین گردیده است. پس از نظرسنجی از 110 کارشناس حوزه شهرسازی، داده ها با کمک نرم افزار spss تحلیل شدند. با استفاده از آزمون T.Student وضعیت موجود متغیرها در شاخص های مختلف برای این ستاد در شهر قزوین مورد سنجش قرار گرفت. برآیند نتایج نشان دهنده عدم توجه به متغیرهای نُه گانه اثرگذار بود. همچنین مقایسه ساختار ستاد مدیریت بحران شهر قزوین با الگوهای مطرح در دنیا، نشان دهنده آن بود که بر خلاف الگوهای موفق که از چهار بخش اصلی تشکیل شده بودند، ساختار این ستاد در شهر قزوین تنها از دو بخش نیروهای عملیاتی و اداری تشکیل شده است، که البته این دو بخش نیز نیازمند اصلاح سازمانی می باشند. در نتیجه ستاد مورد نظر برای تحقق تاب آوری نهادی لازم است حول سه محور اقدام نماید. نخست، اصلاح ساختار ستاد برای رفع نواقص موجود، دوم، تغییر نگرش در نحوه مدیریت امور از حکومت به حکمروایی و سوم، مجهز شدن به فناوری های نوین سخت افزاری و نرم افزاری در راستای آمادگی و پیشگیری. اقدامات لازم حول سه محور فوق باید به صورت همزمان پیگیری شود تا اثربخشی لازم را نشان دهد.

هدف: ارائه الگوی بومی مدیریت بحران در کتابخانه های پژوهشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. روش: روشپژوهش ترکیبی است )نظریه زمینه ای در بخش کیفی و پیمایشی- تحلیلی در بخش کمّی(. جامعه پژوهش در بخش کیفی متخصصان مدیریت بحران و مدیران پژوهشگاه های مورد نظر هستند. نمونه گیری انجام شده و جامعه در بخش کمی144 نفر از مدیران پژوهشگاه های مورد نظر و مدیران کتابخانه ها هستند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته و پرسش نامه است. یافته ها: الگوی مدیریت بحران از 3 عامل تشکیل شده که متوسط امتیاز جامعه آماری در عامل مدیریت بحران محیط عملیات درون سازمانی 149، محیط عملیات برون سازمانی 70 و برون سازمانی 49 است. در الگوی اول 75% از تغییرات مدیریت بحران برون سازمانی و در الگوی دوم 81% تغییرات به وسیله شاخص های مدیریت بحران درون سازمانی، پوشش داده شده است. نتیجه گیری: کتابخانه های پژوهشگاه ها نقش حیاتی در روند توسعه پژوهش دارند. از این رو، باید الگوی بومی مدیریت بحران را در اساسنامه خود بگنجانند و بحران های طبیعی و سازمانی را کنترل کنند. اولویت اول، مدیریت بحران های برون سازمانی، سپس بحران های محیط عملیات برون سازمانی و در آخر بحران های درون سازمانی است.  

به دلیل رشد و گسترش بی وقفه و روزافزون جمعیت شهرهای بزرگ، توجه به توسعه این گونه شهرها اهمیت زیادی پیدا کرده است؛ اما آنچه در اینجا مسأله اصلی و شایان تأمل است، این است که توسعه این شهرها چگونه و به چه صورتی باید صورت گیرد تا نیاز های آیندگان را تأمین کند. اگر توسعه پایدار شهری، کارآمدی اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست محسوب شود، یکی از شروط مهم تحقق آن استفاده بهینه از زمین های شهری است. در زمینه پایداری شهرها دو بحث و نظریه اصلی و البته متضاد در اواخر قرن بیستم ارائه شده است. پس از طرح اصطلاح توسعه پایدار و واردشدن آن در مبحث شهری با عنوان توسعه پایدار شهری، همواره درباره این موضوع بحث و بررسی شده است که یک شهر چگونه می تواند پایدار باشد و کدام شکل شهری به پایداری نزدیک تر است. در واقع امروزه این اتفاق نظر وجود دارد که ساماندهی کالبد شهرها باید بر اساس چهارچوب توسعه پایدار شهری صورت بگیرد. هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی شاخص های پایداری در بافت های فرسوده شهری با تأکید بر مدیریت بحران با روش توصیفی- استنباطی می باشد. برای تحلیل اطلاعات در سطح توصیفی از شاخص های فراوانی و نمودار ستونی استفاده شده است و در بخش استنباطی نیز ضمن کمی سازی، از آزمون های آماری مانند کلموگروف اسمیرنوف، آزمون های تی استیودنت و رگرسیون، استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد. هر گونه اقدام در جهت ساماندهی پهنه های فرسوده از یکسو مستلزم سیاست گذاری، برنامه ریزی و برخورداری از مدیریت اجرایی هماهنگ است و از دیگر سو نیازمند مشارکت فعالانه و همه جانبه مردم با مدیریت شهری است. همچنین نظارت ارگان های فعال در امر ساخت و سازهای شهری و ارتقاء آگاهی ساکنین در به کارگیری مصالح بادوام، مهمترین راهکارها بوده، که از اولویت های اجرایی برتر می باشند.

