مطالب مرتبط با کلیدواژه

لبنان


۲۱.

تأثیر دیپلماسی عمومی ایران در لبنان بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹ 49 - 76
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۹۱
سؤال اصلی پژوهش این است که دیپلماسی عمومی ایران در لبنان چه تأثیری بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران دارد. با توجه به فرضیه مبتنی بر «دیپلماسی عمومی ایران در لبنان تأثیر مستقیم بر قدرت جمهوری اسلامی ایران» دارد، هدف این مقاله ارزیابی مؤلفه های دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در لبنان و نیز واکاوی چالشها و آسیبها و ارائه الگویی راهبردی و عملیاتی به منظور بهبود دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران و به تبع آن افزایش قدرت نرم آن است. در نهایت این پژوهش از طریق روش توصیفی- تحلیلی (پیمایشی) به این نتیجه رسید که دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در لبنان می تواند با توجه به اولویت ظرفیتهای ایدئولوژیکی، ارزشهای سیاسی، ارزشهای فرهنگی و رسانه های جمعی سیاستگذاری شده و به تبع آن از طریق تقویت دیپلماسی سازمانهای مردم نهاد، تحکیم دیپلماسی چندوجهی، سیاست دولایه و چندلایه، دیپلماسی چندجانبه گرا و بین منطقه گرایی تقویت گردد.
۲۲.

ساخت شکنی و جامعه گردشی؛ روش شناسی رویکرد علی حرب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 7-24

کلیدواژه‌ها: ساخت شکنی عقل گردشی لبنان هویت پیوندی انسان عادی علی حرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
مواجهه فعلی جهان اسلام با غرب، منجر به تولید نظریات مختلفی درباره نوع مواجهه و چاره جویی در جهت خروج از انحطاط شده است. علی حرب، از زمره اندیشمندان متأخر قلمرو عربی است که می کوشد با بهره گیری از برخی دستاوردهای اندیشه غربی به بازخوانی سنت بومی پرداخته و برای خروج از انحطاط چاره اندیشی کند. در این مقاله، به روش شناسی بنیادین رویکرد ساخت شکنی او با تمرکز بر نظریه جامعه گردشی وی پرداخته شده است. ازاین رو، با روشی تحلیلی اسنادی ابتدا زمینه های اجتماعی شکل گیری نگاه وی و تأثیرگذاران بر او مورد بررسی قرار گرفته است. خوانش های وی از ساخت شکنی دریدایی و تصوف اسلامی بیان شده و سپس مبانی فکری وی استخراج شده است. در ادامه، ارکان مهم نظریه اجتماعی او بیان شده و سپس ابعاد و آفاق نظریه جامعه گردشی آمده است. در پایان هم به ساخت شکنی نظریهجامعه گردشی و مبانی آن اقدام شده است.
۲۳.

بررسی مؤلفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه (مطالعه موردی لبنان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 303 - 328

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم خاورمیانه جمهوری اسلامی ایران لبنان نقاط قوت نقاط ضعف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۲۶۰
قدرت نرم و مباحث مرتبط با آن از جمله مفاهیمی است که در دو دهه اخیر در مجامع علمی و آکادمیک مطرح گردیده و دانشمندان حوزه علوم سیاسی درصدد تشریح قدرت نرم، منابع قدرت نرم و عوامل تأثیرگذار در افزایش و کاهش قدرت نرم در سطح عمومی هستند لذا هر کشوری به واسطه داشتن شرایط و ویژگی های منحصر به فرد خود از لحاظ ژئوپولتیکی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و ... دارای منابع متفاوت خواهد بود و لذا کارویژه های منابع و عوامل تأثیرگذار قدرت نرم در کشورهای مختلف متفاوت است. در ایران به عنوان کشوری با تمدن کهن و فرهنگ غنی که یکی از کشورهای مؤثر در عرصه جهانی از ابتدا تاکنون بوده است لزوم بازشناسی و معرفی و توجه به منابع قدرت نرم و همچنین شناخت عوامل جدید تأثیرگذار در افزایش قدرت نرم و یا عوامل تأثیرگذار در کاهش قدرت نرم وجود خواهد داشت. پس از شکل گیری انقلاب اسلامی ایران در بهمن 57 تغییری اساسی در منابع قدرت نرم ایران حاصل گردید، ایران به واسطه پیشینه تاریخی و داشتن فرهنگ و تمدن باستانی همواره در ذهن جهانیان به عنوان کشوری کهن تداعی می گردید، پس از شکل گیری انقلاب اسلامی ایران علاوه بر ذهنیت قبلی، محور قرار گرفتن ایدئولوژی و طرح منابع جدید سیاسی و اقتصادی علاوه بر منبع فرهنگی به صورت جدی منابع قدرت نرم ایران را متحول کرد. لذا ما در این پژوهش قصد داریم ضمن بازشناسی و معرفی منابع قدرت نرم ایران جایگاه کشور را در منطقه و جهان و نقاط ضعف، نقاط قوت و پتانسیل های آنرا نشان بدهیم .
۲۴.

