مطالب مرتبط با کلیدواژه

داعش


۶۱.

چارچوبی برای مطالعه علل ایجاد و گسترش اندیشه و رفتار تروریستی (با تاکید بر داعش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 33 - 60

کلیدواژه‌ها: شناخت داعش خاستگاه شناختی شناخت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۳۲۷
در این پژوهش در پاسخ به پرسش از نحوه شکل گیری اندیشه و رفتار تروریستی، نظریه «شناخت اجتماعی» به عنوان چارچوبی برای مطالعه نحوه شکل گیری و تبیین علی رفتار تروریست ها و بالاخص مهم ترین گروه تروریستی موجود یعنی داعش مطرح شده است. این نظریه بر مبنای تعامل فرد با محیط و با طرح موضوعاتی چون «خاستگاه شناختی»، «سبک های شناختی»، «الگوهای شناختی» و «ظرفیت شناختی» به  بررسی «زبان»، «خاستگاه زیستی – روانی»، «سازه های ذهنی» و «فرهنگ اجتماعی» پرداخته و ریشه های شکل گیری شناخت تروریست های داعش را توضیح می دهد. در این پژوهش که از سنخ پژوهش های اکتشافی است از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. ابتدا با جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای، اسنادی و گزارش های علمی، چارچوبی فراهم می آید و سپس «مدل نظری» ارائه می شود. این مدل نظری با نگرشی جامع (شامل جوانب روانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی)، در بررسی نحوه شکل گیری ذهنیت تروریستی و راهبردهای نفوذ شناختی می تواند کاربرد داشته باشد.
۶۲.

واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۸ 7-26

کلیدواژه‌ها: داعش امنیت ملی تهدیدات امنیت ملی ج. م. ا. ایران محور مقاومت مکتب کپنهاگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۹ تعداد دانلود : ۶۸۳
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تهدیدات امنیتی گروه سلفی جهادی داعش بر محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است و تلاش اصلی نویسندگان در این پژوهش ارائه پاسخی علمی و عینی بدین سؤال است که گروه سلفی جهادی داعش با عقایدی ضد شیعه چه تهدیداتی را می تواند علیه محور مقاومت وامنیت ملی جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟ فرضیه پژوهش حاکی از آن است که تهدیدات ناشی از این گروه در سطوح مختلف سیاسی، امنیتی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی خواهد بود، وحضور داعش به عنوان عامل تهدید در ژئوپلیتیک شیعه باعث صدمه به وجاهت رحمانی اسلام، تضعیف محور مقاومت، چرخش توازن قدرت به سمت رژیم غاصب صهیونیست و اعراب محافظه کار و حضور دوباره آمریکا در قالب اتحاد علیه داعش و محاصره فیزیکی ایران در ژئوپلیتیک شیعه می شود. این پژوهش با استفاده از مکتب کپنهاگ به روش توصیفی تحلیلی با ابزار کتابخانه ای تهدیدات داعش بر امنیت ملی ج. ا ایران و محور مقاومت را مورد بررسی قرار داده است.
۶۳.

رویکردهای نظری به جنگ های جدید: مطالعه موردی داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: تحول فناوری قدرت بازیگران جدید جنگ های جدید خاورمیانه داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۴۸۴
تحول در فناوری و سپس تغییر در مهارت های تحلیلی افراد، جهان را با دوران جدیدی مواجه کرده است. از یک سو ظهور موضوعاتی همچون بازیگران جدید و جنگ های جدید که در چارچوب نظریات پارادایم دولت محور قابل تبیین نیستند و از سوی دیگر تکرار الگومند این تحولات که آن ها را از یک ناهنجاری صرف فراتر برده، گرایش به نظریه پردازی در فهم این مسائل را دو چندان کرده است. گروه داعش از این نمونه تحولات است. هدف این مقاله بررسی جنگ های جدید با محوریت داعش در پرتو نظریات شکل گرفته پیرامون این جنگ ها است. این که شکل گیری این بازیگر صرفا به افراط گرایی دینی محدود شود، شناخت چندانی از وضعیت دوران جدید ارائه نخواهد داد. این مقاله با روش  کیفی درصدد پاسخ به این سوال است که شرایط دوران کنونی چگونه به شکل گیری گروهی مانند داعش منجر شده و نحوه عمل این گروه چطور می تواند به عنوان سرآغاز نوینی در قالب جنگ های جدید تحلیل شود؟ دوران جدید با تغییر در ماهیت قدرت سبب شکل گیری نوعی از جنگ ها شده که با جنگ های بین دولتی متفاوت است. از این رو این مقاله ضمن بررسی وضعیت گروه داعش به این نتیجه می رسد که داعش حاصل وجود این شرایط جدید است و به نظر می رسد این جنگ ها بحران آینده خاورمیانه خواهند بود.
۶۴.