بعد از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر 2001، امریکا در قالب جنگ پیش دستانه و مبارزه با تروریست، در مارس 2003 عراق را اشغال کرد و از این طریق به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه خاورمیانه بود. ایالات متحده پس از اشغال عراق سعی در مدیریت بحران داشت که با ناکامی مواجه شد. این بحران تأثیرات عمیقی نه تنها بر عراق بلکه بر کشورهای منطقه و ازجمله ایران بر جای گذاشت. در پژوهش های انجام شده در این زمینه، تنها به یک بُعد موضوع توجه داشته اند. لذا آنچه در این مقاله به عنوان سؤال اصلی مطرح شده این است که الگوی رفتاری امریکا در مدیریت بحران عراق چه فرصت هایی برای ایران به دنبال داشته است؟ فرضیه مقاله این گونه مطرح است که ناکارآمدی الگوی رفتاری امریکا در عراق، سبب فراهم شدن فرصت هایی برای ایران شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی–تحلیلی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و اینترنتی است. هدف از این پژوهش، تحلیل فرصت های ایران در عراق پساصدام در سایه الگوی رفتاری امریکاست. یافته های پژوهش نیز حاکی از آن است که ناتوانی امریکا در عراق باعث دستاوردهایی برای ایران نظیر افزایش نفوذ سیاسی و توان اثرگذاری در منطقه، افزایش تراز تجاری و اقتصادی ایران با عراق، افزایش نفوذ در میان گروه های عراقی به دلیل بی اعتمادی به ایالات متحده، تقویت محور مقاومت و افزایش قدرت نرم شده است.

بحران ها جزء لاینفک نظام بین الملل هستند، حتی در دوران جنگ سرد که انتظار می رفت جهانی آرام وجود داشته باشد. از این رو، با وقوع بحران، بحث مدیریت که هدف آن جلوگیری از تشدید یا گسترش آن است، اهمیت می یابد که در قالب اقداماتی توسط بازیگران مؤثر مثل دولت ها و سازمان ها صورت می گیرد. ناتو ازجمله سازمان هایی است که با تعریف کارویژه مدیریت بحران برای خود کوشیده است تا تداوم و بقای خود را حفظ کند. همکاری ناتو با شورای امنیت بر اساس فصل هشتم منشور و ایفای نقش در بحران های مختلف در همین راستا بود، اما عدم ایفای نقش آن در بحران سوریه این پرسش را برمی انگیزد که ایفای نقش این نهاد در بحران ها از چه عواملی تأثیر می پذیرد. در پاسخ، این فرضیه مطرح می شود که تجربیات گذشته و سیاست های قدرت های بزرگ در ایفای نقش ناتو مؤثر است. یافته های پژوهش نشان می دهد که دستاوردهای محدود و هزینه های فراوان مداخله های قبلی، شرط گرفتن مجوز از شورای امنیت برای مداخله و موانع سر راه آن باعث شد تا ناتو در این بحران سیاست عدم مداخله را در پیش گرفته و در زمینه مدیریت بحران نقش فعالی نداشته باشد.

مسئله اصلی هرنظام مدیریتی درمقابله بابحران، شناسایی و اولویت بندی تهدیدات بحرانی به منظور تدوین بهترین راهبرد برای مقابله با فوری ترین تهدید است. بااین وصف درمقاله پیش رو با طرح این پرسش که اصلی ترین تهدیدات ایران درشرایط پاندمی کووید19 کدام است و راه حل های مربوط به اصلی ترین تهدید چیست، عملکرد دولت درمدیریت بحران پاندمی کووید19 بارویکرد توصیفی-تحلیلی ارزیابی می شود.. تمرکز تحقیق بر جامعه ایران درشرایط کرونایی و اقدامات دولت از اسفندماه98 تا شهریور99 است و داده ها ازطریق مصاحبه با خبرگان و کارشناسان گردآوری شد. برای تعیین اولویت تهدیدات از تکنیک AHP استفاده شد. برطبق نتایج، تهدیدات حوزه امنیت، باضریب 0.324 وبعد از آن به ترتیب حوزه اقتصادی باضریب 0.252 درحوزه بهداشت و سلامت باضریب 0.205 درحوزه مدیریت-سیاسی باضریب 0.179 و درنهایت تهدیدات درحوزه اجتماع باضریب 0.071 قراردارند. پاسخ دولت نیز اتخاذ راهبرد اجتناب درحوزه امنیت، راهبرد انتقال درحوزه اقتصاد، راهبرد تعدیل درحوزه سلامت، راهبرد انتقال درحوزه مدیریت و راهبرد پذیرش- تعدیل درحوزه اجتماع، ارزیابی شد.