فرایند دولت ملت سازی و نقش آن در شکل گیری بحران لبنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 9 - 39

کلیدواژه‌ها: بحران هویت خاورمیانه دولتملت لبنان مداخله خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۳۶۷
فرایند دولتملتسازی، فرایندی غربی است که کشورهای مدرن اروپایی بهگونهای مطلوب آن را بهکار گرفتهاند. این فرایند مبتنی بر ایجاد نهاد قدرتمند دولت، شکلدادن به بروکراسی منظم و کارآمد و نیز تعریف هویت ملی برای شهروندان حاضر در مرزهای مشخص، با عنوان ملت است. نظریههای متعددی در باب تبیین فرایند دولتملتسازی و نیز بررسی الگوهای مختلف آن وجود دارد. تقریباً در خاورمیانه بهسادگی اجراشدنی نیست. مرزهای تحمیلی در خاورمیانه، نبود زمینههای دولتملتسازی همچون دموکراسی در کشورهای خاورمیانه، پیوستن دیرهنگام کشورهای منطقه به این فرایند و نیز پراکندگی قومی و نژادی مردم در این منطقه، سبب بروز تنشهایی در داخل و در میان کشورها میشود. در لبنان، بهعنوان یکی از نمونههای ناموفق در عرصه دولتملتسازی، تعدد گروههای قومی و مذهبی و وجود مداوم تنشهای امنیتی، چرخه بیپایانی از بحران را در بدنه قدرت و در سطح جامعه رقمزده است. در این مقاله، میخواهیم با مروری بر نظریههای دولتملتسازی، چارچوبهای آنها را در خاورمیانه بهکار بسته و دلایل موفقشدن یا موفقنشدن آنها را بررسی کنیم. این پرسش مطرح است که موانع اصلی موفقشدن دولتملتسازی در خاورمیانه و بهویژه در لبنان چه بوده است؟ فرض ما مبتنی بر این است که الگوی بهکار گرفتهشده برای دولت ملتسازی در خاورمیانه، بهجای آنکه به حل مسئله بپردازد، تشدیدکننده بحرانهای جدیدی بوده است. در رابطه با لبنان بهعنوان نمونه مطالعاتی این مقاله، میکوشیم با بررسی مؤلفههایی چون ساختار حکومتی، دموکراسی محدود و تشتت قومی و فرقهای شکست روند دولتملتسازی در این کشور را با روش توصیفیتحلیلی تبیین کنیم.
۲۵.

دور الثوره الإسلامیّه فی إیران فی تأسیس محور المقاومه؛ حزب الله اللبنانی نموذجًا: دراسه أحادیه

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۲ ربیع و صیف ۲۰۲۱ العدد ۲ (ملف العدد: المقاومة الإسلامیة) 135 - 161

کلیدواژه‌ها: حزب الله لبنان الشیعه الثوره الإسلامیه فی إیران المقاومه الإسلامیه الکیان الصهیونی الصهیونیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۲۷۳
تحاول هذه المقاله الإجابه عن السؤال التالی: ما دور الثوره الإسلامیّه الإیرانیّه فی تأسیس حزب الله اللبنانی؟ للإجابه عن هذا السؤال سنبحث عن جمیع العوامل المؤثّره فی تشکّل الحزب المذکور ونقوّمها، ومن ثَمّ سنعمد إلى تقییم دور الثوره الإسلامیّه باعتباره العامل الأصلیّ.
۲۶.

نظام چندبعدی قدرت جمهوری اسلامی ایران در لبنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 177 - 200

کلیدواژه‌ها: قدرت هوشمند قدرت نرم قدرت سخت جمهوری اسلامی ایران لبنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۶۹
با افزایش نفوذ روزافزون ایران در لبنان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بررسی قدرت هوشمند ایران در این کشور ضروری به نظر می رسد. موضوع این پژوهش، از این جهت مهم است که قدرت هوشمند در دنیای امروز، آمیزه ای از این دو قدرت سخت و نرم  بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در لبنان در قالب قدرت هوشمند جنبه واقعی پیدا کرده است. در این مقاله، از روش توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه ای استفاده شده است. فرضیه این تحقیق، عبارت است از اینکه: قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در لبنان به واسطه حضور نیروی حزب الله در دو صحنه نبرد میدانی و مبارزات پارلمانی به قدرت هوشمند تبدیل شده است. پرسش اصلی این است که قدرت هوشمند جمهوری اسلامی ایران در لبنان، چه تأثیری بر حزب الله لبنان و شیعیان این کشور حساس دارد؟ نتایج این پژوهش، گویای آن است که  قدرت هوشمند جمهوری اسلامی ایران در دو صحنه مبارزات پارلمانی و نبرد میدانی، باعث شده که حزب الله لبنان به پیروزی های بزرگی در این صحنه های حساس دست یابد.
۲۷.

