رویکرد کیفی

فضای مجازی، با تشکیل مرزهایی نوین در ارتباطات اجتماعی، زمینه شکل گیری فرصت ها و تهدیدهایی را برای انسان ایجاد کرده است. پژوهش پیش رو تلاش دارد تجربه زیسته بزرگسالان از فرصت ها و تهدیدهای ناشی از فعالیت در فضای مجازی را شناسایی کند. بدین منظور با استفاده از راهبرد نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی، تعداد 22 مصاحبه ایمیلی با سؤال های باز انجام شد. بزرگسالان در چهار خوشه مجزا به سؤال ها پاسخ دادند. برای دقت در تحلیل داده ها، از نرم افزار مکس کیو دی ای نسخه 12 استفاده شد. برای افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأئید آن ها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل داده ها»، «درگیری طولانی مدت» و سه سو سازی استفاده شد. در بخش فرصت های فضای مجازی و در خوشه های خانوادگی، فرزند یا دانش آموز و جامعه، به ترتیب «آگاهی از اخبار روز و تسهیل در انجام امور خانواده»، «استفاده از اخبار روز، افزایش سطح اجتماعی شدن و همگرایی با دوستان» و «کاهش هزینه ها» به مثابه مهم ترین درون مایه شناسایی شد. در مؤلفه تهدید های فضای مجازی، تقریباً همه درون مایه ها از لحاظ تکرار دارای وزن یکسانی بودند و تنها در دو خوشه فردی و خانوادگی، تکرار کُدهای مربوط به درون مایه اتلاف وقت، بیشتر بوده است. نتایج نشان داد که به رغم وجود فرصت های بی شمار فضای مجازی، به دلیل فقدان آموزش مناسب و کافی، تهدیدهای برآمده از فضای مجازی روز به روز بیشتر نمایان و اثرگذار می شود و ضرورت آموزش فراگیر سواد رسانه ای و مدیریت این فضا بیش از پیش احساس می شود.

هدف این پژوهش طراحی الگوی توسعه مناسب ایرانی در راستای دستیابی به الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت با استفاده از روش تحقیق دلفی و نظریه های کاملا بومی نظریه پردازان ایران بوده است. مطلعین پژوهش شامل تمام کسانی بود که در حوزه توسعه صاحبنظر بوده و در این زمینه دارای کتاب ، مقاله و یا اثر پژوهشی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و اطلاعات محور تعداد 15 نفر از این افراد به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند . نتایج حاکی از آن بود که صاحبنظران مشارکت کننده در این تحقیق فقدان حاکمیت علم ، فقدان حاکمیت قانون و وجود دولت رانتیر سبب شده است تا توسعه واقعی در ایران به وجود نیاید. با توجه به نتایج حاصل از دلفی و لحاظ کردن شرایط و ویژگیهای خاص کشور : مشخص کردن کارگزار اصلی توسعه در کشور ، ایدئولوژی زدایی از ساحت برنامه ریزی و سیاستگذاری کشور ، ایجاد یک قوه قضائیه مستقل و کارآمد ، مشارکت گسترده مردم در امور مربوط به اداره جامعه و روی کار آمدن یک دولت توسعه گرا که استراتژی حکمرانی خوب را به کار گیرد ، مهم ترین اقدامات پیشنهادی تحقیق برای دستیابی ایران به توسعه می باشد، نتایج تحقیق نشان دادند از منظر متخصصین الگوی توسعه ایرانی از منظر قانونی مشکل خاصی ندارد و با قوانین فعلی دستیابی به توسعه مطلوب امکان پذیر می باشد.