امروزه تمرکز و تراکم بیش ازحد، عدم رعایت استانداردها و سازگاری ها در جانمایی کاربری های خطرآفرین و دسترسی متوازن به مراکز امداد و نجات و عدم وجود ساختار مدیریت بحران متمرکز، شهر اردبیل را در معرض تهدیدات و آسیب های فراوانی قرار داده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر، ارائه ی راهبردهای مناسب در مدیریت بحران شهر اردبیل با رویکرد پدافند غیرعامل جهت کمک به مدیران و برنامه ریزان، در پیشگیری و پایش بحران است. روش تحقیق در مطالعه ی حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی بوده که برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و میدانی (پیمایشی) استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق، شامل نخبگان، کارشناسان، مسئولان و مدیران شهری می باشد که حجم نمونه 200 نفر بر اساس روش گلوله برفی انتخاب شده است. برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق نیز انواع آزمون های فریدمن و تی تک نمونه ای در نرم افزار SPSS و همچنین مدل معادلات ساختاری در نرم افزار Amos به کار برده شده اند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مدیریت بحران بر اساس اصول پدافند غیرعامل در شهر اردبیل، به ویژه از منظر مدیریت مبتنی بر پیشگیری دارای وضعیت مطلوبی نمی باشد. همچنین نتایج نشان می دهد، مهم ترین عوامل مؤثر بر ارتقاء عملکرد برنامه ریزی مدیریت بحران در حوزه ی مدیریت شهری در راستای پدافند غیرعامل شهر اردبیل مربوط به مؤلفه های آموزش و پژوهش در راستای شناخت بحران ها و یادگیری جهت اجتناب از ایجاد ساختارها و فرایندهای مؤثر در ایجاد بحران، ایجاد ارتباطات میان سازمانی به منظور مشارکت حداکثریِ سازمان های مرتبط در فاز پیشگیری، سرمایه گذاری بر روی ساختارهای اطلاعاتی و ارتباطاتی جهت تسریع در فرایند آمادگی در برابر بحران ها، تشکیل سیستم های پشتیبان تصمیم گیری و هدایت کننده برای ارائه ی راهبردهای آمادگی در برابر بحران و تشکیل ساختار برنامه ریزی مبتنی بر ارزیابی حجم حادثه به منظور برآورد نیازها به ترتیب با ارزش 91/0، 89/0، 85/0 و 81/0 می باشند.

مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گستره ی نفوذشان، همواره خطری جدی برای شهرها و مناطق پیرامون آن ها بوده اند. لذا مدیریت بحران، یکی از مهم ترین فاکتورهایی است که در کاهش میزان خسارت ها و تلفات انسانی در زمان بروز بلایای طبیعی تأثیر فراوانی دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تحلیل راهکارهای کاهش مخاطرات طبیعی در سازمان های مرتبط با مدیریت بحران (موردمطالعه: مناطق پیراشهری قوچان) می باشد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی است. جمع آوری داده ها نیز به دو روش اسنادی و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفته است. در این پژوهش، ۲۰ نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع، در ۱۱ سازمان موردبررسی، به عنوان جامعه آماری مورد پرسش و مصاحبه قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار LISREL و مدل Fuzzy VIKOR انجام گرفته است. نتایج نرم افزار LISREL نشان داد، تمامی نشانگرهای انتخابی (عوامل اجتماعی، عوامل زیرساختی و نهادی، عوامل آموزشی و اطلاعاتی، عوامل دانش و آگاهی، عوامل حمایتی و مالی)، دارای مقدار t بیشتر از ۶۰/۲ هستند و در سطح ۹۹ درصد معنی دار می باشند. این نتایج نشان می دهد که نشانگرهای انتخابی محقق برای اندازه گیری این مفهوم، هر یک دارای اهمیت می باشد و بخش مهمی از این عامل را اندازه گیری می کنند. نتایج مدل ویکور فازی نشان داد، در بین سازمان های مرتبط با مدیریت بحران در استفاده از راهکارهای مؤثر در کاهش مخاطرات طبیعی، فرمانداری با Q به دست آمده (1) و راه و شهرسازی با Q به دست آمده ۰۵۶/۰، بالاترین و پایین ترین رتبه ها را به خود اختصاص داده اند

