مطالب مرتبط با کلیدواژه

ناتو


۲.

بررسی اهداف و آثار حضور ناتو در خاورمیانه:با تاکید بر امنیت جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آمریکا ناتو نظم امنیتی منطقه ای ابتکار همکاری های استانبول

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سازمان های بین المللی سازمان های دولتی (ساختار، قوانین، زیرمجموعه ها و ...)
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مسایل منطقه ای
تعداد بازدید : ۲۸۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۰۸
حضور قدرتهای فرامنطقه ای در خاورمیانه و آثار آن بر کیفیت نظم امنیتی منطقه یکی از مهمترین امور مورد علاقه پژوهشگران این منطقه بوده است. پس از جنگ جهانی دوم تاکنون آمریکا یکی از مهمترین بازیگران مداخله گر در منطقه بوده و نقش تعیین کننده ای در ساختار امنیتی آن داشته است. اخیراً واشنگتن نسبت به توسعه قلمرو ناتو در خاورمیانه از طریق پذیرش اعضای همکار و شریک اقدام نمود. پژوهش حاضر نشان می دهد که این رفتار راهبردی در چارچوب اهداف امنیتی ایالات متحده همچون افزایش دامنه نفوذ و سلطه در منطقه، شکل دهی نظم امنیتی دلخواه در منطقه، مقابله و مهار قدرت رو به رشد ایران، کمک به عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل از طریق عضویت آنها در ناتو، تسریع روند اصلاحات در خاورمیانه، مقابله با تروریسم بنیادگرای اسلامی، امنیت ذخایر انرژی و خطوط انتقال آن، تامین امنیت دولتهای عرب غربگرا و ... صورت پذیرفت. این اقدام که از سوی اعراب و اسرائیل نیز مورد استقبال قرار گرفته است، در چشم انداز امنیت در خاورمیانه نقش تعیین کننده ای دارد و ناتو را به یکی از مهمترین بازیگران منطقه تبدیل خواهد کرد. اگرچه ناتو مقابله با تهدیدات بین المللی را سرلوحه کار خود قرار داده و از این نظر حضور ناتو در خاورمیانه در مهار تهدیدها آثار مثبتی دارد، اما با توجه به اینکه ناتو سازمانی غربگرا و در خدمت منافع امنیتی غرب است، می توان مدعی شد که حضور ناتو در خاورمیانه بر منافع امنیتی ایران آثار منفی خواهد داشت.
۳.

بررسی پیامدهای حضور ناتو در همسایگی ایران

کلیدواژه‌ها: ایران نظام بین الملل امریکا عراق خاورمیانه ناتو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد بین الملل ارتباطات بین المللی و اقتصاد سیاسی بین الملل ارتباطات بین المللی و اقتصاد سیاسی بین الملل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سازمان های بین المللی سازمان های دولتی (ساختار، قوانین، زیرمجموعه ها و ...)
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مسایل منطقه ای
تعداد بازدید : ۱۹۸۲ تعداد دانلود : ۹۶۸
با توجه به اهمیت حضور ناتو در کشورهای همسایه ایران و تاثیر آن بر تعیین راهبردهای امنیت ملی و استراتژیهای دفاعی کشور ، در مقاله حاضر پس از بررسی اهداف استراتژیک ناتو ، به تحلیل آخرین اقدامات این سازمان در سطح منطقه - به ویژه در عراق - پرداخته شده و راهکارهای پیش روی ایران در برقراری امنیت ملی و حفظ منافع ملی در دو سطح خرد و کلان مورد اشاره قرار گرفته است. با توجه به پیامدهای امنیتی حضور ناتو در همسایگی ایران ، در این مقاله تلاش شده است تا راهکارهای پیش روی ایران برای تامین منافع خود ، مورد اشاره قرار گیرد . بررسی نخحوه آموزش نیروهای عراقی ، مذاکره در زمینه نحوه استقرار نیروهای ناتو در مرز عراق و ایران ، لزوم باز تعریف روابط ایران و پیمان آتلانتیک شمالی و تلاش برای گسترش تعاملات و گفتگوها در راستای تامین امنیت ملی از جمله راهکارهای پیشنهاد شده در این مقاله میباشد...
۴.

