مطالب مرتبط با کلیدواژه

آسیای میانه


۱.

بررسی تحلیلی و خاستگاه شناختی آیین نمایشی بومی وارداوار(آب پاشان) در فرهنگ قوم آرمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران دوره چهارم فروردین ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: فرهنگ آسیای میانه فلات ایران قوم ارمن اسطوره مهر اروپا.آیین های نمایشی خاور نزدیک وارداوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۵ تعداد دانلود : ۱۰۵۱
سابقه تاریخی، سیاسی و اجتماعی ارمنیان با ایرانیان در آسیای میانه و مشرق زمین به روشنی نشان می دهد در طول تاریخ، روابط فرهنگی ارمنیان با ایرانیان، بیش از دیگر کشور ها بوده است. مقاله حاضر می کوشد به بررسی تحلیلی و ریشه شناسی آیین نمایشی بومی وارداوار (در گویش ارمنیان مقیم روستاهای ارمنستان وارتاوار تلفظ می شود) در فرهنگ سنتی قوم ارمن بپردازد. در حال حاضر شاید تنها قوم یا ملتی که هر ساله در روز یکشنبه از دومین هفته ماه آگوست با برگزاری جشنی عمومی در میادین، خیابان ها و در کنار رودخانه ها به روی هم آب می پاشند، ارمنیان هستند. ارمنی ها به این مراسمِ کهنِ آیینی، وارداوار می گویند و عموما تمرد از آن را ناخوشایند و بدفرجام می دانند. یافته های تحقیق نشان می دهد خاستگاه وارداوارِ ارمنی، مهر ایرانی بوده است. مهر، همواره باعث درهم تنیدگی فرهنگ هایی گونه گون از قبایل و اقوامی گونه گون در فلات ایران، آسیای میانه، خاور نزدیک و نیمی از اروپا شده است. روش مطالعه کتابخانه ای، اسنادی، مصاحبه و مشاهده مشارکتی در یازده استان بزرگ ارمنستان به مدت پنج سال بوده است.
۲.

مطالعه تطبیقی ارزش های تربیت فرزند در آسیای میانه، خاورمیانه و شمال آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال ششم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: خانواده جامعه پذیری مطالعه تطبیقی آسیای میانه خاورمیانه و شمال آفریقا ارزش های تربیت فرزند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۲ تعداد دانلود : ۸۶۳
در جهان امروز با وجود شباهت های زیادی که در نتیجه پدیده جهانی شدن در ابعاد و سطوح مختلف زندگی اجتماعی روی داده، هنوز شاهد تفاوت های قابل توجهی در ابعاد و سطوح مختلف زندگی اجتماعی هستیم. مسئله اصلی این پژوهش ارزش های تربیت فرزند است که با توجه به تئوری های مختلف، 9 ویژگی مهم از سوی والدین در جریان جامعه پذیری کودکان مطمح نظر قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال است که مهم ترین ارزش هایی که در کشورهای مورد بررسی در خصوص تربیت فرزندان وجود دارند چه هستند؟ آن گاه در مورد شباهت ها و تفاوت هایی که بین هر کدام از کشورها وجود دارند، بحث می شود. روش تحقیق به صورت تحلیل ثانویه می باشد. داده ها از پیمایش جهانی ارزش ها (WVS) و از موج چهارم آن به دست آمده است. نمونه تحقیق شامل 14 کشور از مناطق آسیای میانه، خاورمیانه و شمال آفریقا که داده های آن ها موجود بود، می باشند. نتایج نشان می دهند که با وجود برخی اشتراکات، الگوی ارزشی در خصوص تربیت فرزند در آسیای میانه با الگویی که در خاورمیانه و شمال آفریقا وجود دارد کمی متفاوت است. به علاوه یافته ها نشان می دهند که بین کشورهای مورد بررسی در خصوص اهمیت هر کدام از ارزش ها تفاوت معناداری وجود دارد.
۳.

فراوانی محدثان آسیای میانه و پیوند آن با علم رجال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: آسیای میانه جرح و تعدیل سمعانی الانساب فتوحات مسلمانان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث علوم حدیث رجال علما و منابع رجالی
تعداد بازدید : ۹۶۴ تعداد دانلود : ۶۷۶
سرزمین دیرپا و گسترده آسیای میانه، دیری نپایید که به دست سپاهیان مسلمان گشوده و اسلام، باور مردم آن سامان شد. این گام نهادنِ آن آیین جدید در آنجا، تنها یک رخداد نظامی نبود؛ باورمندان آسیای میانه به دین اسلام، چونان دیگر مسلمانان در دیگر سرزمین ها، کوشیدند بهره شایسته خود را هم در برخورداری از آموزه های این دین و هم در پراکندن آن آموزه ها و حامل های آن- قرآن و حدیث- بیابند و بازتاب دهند. همین جاست که با تکیه بر گزارش های سمعانی، محدث پرکار و خستگی ناپذیر اهل سنت در کتاب نامدارش، الانساب، به پدیده شگفتی آورِ فراوانی محدثان آسیای میانه برمی خوریم. ناگفته پیداست چنین پدیده ای، رخدادی ساده و ریشه دار در یک عامل تک بعدی و برخاسته از بستری دور از پیچیدگی و ساده انگارانه نبوده و زمینه ای چندگانه و چندگونه داشته است. ما در این نوشته می کوشیم پدیده فراوانی محدثان آسیای میانه را از منظر کندوکاوهای علم رجال و دوربودن جغرافیایی مردم آن سامان از شهرهای پیشوایان علم حدیث که به کار نقد و پالایش- جرح و تعدیل- راویان می پرداختند، بررسی کنیم و نشان دهیم ناشناخته ماندن محدثان آسیای میانه و در امان بودنشان از تیغ علم رجال که بر خوش چهره ماندنشان نزد توده مسلمانان این سرزمین و رواج روایاتشان در هر کوی و برزن و مسجد و محراب و منبر می انجامید، یکی از خاستگاه های آن فراوانی پیش گفته است.
۴.