بررسی علل نفوذ داعش در آسیای مرکزی و پیامدهای احتمالی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱ (پیاپی ۵۱) 225 - 250

کلیدواژه‌ها: داعش آسیای مرکزی افراط گرایی بنیادگرایی اسلامی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۳ تعداد دانلود : ۴۳۹
با گذشت دو سال از ظهور گروه موسوم به داعش، این گروه به سمت آسیای مرکزی روی آورده است. با هدف قرار دادن آسیای مرکزی توسط این گروه، سوالاتی در نزد تحلیل گران به وجود آمده است. این نوشتار نیز در پی پاسخ به این سوال است که چه عواملی موجب ظهور و نفوذ داعش در آسیای مرکزی و جذب عده ای از این منطقه به این گروه شده است؟ به عبارت دیگر بستر ها، زمینه ها و علل نفوذ داعش در آسیای مرکزی چیست؟ فرضیه این نوشتار بر آن است که وجود عوامل و بستر هایی در آسیای مرکزی نظیر فقر، عدم توسعه یافتگی، بی ثباتی سیاسی و اقتصادی، وجود افراط گرایی اسلامی در میان برخی از مسلمانان این منطقه از یک سو، و وجود منابع معدنی غنی در این منطقه، وجود دو کشور مسلمان بنیادگرا(پاکستان و افغانستان) در همسایگی کشورهای این منطقه، نزدیکی کشور روسیه به این منطقه، حضور مسلمانان غرب چین (در استان سین کیانگ) در نزدیکی و همسایگی کشورهای منطقه آسیای مرکزی و از همه مهمتر استراتژی داعش در بین المللی کردن خود موجب شده است تا این منطقه مورد توجه این گروه تروریستی-تکفیری قرار گیرد و این گروه بتواند در این منطقه نفوذ کند و در این منطقه یارگیری کند.
۶۶.

اقتصاد سیاسی بین الملل و ظهور و کارکرد داعش در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۴۳)

کلیدواژه‌ها: داعش اقتصاد سیاسی بین الملل ساختارهای سیاسی امنیتی و اقتصادی خاورمیانه آمریکا عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۴۱۰
«داعش [1]»، تشکیلاتی تروریستی در خاورمیانه، خصوصاً عراق و سوریه است. این تشکیلات از سال 2013، موفقیت های زیادی را در عرصه های نظامی کسب کرد و هزاران نفر از نقاط مختلف جهان را به خدمت خود درآورد. ماهیت و سیر تحولات عصر جهانی شدن، از جمله تروریسم، از ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیتی برخوردار است؛ به طوری که تبیین این تحولات نیازمند فهم پیوند های میان مؤلفه های اقتصادی، سیاسی و امنیتی و تأثیرات متقابل آن ها در تمامی سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی است. این تبیین، با کاربرد رویکرد اقتصاد سیاسی بین الملل [2]امکان پذیر است. تلاش داریم به این سؤال پاسخ دهیم که «چگونه تأثیرات متقابل عوامل اقتصادی، سیاسی و امنیتی منطقه ای و بین المللی، ظهور گروه تروریستی داعش و روند تحولات آن را در منطقة خاورمیانه سبب شده اند؟» در این مقاله، به تأثیرات ساختارهای سیاسی و نظامی-امنیتی خاورمیانه و توسعه نیافتگی سیاسی و اقتصادی منطقه ای بر روند شکل گیری داعش می پردازیم. هم چنین، به بررسی سیاست های مالی حمایتی برخی از کشورها، به ویژه آمریکا و عربستان سعودی از این تشکیلات، خواهیم پرداخت. به علاوه، ابعاد نظامی و امنیتی خاورمیانه و ارتباط آن با شکل گیری و کارکرد داعش را در چارچوب رویکرد اقتصاد سیاسی بین الملل مورد بررسی قرار خواهیم داد. [1] Islamic State of Iraq and al-Sham (ISIS) [2]International Political Economy
۶۷.