سازمان ها به علت محدودیت منابع انسانی و رقابت تنگاتنگ موجود، ناگزیرند از ابزارهایی استفاده نمایند تا آنها را به سوی مقاصد خود سوق دهند. هر ابزاری به مثابه یک فناوری می تواند سازمان ها را با چالش هایی مواجه سازد. به نظر می رسد ورود فناوری به مباحث حوزه منابع انسانی و به طور خاص بحث استخدام با چالش هایی همراه باشد. هدف این پژوهش، شناسایی چالش های پیش روی استخدام اینترنتی و جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان منابع انسانی10 شرکت بزرگ در شهر یزد است. برای جمع آوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه با بهره گیری از روش های نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد  و مصاحبه ها تاحداشباع نظری ادامه پیدا کرد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه از نرم افزار Maxqda11 استفاده شد و 3 مضمون اصلی، 7 مضمون فرعی و 24 مفهوم مرتبط با چالش های منابع انسانی در بخش استخدام اینترنتی شناسایی شد. سرانجام می توان سه چالش، فناورانه، عملیاتی و محیطی را به عنوان چالش های اساسی در استخدام اینترنتی برشمرد.

تاریخ فرهنگ و تاری خ فرهنگی دو رویک رد در حوزه علوم اجتماعی اند که هر کدام از منظر خود به توصیف و تبیین فرهنگ در جامعه انس انی می پردازند. با توجه به گس تردگی و پیچیدگی معنای یِ واژه فرهنگ و تغییر مفهوم ی واژه تاریخ، قلمرو معرفتی تاریخ فرهنگ و تاریخ فرهنگی نیز دارای گستره و ژرفای غیرقابل تعین است. البته این دو رهیافت ب ا وجود همگرایی معنایی، هم در حوزه معرفتی و هم در حیطه متدولوژی، دارای اختلاف و افتراق اند. تاریخ فرهنگ با محوریت نخبگان، تاریخ اندیشه را مورد تأمل قرار می دهد حال آنکه تاریخ فرهنگی به فرهنگ عامه توجه ویژه دارد و در کنار بررسی فرایندهای فرهنگی در بستر تحولات سیاسی و اجتماعی، تجربه های زیستی انسانی را نیز مورد بررسی قرار می دهد. به علاوه در تاریخ فرهنگی بر خلاف تاریخ فرهنگ، تاریخ انسانی موضوع محور یا واقعه محور نیست بلکه معنا محور است. از لحاظ روش شناختی نیز تاریخ فرهنگ بیشتر مبتنی بر روش کمّی و اثبات گرا است حال آنکه تاریخ فرهنگی از روش کیفی تبعیت می کند که به دنبال فهم فرهنگی است. این نوشته به اجمال، وجوه همگرایی و واگرایی تاریخ فرهنگ و تاریخ فرهنگی را مورد تأمل قرار می دهد و به این ابهام اساسی پاسخ می دهد که با وجود همه مزایای رویکرد تاریخ فرهنگ، رهیافت تاریخ فرهنگی به سبب ماهیت میان رشته ای این توانایی را دارد که به جای تکیه بر روایت ها و رویدادها، به جنبه های پنهان و مغفول زندگی انسانی توجه کند.

رویکرد مورد استفاده در این پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. جامعه پژوهشی شامل: اساتید دانشگاه در رشته مدیریت آموزشی، دانشجویان دکتری یا فارغ التحصیلان دکتری رشته مدیریت آموزشی و مدیران، معاونین آموزشی و معلمان موفق مدارس ابتدایی شهرستان های استان تهران که 26 نفر به عنوان اطلاع رسان از طریق نمونه گیری نظری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب و داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق گردآوری شده است. روش تحلیل داده ها: تحلیل محتوای استقرایی با کدگذاری در سه سطح باز، محوری و انتخابی بوده است. نتایج نشان دادندکه؛ ابعاد مرتبط با پیشایندهای این رویکرد در مدارس ابتدایی شامل:1-رهبری آموزشی،2-فرهنگ سازمانی، 3-یادگیری مشارکتی و 4-ساختار سازمانی؛ و ابعاد مرتبط با پسایندهای آن شامل:1-بهبود کیفیت عملکرد معلم ها، 2-احساس تعلق به شغل و مدرسه و 3-احساس خشنودی از شغل و مدرسه، می باشند. بررسی یافته ها بیانگر آن است که با فراهم ساختن بستر لازم برای شکل گیری جامعه یادگیرنده حرفه ای بر اساس نشانگرهای شناسایی شده؛ می توان مدارس ابتدایی را به محیط یادگیرنده تبدیل کرد.