حضور فزاینده روسیه در شرق دریای خزر و چالش با منافع راهبری انگلیس تا پایان عصر ناصری (1313 تا 1209ق/1895 تا 1794م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی قاجار روسیه آسیای میانه انگلیس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه خلیج فارس و دریای خزر
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا روسیه و قفقاز
تعداد بازدید : ۱۴۷۵ تعداد دانلود : ۹۱۷
طی قرن نوزدهم میلادی، سیزدهم هجری، حضور روسیه در آسیای میانه به صورت فزاینده ای افزایش یافت. این امر ایران را در معرض تجاوزات تازه قرار داد و به چالش روابط روس و انگلیس دامن زد. آثار مختلفی که تاکنون درباره روابط روس و انگلیس نوشته شده، بیشتر به شرح رویدادهای نظامی بسنده کرده و به اهمیّت سازوکار دیپلماسی روسیه، کمتر اشاره شده است. این تحقیق می کوشد تحلیل تازه ای از کاربَست روش های سیاسی و نظامی روسیه، در آسیای میانه و بازتاب های منطقه ای آن ارائه کند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی (Descriptive - analytical) و اسنادی (method Documentar) است و استناد به منابع دست اول و معاهدات و مکاتبات تاریخی، در اولویت قرار گرفته است. همچنین نویسندگان با هدف مشخص کردن ابعاد سیاست خارجی روسیه در آسیای میانه، درصدد یافتن پاسخ این پرسش ها هستند: روسیه چگونه توانست حاکمیّت خود را بر سرزمین های پهناور شرق دریای خزر تحمیل کند؟ ایران و انگلیس در برابر توسعه طلبی آن کشور چه اقداماتی انجام دادند؟ چنین فرض می شود که اقدامات نظامی، تنها ابزاری نبود که روسیه از آن استفاده می کرد و سیاستمداران آن کشور نیز، در موفقیت های کشور خود نقش داشته اند. نتایج این تحقیق نیز نشان می دهد: بازتاب رقابت های استعماری روس و انگلیس، در جغرافیای سیاسی سواحل دریای خزر، بسیار تأثیرگذار بود و روسیه از ترکیب ابزارهای موثر، مانند روابط اقتصادی، روش های سیاسی، مطالعات میدانی، نفوذ اطلاعاتی و اقدامات نظامی استفاده و حاکمیت خود را بر سراسر آسیای میانه تثبیت کرد.
۵.

تجزیه و تحلیل استراتژی های توسعه صادرات به کشورهای آسیای میانه با مدل SWOT در راستای برنامه ششم توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی های بازرگانی خرداد و تیر ۱۳۹۵ شماره ۷۷

کلیدواژه‌ها: آسیای میانه برنامه ریزی راهبردی راهبردهای توسعه صادرات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۴ تعداد دانلود : ۱۹۷۹
موقعیت راهبردی ایران نسبت به کشورهای آسیای میانه، فرصت مناسبی برای نیل به اهداف و برنامه های توسعه ای کشور از مرزهای شرقی به وجود می آورد. هدف این پژوهش، تدوین راهبردهایی برای نیل به اهداف توسعه صادرات مندرج در برنامه های توسعه ای کشور است. در این پژوهش، با مطالعه و استخراج عوامل مؤثر بر صادرات به کشورهای آسیای میانه، وزن دهی و اولویت بندی آن ها توسط خبرگان شرکت های بازرگانی، متخصصین در دستگاه های دولتی مرتبط و تشکل صادراتی، رویکرد مناسب جهت توسعه صادرات تدوین گردیده است. این راهبردها توسط تیم برنامه ریزی راهبردی شامل خبرگانی از بخش تجارت خارجی سازمان بازرگانی، امور بین-المل استانداری خراسان رضوی، مدیریت بازارچه های مرزی و همچنین مدیریت منطقه ویژه اقتصادی سرخس، پیشنهاد، ارزیابی و اولویت بندی شده است. نتایج مطالعات نشان می دهد که مناسب ترین رویکرد در تدوین راهبردهای توسعه صادرات به کشورهای آسیای میانه، رویکرد تهاجمی بوده و نتایج حاصل از تدوین و اولیت بندی راهبردها نشان داد که راهبردهای «بهبود خدمات بانکی و بیمه ای برای صادرات کالا و خدمات»، «ارائه مشوق های صادراتی»، و همچنین «بهبود زیرساخت های صادراتی اعم از زیرساخت های حمل و نقل»، از بالاترین اولویت های راهبردی صادرات به حوزه مذکور قلمداد شده اند. نتایج این پژوهش می تواند راهنمای برنامه ریزان در تدوین سیاست ها و اجرای آن ها در منطقه به ویژه در آسیای میانه باشد.
۶.