علل ناکامی در کاربرد سازوکارهای عدالت انتقالی و تأثیر آن بر بی سامانی سیاسی در لیبی پساقذافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۴۵)

کلیدواژه‌ها: لیبی پساقذافی عدالت انتقالی معمر قذافی دیکتاتوری داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۴۵۱
لیبی پس از تونس و مصر، سومین کشور شمال آفریقا بود که اعتراض های ضدحکومتی را در سال 2011 با هدف تغییر نظام سیاسی دیکتاتوری به دموکراسی تجربه کرد. در حالی که معمر قذافی در دوران 43 سالة قدرت خود مرتکب نقض فاحش و همه جانبة حقوق بشر علیه شهروندان لیبی شده بود، در جنگ داخلی سال 2011 نیز مرتکب جنایت های تصریح شده در اساس نامة دیوان کیفری بین المللی، شامل جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت، جنایت علیه صلح شد. از این رو، اجرای عدالت انتقالی دربارة معمر قذافی و عناصر اصلی حکومت وی که در نقض حقوق بشر و جنایت های سه گانه نقش داشتند، مورد توجه محافل داخلی لیبی و بازیگران نظام جهانی قرار گرفت. با وجود این که سازوکارهای عدالت انتقالی در لیبی پساقذافی مورد توجه قرار گرفت، اما در زمینة اجرا تجربة موفقی نبوده است. نگارندگان این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و چارچوب مفهومی عدالت انتقالی در حقوق بین الملل، درصدد پاسخ گویی به این پرسش کلیدی هستند که چه عواملی سبب ناکامی در کاربرد سازوکارهای عدالت انتقالی در لیبی پساقذافی شده است؟ فرضیة مورد آزمون در پاسخ به این سؤال نیز این است که اگرچه هدف نهایی از اجرای عدالت انتقالی «تقویت حکومت قانون و نهادینه کردن پاسخ گویی مقامات» است، اما به کارگیری کارامد سازوکارهای عدالت انتقالی مستلزم آمادگی آن جامعه، از جمله وجود ثبات سیاسی و امنیت است که در لیبی پساقذافی نبود؛ این عدم آمادگی سبب اثرات معکوس سازوکارهای عدالت انتقالی و افزایش ناامنی شده است.
۶۸.

بررسی رابطه بین شاخص های توسعه سیاسی و گرایش به سمت اسلام افراطی در آسیای مرکزی (مطالعة موردی: گرایش به گروه داعش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۴۶)

کلیدواژه‌ها: اسلام گرایی افراطی داعش توسعه سیاسی دموکراسی آزادی رسانه حکومت قانون عدم ذهنیت فساد آسیای میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۵ تعداد دانلود : ۲۲۴۷
مقالة حاضر که درصدد بررسی رابطة بین شاخص های توسعه سیاسی و گرایش به سمت اسلام افراطی در آسیای مرکزی است، پس از ارایة رویکردهای نظری، در جهت تبیین نظری موضوع با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانویه و با رجوع به آمار و ارقام شاخص های توسعه سیاسیِ منتشرشده در سایت مؤسسة مطالعات بین الملل فنلاند(2015)، مرتبط با کشورهای آسیای مرکزی مورد بررسی (پنج کشور مشترک المنافع قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان)، داده های پژوهش استخراج شده و ضمن انطباق رتبه جهانی شاخص ها در میان پنج کشور مورد بررسی، داده ها در دو بخش تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی مورد آزمون و تحلیل قرارگرفته اند. یافته های تحقیق در بخش تحلیل توصیفی نشان داد که از میان پنج کشور مورد بررسی، کشورهای ازبکستان با 35.7 درصد، ترکمنستان با 25.7 درصد، قزاقستان با 17.9 درصد، تاجیکستان با 13.6 درصد و قرقیزستان با 7.1 درصد به ترتیب بیش ترین تا کم ترین تعداد جنگ جو را در گروه داعش داشتند. هم چنین، کشورهای قرقیزستان و قزاقستان دارای بهترین رتبة شاخص های توسعه سیاسی و کشور ازبکستان و ترکمنستان دارای بدترین رتبة شاخص های توسعه سیاسی در میان پنج کشور مشترک المنافع موردبررسی هستند. کشور تاجیکستان دارای رتبة بینابین بوده است. یافته های تحقیق در بخش تحلیل استنباطی و در قسمت تحلیل مقایسه ای نشان داد که تفاوت معناداری در سطح خطای 0.01 بین شاخص های توسعه سیاسی کشورهای مشترک المنافع عضو گروه داعش بر اساس آزمون کروسکال والیسوجود دارد. یافته های تحقیق در بخش تحلیل استنباطی و در قسمت تحلیل دومتغیره نشان داد که رابطة معناداری در سطح خطای 0.01 بین شاخص های توسعه سیاسی کشورهای مشترک المنافع مورد بررسی و گرایش به گروه داعش مشاهده شده است. در این میان، شاخص های حکومت قانون و آزادی رسانه، به ترتیب بیش ترین میزان هم بستگی را نسبت به سایر شاخص های توسعه سیاسی در گرایش شهروندان به گروه داعش نشان دادند.
۶۹.