   این پژوهش با رویکرد کیفی و روش برخاسته از داده ها انجام شده است. مشارکت کنندگان پژوهش شامل صاحب نظران توسعه فردی، آموزش و پرورش استثنایی، تعلیم و تربیت و معلمان خبره مدارس استثنایی استان همدان بوده که از میان آن ها 17 نفر و به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند تا جایی که تحلیل ها به اشباع نظری رسیدند. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته گردآوری شدند. روش تحلیل، کدگذاری بوده که در سه سطح باز، محوری و انتخابی انجام شده است. یافته ها نشان دادند که توسعه فردی معلمان استثنایی شامل شش بخش کلیدی از جمله عوامل فردی، فرایند توسعه فردی، عوامل سازمانی، راهبردهای توسعه فردی، نتایج توسعه شخصی و نتایج توسعه حرفه ای بوده اند. متناسب با این یافته ها، پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.

مربیگری سازمانی یک ابزار یادگیری استراتژیک برای سازمان هاست. این پدیده به عنوان شکل جدیدی از توسعه رهبری به سرعت در حال رشد، به یکی از پرطرفدارترین ابزارهای توسعه فردی تبدیل شده است. از طرفی به عنوان حوزه ای مطرح شده که کارکرد اساسی آن تسهیل تغییر و توسعه است. مربیگری سازمانی از طریق بالفعل کردن استعدادهای بالقوه منابع انسانی سازمان که محرک های کلیدی موفقیت هر سازمانی هستند، موجب افزایش بهره وری سازمان می شود. هدف این پژوهش طراحی مدل مربیگری سازمانی در سازمان های دولتی است. ازآنجاکه کاوش در دنیای ذهنی و تجارب افراد و استخراج نگرش آنها مستلزم بهره گیری از روش های کیفی پژوهش می باشد، در این مطالعه با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا با 12 نفر خبرگان که در زمینه مربیگری تألیفاتی داشته اند، مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق صورت گرفت. محقق برای دستیابی به لایه ها و ابعاد موضوع از شیوه تحلیل محتوای کیفی و به شیوه استقرایی استفاده کرد. در این تحقیق 80 کد اولیه استخراج گردید که پس از ادغام کردن آنها تعداد 51 کد اولیه تأیید شد پس از آن، کدهای اولیه در 10 مقوله دسته بندی گردید که مقولات در 3 مضمون اصلی ویژگی های مربی، ویژگی های متربی و ویژگی های سازمان، طبقه بندی گردید.