نگاهی به علل و زمینه های اشاعه و نفوذ انقلاب اسلامی در کشور لبنان (از منظر الگوی نظریه پخش)

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل آذر ۱۴۰۰ شماره ۷۰ 91-109
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۵۴
صدور انقلاب اسلامی به سایر کشورهای جهان از نخستین روزهای به پیروزی رسیدن انقلاب اسلامی در کلام امام خمینی (ره) بعنوان رهبر انقلاب اسلامی پدیدار گشت. باتوجه به زمینه تاثیرپذیری عقیدتی و ایدئولوژیکی لبنان از انقلاب اسلامی، جهان شاهد بوجود آمدن یک تشکیلات منظم و منسجم نظامی و سیاسی در لبنان است. هدف مقاله حاضر واکاوی و تحلیل مبانی علل و زمینه های اشاعه و نفوذ انقلاب اسلامی در کشور لبنان می باشد. باتوجه به تاثیر ملموس انقلاب اسلامی در لبنان بررسی علمی علل آن ضروری می نماید بر همین اساس نوشتار حاضر با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و الکترونیکی ضمن بررسی پایه های و عقیدتی انقلاب اسلامی ایران، به بررسی تاثیر این منابع بر شیعیان لبنان پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که نفوذ انقلاب اسلامی ایران در کشور لبنان به دلیل داشتن آرمان مشترک که همانا پیروی از اسلام بعنوان یگانه راه سعادت در برابر اندیشه های لیبرالیسم و مارکسیسم، مولفه های ارزشی و فرهنگی مشترک چون آزادی، عدالت، استقلال و عزت، دشمن مشترک که همانا ابرقدرت ها و نمایندگان آنها در منطقه و ایدئولوژی مشترک که همان ایدئولوژی اسلام شیعی تحت رهبری ولی فقیه می باشد.
۲۸.

تأملی جامعه شناختی در مقایسه نظام های سیاسی لبنان و عراق از منظر دموکراسی توافقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 93 - 119

کلیدواژه‌ها: جوامع چندفرهنگی دموکراسی توافقی طایفه گری عراق لبنان نظام سیاسی نهادگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۵۳
دموکراسی توافقی بیش از نیم قرن در لبنان و نزدیک به دو دهه در عراق اجرایی شده است. با توجه به نارسایی های مربوط به فرایند دولت ملت سازی، این پرسش مطرح است که روند تاریخی اجتماعی شکل گیری نظام های سیاسی لبنان و عراق بر مبنای الگوی دموکراسی توافقی چگونه است و در این روند، این دو نظام چه شباهت ها و تفاوت هایی داشته اند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که دموکراسی توافقی گزینه ای است از نظر نهادی سیاسی با ایجاد بستر مناسب برای مشارکت گروه های متکثر قومی، دینی و زبانی قابلیت تحقق امنیت و ثبات نسبی را دارد، اما بافت قبیله ای و گرایش های سنتی فرقه گرایانه این کشورها و تداوم شکاف های اجتماعی از جمله چالش های مؤثر در شکنندگی این دموکراسی است. در این مقاله با استفاده از رهیافت نهادگرایی و روش مقایسه ای در بررسی موضوع، به این نتیجه رسیدیم که با توجه به چندفرهنگی بودن این دو کشور و تنوع شکاف های اجتماعی در آن ها، دموکراسی توافقی گزینه به نسبت مناسبی برای مشارکت سیاسی گروه های گوناگون در تصمیم گیری های دو کشور است و توانسته در این سال ها به ویژه در لبنان به شیوه شبه پارلمانی و در عراق با تمرکزبخشیدن به پارلمان، ثباتی نسبی، اما شکننده به وجود آورد. فرهنگ سنتی و عشیره ای حاکم بر این دو کشور، مشکل هویت ملی، موانع فرهنگی ایجاد جامعه مدنی و سازمان های مردم نهاد و کاستی های درونی، این نوع دموکراسی را در عمل با مشکل مواجه کرده است و به شکل ظرفی مدرن، اما با مظروفی سنتی و غیردموکراتیک درآمده است.
۲۹.