دولت شکست خورده و جنگ های جدید: مطالعه موردی داعش در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: خاورمیانه دولت شکست خورده منطقه شکست خورده جنگ های جدید بازیگر جدید داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۵۸۰
هر ساختار سیاسی از جمله دولت ها کارویژه هایی دارند. وظیفه دولت ها ارائه کالاهای سیاسی مانند امنیت، امکانات اقتصادی، نظم قانونی و زیر ساختارها است. زمانی که دولت این کارویژه ها را نتواند ارائه کند، یک دولت شکست خورده است. این پدیده از جمله ویژگی های برخی کشورهای خاورمیانه است. این دولت ها مؤلفه هایی از قبیل مداخله نظامی بیگانه، انتقال قدرت سخت و خشن، بحران مشروعیت، ناکارآمدی نظام قضایی و اقتصادی و گسترش تروریسم دارند. جنگ های جدید با بازیگری داعش در این منطقه، یکی از پیامدهای دولت های شکست خورده در این منطقه است. هدف این مقاله، بررسی تأثیر دولت شکست خورده بر بروز جنگ های جدید در خاورمیانه است. سؤال اصلی پژوهش این است که دولت شکست خورده چگونه سبب گسترش جنگ های جدید در خاورمیانه شده است؟ این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، این فرضیه را بررسی می کند که وجود دولت های شکست خوردة متعدد در یک منطقه، با توجه به ویژگی های مشترکی که دارند، سبب ایجاد جنگ های جدید می شود و خاورمیانه را تبدیل به منطقه شکست خورده می کند. در نتیجه، جنگ های جدید از یک کشور به کشورهای دیگر در منطقه سرایت می کند. بنابراین تداوم دولت های شکست خورده برابر با تداوم و گسترش فزاینده خشونت در این منطقه در قالب جنگ های جدید است.
۷۰.

آثار و پیامدهای حضور و ظهور گروه های افراطی در تحولات امنیتی غرب آسیا در بستر جهانی شدن (با تاکید بر داعش)

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال اول تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: داعش خاورمیانه امنیت جهانی شدن ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۴۴۵
رشد گروه افراطی گری در غرب آسیا حاکی از تحولی نوین در مناسبات منطقه ای و معادلات امنیتی منطقه ای است. شکل گیری داعش و گسترش آن در ابعاد گوناگون نشان از این امر دارد که مباحث امنیتی منطقه ای از حالت سنتی و بین دولتی خود خارج گردیده و گستره فرو دولتی و فرا دولتی به خود گرفته است. فارغ از این مسئله در نگاه به پدیده داعش و تحولات منطقه ای شاهد بهره گیری داعش از فرآیند جهانی شدن در شکل گیری منطقه ای و جذب نیروهای فرا منطقه ای می باشیم. این فرآیند علاوه بر جنبه تبلیغاتی ابعاد ایدئولوژیک و خودآگاهی را نیز در بر می گیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی و نشان دادن تحول مباحث امنیتی ناشی از گسترش گروه های تروریستی است. سؤال اصلی پژوهش این که چه آثار و پیامدهای در مسائل امنیتی منطقه غرب آسیا با توجه به شکل گیری داعش در فرآیند جهانی شدن، صورت پذیرفته است. فرضیه پژوهش بیانگر شکل گیری و استقلال عمل گروه داعش ناشی از فرآیند جهانی شدن باعث تحول مسائل امنیتی از میان دولتی به تهدیدات فرا دولتی در منطقه غرب آسیا گردیده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در کنار بهره گیری از اسناد و متون معتبر حاکی از این است که داعش با بهره گیری از تحولات در زمینه تکنولوژی ارتباطی و تاثیرات ایدئولوژیک ناشی از جهانی شدن باعث تحول در مسائل امنیتی منطقه ای به سوی شکل گیری گروه های موردی فرو دولتی و فرا دولتی و کاهش نقش دولت ها شده است.
۷۱.