هدف این پژوهش، تحلیل ادراک معلمان ابتدایی در خصوص فرصت ها و چالش های تدریس در شبکه آموزشی دانش آموزان (شاد) بود. این مطالعه با استفاده از رویکرد کیفی و طرح پدیدارشناسانه صورت گرفت. به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه کیفی نیمه ساختاریافته استفاده شد. با استفاده از نمونه گیری هدفمند، پس از انجام 21 مصاحبه اشباع داده ها حاصل شد. تحلیل عمیق دیدگاه های معلمان، موجب شناسایی و دسته بندی ده فرصت شامل: جبران عقب افتادگی تحصیلی در ایام قرنطینه، افزایش مسئولیت پذیری و درگیری بیشتر اولیا با فرآیند یاددهی-یادگیری دانش آموزان، افزایش سرعت انتقال اطلاعات و ارائه اطلاعات جدید، ایجاد انگیزه در معلمان برای ارتقاء سواد رسانه ای، شناخته شدن معلمان توانمند و خلاق و فراهم شدن زمینه ای برای به اشتراک گذاشتن فایل ها و تجارب معلمان، افزایش مسئولیت پذیری معلمان برای مطالعه بیشتر، جذاب و برانگیزاننده بودن استفاده از آن برای دانش آموزان، علاقه مند کردن دانش آموزان به دانش روز و پژوهش کردن، انعطاف پذیری در ساعت شروع کلاس و حذف ترددهای پرهزینه، پرورش خلاقیت در دانش آموزان برای ارائه تکالیف به شیوه ای نو و نه چالش شامل: عدم دسترسی همه دانش آموزان به فضای مجازی به ویژه در مناطق محروم و ایجاد نابرابری در فرصت آموزش، سنگین بودن هزینه های اینترنت برای خیلی از خانواده ها، کند بودن سرعت اینترنت، دشوار بودن سنجش یادگیری واقعی دانش آموزان و سلب شدن قدرت نظارت از معلم، اعتیاد برخی دانش آموزان به اینترنت و گوشی، استفاده بی جا و بی رویه از مطالب دیگران، عدم وقت گذاری برخی معلمان به امر تدریس و ارزیابی، استفاده از نرم افزار به عنوان ابزار تبلیغات، کاهش انگیزه برخی دانش آموزان نسبت به تحصیل در شیوه جدید تدریس گردید.

هدف از انجام این پژوهش بررسی مفاهیم، عوامل مؤثر و نتایج طفره روی سازمانی در فدراسیون ها و سازمان های ورزشی ایران بود. این پژوهش دارای رویکردی کیفی بود و از روش نظریه داده بنیاد به عنوان روش تحقیق استفاده شد. روش گردآوری داد ه ها، مطالعه اسناد بالادستی و مصاحبه های عمیق و باز با 17 نفر از نخبگان آگاه از موضوع مورد بحث بود. روایی این پژوهش توسط مصاحبه شوندگان و سپس اساتید متخصص مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. پایایی نیز با استفاده از روش توافق درون موضوعی 89% به دست آمد. برای تحلیل داده ها از روش مقایسه مداوم در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد عوامل عدم رضایت، طفره روی سازمانی، تغییر و اصلاح ساختار، رهبری تحول آفرین، مکانیزم های آموزش و یادگیری، مکانیزم های نظارت و کنترل، ماهیت گروه، شغل و سازمان، ماهیت جمعیت شناختی کارکنان، عوامل بیرونی و جو سازمانی، فرهنگ سازمانی و افزایش عملکرد و بهره وری به عنوان مؤلفه های مؤثّر در طفره روی سازمانی در فدراسیون ها و سازمان های ورزشی ایران شناسایی و استخراج گردید. بر اساس این نتایج به مدیران سازمان های ورزشی پیشنهاد می شود به این مؤلفه ها توجّه ویژه ای نمایند.

مروری دقیق بر یافته های پژوهش های پیشین در مورد کسب وکارهای خانگی همواره این سوال اساسی را مطرح می کند که کسب وکارهای خانگی محور از چه الگو یا شیوه هایی به منظور سازماندهی و توسعه فرایند بازاریابی خود بهره می گیرند؟ از اینرو هدف اصلی این تحقیق طراحی الگوی بازاریابی کسب وکارهای خانگی است که در آن ضمن مشارکت نظری و توسعه مرزهای دانش بازاریابی در مشاغل خانگی و همچنین مشارکت عملی و الگوشناسی فعالیتهای بازاریابی فعالان این قبیل کسب وکارها با بهره گیری از رویکرد کیفی، با کنکاشی نوپردازانه و ایجاد همگرایی مؤثر بین دو حوزه بازاریابی و کارآفرینی به تبیین چگونگی و چیستی فرایند بازاریابی و اجزای سازنده آن در کسب وکارهای خانگی بخش صنایع دستی پرداخته خواهد شد. نتایج بررسی نشان داد که بر اساس مدل پارادایمی داده بنیاد، بازاریابی کسب وکارهای خانگی به عنوان مقوله محوری بر پایه شرایط علی فرد کارآفرین، ایجاد مزیت رقابتی، توسعه نوآوری، مدیریت منابع، بهبود فرایند کاری، تمرکز بر منابع فرصت و بهره گیری از رویکردهای علمی و استراتژیک؛ راهبردها و اقدامات مبتنی برمدیریت کسب وکار، ارتباطات، مشتری، اصلاحات رفتاری و آموزش؛ شرایط زمینه ای با رویکردهای شناختی، هنجاری و تنظیمی؛ شرایط مداخله گر درونی، بیرونی، عملکردی و ساختاری؛ و با پیامدها و نتایج فردی، سازمانی و فرهنگی- اجتماعی ساختاردهی شده است.