وضعیت اضطراری ناشی از بحران کرونا در کشورهای لبنان و مصر

نویسنده:
منبع: حقوق بشر و شهروندی سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 205 - 222

کلیدواژه‌ها: وضعیت اضطراری لبنان مصر ایران نظام حقوقی کرونا کووید-19

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۶۳
با ایجاد بحران بیماری کرونا (کووید-19)، بسیاری از نظام های حقوقیِ کشورها با قید ضرورت و اضطرار به تنظیم امور پرداختند و نظامی که جهت مواجهه با این بحران همانند سایر بحران ها به کار گرفته شد، نظام وضعیت اضطراری (حاله الطواری) بود، که از ویژگی هایی همچون: استثنائی بودن، ضروری بودن و اعطای صلاحیت های فراقانونِ عادی برخوردار است. در این میان تجربه برخی کشور ها در داشتن ساختارِ قانونی و جزئی در این زمینه ازجمله مقام ایجادکننده و خاتمه بخش به این نظام استثنائی، شرایط ایجاد و آثار تدابیر اتخاذشده در مدت استقرار آن، می تواند برای کشور ما که در این زمینه قانون موضوعه معینی ندارد مفید فایده باشد. در این مورد با توجه به تجربه زیستی کشورهای لبنان و مصر و همچنین تفاوت در نوع نظامِ وضعیت اضطراریشان، این دو کشور جهت مطالعه و بررسی انتخاب شدند. تحقیق پیش رو با مطالعه توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به دنبال این است که وضعیت اضطراری ناشی از بحران کرونا را در کشورهای لبنان و مصر مورد مطالعه قرار داده و به این سؤال پاسخ دهد که «وضعیت اضطراری ناشی از کرونا در این کشورها دارای چه اقتضائاتی بوده (مقامات ایجادکننده و خاتمه دهنده، شرایط و اسباب ایجاد، محدودیت های ایجاد شده) و آیا می توان اسلوب کشورهای مورد نظر را در نظام حقوقی ایران مورد توجه قرار داد؟» که در نهایت پس از مطالعه تحلیلی نظام وضعیت فوق العاده این کشورها ذیل بررسی قواعد و قوانینی همچون «قانون حاله الطواری» یا «قانون الدفاع المدنی» تحقیق حاضر از این طریق دست به ارائه راهکاری در مورد نظام وضعیت اضطراری در نظم حقوقی ایران زده، که با توجه به نبود قانونی در این زمینه علی رغم وجود اصل (79) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در این باره لزومِ ساختاری این چنین احساس می شود.
۳۰.

بررسی وجوه اشتراک و افتراق اندیشه سیاسی جنبش حزب الله لبنان با اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 105 - 125
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۳۹
یکی از مهمترین جریان های تشیع که از اهمیت زیادی نیز برخوردار است، پرداختن به جنبه های افتراق و اشتراک انقلاب اسلامی ایران با گروه حزب الله لبنان و مقایسه آنها به لحاظ جریان تحول و روند فکری آنهاست. با توجه به استفاده از روش تاریخی مقایسه ای که در این مقاله انجام گرفته است، این مقاله در پی پاسخ به این پرسش بوده که وجوه اشتراکات و افتراقات اندیشه های سیاسی حزب الله لبنان و انقلاب اسلامی ایران چیست؟ اولویت موضوعی مقاله سیزده شاخصه بارز است که به آن پرداخته خواهد شد. با توجه به شاخصه های بارز ذکر شده، حزب الله لبنان در تمامی شرایط و تحولات منطقه، به ویژه جهان اسلام به عنوان بازیگر فعال و هم سو با سیاست های جمهوری اسلامی ایران نقشی پررنگ و اثرگذار را ایفا می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که انقلاب اسلامی ایران و حزب الله لبنان از نظر مبانی فکری و اعتقادی اشتراکات بسیار زیادی با یکدیگر داشته و می توان تنها تفاوت این دو را در ایجاد حکومت اسلامی تلقی نمود؛ چرا که رهبران جنبش حزب الله لبنان با توجه به شرایط خاص این کشور و فرهنگ و ادیان مختلفی که در این کشور حاکم بوده است در راستای ایجاد حکومت اسلامی نتوانسته اند به طور مؤثر عمل نمایند. جنبش حزب الله لبنان به عنوان متحد اصلی جمهوری اسلامی ایران، جزء تنها گروه اسلام گرای شیعه منطقه با قدمت طولانی بوده و تنها جنبش شیعی در منطقه خاورمیانه است که نظریه های بازتاب انقلاب اسلامی در این گروه به طور عملی پیاده سازی شده است.
۳۱.