تحلیل عملکرد داعش در به کارگیری سه نسل وب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۹۶) 161 - 169

کلیدواژه‌ها: تروریسم وب 1 وب 2 وب 3 داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۵۸۴
اینترنت به عنوان مهم ترین ابزار ارتباطی عصر حاضر، تنها در انحصار دولت ها و نهادهای بین المللی نیست؛ چرا که دسترسی آسان به این فناوری سبب شده است تا در اختیار افراد و گروه های مختلف؛ حتی گروه های تروریستی قرار گیرد. داعش را می توان ازجمله گروه های تروریستی سازمان یافته ای دانست که نه تنها از نسل اول اینترنت برای پیشبرد اهداف خود عبور کرده؛ بلکه به دنبال به کارگیری ابعاد اجتماعی و معناگرایی نسل دوم و سوم اینترنت در فضای مجازی بوده است. از این رو، پژوهش حاضر به این پرسش مهم پاسخ می دهد که داعش چگونه از سه نسل وب (وب 1، وب 2، وب 3) برای پیشبرد اهداف خود استفاده کرده است؟ در مقام پاسخ، قابل ذکر است که پیشرفت فناوری های ارتباطات سبب شده است تا تروریسم از شیوه های سنتی برقراری ارتباط با جهان خارج، دست شوید و به حوزه های گفتمانی منعطف سه نسل وب وارد شود. داعش با به کارگیری این سه نسل توانسته است علاوه بر فعالیت های عقیدتی، تبلیغی و کسب حمایت های مالی، در برقراری ارتباط بین هواداران و جلب توجه جوانان برای عضوگیری در سراسر جهان به نحوی موفقیت آمیز عمل کند. البته داعش به لحاظ سلطه سرزمینی، (اکتبر 2017) نابود شده است، اما بی تردید، استفاده از انواع وب را در دنیای دیجیتال ادامه می دهد. هدف از این پژوهش تبیین شناخت فناوری های ارتباطات از سوی داعش برای اهداف سیاسی بوده است.
۷۲.

حضور داعش در عراق و تأثیر آن بر امنیت ایران از نگاه شهروندان مهران

نویسنده:
منبع: قانون یار دوره سوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۹ جلد اول

کلیدواژه‌ها: داعش امنیت شهروندان مهران عراق ایران تروریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۳۹۸
امنیت، مقوله ایی اساسی در هر نظام اجتماعی است و جوامع، برقراری امنیت جامعه را یکی از اولویتهای خویش میدانند . هدف مقاله حاضر بررسی حضور داعش در عراق و تأثیر آن بر امنیت ایران از نگاه شهروندان مهران می باشد . جامعه آماری این مقاله کلیه شهرواندان مهرانی می باشند که از میان آنها و بر اساس جدول مورگان، تعداد 250 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند . و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است . یافته ها حاکی از آن است که بین جنسیت، وضعیت تأهل و سن با احساس امنیت شهروندان مهرانی تفاوت معنی داری وجود ولی بین منشأ اجتماعی و احساس امنیت شهروندان تفاوت معنی داری یافت نشد و همچنین با وجود نیروهای داعش در عراق و نزدیکی آنها به مرز مهران احساس امنیت شهروندان مهرانی بالا است و می توان نتیجه گرفت که توان نظامی و انتظامی کشور با حجم بالای یگانهای مرزی و توان بالای اطلاعاتی احساس امنیت قابل قبولی در مردم مهران به وجود آورده است و حضور نیروهای داعش در کشور عراق و نزدیکی آنها به مرز تأثیری بر کاهش احساس امنیت شهروندان مهرانی ندارد .
۷۳.

«نوعصبیت»؛ توسعه مفهوم عصبیت ابن خلدون با نگاه به روند شکل گیری گروه داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: عصبیت سلفی جهادی داعش خلافت نوعصبیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۴۲۱
همبستگی و انسجام درونی شبکه های سلفی- جهادی از پاره ای جهات شبیه به همبستگی خونی و خاندانی در جوامع قبیله ای است. این امر هر چند معادل عینی پیوند خونی و خاندانی در زندگی قبیله ای نیست، از برخی جهات یادآور مفهوم «عصبیت» ابن خلدون است. به همین دلیل با وجود برخی شباهت ها نمی توان این مفهوم را برای تحلیل شکل گیری گروه تروریستی داعش و شبکه های مرتبط با آن که از تنوع نژادی و زبانی قابل ملاحظه ای برخوردارند، به کار بست. علاوه بر این شماری دیگر از ویژگی های این گروه از جمله استفاده آن از رسانه های اجتماعی و ساختار شبکه ای آن مختص جوامع جدید است و به نظر می رسد مفهوم قدیم «عصبیت» قادر به تبیین همه ابعاد آن نیست. پژوهش حاضر با تجزیه مؤلفه های عصبیت یعنی پیوند خونی، مذهب و اقتدار و بررسی تحول و پویایی آنها در جریان شکل گیری و همبستگی گروهیِ داعش، امکانات ارائه تحلیلی نوخلدونی در این زمینه را بررسی می کند.
۷۴.