موضوع تعلیم و تربیت در دوران خدمت سربازی از جایگاه رفیعی برخوردار است، چراکه موضوع خدمت سربازی از راهبردهای مهم دفاعی و نظامی کشور به شمار می رود. این تحقیق با هدف احصاء نظریه مبنایی رهبر معظم انقلاب در موضوع جایگاه تعلیم و تربیت در دوران خدمت مقدس سربازی صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق کلیه فرمایشات معظم له در موضوع خدمت سربازی است. روش انجام تحقیق به شیوه کیفی بوده و از روش نظریه پردازی داده بنیاد بهره برده است. تحلیل فرمایشات معظم له نشان می دهد عمده فرمایشات در موضوع خدمت سربازی دارای مضامین تربیتی است و مخاطب فرمایشات چهار دسته (فرماندهان، مسئولان و سیاست گذاران در موضوع خدمت سربازی، سربازان و عموم جامعه) هستند. بخش تحلیل فرمایشات نشان می دهد عمده توصیه ها در  موضوع خدمت سربازی دارای مضامین تربیتی بوده است. در بخش تحلیل داده بنیاد مشخص شد پس از تبیین چیستی خدمت سربازی، عوامل زمینه ساز، شرایط مداخله گر، به راهبردها و پیامدهای خدمت سربازی تبیین شده و راهبردهای مزبور به بخش های تربیتی، مدیریتی، فرهنگی، اجتماعی قابل دسته بندی است. همچنین راهبردهای تربیتی نیز به بخش های(تحول معنوی، آموزشی، اوقات فراغت، مهارت آموزی و دانش افزایی) تقسیم بندی شد. پیامدها نیز به دو بخش پیامدهای مثبت و منفی قابل تفکیک است. تجزیه وتحلیل های تحقیق در بخش تحلیل محتوای کیفی و احصاء نظریه داده بنیاد توسط نرم افزار انویوو(nvivo) و تحلیل محتوای کمی فرمایشات توسط نرم افزار اکسل انجام شد.

اقتصاد مقاومتی به عنوان راهکاری برای برون رفت از محاصره اقتصادی دشمن، توسط رهبر معظم انقلاب ارائه گردید. آموزش وپرورش به عنوان یکی از بزرگ ترین نهادهای حکومتی می تواند نقش مؤثر و فزاینده ای در تحقق این راهکار داشته باشد. هدف از انجام این پژوهش کیفی از نوع مطالعه موردی، کشف چارچوبی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش وپرورش است. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش شامل متخصصان اقتصاد مقاومتی و مدیران آموزش وپرورش آشنا با اقتصاد مقاومتی در کشور بودند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند از نوع معیار و بحث اشباع داده ها انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها شامل مصاحبه نیم ساختمند و نیز مطالعه اسناد بالادستی مرتبط بود. با استفاده از روش تحلیل مضمون، کدها، استخراج و شبکه مضامین ترسیم شد. شبکه کشف شده نشان داد که تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش وپرورش مشتمل بر 12 مضمون سازمان دهنده و 61 مضمون پایه است. اعتبار نتایج با استفاده از روش همسوسازی داده ها، تأیید شد. یافته ها نشان دادند که اقدامات نهادی، مدیریت سرمایه های انسانی، مدیریت کارآمد منابع مالی، پرورش روحیه کار در دانش آموزان، الگوسازی و اصلاح سبک زندگی، مردم محوری را می توان به عنوان برخی از اصلی ترین ابعاد تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش و پرورش محسوب کرد.