رقابت روسیه و آمریکا در قفقاز جنوبی(2010-1991)

کلیدواژه‌ها: آمریکا جنگ سرد جدید قفقاز جنوبی ناتو فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۷ تعداد دانلود : ۹۴۶
منطقه قفقاز بین دریای سیاه و دریای خزر در جنوب فدراسیون روسیه، شمال غرب ایران و شمال شرق ترکیه قرار گرفته است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت راهبردی قفقاز جنوبی این منطقه را به یکی از مهمترین مناطق جهان به ویژه برای آمریکا و روسیه تبدیل کرده است. در این رقابت ژئوراهبردی میان آمریکا و روسیه و احتمال بروز جنگ سرد میان دو کشور، بسیاری از بحث ها در رابطه با ساختار جدید روابط آمریکا و روسیه به ویژه پس از حادثه 11 سپتامبر بحث های مربوط به بنیان های داخلی تحولات انقلاب گل رز در گرجستان و جنگ روسیه با گرجستان را به حاشیه برده است. بر این اساس این مقاله به دنبال آن است تا علت ها و عوامل رقابت آمریکا و روسیه در قفقاز جنوبی را تبیین کرده و به این سؤال پاسخ دهد که هدف های آمریکا و روسیه در این رقابت چیست؟
۵.

حضور ناتو در افغانستان و چالش های پیش روی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تروریسم افغانستان نظام منطقه ای مشکلات ساختاری ناتو امنیت داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۳ تعداد دانلود : ۹۳۵
پس از 11سپتامبر، نخستین کشوری که به عنوان مامن طالبان و گروههای حامی القاعده مورد هجوم نیروهای ائتلاف غرب به سرکردگی آمریکا قرار گرفت، افغانستان بود. پس از آن، در سال 2003، ناتو عملاً فرماندهی نیروهای بین المللی حاضر در افغانستان را بر عهده گرفت. این مقاله، با بررسی روند حضور نیروهای ناتو در افغانستان و ترکیب آنها و همچنین، پراکندگی جغرافیایی نیروهای هریک از اعضای ناتو در این کشور، به چالش های فراروی نیروهای ناتو در افغانستان میپردازد. این چالش ها را میتوان در سه سطح ساختاری، منطقه ای و داخلی بررسی نمود. در سطح ساختاری، چالش ها عمدتاً حول محور اختلاف اعضا بر سر وظایف کشورها، تفاسیر حقوقی و ناهماهنگی میان نیروها شکل گرفته اند.
۶.

معامله بزرگ در روابط روسیه و امریکا: دوره مدودیف و اوباما

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیاست بین الملل آمریکا سیاست خارجی روابط سیاسی روسیه ناتو روابط استراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۷ تعداد دانلود : ۷۵۴
در سا لهای 2009 و 2010 روابط آمریکا و روسیه به مرحله ای از همکار یهای استراتژیک وارد شد که مورد توجه بسیاری ازتحلیلگران مسائل بین المللی قرار گرفت؛ مرحله ای که تحلیل عوامل مؤثّر بر آن، برای ایران نیز اهمیت زیادی دارد. فهم این وضع جدید، مستلزم پاسخی روشن به این پرسش هاست که در روابط دو کشور دقیقاً چه اتفاقی روی داده است؟ آیا مقامات دو کشور می توانند مشکلات متعدد در روابط متقابلشان را حلّ و فصل کنند؟ چرا دو کشور به این وضع جدید رسید ه اند؟ چشم انداز این روابط چیست؟ این اتّفاق چه پیامدهایی برای دولت های دیگر دارد؟ آنچه در حال حاضر قابل درک است، مسیری از همکاری و کاهش رقابت را نشان می دهد. برای تبیین این وضعیت، فرضیه ای که بررسی خواهد شد، آن است که نیازهای روسیه به فنّاور یهای جدید و نیا زهای آمریکا به همکاری روسیه در مسائل امنیتی بین المللی، در ایجاد روابط نزدیک در دو سال اخیر، مهم ترین عامل بوده است برای پاسخ به پرسش های تحقیق و بررسی فرضیة آن، نخست به نگر شهای متفاوت دو دولت و سابقه ای از روابط آ نها می پردازیم. سپس حوزه ها و موضوع های مهم متقابل دو کشور در سطوح بین المللی، منطقه ای و دوجانبه ( به ویژه در دهة اخیر) مطرح می شود. موضوع بحث بعد نیز توافق های انجام شده در دوسال اخیر است. در واپسین بخش، عوامل و متغیرهای اصلی اثرگذار بر روابط روسیه و آمریکا تحلیل خواهد شد
۷.