بازتولید راهبردهای توسعه صادرات از ایران به آسیای میانه

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه سال سوم تیر ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 131-142

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی راهبردهای توسعه صادرات آسیای میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۰۱۴
موقعیت راهبردی ایران نسبت به کشورهای آسیای میانه، فرصت مناسبی برای نیل به اهداف و برنامه های توسعه-ای صادرات کشور از مرز های شرقی به وجود می آورد. هدف این تحقیق، استفاده از این فرصت ها و تدوین راهبردهایی برای نیل به اهداف توسعه صادرات مندرج در برنامه های توسعه ای کشور است. این مطالعه با استخراج عوامل موثر بر صادرات به کشورهای آسیای میانه، وزن دهی و اولویت بندی آن ها، توسط «خبرگان شرکت های بازرگانی، متخصصین در دستگاه های دولتی مرتبط و تشکل های صادراتی»، رویکرد مناسب تدوین راهبرد توسعه صادرات را شناسایی نموده است. این راهبردها توسط تیم برنامه ریزی راهبردی شامل خبرگانی از بخش توسعه تجارت خارجی سازمان بازرگانی، امور بین الملل استانداری خراسان رضوی، مدیریت بازارچه های مرزی و همچنین مدیریت منطقه ویژه اقتصادی سرخس، پیشنهاد، ارزیابی و اولویت بندی شده است. نتایج مطالعات نشان می دهد که مناسب ترین رویکرد در تدوین راهبردهای توسعه صادرات به کشورهای آسیای میانه، رویکرد تهاجمی بوده و نتایج حاصل از تدوین و اولویت بندی راهبردها «بهبود خدمات بانکی و بیمه ای برای صادرات کالا و خدمات»، «ارایه مشوق های صادراتی»، همچنین «بهبود زیرساخت های صادراتی اعم از زیرساخت های حمل و نقل»، از بالاترین اولویت های راهبردی صادرات به حوزه مذکور قلمداد شده اند. نتایج این مطالعه می تواند برنامه ریزان ابزارهای کنترل صادرات کشور -که تیم تدوین استراتژی متشکل از آنان است- را در تدوین سیاست ها و اجرای آن ها در منطقه به ویژه در آسیای میانه راهنمایی نماید.
۷.

مناسبات حکومت شوروی با مسلمانان ساکن روسیه در دهه اول انقلاب بلشویکی (از 1917 تا 1927)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۸ 69-92

کلیدواژه‌ها: دولت شوروی مسلمانان روسیه کمونیسم جدیدیسم بلشویکها آسیای میانه قفقاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۶ تعداد دانلود : ۵۳۰
رهبران انقلاب بلشویکی در روسیه با محوریت لنین اندیشه های سوسیالیستی را مطرح می کردند و در اندیشه آنان دین مانع رشد جامعه بود. این در حالی است که تقریبا یک ششم جامعه روسیه در اوایل انقلاب را مسلمانان تشکیل می دادند که مظاهر فرهنگ اسلامی در تمام ابعاد زندگی آنها آشکار بود، پرسش اساسی در این زمینه این است که بلشویکها در سالهای نخست انقلاب چطور توانستند مسلمانان را تحت تاثیر خود قرار داده و اندیشه های کمونیستی را در میان آنان رواج دهند؟ بررسی سیاست حکومت شوروی نسبت به مسلمانان در اوایل انقلاب بلشویکی با تکیه بر اسناد و آثار محققان روسی نشان می دهد که بلشویکها موفق شدند با اتخاذ سیاست های رواداری در اوایل انقلاب در حوزه فرهنگ، آموزش و... جامعه مسلمانان را به سوی خود متمایل نموده و ایدئولوژی کمونیستی را در میان آنها رواج دهند و البته پس از تثبیت حکومت خود روش متفاوتی را در پیش گرفتند.
۸.

راهکارهای توسعه صادرات و گسترش زمینه همکاری های اقتصادی با کشورهای آسیای میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۱ 100-120

کلیدواژه‌ها: صادرات آسیای میانه رگرسیون فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۱ تعداد دانلود : ۵۷۴
تجارب چند ساله اخیر نشان می دهد که تکیه اقتصاد به درآمد حاصل از فروش نفت خام، بی ثباتی درآمد صادراتی را به دنبال دارد. به منظور کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام و چرخش به طرف اقتصاد چند محصولی در صادرات، جهت گیری سیاست-های صادراتی باید به سود صدور کالاهای غیرنفتی تغییر یابد. چنین امری تحقق پیدا نمی کند مگر اینکه فرصت های موجود در صادرات بخش های مختلف شناسایی و به این فرصت ها جنبه عملیاتی بخشیده شود. در این پژوهش به بررسی راهکارهای توسعه صادرات استان خراسان رضوی به کشورهای آسیای میانه پرداخته شده است. جمع آوری آمار و اطلاعات لازم از طریق مصاحبه با کارشناسان و صادرکنندگان استان خراسان رضوی به آسیای میانه در سال 1396 انجام گرفت. تعداد 110 پرسشنامه برای این منظور تکمیل گردید. جهت بررسی عوامل اثر گذار بر صادرات از رگرسیونی فضایی استفاده شد. نتایج نشان داد که بخش اعظمی از مشکلات صادرات استان داخلی است. مشکلات خارجی مانند روابط سیاسی با کشورهای هدف و تحریم ها وزن کمی در افت صادرات دارد.حمایت سفارتخانه ها، فعال نبودن رایزن های بازرگانی در کشورهای هدف، جزیره ای عمل کردن سازمان های دولتی، قیمت تمام شده کالاو مشکلات سیاسی با کشورهای آسیای میانه از جمله مهمترین موانع توسعه صادرات به شمار می رود. وجود زیرساخت های قوی برای صادرات مانند منطقه ویژه اقتصادی سرخس و پتانسیل های تولیدی داخل استان از جمله مولفه های اثر گذار بر توسعه صادرات استان به شمار می رود.
۹.