تحلیل الثنائیات الضدیه فی شعر المقاومه اللبنانیه

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال دوم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۷ 93 - 103

کلیدواژه‌ها: شعر المقاومه لبنان الثنائیات حزب الله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۶
إن الأدب ظاهره اجتماعیه تتأثّر بالواقع وتعتنی بالفکر والرساله وتلعب دورا هامّا فی توجیه الشعوب نحو قیم إنسانیه سامیه. ومن هذا المنطلق فإن شعر المقاومه اللبنانیه کنوع من الأدب الملتزم، یسعی لتحقیق أهدافه من خلال الترکیز علی الظروف الصعبه التی یعیشها الناس من ناحیه؛ ویحاول أن یقدم ما أقصی عنده وما یستطیع أن یقوم به لإذکاء الثقه بالنفس وتعضید الذات من ناحیه أخری.فهو الأدب المعبّر عن العمل من أجل تفجیر الطاقات الإیجابیه الواجبه لمواجهه الظلم والعدوان والذی یحثّ علی الأمل ویفتح آفاقا واسعه للصمود والاستمرار بالمقاومه.        فنجد شعراء المقاومه اللبنانیه من جانب یصورون الدمار والاحتلال والألم والوجع تصویراً صادقاً، ومن جانب آخر یتحمسون لکرامتهم ویثیرون إقبال الناس إلی مقاومه الاحتلال ویستنهضونهم للدفاع عن القعیده؛ فإذاً لایقل خطوره شعرهم عن سلاح المقاومین وهذه هی مهمه شاعر المقاومه الذی یرسم طریق الاستقامه للمستقبل و یحیی الأمل فی قلوب المضطهدین والمظلومین ویفعمها بالرجاء والنور.     هذه المقاله تلقی ضوءاً یسیراً علی هذه المهمه الشعریه والوظیفه الاجتماعیه عند شعراء المقاومه اللبنانیه الذین فتحوا نوافذ للنور عن طریق عقد الثنائیات ومقابله الضدین کاللیل والنهار والآه والبرکان والإذعان والملحمه والاحتلال والغضب والخیبه والأمل والموت والحیاه الأبدیه.
۳۲.

تحول آفرینی در تجربه امام موسی صدر و علامه فضل ا...

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی جهان اسلام دوره چهارم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷ 29 - 59

کلیدواژه‌ها: امام موسی صدر سیدمحمدحسین فضل لله لبنان جنبش امل حزب الله انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۱
اگر جنبش و تحول آفرینی را از ویژگی های روحیه انقلابی بدانیم و انقلاب را به معنای دگرگونی برای پی افکندن نظمی نو بدانیم، بی تردید امام موسی صدر و علامه فضل ا... از چهره های شاخص حوزه بوده اند که نماد انقلابی گری به شمار می آیند؛ چراکه تلاشی انقلابی را برای واردکردن شیعیان به جهان رقم زده اند. این دو عالم دینی، دین را به پیشران حرکتی تبدیل کردند که در دو جنبش انقلابی امل و حزب ا... به بار نشست. همان گونه که امام صدر انقلابی اجتماعی را در درون طایفه شیعه رقم زد و در تأسیس جنبش امل نقشی یگانه داشت، فضل ا... هم با به راه انداختن جریانی سیاسی در تأسیس جنبش حزب ا... نقش بسیار مهمی داشت. صدر با تأسیس جنبش امل و مجلس اعلای شیعه لبنان، شیعه را در کنار اهل سنت به یکی از مؤلفه های اصلی جامعه لبنان تبدیل کرد و فضل ا... با زمینه آفرینی فکری برای جنبش انقلابی حزب ا... کوشید کیان شیعه را از مرحله انقلاب اجتماعی به انقلاب سیاسی منتقل کند. آنچه این مرحله گذار را تسریع کرد، بلکه به گونه ای آن را پدید آورد، انقلاب اسلامی ایران بود که فضل ا... از آن به «زُلزِلَتِ الاَرضُ زُلزالَهَا» یاد می کند.
۳۳.

عدالت در اندیشه سیاسی امام موسی صدر

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی جهان اسلام دوره پنجم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 154 - 123

کلیدواژه‌ها: عدالت امام موسی صدر لبنان جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۸۸
یکی از مهم ترین متفکرین در دوره معاصر که به بحث عدالت در نظر و عمل توجه داشته امام موسی صدر است. ایشان در لبنان سعی می کند هم به لحاظ نظری، بنیاد قوی ای را برای تحقق عدالت و به خصوص عدالت اجتماعی، عدالت سیاسی و عدالت اقتصادی پی ریزی کند و از طرفی در عمل هم اقدامات و کارهایی صورت می دهد که منجر می شود به این که شیعیان لبنان به عنوان یک طایفه بسیار ضعیف، فقیر، تحقیر شده و کرامت از دست داده، ارتقا پیدا کنند و به عنوان یک قشر جا افتاده در لبنان مورد توجه قرار گیرند و بتوانند هم در سرنوشت خود و هم در سرنوشت جامعه خود تأثیرگذار باشند. پرسش این است که عدالت در اندیشه امام موسی صدر چگونه می تواند در جامعه حضوری زنده و اثربخش داشته باشد؟ فرضیه مقاله این است که به نظر می رسد در نگاه امام موسی صدر، عدالت، افزون بر این که مسأله ای فردی است اما همچنین به عنوان مسأله ای اجتماعی و سیاسی نیز نزد وی ارتقا می باید و پیوند بسیار محکم و استواری با ایمان به مثابه یک امر اعتقادی دارد.
۳۴.