ژئوپلیتیک انرژی: اتحادیه اروپا و امنیت انرژی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک انرژی ناتو وابستگی انرژی اروپا خطوط لوله گاز و نفت استراتژی انرژی اروپا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مسایل ایران جغرافیای سیاسی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه اتحادیه اروپا و اروپای شرقی
تعداد بازدید : ۲۶۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۱۹
تغییری جدی در بازیگران، منابع و شیوه های کنترل در عرصه سیاست بین الملل در حال رخ دادن است. برای اتحادیه اروپا، محدودیت منابع انرژی و همچنین مشکلات دستیابی مطمئن و ارزان به منابع انرژی بویژه پس از روشن شدن این واقعیت که این ابزار می تواند به عنوان ابزار سیاسی به کار گرفته شود، باعث شده تا منابع انرژی و خطوط انتقال آنها به عامل بسیار مهم و حیاتی در عرصه سیاست بین الملل و امنیت بین الملل تبدیل گردد. تحولات اخیر در کشورهای صادر کننده نفت و گاز اهمیت این مسأله را افزایش داده است. هدف این پژوهش بررسی تعامل این عامل مهم ژئوپلیتیکی با سیاست بین الملل، راهکارهای اروپا برای کاهش آسیب پذیری در عرصه انرژی و وابستگی ضد امنیتی و ایجاد امنیت نسبی می باشد. برای نیل به این هدف با بهره گیری از روشهای تحلیلی و تکنیکهای آینده پژوهی به دنبال نشان دادن آینده ابعاد آسیب پذیری های اروپا در مسأله وابستگی شدید در مسأله انرژی و مشکلات آنها در دهه های فرارو هستیم و از این طریق به این نتیجه گیری می رسیم که فرصتهایی که ایران می تواند برای اتحادیه اروپا ایجاد کند بسیار حائز اهمیت و غیر قابل چشم پوشی است. این مسأله می تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی و سیاسی گسترده ای در سالهای پیش رو داشته باشد.
۸.

مشارکت بریتانیا و ایالات متحده در افغانستان پس از 11 سپتامبر و دلایل ناکامی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شکست نظامی ناتو طالبان جنگ افغانستان همکاری ویژه آنگلو - آمریکایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۷ تعداد دانلود : ۸۳۲
بیش از یک دهه از حضور نیروهای ناتو در افغانستان گذشته و در این مدت اعضای اصلی ناتو هر یک سهمی در افغانستان بر عهده گرفته اند. در میان مشارکت کنندگان در جنگ افغانستان، بریتانیا و ایالات متحده، بار دیگر در کنار یکدیگر قرار گرفتند. مشارکت انگلستان با آمریکا در امور دفاعی- امنیتی تحت عنوان هم کاری ویژه، موضوعی قابل بررسی در حوزه های مختلف از جمله جنگ افغانستان است. مقاله حاضر با بررسی روند اشتراک یک دهه ای انگلستان در عملیات نظامی- امنیتی آمریکا در افغانستان، مشخص می کند اولاً انگلستان روابط خود را پس از 11 سپتامبر با ایالات متحده در چه فرایندی نگه داشت و ثانیاٌ موجبات ناکامی در تحقق اهداف جنگ و شکست طالبان چه عواملی بوده اند.
۹.