این پژوهش باهدف، شناسایی مؤلفه های اصلی شایستگی مدیران ارشد وزارت آموزش وپرورش، جهت ارائه مدل شایستگی مطلوب و بنا به درخواست وزارت آموزش وپرورش ایران انجام شد. این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی، از نظر نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی-اکتشافی و برحسب روش اجرا از نوع تحقیق های کیفی محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان سازمانی و استادان دانشگاهی که در زمینه شایستگی های مدیریتی فعالیت داشته اند هست. برای نمونه گیری از جامعه آماری از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل هم تحلیل مضمون بود. با بررسی پژوهش های صورت گرفته در حوزه شایستگی و اجرای مصاحبه نیمه ساختاریافته با 16 نفر از خبرگان این حوزه، تعداد 15 شایستگی برای مدیران ارشد آموزش وپرورش مورد تأیید قرار گرفت. 15 شایستگی مهم در سه محور جهت گیری وظیفه ای، شناختی و تعاملی شناسایی و دسته بندی گردید. اولین بعد شناسایی شده، جهت گیری وظیفه ای و به ترتیب اهمیت مشتمل بر 6 شایستگی، جهت گیری تعاملی در 5 شایستگی و جهت گیری شناختی در 4 شایستگی خلاصه و دسته بندی گردید. مدل نهایی ارائه شده می تواند در نظام مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی، در وزارت آموزش وپرورش جهت امور آموزش، استخدام، ارزیابی عملکرد و کانون های ارزیابی به کار گرفته شود.

مقدمه: امروزه ارزیابی نظام های بازیابی اطلاعات به ویژه موتورهای کاوش به یکی از مهم ترین پژوهش ها در حوزه علوم اطلاعات تبدیل شده است. با وجود این پژوهشی که به مرور پژوهش های ارزیابی موتورهای کاوش بپردازد، مشاهده نشد. از این رو، هدف از این پژوهش آن است تا تحلیلی از پژوهش های ارزیابی موتورهای کاوش با استفاده از روش های پژوهش کمی، کیفی و ترکیبی ارائه شود. روش شناسی: این پژوهش مطالعه ای مروری است که برای مرور مقالات مرتبط، واژه های «ارزیابی موتورهای کاوش»، «ارزیابی موتورهای جستجو» «ارزیابی نظام بازیابی اطلاعات»، «ارزیابی ربط»، «موتور کاوش»، «موتور جستجو» در پایگاه های اطلاعاتی مگ ایران و سید جستجو شد. همچنین واژه های «evaluation search engine»، «evaluation information retrival»، «method and information retrieval»، «research and search engine» و «relevance» در گوگل اسکالر جستجو شد و سپس مقالات بازیابی شده مطالعه گردیدند. در نهایت، پژوهش های ارزیابی موتورهای کاوش عمومی منتشر شده به زبان فارسی و انگلیسی از سال 1377(1998) تاکنون با استفاده از روش کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی بررسی شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که در پژوهش های بررسی شده، ارزیابی موتورهای کاوش با یکی از رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی انجام شده است. از حوزه های پژوهشی رویکرد کمی می توان از موضوع هایی چون پوشش و همپوشانی، کیفیت چکیده سازی و نمایه سازی، الگوریتم بازیابی، نظام توصیه گر، رابط کاربری و کیفیت رتبه بندی مدارک در موتورهای کاوش نام برد. در رویکرد کیفی نیز دو نوع پژوهش قوم نگاری و نظریه زمینه ای مشاهده شد که در پژوهش های قوم نگاری به توصیف رفتار اطلاع یابی کاربران پرداخته شده است. در نوع دیگر از رویکرد کیفی یعنی نظریه زمینه ای دو حوزه پژوهشی پایبند به اصول کیفی و نیمه پایبند به اصول کیفی قابل تشخیص است. از این رو یورلند (2010)، پژوهشگرانی را نقد کرده است که پژوهش های خود را متعلق به رویکرد کاربرگرایی و کیفی می دانند ولی از کلیه اصول خود پیروی نکرده اند. نتیجه : همان گونه که در حوزه روش پژوهش، ابتدا روش کمی و سپس روش کیفی مطرح شده است و در نهایت روش ترکیبی برای استفاده از نقاط قوت هر دو روش ارائه شده است. به نظر می رسد که این روند تغییر در روش های پژوهشی از کمی به کیفی و سپس از کیفی به ترکیبی بر ارزیابی بازیابی اطلاعات به ویژه موتورهای کاوش نیز تأثیرگذار بوده است؛ زیرا در پژوهش های بازیابی اطلاعات نیز ابتدا رویکرد نظام گرا در ارزیابی نظام های بازیابی اطلاعات مطرح شده است و سپس برخی از پژوهشگران این رویکرد را به نقد کشیده اند که در نتیجه رویکرد کاربرگرایی در توجه به کاربران ارائه شده است و در سال های اخیر نیز پژوهشگرانی چون ساراسویک (2007) و ثورنلی (2012) توجه به هر دو رویکرد را ضروری دانسته و به رویکرد دوگان محوری در پژوهش های ارزیابی بازیابی اطلاعات اشاره کرده اند.