نگرشی بر حضور زنان لبنانی در عرصه های فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱ زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲ 107-117

کلیدواژه‌ها: ادبی زنان فرهنگی فعالیت های اجتماعی لبنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۸۷
در سده های اخیر با فراهم آمدن فضای آزاد و بستر مناسبی برای حضور زنان در جوامع بشری و انجام فعالیت های ارزنده ای در عرصه های سیاسی، تجاری، فرهنگی، فکری و ادبی، این جوامع به رشد و شکوفایی فزاینده ای دست یافتند و دگرگونی های اساسی در آن ها پدید آمد. زنان جامعه ی لبنان نیز از این امر مستثنی نبودند. آنان به رغم چالش های پیش رو نه تنها در عرصه فرهنگی و اجتماعی خوش درخشیدند و فعالیت های ثمربخش خود را تا حضور در کنفرانس های فرهنگی و سیاسی داخل و خارج از کشور گسترش دادند، بلکه در عرصه های هنری و ادبی نیز به خلق آثار ماندگاری دست زدند، که کمتر نظیری برای آن در سایر کشورهای عربی می توان یافت.
۳۵.

الزامات و پیامدهای سیاست گذاری فرهنگی در لبنان مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی جهان اسلام دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ و ۲۱ 34 - 52

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری فرهنگی احزاب فرقه ها اقوام لبنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۹۸
هدف پژوهش حاضر بررسی الزامات و پیامدهای امر سیاست گذاری  فرهنگی لبنان، با توجه به گستردگی قومی و مذهبی در این کشور و ارائه اطلاعات و تحلیل های مفید برای سیاست گذارانی است که بدنبال برخورداری از فضای باز فرهنگی و به رسمیت شناختن اقوام، مذاهب و فرهنگ های مختلف هستند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و در این راستا، گام های اصلی فرایند سیاست گذاری فرهنگی در کشور لبنان و مؤلفه های تأثیرگذار آن بررسی و تبیین شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، مهم ترین پیامدهای منفیِ فرایند سیاستگذاری فرهنگی لبنان، همچون عدم توجه به ابعاد و اهداف معنوی زندگی مردم لبنان، وجود تناقض میان اهداف و لوازم اجرای سیاست ها، وجود ابهام و نسبی گرایی در فرایندها و مراحل سیاستگذاری، تکثرگرایی و تشتت و تقویت سکولاریسم استخراج شد. به نظر می رسد که بهره برداری از آموزه های نظام فرهنگی لبنان به عنوان الگویی در چرخه سیاست گذاری فرهنگی سایر کشورها، سیاست گذاری فرهنگی را ناممکن می کند. البته در یک نگاه کلان یا فراچارچوبی، برخی از آموزه های نظام فرهنگی لبنان می تواند منجر به بهبود فرایند سیاست گذاری فرهنگی در مراحل مختلف شود. لزوم توجه حداکثری به دیدگاه های مختلف، پذیرش آن ها، تأثیر آن ها در اولویت بندی و طراحی سیاست ها و تلاش برای بهره برداری حداکثری از آن، جزو دستاوردهای مثبت این رویکرد است.
۳۶.

نگاهی به اقدامات سیاسی و فرهنگی خاندان حرفوشیان

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳۳ 137 - 155

کلیدواژه‌ها: آل حرفوش بعلبک بقاع شیعه لبنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۳۸
پژوهش حاضر اقدامات سیاسی و فرهنگی خاندان حرفوشیان را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. خاندان آل حرفوشیان ازجمله گروه های شیعی مذهب در لبنان بودند که هم زمان با حاکمیت عثمانی ها در آسیای صغیر و هم زمان با دوره صفویان در ایران در ناحیه بعلبک سکونت داشتند. آن ها از طرف عثمانی ها تیول دار بعلبک محسوب می شدند و در جریان سیاست عثمانی ها علیه شیعیان، نقش زیادی در دفاع از مضامین سیاسی و عقاید مذهبی شیعه در این منطقه برعهده داشتند. اقدامات و فعالیت حرفوشیان را می توان در دو جبهه سیاسی و نظامی خلاصه کرد که موضوع مقاله حاضر بوده و پاسخ به این پرسش است که اقدامات آنان در این خصوص چه بوده است؟ البته به نظر می رسد که آنان اقدامات ارزنده ای در زمینه های دیگر نیز در این ناحیه انجام داده اند .در این میان عملکرد فرهنگی و به خصوص روابط آن ها با ایران مدنظر قرارگرفته شده است؛ همچنین آنان دارای سیاست تعامل گرایانه با عثمانی ها بوده و سعی داشتند در روابط با آنان خود را از برخوردهای مغرضانه دور کنند که به این موضوع نیز اشاره شده است. این پژوهش با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی به شیوه کتابخانه ای به تحلیل مسئله می پردازد. روش تحقیق انجام شده توصیفی تحلیلی و بر اساس سند کاوی است.
۳۷.