سیاست گذاری امنیت منطقه ای ناتو در مقابله با نشانه های آشوب ساز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آشوب ارزش های مشترک ناتو بحران منطقه ای دفاع هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۷ تعداد دانلود : ۴۶۵
پایان ساختار دوقطبی را باید به عنوان مقدمه ای برای ظهور سازوکارهای آشوب زا در سیاست بین الملل دانست. بازیگران منطقه ای و قدرت های بزرگ در شرایط جهان آشوب زده، نیازمند سیاست گذاری امنیتی و راهبردی برای کنترل و محدودسازی نتایج آشوب سیاسی می باشند. سیاست گذاری امنیت منطقه ای در شرایط آشوب می تواند از طریق سازوکارهای یک جانبه، نهادی و هویتی انجام پذیرد. در این مقاله با استفاده از روش «تحلیل داده ها» و «تحلیل محتوا» و با استفاده از چارچوب نظری «نهادگرایی امنیتی» تلاش می شود تا سه سطح تحلیل امنیت سازی منطقه ای در فرآیند سیاست گذاری امنیتی بررسی و ارزیابی شود. یافته ها نشان می دهد که امنیت، ماهیت دگرگون شونده داشته و تحت تأثیر سازوکارهای محیط پیرامونی تغییر می یابد. در چنین شرایطی، نهادهای امنیتی نیز وظیفه دارند تا از سازوکارهای لازم برای چندجانبه گرایی نهادی و در راستای مقابله با تهدیدهای نوظهور استفاده نمایند. تهدیدهای نوظهور در نگرش بازیگران جهان غرب در قالب «نظریه آشوب» تبیین گردیده است. این نظریه می تواند جایگزینی برای رهیافت های رئالیستی و نئورئالیستی تلقی شود.
۱۰.

بررسی و تحلیل گسترش ناتو به سمت شرق و تسلط ایالات متحده آمریکا بر منطقه راهبردی اوراسیا با استفاده از مدل تحلیلی SWOT(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امنیت انرژی ناتو مدل سوات حوزة دریای خزر منطقة اوراسیا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی
تعداد بازدید : ۱۷۸۳ تعداد دانلود : ۵۹۷
ناتو به عنوان یک پیمان نظامی، پس از فروپاشی شوروی توانست با تغییر کارویژه های خود و با نگاه ویژه به رویکرد تسهیل مسائل سیاسی و اقتصادی غرب، وارد عرصة جدیدی از تعامل های دفاعی- امنیتی شود. این سازمان، با به کارگیری شورای همکاری آتلانتیک شمالی و طرح مشارکت برای صلح، وارد حیات خلوت روسیه شد. این عملکرد ناتو که با هدف نفوذ سیاسی، اقتصادی، امنیتی، به ویژه برای تسلط بر منابع انرژی طراحی شده بود، کم کم برای تسلط بر منطقه، به غرب پاسخ مثبت داد. اکنون این سازمان، برای صلح، همة کشورهای شوروی سابق را زیر چتر طرح مشارکت ناتو درآورده است و از این راه، سعی دارد به طور کامل به این کشورها نفوذ کند. می توان گفت غرب و ناتو توانسته اند با مشارکت در پروژه های اقتصادی به ویژه انرژی، جای پای مناسبی در منطقه پیدا کنند. به نظر می رسد کشورهای روسیه، چین و ایران با وجود مخالفت با روند یک جانبه گرایی ایالات متحده آمریکا و نگرانی برای حضور ناتو و غرب در منطقه نتوانسته اند گام های تقابلی بردارند. اگرچه با همگرایی حول محور سازمان همکاری شانگهای، درصدد نشان دادن قدرتی منطقه ای هستند، گام مؤثری برای تقابل با غرب از طرف آن ها مشاهده نشده است. در این بررسی- که با استفاده از مدل SWOT انجام شده است- قوت ها، فرصت ها، تهدیدها و ضعف های ناتو در منطقه مطالعه شده و راهبردهای چهارگانة استخراج شده با تحلیلی مناسب ارائه شده است. درنهایت، راهبرد مورد نظر برای کشورهای رقیب نیز ارزیابی شده است.
۱۱.