بررسی رابطه بین شاخص های توسعه سیاسی و گرایش به سمت اسلام افراطی در آسیای مرکزی (مطالعة موردی: گرایش به گروه داعش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۴۶)

کلیدواژه‌ها: اسلام گرایی افراطی داعش توسعه سیاسی دموکراسی آزادی رسانه حکومت قانون عدم ذهنیت فساد آسیای میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۵ تعداد دانلود : ۲۲۴۵
مقالة حاضر که درصدد بررسی رابطة بین شاخص های توسعه سیاسی و گرایش به سمت اسلام افراطی در آسیای مرکزی است، پس از ارایة رویکردهای نظری، در جهت تبیین نظری موضوع با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانویه و با رجوع به آمار و ارقام شاخص های توسعه سیاسیِ منتشرشده در سایت مؤسسة مطالعات بین الملل فنلاند(2015)، مرتبط با کشورهای آسیای مرکزی مورد بررسی (پنج کشور مشترک المنافع قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان)، داده های پژوهش استخراج شده و ضمن انطباق رتبه جهانی شاخص ها در میان پنج کشور مورد بررسی، داده ها در دو بخش تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی مورد آزمون و تحلیل قرارگرفته اند. یافته های تحقیق در بخش تحلیل توصیفی نشان داد که از میان پنج کشور مورد بررسی، کشورهای ازبکستان با 35.7 درصد، ترکمنستان با 25.7 درصد، قزاقستان با 17.9 درصد، تاجیکستان با 13.6 درصد و قرقیزستان با 7.1 درصد به ترتیب بیش ترین تا کم ترین تعداد جنگ جو را در گروه داعش داشتند. هم چنین، کشورهای قرقیزستان و قزاقستان دارای بهترین رتبة شاخص های توسعه سیاسی و کشور ازبکستان و ترکمنستان دارای بدترین رتبة شاخص های توسعه سیاسی در میان پنج کشور مشترک المنافع موردبررسی هستند. کشور تاجیکستان دارای رتبة بینابین بوده است. یافته های تحقیق در بخش تحلیل استنباطی و در قسمت تحلیل مقایسه ای نشان داد که تفاوت معناداری در سطح خطای 0.01 بین شاخص های توسعه سیاسی کشورهای مشترک المنافع عضو گروه داعش بر اساس آزمون کروسکال والیسوجود دارد. یافته های تحقیق در بخش تحلیل استنباطی و در قسمت تحلیل دومتغیره نشان داد که رابطة معناداری در سطح خطای 0.01 بین شاخص های توسعه سیاسی کشورهای مشترک المنافع مورد بررسی و گرایش به گروه داعش مشاهده شده است. در این میان، شاخص های حکومت قانون و آزادی رسانه، به ترتیب بیش ترین میزان هم بستگی را نسبت به سایر شاخص های توسعه سیاسی در گرایش شهروندان به گروه داعش نشان دادند.
۱۰.

دیپلماسی اقتصادی ایران در آسیای میانه 1396-1384

نویسنده:
منبع: مطالعات آسیای جنوب غربی سال دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی اقتصادی آسیای میانه دولت نهم و دهم دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۵۹
با توسعه ارتباطات و شکل گیری جامعه جهانی اصولا نباید ظرفیتی برای کشورها ناشناخته مانده و مورد توجه نباشد. ظرفیت های اقتصادی گوناگون در کشورهای مختلف، دلیلی برای همکاری و در پیش گرفتن دیپلماسی فعال با تکیه بر مزیت های نسبی می باشد. شناخت ظرفیتهای بالقوه در عرصه دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در قبال کشورهای آسیای میانه یکی از فرصت های مهم برای پیشرفت اقتصادی کشور است. در همین راستا در این پژوهش به بررسی دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در آسیای میانه طی سال های 1384 تا 1396 پرداخته شده است. سوال اصلی نوشتار چگونگی دیپلماسی اقتصادی ایران با کشورهای آسیای میانه از 1384 تا 1396 بوده است. در مقابل برای پاسخگویی به این سوال فرضیه اصلی عبارت است از اینکه دیپلماسی اقتصادی ایران با کشورهای آسیای میانه آسیای میانه از سال 1396-1384 دارای نگاه مقطعی و کوتاه مدت و فاقد برنامه بلندمدت، مدون و راهبردی و متاثر از جهت گیری های سیاسی و غیراقتصادی بوده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر داده های کمی و مطالعات کتابخانه ای بوده است. نتیجه این پژوهش داشتن رویکرد و دیدگاه قطبی دولت های جمهوری اسلامی ایران از سال 1384 تا 1396 بوده است که منجر به داشتن نگاه مقطعی و عدم استفاده مطلوب از ظرفیت های دیپلماسی اقتصادی گردیده است.
۱۱.