ارائه راهبردهای تقویت همکاری های ایران و مقاومت لبنان با تاکید بر عناصر فرهنگی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات سابق) سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 1 - 34

کلیدواژه‌ها: ایران لبنان حزب الله مقاومت محور مقاومت سوات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۶۷
از رهگذر تحولات سیاسی لبنان و به وجود آمدن مقاومت در جنوب این کشور، فرصت های کم نظیری در زمینه همکاری های جمهوری اسلامی ایران با مقاومت لبنان در ابعاد گوناگون و خصوصا در عرصه فرهنگ به وجود آمده است. در کنار فرصت های موجود، تهدیدهایی نیز از ناحیه دشمنان ایران و مقاومت لبنان وجود دارد که با اتخاذ رویکردهایی جدید در زمینه های همکاری های این دو بازیگر می توان تهدیدهای موجود را تبدیل به فرصت کرد. هدف اصلی این پژوهش ارائه راهبردهایی به منظور توسعه و تعمیق روابط ایران و مقاومت لبنان در عرصه فرهنگ و کمک به دستگاه های حوزه سیاست خارجی است. در این مقاله برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روشSWOT  موسوم به «سوات» با رویکرد توصیفی تحلیلی استفاده شده است و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی می باشد. بر اساس یافته های پژوهش جمهوری اسلامی ایران در تعامل و همکاری با جنبش حزب الله لبنان با چالش هایی مواجه است؛ این درحالی است که دو بازیگر از نقاط قوت قابل توجهی برای توسعه و تقویت روابط خود برخوردار هستند. از این رو با تبدیل این نقاط قوت به فرصت می توان به توسعه و تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران و مقاومت لبنان پرداخت. از نقاط قوت قابل توجه، رهبری هماهنگ و همسو سیدحسن نصرالله با رهبر جمهوری اسلامی ایران و همبستگی شیعیان لبنان و ایران است که می تواند به همبستگی شیعیان دو کشور و ترویج هویت شیعی و فرهنگ مقاومت در برابر محور عبری بینجامد.
۳۸.

دستاوردهای مقاومت اسلامی لبنان در منظومه فکری سیدحسن نصرالله و تأثیر آن بر امنیت محور مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۲ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۴ 6 - 33

کلیدواژه‌ها: مقاومت اسلامی محور مقاومت امنیت هستی شناختی لبنان سیدحسن نصرالله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
پی بردن به زمینه های برتری و امنیت نهضت ها از مباحث مهم و درخور تحقیق است. ماهیت مقاومت اسلامی لبنان و اهمیت جایگاه امنیتی آن به عنوان یکی از دستاوردهای برجسته مقاومت اسلامی، ازسوی سیدحسن نصرالله مورد توجه بوده است. این موضوع در مقاله به عنوان یک هدف و شاخص درنظر گرفته شده است. مقاله کوشش دارد تا دستاوردهای مقاومت اسلامی لبنان و نتایج امنیتی آن بر محور مقاومت را به عنوان سؤال اصلی مطرح و بررسی نماید. این پرسش با استفاده از روش تحقیق آمیخته با رویکرد کیفی کمی انجام شده است. بدین صورت که در بخش کیفی دستاوردها تبیین شده و در بخش کمی تأثیرشناسی آن مورد آزمون قرار گرفته است. روش مورداستفاده در بخش کیفی مبتنی بر تحلیل مضمون بوده و در بخش کمی داده های موردنیاز با ابزار پرسشنامه گردآوری و با استفاده از فنون آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون رگرسیون خطی ساده (دومتغیره) و آزمون رگرسیون چندگانه گام به گام تجزیه وتحلیل شده است. یافته و نتایج کیفی این پژوهش درقالب جدول هایی شامل مضامین پایه ای و سازمان دهنده، جمع بندی و توصیف شده است. در این پژوهش، پنج مضمون اصلی یعنی «برتری عوامل معنوی، ساختار توانمند، برتری اطلاعاتی و امنیتی، ایفا نقش منطقه ای و برخورداری از حمایت یک قدرت منطقه ای» به دست آمد. این پنج عنصر از مهم ترین دستاوردهای امنیتی هستند. در این نوشتار، علاوه بر آن، تأثیر کمی هریک بر محور مقاومت نیز بررسی و نتایج هریک نشان داده شد.
۳۹.