سیاست های فراآتلانتیکی فرانسه در دوران نیکلا سارکوزی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایران آمریکا ناتو سارکوزی سیاست خارجی و امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۹ تعداد دانلود : ۴۱۲
با قدرت یافتن نیکلا سارکوزی، سیاست خارجی فرانسه در چرخشی آشکار ماهیتی آمریکا گرا پیدا کرد. سارکوزی از همان ابتدای کسب قدرت، سیاست همسویی با آمریکا را در پیش گرفت. آتلانتیک گرایی اهرمی مهم و اجتناب ناپذیر در سیاست خارجی سارکوزی قلمداد می شود و وی با فاصله گرفتن از سیاست های سنتی گلیستی نقطه عطفی را در سیاست خارجی بعد از دوگل رقم زد. این گرایش نوین، جدای از سیاست های فراآتلانتیکی فرانسه در رابطه با ایران نیز نمود دارد و به روشنی تغییرات سیاست فرانسه را که از نزدیکی به آمریکا سرچشمه می گیرد نشان می دهد. رویکرد نوین سارکوزی در سیاست خارجی، در برگیرنده نگرش متوازنی از اروپامداری و آتلانتیک گرایی است که در آن، اتحادیﺔ اروپا و ناتو مکمل استراتژیک و عملیاتی یکدیگر تلقی می شوند. سارکوزی به دنبال بازتعریف نقش فرانسه در مناسبات بین المللی بود و تلاش کرد با اهرم آتلانتیک گرایی و نزدیکی به آمریکا، به نفوذ و اعتبار بیشتر در صحنه بین المللی دست یابد. سارکوزی به موازات تقویت تعاملات فراآتلانتیکی، با اعلام بازگشت کشورش به شاخه نظامی ناتو، برای کسب سهم بیشتری از فرماندهی ناتو و همچنین اعزام نیرو به افغانستان تلاش کرد.
۱۲.

حوزه های همکاری و اختلاف روسیه با ناتو پس از جنگ سرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روسیه جنگ سرد ناتو نوواقع گرایی منافع اختلاف زا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۳
اگرچه روسیه و ناتو در سال های پس از جنگ سرد در زمینه هایی همچون تروریسم، مسئله افغانستان، سلا ح های کشتارجمعی و راهزنی دریایی همکاری هایی با همدیگر داشته اند، اما از سوی دیگر، افزایش منافع اختلاف زا ناشی از چالش هایی مانند سپر دفاع موشکی، گسترش ناتو به شرق و جهانی شدن فعالیت های ناتو نقش تعیین کننده ای را در روابط این دو بازیگر ایفا می کند. تلاش برای دستیابی به توازن راهبردی از سوی روسیه با هدف احیای نظام دوقطبی و جستجوی برتری راهبردی از سوی ناتو برای حفظ هژمونی غرب به رهبری آمریکا، بازی با حاصل جمع صفر را برای دو طرف تداعی می کند که هرگونه همکاری راهبردی در این مسایل را تحت تأثیرخود قرار داده است. بنابراین، روسیه در زمینه همکاری در این حوزه ها کاملاً به ناتو بی اعتماد بوده و تلاش خواهد کرد ترتیبات امنیتی را با محوریت خود و در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، پیمان امنیت دسته جمعی و متحدانی چون چین مدیریت کند تا از این راه، ضمن جلوگیری از نفوذ ناتو و ایالات متحده در اوراسیا و آسیای مرکزی به توازن راهبردی با مجموعه غرب و ناتو دست یابد.
۱۳.

تحول در مأموریت های ناتو و ضرورت تقویت رژیم نظارتی در حقوق بین الملل (راهبرد مسئولیت پذیری ناتو)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران حقوق بین الملل مسئولیت پذیری ناتو جبران خسارت مأموریت ها سازوکار های نظارتی حقوقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۴ تعداد دانلود : ۴۹۰
شکل گیری ناتو در پاسخ به تهدیدات و وقایع فوریه 1948 و به قدرت رسیدن حزب کمونیست چکسلواکی و بازداشتن نیروهای شوروی به طور خاص و نیروهای پیمان ورشو به طور عام از حمله به کشور های غربی در منطقه آتلانتیک شمالی بود. ناتو بر اساس مسئولیت پذیری سازمان های بین المللی و حتی دولت های عضو ناتو (بنا به مسئولیت دولت ها) در برابر نقض حقوق بین المللی مسئولیت دارد؛ زیرا تصمیمات نظامی ناتو با اجماع کشورهای عضو اتخاذ می شود، بنابراین دولت های عضو نیز بر اساس اصل مسئولیت پذیری دولت ها در جبران خسارت وارده ناشی از تخلفات ناتو مسئولیت دارند. این مقاله علاوه بر بررسی حقوقی تحول در ماهیت و مأموریت های ناتو بعد از پایان جنگ سرد، به مواردی از نقض و تخلفات ناتو از حقوق بین الملل و خلأ نظارت حقوقی بین المللی بر نحوه اجرای قطعنامه های شورای امنیت، به ویژه در مواردی که ناتو مرتکب تخلف شده، اشاره دارد تا توجه دستگاه دیپلماسی و نهادهای ذی صلاح سیاست گذاری تصمیم ساز و تصمیم گیر را به راهبردهای بازدارنده حقوقی در برابر اقدامات احتمالی ناتو علیه منافع و امنیت ملی کشور جلب کند.
۱۴.