تبیین کاستی های صدور انقلاب اسلامی به کشورهای آسیای میانه بر اساس نظریه پخش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۲ (پیاپی ۶۲) 67 - 92

کلیدواژه‌ها: بازتاب انقلاب اسلامی نظریه پخش ایران آسیای میانه صدور انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۳۱۶
پیروزی انقلاب اسلامی ایران بازتاب های گسترده ای در منطقه و جهان به همراه داشت.علی رغم اینکه بیشترین تاثیر انقلاب اسلامی در سطح منطقه و همسایگان ایران اتفاق افتاد، شواهد گویای آن است که میزان اثرگذاری انقلاب ایران بر کشورهای آسیای میانه محدود بوده است. این درحالی است که مردمان این منطقه همگی مسلمان بوده و برخی به لحاظ زبانی و برخی به لحاظ تاریخی یا قومی اشتراکاتی با ایران دارند. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوال است که چرا انقلاب اسلامی نتوانست تأثیر چشمگیری در این منطقه داشته باشد؟ فرضیه پژوهش به وجود مشکلاتی در ساختار سیاسی کشورهای آسیای میانه برای پذیرش انقلاب و نیز مشکلاتی در داخل ایران برای صدور انقلاب اشاره دارد. برای این منظور از روش علّی و نظریه پخش استفاده شده و یافته های پژوهش نشان می دهد وجود مشکلاتی در مبدا و مقصد پخش از جمله عدم توجه مناسب ایران به منطقه، رویکرد عمل گرایانه سیاست خارجی ایران، وجود دولت های اقتدارگرا در منطقه، وجود رقبای منطقه ای و فرامنطقه ای مهم ترین دلایل ناکامی ایران در صدور انقلاب به این منطقه بوده است. 
۱۲.

بررسی و مقایسه مولفه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشورهای آسیای میانه عضو گروه اسلام گرایی افراطی (مورد مطالعه: گرایش به داعش)

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 119 - 144

کلیدواژه‌ها: اسلام افراطی آسیای میانه داعش توسعه فرهنگی توسعه سیاسی توسعه اقتصادی توسعه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۳۱۹
مقاله حاضر درصدد بررسی و مقایسه شاخص های توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشورهای آسیای میانه عضو گروه اسلام گرایی افراطی (مورد مطالعه: گرایش به داعش) بوده است. از این منظر داده های پژوهش با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانویه و نیز پرسشنامه معکوس با رجوع به آمار و ارقام شاخص های توسعه توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی منتشر شده در سایت موسسه مطالعات بین الملل فنلاند (2015) گردآوری و با استفاده از نرم افزارSPSS18  در دو بخش تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی مورد آزمون و تحلیل قرار گرفته است. به منظور اعتبار سنجی ابزار از اعتبار محتوایی صوری کیفی و جهت پایایی سنجی ابزار از قابلیت تکرارپذیری بواسطه استفاده از ضریب پایایی استفاده شده است که میزان آن بالای 8/0 برآورد شده است. یافته های پژوهش نشان داده است که اولا بین مولفه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشورهای آسیای میانه که داعش از میان آنها عضوگیری نموده است تفاوت معناداری در سطح خطای 01/0 مشاهده شده استp <0/01)). دوما بین اولویت گرایش به اسلام گرایی افراطی (گروه داعش) در کشورهای آسیای میانه بر حسب مولفه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تفاوت معناداری در سطح خطای 01/0 مشاهده شده است p <0/01)).  بدین ترتیب توسعه اقتصادی با میانگین رتبه 58/3، توسعه فرهنگی با میانگین رتبه 58/2، توسعه سیاسی با میانگین رتبه 21/2 و توسعه اجتماعی با میانگین رتبه 36/1  بوده است. لذا می توان چنین گفت که مولفه عدم توسعه یافتگی اقتصادی بیشترین نقش و مولفه عدم توسعه یافتگی اجتماعی کمترین نقش را در گرایش به اسلام گرایی افراطی (گروه داعش) در کشورهای آسیای میانه داشته است.
۱۳.

مطالعه پیکرک های انسانی شمال شرقی ایران باستان و آسیای میانه در عصر مفرغ از منظر ریخت شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهپویه هنر/ هنرهای تجسمی دوره سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۸) 37 - 46

کلیدواژه‌ها: آسیای میانه پیکرک انسانی ریخت شناسی شمال شرقی ایران ع‍ص‍ر م‍ف‍رغ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۷۲۲
دوره  ی مفرغ یکی از مهم ترین ادوار باستانی در ایران است. در این عصر رابطه  ی بازرگانی و تجاری گسترده  ای بین شمال شرق ایران باستان و آسیای میانه بوجود آمده بود. در جریان این تعاملات ارتباطات قابل توجه فرهنگی و هنری بین این دو منطقه دیده می شود. پیکرک  های انسانی در قبور مناطقی در شمال شرقی ایران باستان و آسیای میانه یافت شده  اند که به صورت تجریدی و انتزاعی از جنس گل و سنگ با قطر کم ساخته شده و از ظرافت و دقت زیادی برخوردارند که می تواند بازگوی ارتباط و برهم کنش های این دو منطقه در عصر مفرغ باشد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این پرسش است که: پیکرک های انسانی شمال شرقی ایران باستان و آسیای میانه از لحاظ ریخت و کاربرد چه رابطه ای با هم داشته اند؟ در دوره مفرغ بیشترین پیکرک  های پیداشده را زنان تشکیل می  دهند. این آثار ازلحاظ ساختار و فرم بدن به شیوه انتزاعی و با لطافت، دقت و ظرافت قابل ملاحظه ای در اندازه  های کوچک از جنس سنگ و گلِ رنگی ساخته شده  اند و بر اندام  های مادینگی تأکید داشته  اند. این پیکرک  ها علاوه بر کاربرد مذهبی و آیینی، به مفهوم باروری و زایش اشاره دارند. پژوهش حاضر با استفاده از داده های کتابخانه  ای و به روش تطبیقی توصیفی انجام گرفته است.
۱۴.