تبیین جامعه شناختی و ساختاری جنبش حزب الله لبنان

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶ 101 - 132

کلیدواژه‌ها: حزب الله لبنان جنبش رفتار جمعی اسملسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۷۹
در این مقاله پژوهندگان کوشیده اند تا به استفاده از نظریه ی رفتار جمعی اسملسر، به تبیینی جامعه شناختی از جنبش حزب الله دست یابند و به بررسی زمینه ها، علل، متغیر های معنادار در چگونگی فرایند تشکیل جنبش سیاسی - اجتماعی حزب الله لبنان پرداخته اند. به عبارت دیگر این نوشتار در پی آن است که باتوجه به متغیرهای تبیینی موجود در نظریه ی «رفتار جمعی» به این سؤال اصلی پژوهش حاضر مبنی بر اینکه چرا و چگونه جنبش حزب الله در لبنان ظهور و بروز پیدا کرد، پاسخی تئوریک ارائه دهد. ضمناً بررسی و ردیابی فرایند پیدایش جنبش حزب الله لبنان با استراتژی قیاسی، به عنوان یک محک تجربی، برای نظریه مذکور یعنی نظریه رفتار جمعی اسملسر نیز قلمداد می شود. به عبارت دیگر علاوه بر تبیین جنبش حزب الله مقاله حاضر به نظریه آزمایی نیز (رفتار جمعی اسملسر)پرداخته است. آنچه که بیش ازپیش این مقاله اثبات کرد هویدا ساختن ضعف و نقص تحلیل های ژورنالیستی سیاسی در تبیین شکل گیری یک جنبش اجتماعی سیاسی همچون حزب الله بود. برای بررسی یک جنبش و پدیده ای که ریشه در جامعه دارد رویکرد علمی مقتضی می کند که با درنظرگرفتن اصل سنخیت علت و معلول به عامل های اجتماعی نیز توجه ویژه کرد. ازآنجایی که رویکرد نظری اسلملسر یک رویکرد ساختی کارکردی به حساب می آید درکی موسع تر از پدیده های اجتماعی نظیر جنبش حزب الله لبنان ارائه خواهد داد.
۴۰.

واکاوی علل بحران سیاسی لبنان (2019- 2005)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بحران پژوهی جهان اسلام دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۱ 187 - 211

کلیدواژه‌ها: لبنان جامعه چندپاره بحران سیاسی گروه های داخلی بازیگران خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۲۲
شرایط سیاسی_اجتماعی ناهمگون و موزاییکی لبنان که ریشه در تاریخ این کشور دارد، اصلی ترین دلیل شکل گیری ناآرامی ها و عدم اجماع نخبگان سیاسی برای ایجاد مصالحه بین گروه ها و جریان های قومی و مذهبی در داخل این کشور است. اما در کنار عامل فوق، عوامل دیگری نیز در این زمینه دخیل هستند. پژوهش حاضر سعی دارد با رویکردی تبیینی و شیوه گردآوری کتابخانه ای به این سؤال پاسخ دهد که؛ مهم ترین مؤلفه های تأثیرگذار در شکل گیری بحران سیاسی لبنان و گسترش آن بر دیگر حوزه ها بین سال های 2005 تا 2019 چه بودند؟(سؤال) در این پژوهش، نویسندگان با بهره گیری از رویکرد سطح تحلیل و همچنین رویکرد امنیتی لیتل که به  انسجام سیاسی اجتماعی و نوع محیط امنیتی می پردازد، نقش مؤلفه های داخلی، منطقه ای و بین المللی را مورد واکاوی قرار می دهند. یافته ها نشان می دهد که اختلافات داخلی بین گروه های مختلف قومی و مذهبی باعث ضعف نهاد دولت و فراهم کردن زمینه برای نقش آفرینی بازیگران خارجی در سپهر سیاسی لبنان شده است. در کنار مؤلفه های داخلی، نقش مداخله گرایانه بازیگران خارجی و ائتلاف آن ها با گروه های قومی و مذهبی با هدف دستیابی به منافع مورد نظر خود، باعث عدم حصول یک توافق جمعی در میان نخبگان سیاسی این کشور شده است. این مسئله معضل چندپارگی، بی ثباتی و بحران های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عمیق لبنان در طول سال های 2005 تا 2019 را دو چندان نمود (یافته ها).