مداخله یا عدم مداخله: تبیین راهبرد ناتو در مدیریت بحران اوکراین

تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۷۶۷
بحران ها هنگامی که وقوع می پیوندند اقداماتی از سوی کنشگران جهانی در جهت مدیریت آنها صورت می گیرد که از جمله آنها می توان به سازمان ها اشاره کرد که در رأس آنها شورای امنیت بعنوان مسئول اصلی حفظ صلح و امنیت بین الملل است. علاوه بر شورا برخی از سازمان ها مثل ناتو با دارا بودن سازوکارهای لازم براساس فصل هشتم منشور در زمینه مدیریت بحران ایفای نقش می کنند. ناتو بعد از آنکه در دوره بعد از جنگ سرد با بحران هویت مواجه شد کوشید تا با بهره گیری از سازوکارهای مختلف حوزه ماموریت خود را گسترش دهد و بقا و تداوم خود را تضمین کند. برعهده گرفتن وظایفی در حوزه مدیریت بحران از جمله این سازوکارها بوده است. بطوریکه ناتو در بحران های مختلفی همچون کوزوو، عراق، افغانستان و لیبی ایفای نقش کرده است. اما در بحران هایی که در سال های اخیر رخ داده همچون بحران اوکراین نقش فعالی نداشت. همین امر این سوال را برمی انگیرد که ایفای نقش این نهاد در بحران ها از چه عواملی تاثیر می پذیرد. در پاسخ، این فرضیه مطرح می شود که ایفای نقش ناتو در بحران ها متاثر از تجربیات گذشته، اهمیت محل وقوع بحران و سیاست های قدرت های بزرگ است. یافته های پژوهش نشان می دهد که دستاوردهای محدود و هزینه های فراوان مداخله های قبلی، شرط گرفتن مجوز از شورای امنیت برای مداخله در حالیکه روسیه بعنوان یکی از بازیگران اصلی بحران باعث شد تا ناتو در این بحران سیاست عدم مداخله را در پیش گرفته و در زمینه مدیریت بحران نقش فعالی نداشته باشد.
۱۵.

خاورمیانه و ایران در سپهر مقایسهکارکرد چندجانبه گرایی ناتو و پیمان شانگهای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ناتو سازمان همکار یهای شانگهای دیپلماسی چندجانبه نهادگرایی نولیبرال خاورمیانه پرونده هسته ای ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۴۶۲
چندجانبه گرایی و فرایندهای تصمیم گیری دسته جمعی در سازما نهای بی نالمللی و منطقه ای از جمله راهکارهای مدیریتی است که قدر تهای بزرگ به منظور کسب سهم بیشتر در کنترل منازعات جهانی و منطق های از آنها استفاده می نمایند. پیمان آتلانتیک شمالی )ناتو( و سازمان همکار یهای شانگهای دو سازمان مهم چندجانبه گرایند که درصدد کنترل فرآیندهای خشون تآمیز و واگرا در سطوح منطق های و جهانی هستند. در این چارچوب، ناتو در مقایسه با پیمان همکار یهای شانگهای صور تبندی موف قتری را از کاربرد و کارایی چندجانبه گرایی در قالب فرآیندهای منتهی به اخذ تصمی مگیری جمعی و عمل دسته جمعی به ویژه در خاورمیانه از خود به نمایش گذاشته است. در جریان رخدادهای اخیر مردمی و اسلامی خاورمیانه و نیز پرونده هسته ای ایران، ناتو مثالی از اقدام در راستای چندجانبه گرایی دولت محور است. در سازمان شانگهای اما وزن اصلی تعاملات درونی عمدتاً متأثر از روسیه و چین است به طوری که تأثیر چندجانبه گرایی درون نهادی اندکی نسبت به ناتو بر دو روند فوق الذکر بر جای گذاشته است.
۱۶.