رعایت حجاب، یک ارزش اسلامی و تکلیف الهی مورد تأکید است و در محیط دانشگاه ضرورت آن بیش از پیش احساس می شود. بد حجابی، پدیده یی اجتماعی است که برای پی بردن به عوامل آن، باید جوانب اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن بررسی شود. هدف از این پژوهش، تبیین عوامل تسهیل کننده و بازدارنده ی رعایت حجاب کامل برای دانشجویان بوده است. مواد و روش ها: این مطالعه، بخشی از مطالعه یی است که به روش گراندد تئوری انجام شده. داده ها با مصاحبه ی نیمه ساختار یافته از 12 دانشجوی ترک حجاب کرده، 11 نفر دانشجوی با حجاب، سه استاد مشاور، دو معاون فرهنگی و سه نفر از اعضای خانواده ی دانشجویان ترک حجاب کرده، جمع آوری شد. مشارکت کنندگان با نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مقایسه ی مداوم کوربین و اشتراوس(2008) انجام شد. یافته ها: تقیّد به معنویات، که عاملی تسهیل کننده در رعایت حجاب دانشجویان است، با اخلاق مداری، دین مداری و خوف و رجا، انتزاع شد؛ و تردید در باورها، که عاملی بازدارنده در رعایت حجاب کامل دانشجویان شناخته شد، با سه زیرطبقه ی فطرت گریزی، باورهای دینی سطحی و شناخت دینی ناکافی، انتزاع شد. نتیجه گیری: رعایت حجاب کامل، با تقیّد به معنویات تقویت می شود؛ و تردید در باورها، حجاب را تضعیف می کند؛ بنابراین به منظور ترویج و توسعه ی حجاب لازم است به شرایط زمینه یی و علّی رویارویی با حجاب توجه کرد و برای تقویت باورها و ارزش ها، اقدام های لازم به عمل آورد.