ایده ادغام منطقه ای در چشم اندازهای آسیای مرکزی و اوراسیا

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 425-452

کلیدواژه‌ها: آسیای میانه ایده اوراسیا ادغام همکاری اتحادیه اوراسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۱۳
ادغام منطقه ای یا نزدیک شدن و همکاری یکی از موضوعات اصلی گفتمان بین المللی است. در همین حال، پیشرفت تحقیقات علمی در آسیای میانه از جهت پرداختن به موضوعات ادغام کافی نیست و این موضوع بیشتر در سطح محاوره ای ارائه می شود. در این مقاله، سعی در درک علمی فرایندهای ادغام در آسیای میانه و به طور گسترده تر در اوراسیا می باشد. پرسش این است که «آیا پدیده های ادغام که هنوز در حال تغییر هستند، می توانند به عنوان یکپارچگی واقعی تعریف شوند؟ و یا به عبارتی دیگر، آیا می توان از آسیای میانه به عنوان منطقه ژئوپلیتیکی واقعی یاد کرد یا خیر؟» فرضیه این است که ایده های ادغام در میان کشورهای آسیای میانه به دلیل سردرگمی حاکمیت ها و مشکلات داخلی موفقیت آمیز نبوده و ایده های ادغامی هم که بازیگران فرامنطقه ای ارائه داده اند چشم انداز مبهمی پیش روی خود دارند. در کنار این، تعیین موازنه و تعیین پیوندهای همبستگی بین مکانیسم ها وسازمان های منطقه ای فعال از نوع ادغام، مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا با پروژه های ایده اوراسیای پیشنهادشده کشورهای منطقه پس از شوروی مناسب است. این پژوهش، ایده سیاسی (پروژه ها) در مورد ادغام منطقه ای و چشم اندازهای آن را بررسی می کند.
۱۵.

گونه شناسی، طبقه بندی و تحلیل سنگ مزارهای اسلامی شمال غرب ایران (مطالعه موردی دوره ایلخانی تا پایان دوره صفویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگره پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۹ 163 - 177

کلیدواژه‌ها: شمال غرب ایران سنگ مزار گونه شناسی فرهنگ ایرانی - اسلامی آسیای میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۳۰۵
سنگ مزارها یکی از اجزاء جدایی ناپذیر تفکر مرگ در میان تمامی جوامع از روزگاران کهن تا به امروز بوده و ابزاری اساسی برای نمودهای عینی و معنوی آن به کار رفته است. اگرچه در زمینه ساخت مَزار و نشانه های مرتبط با آن در جوامع گوناگون دیدگاه های متفاوت وجود دارد، این پدیده در جهان بینی ایرانی – اسلامی جایگاه ویژه ای داشته است و در شکل های مختلف و نقش مایه های تزیینی متنوع ایجاد شده اند. منطقه شمال غرب ایران (آذربایجان ایران) به دلیل حکمرانی اقوام سلجوقی، ایلخانی، آق قوینلو، قره قوینلو و صفوی یکی از مناطق مستعد برای این گونه آثار مادی است. این پژوهش با هدف شناسایی، گونه شناسی و تحلیل برخی از سنگ مزارهای این منطقه انجام گرفته و به دنبال پاسخ به پرسش های اساسی زیر است: سنگ مزارهای شمال غرب ایران از نظر گونه شناسی و شکل در چه اشکالی ایجاد شده است؟ تحلیل ریشه شناختی برخی از شکل سنگ مزارهای شمال غرب ایران به کدام مناطق بر می گردد؟ نقوش تزیینی سنگ مزارهای شمال غرب ایران در چند دسته قابل تقسیم بندی است؟ این پژوهش به روش، توصیفی – تحلیلی بر اساس مطالعات اسنادی، تجزیه و تحلیل کیفی و از روش میدانی برای ثبت و ضبط برخی گورستان های دوره اسلامی شمال غرب ایران استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که سنگ مزارها از منظر نحوه  قرارگیری در سه نوع عمودی، افقی و ترکیبی با گونه های مختلف قابل دسته بندی است؛ همچنین مطالعات تطبیقی سنگ مزارها نشان می دهد که از نظر ریشه شناختی برخی از اشکال سنگ قبرها با فرهنگ های آسیای میانه ارتباط نزدیکی دارد که نشان از تاثیر و تاثرات فرهنگی میان حکومت های دوره اسلامی ایران با آسیای میانه است. سنگ مزارهای مورد مطالعه از لحاظ آرایه های تزیینی دارای انواع مختلفی با مفاهیم متنوعی است از جمله: الف) انسانی، ب) گیاهی، ج) حیوانی، د) هندسی - نمادین، ه) اشیاء و ابزارآلات است. هم اکنون بسیاری از این آثار دچار آسیب انسانی و طبیعی شده و تنها تعدادی از آن ها از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردارند.
۱۶.