جریان شناسی بی ثباتی های سیاسی در عراق بر اساس نظریه ی دیوید ایستون؛ از پساصدام تا پسا داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۵۷)

کلیدواژه‌ها: عراق نظام سیاسی دیوید ایستون بی ثباتی صدام حسین داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۲۳
کشور عراق را باید یکی از کانون های مهم بحران، ناآرامی های سیاسی و تشتت های ایدئولوژیکی در عصر کنونی قلمداد کرد. از دوران زعامت حزب بعث و توتالیتاریانیسم صدام حسین تا اشغال این کشور از سوی آمریکا در سال 2003 میلادی و در نهایت چالش های امنیتی-سیاسی داعش در این کشور، هیچ گاه عراق در عرصه ی تکامل و توسعه ی نظام سیاسی روندی موفقیت آمیز را طی نکرده است. پس از اضمحلال نسبی داعش در عراق، مسئله ای که به نظر بسیار مهم می رسد، مباحث بازسازی، تکوین، یکپارچگی و توسعه ی سیاسی در این کشور است. در این مقاله، نویسندگان با بهره گیری از نظریه ی بی ثباتی سیاسی دیوید ایستون و نیز روش جامعه شناسی تاریخی (روش تحقیق) درصدد پاسخ بدین سؤال اند که بی ثباتی سیاسی فراگیر جامعه ی عراق در بازه ی زمانی سال های 2003 (سقوط صدام حسین) تا 2018 (زوال نسبی داعش در عراق) را چگونه می توان تحلیل کرد؟ یافته های مقاله حاکی از این مسئله است که نظام سیاسی عراق را می توان در خلال این مدت، به یک چرخه ی سیاسی تشبیه کرد. این چرخه به ترتیب شامل تغییرات در مقامات سیاسی، وقوع تغییرات گسترده در قواعد رژیم و در نهایت تغییر در جامعه ی سیاسی است؛ بنابراین، تغییرات وسیع و گسترده در این چرخه، زمینه های بی ثباتی سیاسی را در عراق به وجود آورد.
۷۵.

بررسی گفتار فرقه گرایی داعش در سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۱ 8 - 22

کلیدواژه‌ها: فرقه گرایی داعش گروه های قومی مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۴۲۷
پدیده داعش دارای ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی است و از آنجا که ابعاد مذکور دارای مؤلفه ها و تأثیرات خاص خود می باشند، می توان هر یک از این ابعاد را مورد بررسی قرار داد البته در عین حال باید به تأثیرات متقابل این ابعاد نیز توجه داشت. یکی از بحث برانگیز ترین پرونده های مربوط به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) از زمان تأسیس و شروع فعالیت های نظامی خود در سوریه و عراق،شیوه برخورد و تعامل آن با ادیان ، مذاهب و فرقه ها و اقلیت های قومی و مذهبی است. در این بین، بررسی ادبیات دینی حاکم بر این گروه از اهمیت زیادی برخوردار است. این گفتار دینی که ریشه در اسلام سلفی دارد نیازمند بررسی دقیق تری است؛ دست کم آنجا که پای برخورد این گروه با دیگر گروه های قومی و مذهبی درمیان است.در این مقاله برآنیم نگاه داعش به عنوان یک گروه منتسب به جریان سلفی- جهادی را به گروه های قومی و مذهبی دیگر و به طورکلی برخورد و حساسیت این گروه را را نسبت به "دیگری" و "غیرخودی ها" بررسی کنیم.
۷۶.