ایمنی شهرها به ویژه بافت فرسوده و تاریخی در برابر مخاطرات و مدیریت بحران آن یکی از اهداف برنامه ریزی شهری بوده و در این راستا اولین گام، اطلاع از میزان تاب آوری محلات بافت فرسوده و مدیریت آن در برابر مخاطرات است. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. رویکرد حاکم بر این پژوهش از نوع اسنادی و میدانی است. جهت مدیریت صحیح بحران در منطقه19 شهرداری تهران، با بهره گیری از مدل همپوشانی وزندار در محیط GIS، اقدام به پهنه بندی مناطق آسیب پذیر منطقه گردید. در این مدل از لایه های متعددی شامل تراکم جمعیت، کیفیت ابنیه، نزدیکی به معابر، نزدیکی به فضاهای باز، مراکز درمانی، ایستگاه های آتش نشانی و... در محدوده مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که تنها 18/19 درصد از محدوده مورد مطالعه دارای وضعیت مطلوب تا بسیار مطلوب می باشد. 32/39 درصد از منطقه نیز در وضعیت متوسط از لحاظ آسیب پذیری در مواقع بحرانی قرار دارد. همچنین50/41 درصد از محدوده مورد مطالعه در شرایط نامطلوب تا بسیار نامطلوب قرار دارند. با توجه به اینکه قسمت اعظمی از منطقه19 شهرداری تهران در وضعیت مطلوبیت متوسط تا بسیار نامطلوب قرار دارد، لذا اهمیت و توجه مسئولین شهری را طلب می کند تا با تدابیر و برنامه های پیشگیرانه لازم مانع تخریب بافت های فرسوده و یا حتی مسکونی شوند تا اینکه کمترین میزان خسارت مالی و جانی و مدیریت بحران را در سطح منطقه داشته باشیم.

یکی از عمیق ترین حوزه هایی که با شیوع کرونا مورد پرسش قرار گرفت شیوه حکمرانی در کشورهای مختلف است. از چین تا آمریکا همه کشورها با بحران اقتصادی سیاسی مواجه شده اند. تنها تفاوت این کشورها با هم_ فراسوی مارکسیسم، سوسیالیم و لیبرالیسم_ شیوه حکمرانی آن ها است. این که سیستم های حکومتی با چه سرعتی به کرونا واکنش نشان دادند؟ چقدر در برخورد با این بحران پویا بودند؟ فرایند سیاستگذاری خود را تا چه اندازه متناسب با شرایط بحران تنظیم کردند؟ جایگاه جهانی آمریکا و چین و رقابت میان این دو کشور چه تاثیری بر مدیریت بحران داشته است؟ پیامدهای بحران کرونا بر رقابت راهبردی میان دو کشور چگونه خواهد بود؟ چند سوال مهم و اثرگذار است که از پی پاسخ های آن ها می توان به ارزیابی کیفیت حکمرانی حکومت ها دست یافت. یافته ها در این مقاله که با روش تحلیل محتوا به ارزیابی نظرات صاحبنظران و کارشناسان پرداخته، نشان می دهد اگر جهانی که پس از این بحران می آید جهانی باشد که در آن ایالات متحده تسلط کمتر و کمتری داشته باشد- تصور این تقریبا غیرممکن است که امروز هر کسی در مورد «لحظه تک قطبی» بنویسد- این روند تقریبا جدید نیست. این روند لااقل یک دهه است که رخ نموده است. تا حدودی، این نتیجه آن چیزی است که آن را «ظهور دیگران» نامیده اند (که این «دیگران» می تواند اشاره خاصی به چین باشد) که با وجود اینکه قدرت اقتصادی و نظامی مطلق آمریکا همچنان روندی رو به رشد دارد اما موجب افول و کاهش مزیت نسبی آمریکا شده است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش واسط کیفیت ادراک شده در تأثیر کیفیت رابطه با مشتری بر وفاداری مشتریان در صنعت هتلداری درهتل های 5 ستاره استان آذربایجان شرقی، شامل:هتل های پارس ائل گلی و شهریار در فروردین1395صورت پذیرفته است.داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس از میهمانان هتل های 5 ستاره شهر تبریز و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است.تحقیق حاضر،ازنظر هدف،کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها،توصیفی و از نوع پیمایشی است.همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart pls به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه میهمانان هتل های 5 ستاره شهرتبریز در نظر گرفته شده است.با توجه به این که حجم جامعه نا معلوم می باشد از فرمول کوکران به منظور تعیین حجم نمونه استفاده شده است.حجم نمونه مورد بررسی 196 نفر از میهمانان هتل های 5 ستاره شهرتبریزمی باشد.نتایج بدست آمده حاکی از آن است که متغیر کیفیت رابطه با مشتری بر کیفیت ادراک شده و وفاداری مشتریان تأثیر مستقیم و معناداری دارد؛ و همچنین تأثیر کیفیت ادراک شده بر وفاداری مشتریان مستقیم و معنادار است.و از سوی دیگر متغیر کیفیت رابطه با مشتری از طریق نقش واسط کیفیت ادراک شده بر وفاداری مشتریان تأثیرغیرمستقیم و معناداری دارد.