واکاوی اهمیت تاریخی گذرگاه تِرمِذ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 115 - 131

کلیدواژه‌ها: ازبکستان آسیای میانه تِرمِذ خراسان بزرگ جیحون ماوراءالنهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۱
شهر بندری ترمذ در تمام دوران حیات خود حلقه اتصال سیاسی اقتصادی خراسان و آسیای مرکزی بوده و از دوران باستان تا معاصر، بر روند تحولات تاریخی این منطقه تأثیر گذاشته است. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر داده های تاریخی و جغرافیایی دست اول گردآوری شده است، ضمن توصیف موقعیت جغرافیایی شهر ترمذ، به بررسی فراز و نشیب های تاریخی این شهر در زمان سلسله های مختلف حاکم بر ایران و خراسان بزرگ (خراسان و آسیای میانه) می پردازیم. بررسی اهمیت اقتصادی و ژئوپولتیکی ترمذ نیز بخشی از اهداف پژوهش حاضر است. نتایج بررسی ها نشان می دهد این گذرگاه تاریخی که امروزه در جنوبی ترین نقطه ازبکستان قرار دارد، بسته به رویکرد سیاسی حاکمان، نقش مهمی در حفظ یا به مخاطره افکندن تمامیت ارضی ایران و نیز رونق یا عدم رونق اقتصادی خراسان بزرگ داشته است. ترمذ در سطح منطقه ای نیز به عنوان پل اقتصادی مهمی در مسیر جاده بزرگ معروف به جاده خراسان، و یا جاده ابریشم، در اتصال ایران به آسیای مرکزی و چین و هند نقش بسزایی داشته است.
۱۷.

نقش دیپلماسی اقتصادی در توسعه همکاری های اقتصادی ایران با کشورهای آسیای میانه (مطالعه موردی استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 769 - 798

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی اقتصادی آسیای میانه ماتریس کشت فراسرزمینی خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۱۷
بر اساس آمار بانک جهانی، ایران آخرین شریک تجاری پنج کشور آسیای میانه است. همچنین، در میان استان های کشور، خراسان رضوی بیشترین سهم صادرات را به آسیای میانه داشته که در سال های اخیر به شدت کاهش یافته است. بنابراین توسعه دیپلماسی اقتصادی کشور به ویژه خراسان رضوی با آسیای میانه اهمیت انکارناپذیری برای توسعه صادرات غیرنفتی و کاهش آثار تحریم های اقتصادی دارد که در این مقاله به بررسی این مهم پرداخته شد. ازاین رو براساس روش نمونه گیری گلوله برفی، نمونه آماری تعیین و پرسشنامه ها بین خبرگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی و نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال شرق کشور توزیع شد (25n=). برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از ماتریس سوآت استفاده شد. نتایج نشان داد قطب تولید مواد غذایی مهم ترین نقطه قوت، کیفیت پایین کالاهای صادراتی، مهم ترین نقطه ضعف، منابع آبی فراوان برخی از کشورهای آسیای میانه، مهم ترین فرصت و نوسانات قوانین تجاری کشورهای آسیای میانه، مهم ترین چالش توسعه دیپلماسی خراسان رضوی با آسیای میانه اند. درنهایت، با توجه به اینکه خراسان رضوی قطب تولید مواد غذایی بوده و بیشترین تراز منفی منابع آبی را در بین استان های کشور دارد و از طرف دیگر، آسیای میانه از بازار بالقوه ای بالغ بر 73 میلیون نفر برخوردار بوده، سهم بالایی از مساحت آن به اراضی کشاورزی اختصاص داشته و برخی از کشورهای آن از وفور منابع آبی برخوردارند، توسعه دیپلماسی اقتصادی خراسان رضوی با منطقه مذکور به ویژه در قالب صادرات مواد غذایی و کشت فراسرزمینی محصولات کشاورزی با نیاز آبی بالا پیشنهاد شد.
۱۸.

نقد و بررسی کتاب: باستان شناسی آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) ۲۱۷-۲۰۹