واکاوی جایگاه زنان در گفتمان جنسیتی داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۶ (پیاپی ۵۶) 141 - 162

کلیدواژه‌ها: داعش گفتمان جنسیتی. زنان امت اسلامی دال محوری مدلول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۳ تعداد دانلود : ۵۵۹
ظهور و گسترش جنبش های تکفیری - سلفی از مهم ترین موضوعاتی است که به جد، توجه تحلیلگران سیاسی و اجتماعی را به خود جلب کرده است. در این بین شاید بتوان گفت که داعش مهم ترین و تندروترین گروه تکفیری ست که جهان تاکنون به خود دیده است.  گروه داعش دارای ترکیب بسیار متنوعی از تحصیل کردگان، بی سوادان، تبهکاران، متعصبان مذهبی، کودکان، زنان و خارجی ها است. بیش از 550 زن مسلمان از کشورهای غربی به داعش پیوستند و تاکنون هیچ گروه افراطی تا این اندازه قادر به جذب و به کارگیری این تعداد از زنان غربی نشده است. در این مقاله، با استفاده از روش تحقیق تبیینی و گفتمانی با تمرکز بر رویکرد نظری لاکلائو و موفه و مولفه های مستخرج از این رویکرد، تلاش شده است که به این پرسش پاسخ داده شود که زنان در گفتمان داعش از چه جایگاهی برخوردارند و چرا؟ در پاسخ به این پرسش، فرضیه مقاله آن است که در گفتمان داعش بر محوریت دال مرکزی اسلام و تکوین بخشی به خلافت یا دولت اسلامی، زنان به دلایل یا مولفه های گفتمانی همچون: نقش آفرینی به عنوان فرزندآوری در راستای امت سازی داعش، مادران جهادی برای تحکیم بخشی به امت اسلامی، رهایی زنان مسلمان از جامعه سکولار و انجام عملیات انتحاری و تهدید غرب برای تحقق دولت اسلامی در کنار مردان از نقش و جایگاه بالایی برخوردارند.
۷۷.

پنداشت های فرهنگی- مذهبی و بازتولید کنش های خشونت بار : مطالعه موردی داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۶ (پیاپی ۵۶) 163 - 193

کلیدواژه‌ها: فرهنگ افتخار اضطراب مرگ مذهب بحران هویت داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۴۲۸
متأثر از گسترش رخداد های خشونت بار، فرقه گرایانه و تروریستی در یک دهه ی اخیر، غالب تحلیل گران و پژوهشگران سیاسی در یک دهه اخیر کوشیده اند تا ضمن بحث پیرامون رفتار فردی و جمعی انسان ها، درباره زمینه ها و علل گسترش افراطی گرایی و خشونت سیاسی تأمل کنند. توجه به نقش مؤلفه های فرهنگی و مذهبی با هدف چرایی گرایش افراد به انجام اقدامات خشونت بار، به عنوان یکی از مهمترین دلایل برای فهم خشونت سیاسی در این مقاله مورد توجه است. در این مقاله تلاش خواهد کنش های معطوف به خشونت داعش در چارچوب عوامل فرهنگی- مذهبی مورد تحلیل، نقد و ارزیابی قرار گیرد <br /> پرسش اصلی این است که دلایل و زمینه ها و ساختارهای فرهنگی و مذهبی در بروز خشونت درمیان اعضای گروه داعش کدام اند؟فرضیه پژوهش حاضر نیز بر این مبناست که خشونت داعش برآمده از عواملی نظیر بازتولید فرهنگ خشونت، تعصب مذهبی، بحران معنا، احساس تحقیر، تبعیض، احساس بی ارزشی و عدم کفایت و جایگاه است. محورهای اصلی این مقاله، مهمترین عوامل فرهنگی-مذهبی در بروز خشونت داعش شامل تعصب مذهبی، فرهنگ افتخار، احساس تبعیض و تحقیر فرهنگی- مذهبی، بحران معنا و گم گشتگی هویتی و میل به بقاء و غلبه بر اضطراب مرگ را مورد توجه قرار می دهد.
۷۸.

داعش و نگاه ایرانی به امنیت منطقه ای؛ در جستجوی چارچوبی تحلیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۶ (پیاپی ۵۶) 195 - 220