واقع گرایی تدافعی و منطق موجودیت ناتو پس از یازده سپتامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ناتو یازده سپتامبر واقع گرایی تدافعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۴۸۶
با پایان جنگ سرد و معادلات حاکم بر آن به نظر می رسید که سرمشق واقع گرایی از تبیین تداوم موجودیت اتحادیه ناتو ناتوان است. این در حالی بود که ناتو، متعاقب پایان جنگ سرد در رویدادهای بالکان درگیر شده و از این نظر در حال تجربه فصلی نوین در تطوّر تاریخی خود بود. در ادامه تحولات پس از جنگ سرد، وقوع رویداد یازده سپتامبر ناتو را کاملاً متوجه تهدیدات برآمده از تروریسم کرد. در این ارتباط، استناد به ماده (5) معاهده واشنگتن پس از رویداد یازده سپتامبر توسط اتحادیه برای اولین بار از زمان شکل گیری آن، مبیّن آن است که درک ناتو از تهدید تروریسم بیش از پیش، آن را در جهت توسعه نهادی و تداوم موجودیت خود سوق داده است. این مقاله در صدد توضیح تداوم موجودیت ناتو از منظر واقع گرایی تدافعی، در ادامه اصلاحات صورت پذیرفته در برنامه پژوهشی واقع گرایی است. به عبارت دیگر پرسش اصلی این مقاله این است که واقع گرایی چگونه می تواند موجودیت ناتو پس از یازده سپتامبر را تببین کند؟ در پاسخ به این پرسش این مقاله واقع گرایی تدافعی را پیشرفتی در برنامه پژوهشی واقع گرایی می داند که ضمن حفظ هسته مرکزی واقع گرایی می توان پاسخگوی تحولات جدید ناتو حفظ موجودیت آن پس از یازده سپتامبر باشد.<br />  <br />  
۱۷.

نظریه ثبات هژمونیک و بحران در نظام اقتصاد جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سیاسی بین الملل آمریکا امنیت نفت بحران برتون وودز ناتو نظریه ثبات هژمونیک هژمونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۴ تعداد دانلود : ۴۳۲
نگاهی گذرا به تاریخ قرن بیستم نشان گر آن است که نظام سرمایه داری همواره با بحران های سیاسی، نظامی و اقتصادی همچون جنگ های جهانی اول و دوم، بحران های 1929 و 1973، بحران اقتصادی جنوب شرقی آسیا در دهه 90 و بحران جاری مواجه بوده است. هر چند نظریه های اقتصاد سیاسی بین الملل در خصوص اصل وجود بحران اشتراکاتی دارند، اما در باب ماهیت، علل، عمق و راهبردهای خروج از آن با هم اختلاف نظرهایی دارند. در این میان، نظریه ثبات هژمونیک با نگاهی متفاوت و با دیدی علمی و تاریخی در پی شناخت بحران و علل بروز آن است. از چشم انداز این نظریه، مهم ترین عامل رونق و شکوفایی اقتصاد سیاسی بین الملل به وجود یک هژمون برمی گردد، همان طوری که بحران در اقتصاد سیاسی جهانی ناشی از افول آن است. بدین معنا، همان طور که رونق و شکوفایی اقتصاد جهانی در دهه 50 و 60 م. ناشی از هژمونی آمریکا
۱۸.

روابط ناتو و روسیه شکاف یا تعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آمریکا روسیه گسترش به شرق ناتو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۶۰۸
تداوم حیات ناتو پس از جنگ سرد و انحلال پیمان ورشو و گسترش آن به شرق پرسش هایی عدیده را در باره آینده این سازمان مهم نظامی - سیاسی در نظام بین الملل به میان آوردن است. عضویت ده کشور از حوزه بالتیک و اروپای شرقی روند رو به گسترش این سازمان را نشان می هد. سه کشور جمهوری چک، لهستان و مجارستان در مارس1999 و هفت کشور بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، اسلواکی و اسلونی در مارس 2004 به ناتو ملحق شده اند. این سازمان همکاری هایی با گرجستان و مولداوی آغاز کرده است که خطوط قرمز روسیه تلقی می شوند. کشور روسیه نیز در دو دهه اخیر با مسائل متعدد در سیاست خارجی خود روبرو بوده است.
۱۹.