کلیدواژه‌ها: آسیای مرکزی آسیای میانه باستان شناسی فرهنگ بلخی - مروی خراسان بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۹
کتاب "باستان شناسی آسیای مرکزی" نوشته دکترسیدمنصور سیدسجادی، در سال 1395، با 912 صفحه نوشتار، عکس، طرح و نقشه، در دو جلد توسط سازمان سمت به چاپ رسیده است. کتاب به هنگام منتشر شده و قطعا هم برای جامعه باستان شناسی ایران و هم سایر پژوهشگرانی که دل در گرو تاریخ و فرهنگ ایران زمین در منطقه آسیای میانه دارند، کتابی مفید و سودمند خواهد بود. کتاب از نظر اصول نگارشی و ویرایشی به غایت ویراسته و پیراسته است و دست اندرکاران، از نگارنده گرفته تا ویراستاران، زحمت فراوان کشیده اند. با وجود اینکه کتاب از نظر ساختاری، پس از معرفی منطقه و تاریخ پژوهش ها، یک سیر زمانی را از پارینه سنگی تا دوران آهن در پیش گرفته اما با تورق و مطالعه کتاب، نوعی آشفتگی و عدم انسجام ساختاری در بیشتر بخش های آن دیده می شود. از نظر محتوایی نیز کتاب، با وجود اینکه تقریبا تمامی مباحث پیش از تاریخ منطقه آسیای مرکزی را دربر گرفته است؛ اما با این حال برخی از دوره ها و فصل های کتاب لاغرتر و برخی مباحث، به ویژه مباحث دورن مفرغ، به غایت فربه و پرحجم است. نکته اصلی که در خصوص محتوای کتاب وجود دارد آن است که بیش از نیمی از مطالب و محتوای نوشتاری کتاب از تنها یک منبع، یعنی کتاب "باستان شناسی آسیای مرکزی: از پارینه سنگی تا عصر آهن" نوشته باستان شناس آمریکایی، فیلیپ کول برگرفته شده است. با وجود اینکه نگارنده تقریبا در تمامی مواردی که از این کتاب بهره گرفته است، بدان ارجاع داده اما بر همگان روشن است که چنین بهره گیری های کلانی و یکباره از یک منبع، جزو رفتارهای معمول و حرفه ای دانشگاهی به حساب نمی آید و اوضاع به گونه ای دیگر است. پیشنهاد نگارنده این نوشتار آن است که دست کم روی جلد کتاب، عنوان "ترجمه و گرداوری" آورده شود تا ماهیت کتاب با عنوان آن سازگارتر باشد.
۱۹.

رواداری سوداگرانه؛ بررسی تأثیر روحیه تاجرمآبانه سغدی ها در انتشار دین های گوناگون در آسیای میانه و چین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال ۳۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۳ (پیاپی ۱۴۳) 129 - 149

کلیدواژه‌ها: دین بودا دین مانی سغد آسیای میانه مزدیسنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۸۴
با رونق گرفتن جاده ابریشم، از سده نخست میلادی، سغدی ها که سرزمینشان در آسیای میانه بر سر راه این جاده تجاری قرار داشت، به تجارت رو آوردند و قومی سوداگر شدند که برای تجارت به سرزمین های دیگر سفر می کردند. سغدی ها که پیش از آن دین مزدیسنا را پذیرفته بودند، از طریق تجارت با مردمان دیگر، با دین ها و عقاید گوناگونی چون دین مانی، بودا، مزدک و مسیحیت نسطوری آشنا شدند. برخی از سغدی ها به آن دین ها گرویدند و مبلغ آن دین ها شدند. از دیگر سو، جدا از اینکه سغدی ها در سرزمین شان با دین های گوناگونی برخورد داشتند و کوشش می کردند که اصول عقاید آنها را دریابند، مصالح تجاری و سیاسی شان سبب شد تا در قلمرو آنها این دین ها آزادانه در کنار یکدیگر و بدون هیچ مناقشه مذهبی تبلیغ و ترویج شوند، پدیده ای که می توان از آن با عنوان «رواداری سوداگرانه» یاد کرد. در این مقاله با بهره گیری از منابع باستانی، پژوهش های نوین و همچنین کاوش های باستان شناسی وجوه گوناگون این رواداری سوداگرانه بررسی شد. این پدیده در هیچ دوره تاریخی و جغرافیایی دیگری تا دوران معاصر که ملت های گوناگون با دین های متفاوت در کنار یکدیگر زیسته اند، دیده نشده است و به نتایج بدیعی چون «ایجاد یگانگی میان دین ها» در سغد در میانه سده های ششم تا هشتم میلادی انجامید، بر اساس این تفکر سغدی ها کوشیدند تا میان دین های گوناگونی که در قلمرو خود یا مهاجرنشین هایشان رواج داشت، سازگاری ایجاد کنند.
۲۰.

آینده پژوهی طرح کمربند- راه چین پس از روی کار آمدن طالبان در چارچوب نظریه هژمون: چین و هژمونی اقتصادی ایالات متحده

نویسنده:
منبع: سیاست کاربردی سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 91-113
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف پژوهش حاضر واکاوی روی کار آمدن طالبان توسط آمریکا و آینده طرح کمربند – راه چین می باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی با بهره گیری از منابع کتابخانه ای است. افغانستان به دلیل همسایگی با کشورهایی که بخش مهمی از طرح کمربند – راه چین می باشند، اهمیت بالایی برای آمریکا دارد، چرا که در صورتی که این کشور توسط طالبان ناامن شود، این ناامنی به دیگر مناطق نیز گسترش پیدا می کند و موجب بی ثباتی در کل منطقه آسیای مرکزی می شود. به باور این پژوهش طالبان به منظور حفظ منافع ایالات متحده در منطقه از حمایت آمریکا برخوردار است. رشد روزافزون چین عامل مهم به چالش کشیدن هژمونی آمریکا در عرصه بین الملل و آسیاسی مرکزی است به باور این پژوهش طالبان می تواند مانعی جدی بر سر راه رشد اقتصادی چین ایجاد نماید. ایجاد آشوب در راستای حفظ منافع ایالات متحده و علیه منافع چین را می توان نقش طالبان دانست که آن را به مثابه عامل کنترل شده و برهم زننده نظم مدنظر چین تعریف می کند.