کلیدواژه‌ها: امنیت منطقه ای خاورمیانه نگاه ایرانی داعش تروریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۳۰۷
رشد نوسلفی گری  و  ظهور  پدیده  داعش  که  به  صورت  فزاینده  در  منطقه  خاورمیانه  گسترش یافته  و  چندین  کشور  را  تحت  تاثیر  خود  قرار  داده، حاکی  از  فصل  نوین  مسائل امنیتی  در  این  منطقه  است . پرسش  اصلی  این  نوشتار این است که در  پرتو  تهدیدات  داعش  در  سال های  اخیر،  چشم انداز  امنیت  منطقه ای جمهوری  اسلامی  ایران  متأثر  از  چه  عواملی  خواهد  بود؟ فرضیه  مقاله  نشان دهنده  آن  است  که  به  دلیل  استمرار  پیشران های  این  تهدیدات،  امنیت  منطقه ای  ایران  در  یک  تقابل هویت جویانه با جریان سلفی - تکفیری قرار دارد . نوشتار  پیش رو  با  استفاده  از  روش  کیفی  و  استعانت  از  تکنیک  کتابخانه  ای  توصیفی  به  دو  بخش  تقسیم  می شود.  بخش  نخست، به بررسی  متون  پژوهشی  مرتبط  با  ظهور  داعش  و  تأثیر  آن  بر  امنیت  منطقه ای  جمهوری  اسلامی  ایران  می پردازد  و  بخش  دوم،  در پی  ارائه  چارچوبی  تحلیلی  مبتنی  بر  حضور  و  استمرار  عوامل  موثر ( پیشران های ) بحران زا  است  که  شناخت  آن ها  ترسیم  چشم انداز  امنیت  منطقه ای  را  برای  جمهوری  اسلامی  ایران  میسر  می سازد .
۷۹.

تحلیل ژئوپلیتیک اثرگذاری اینترنت در افزایش فعالیت تروریسم: با تأکید بر داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۶ (پیاپی ۵۶) 221 - 244

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک فضای مجازی تروریسم سطح و مقیاس داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۹۰
گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، از جمله اینترنت و مشتقات وابسته به این نرم افزار پرقدرت که در درون مفهومی به نام فضای مجازی تعریف می شود، عرصه شکل گیری مجموعه ای از ارتباطات میان گروه های اجتماعی متفاوت از فاصله های بسیار دور در دنیای واقعی است که فرصت ها و تهدیدات نوینی را فراروی دولت ها قرار داده است. به طور مثال فعالیت های تروریستی از جمله تهدیدات نوینی است که فضای مجازی موجبات آن را فراهم ساخته است. مقاله حاضر با ارائه تحلیلی ژئوپلیتیک، سعی در پاسخ به این پرسش دارد که چگونه فضای مجازی در گسترش دامنه جغرافیایی فعالیت های تروریستی از مقیاس های محلی تا جهانی با تأکید بر داعش نقش آفرینی می کند؟ برای پاسخ گویی به این پرسش، این  مقاله با هدف کاربردی و با شیوه انجام توصیفی- تحلیلی انجام شد و برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای بهره گرفته شد. یافته این نوشتار آنست که داعش با به کارگیری فضای که گسترده ترین و سریع ترین کاربردهای تأثیرگذار ازاین فناوری را طی سال های 2011 تا 2016 داشته عرصه ژئوپلیتیک از سطح بازیگر محلی به سطح بازیگر فراملی تغییر وضعیت یافته است و مقیاس اثرگذاری این بازیگر غیرمتعارف عرصه ژئوپلیتیک از مقیاس محلی تا فروملی، فراملی و جهانی گسترش یافته است.
۸۰.

بررسی تطبیقی مبانی فکری و رویکرد عملی داعش با قرآن و سیره نبوی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه رسانه بین الملل سال اول تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ارزیابی تطبیقی سیره نبوی تکفیر داعش نص قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۷۸۳
جریان تکفیر، مسیری انحرافی در جامعه اسلامی است که با ادعای تحقق و برپایی اسلام راستین با تعابیر متحجرانه و خشن از اسلام، دیگر مسلمانان را نفی می کند. سلفی گری، ظاهرگرایی، رد مرجعیت عقل و تکیه صرف بر نقلیات، مهم ترین پایه های نظری این تفکر هستند. این کار موجب شده است، دایره شمول شرک و کفر گسترش یابد و درصد زیادی از مسلمانان در محدوده کفّار قرار گیرند و قتل آنان واجب شود. در این میان، جریان داعش به عنوان یکی از مطرح ترین گروه های تکفیری توانسته است با حمایت های غرب و حکّام وهابی منطقه در عراق و سوریه ادعای خلافت اسلامی نماید. این گروه، شیعیان را به دلیل اعتقاد به مفاهیمی چون توسل، شفاعت و بزرگداشت مقام اولیای دین بیش از دیگر گروه های اسلامی مورد حمله قرار داده است. رجوع به آیات، روایات و متون مسلّم و مورد اتکای شیعه و سنی، راهکار اصلی برای رد شبهات و نشان دادن مسیر انحراف داعش از اسلام ناب است.