بررسی روابط اتحادیه اروپا و ناتو؛ چالش ها و فرصت های موجود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اتحادیه اروپا ایالات متحده آمریکا دفاع مستقل اروپایی سیاست امنیتی و دفاعی مشترک ناتو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۳ تعداد دانلود : ۵۵۲
اتحادیه اروپا و ناتو 21 عضو مشترک دارند، به همین دلیل، بررسی چالش ها و فرصت های روابط این دو نهاد در حوزه سیاست بین الملل بسیار مهم است. اتحادیه اروپا قدرت غیرنظامی با قابلیت های اقتصادی-اجتماعی و امنیت نرم است و قابلیت های نظامی آن در قالب سیاست دفاعی و امنیتی اروپا اهمیت کم تری دارد، اما ناتو در نخستین نگاه پیمانی نظامی و امنیتی بیشتر تحت نفوذ آمریکا شناخته می شود. از دهه نود اتحادیه اروپا قابلیت ها و فعالیت های خود را در حوزه «سیاست خارجی و امنیتی مشترک» و به ویژه «سیاست امنیتی و دفاعی اروپا» توسعه داده است. اعضای اتحادیه اروپا در نظر دارند با «نیروی استقرار سریع اروپایی» و با همراهی «نیروی واکنش سریع ناتو» توانمندی ها و قابلیت های لازم را به دست آورند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که «سیاست مشترک دفاعی اتحادیه اروپا» تکمیل کننده ناتو و نه در تقابل با آن تعریف می شود. نویسندگان این مقاله می کوشند چالش ها و فرصت های موجود در روابط اتحادیه اروپا و ناتو و همچنین تأثیر این کنش ها در منافع ایران در منطقه و جهان را شرح دهند. تدوین این مقاله به روش جمع آوری کتابخانه ای-اسنادی و به صورت «توصیفی-تحلیلی» است. همچنین، از منابع مختلفی نظیر کتاب های مرتبط، پایگاه داده ها، بانک های اطلاعاتی و مقالات معتبر استفاده شده است.
۲۰.

مبارزه با تروریسم بین المللی: الزامات عملی و چالش های نظری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تروریسم بین المللی سازه انگاری سازمان ملل متحد سازمان بین المللی پلیس جنایی اینترپل لیبرالیسم مبارزه با تروریسم ناتو واقع گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۶ تعداد دانلود : ۴۴۸
این مقاله در پی واکاوی بخشی از علل ناکامی دولت ها و نهادهای بین المللی در مهار تروریسم فزاینده است. اینکه با وجود اجماع نظر موجود درباره تهدیدهای ناشی از تروریسم، چرا تاکنون همکاری های بین المللی برای مبارزه با این پدیده ناکارامد بوده است. متن حاضر، از چشم انداز نظریه های روابط بین الملل در پی پاسخگویی به این پرسش برآمده و با روشی تبیینی و تحلیلی، امکانات و محدودیت های هر یک از رویکردهای نظری واقع گرایی، لیبرالیسم و سازه انگاری را مدنظر قرار داده است. غلبه واقع گرایی و تفکرات مبتنی بر آن، به سبب تعارض سنت های واقع گرایانه پذیرفته شده دولت ها با برخی نتایج حاصل از سازوکارهای موجود همکاری بین المللی برای مبارزه با تروریسم، بیشتر مورد توجه بوده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که در ابتدا، درک متفاوت دولت ها از پدیده تروریسم و اختلاف نظر در تعریف عملیات تروریستی، که به تعارض در شناسایی مصادیق منجر می شود، مانع بزرگ همکاری های بین المللی است. سپس، فاصله موجود در اولویت بندی دولت ها که براساس منافع ملی هر یک از آنها شکل می گیرد، فرایند همکاری های بین المللی را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد و علاوه بر آن، تلاش قدرت های بزرگ برای بهره برداری از این فرصت های همکاری بین المللی در جهت پیشبرد منافع و اهداف خود، زمینه های اصلی ناکامی همکاری ها و نیز نهادهای بین المللی در مبارزه با تروریسم است.