معیشت و به طور کلی، فعالیت های ناظر به کسب درآمد برای گذران زندگی، از مسائل مهم زیست انسانی است. بی تردید، تجربه معیشت برای طبقات، اصناف و گروه های مختلف اجتماعی بر حسب جایگاهی که در جامعه دارند، بسیار متفاوت است. طلاب از جمله گروه های مرجعی هستند که از دیرباز وضعیت معیشت آن ها نسبت به دیگر گروه های اجتماعی بیشتر موردتوجه عموم بوده است؛ چراکه از یک سو، طلبه به عنوان مبلّغ دین شناخته می شود و از او انتظار می رود به آنچه دارد قناعت کند و مانند بیشتر مردم جامعه، بلکه در سطحی پایین تر از آن ها زندگی کند. از سوی دیگر، شرایط و اقتضائات معیشتی ای بر جامعه ایران حاکم است که طلاب و خانواده های آن ها را درگیر مسائل سخت اقتصادی کرده است. با این حال، این دو سویگی به تزاحمات اخلاقی میان وضعیت معیشت طلاب و انجام وظیفه دینی-سازمانی آن ها در قبال جامعه منجر شده است. با این نگاه، هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که با توجه به گفتارهای طلاب، تزاحم های اخلاقی موجود بین وظیفه طلبگی و معشیت روزمره کدام است؟ رویکرد در این پژوهش، کیفی است و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، با بیست نفر از طلاب متأهل شاغل و غیرشاغل که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، مصاحبه نیم ساخت یافته انجام شده است. تحلیل مضامین نشان داد «وجدان کاری با مسئولیت اخلاقی مردانه»، «انگیزه شخصی برای طلبه شدن با انگیزه اقتصادی برای پیشرفت» و «حیثیت فردی با شرافت کار حرفه ای» در تزاحم اخلاقی هستند.

در قرن بیست و یکم نهادهای تولید دانش، به خصوص دانشگاه ها، مسئولیت سنگینی دارند و برای تحقق رسالت ها و کارکردهایی که جامعه از نهادها و به ویژه از دانشگاه انتظار دارد، باید بتوانند از حداکثر توان و ظرفیت خود استفاده کنند. از اهم ظرفیت های قابل استفاده در دانشگاه که به نحوی بر سایرین اشراف دارد، ظرفیت و شایستگی های مدیریتی و حکمرانی آن است و رییس یا حکمرانِ دانشگاه با بالاترین مسئولیت اجرایی و علمی باید با ایفای عالی نقش حکمرانی و مدیریتی، زمینه تحقق رسالت ها و اهداف دانشگاه را فراهم آورد. در پژوهش حاضر برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش کیفی جهت ارائه الگوی شایستگی های حکمرانِ خوب دانشگاهی بهره گرفته شد. به همین منظور تعداد ۲۳ نفر از اساتید و خبرگان آموزش عالی مطلع نسبت به موضوع و با راهبرد نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از تکینک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. به منظور بررسی کیفیت داده ها، اعتبار (باورپذیری) و اعتماد (اطمینان پذیری) یافته ها تامین شد. پس از پیاده سازی محتوای مصاحبه ها و تحلیل آن ها، هفت شایستگی اصلی (شایستگی رهبری-مدیریتی، شایستگی سازمانی، شایستگی تخصصی/فنی، شایستگی عملکردی، شایستگی فردی-شخصیتی، شایستگی معنوی/اخلاقی و شایستگی ارزش آفرینی) برای الگوی شایستگی های حکمرانِ خوب دانشگاهی شناسایی و کشف گردید. هفت شایستگی اصلی این مطالعه کیفی می تواند به عنوان یکی از الگوهای مناسب در انتخاب و انتصابِ حکمرانانِ دانشگاهی مورد استفاده قرار بگیرد.

این تحقیق از نظر هدف از پژوهشهای کاربردی و از نظر روش، کیفی است و در آن برای طراحی مدل، تکنیک دلفی به کار رفته است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل همه اساتید گرو ههای علوم تربیتی و مدیریت و مدیران ارشد ستادی مؤسسات آموزش عالی و همچنین مدیران و معاونان آموزش و پرورش نواحی هفتگانه مشهد در سال تحصیلی 97-1396 بوده اند. بعد از طراحی مدل مفهومی اولیه براساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق حاضر و تحلیل کیفی، ابعاد و مؤلفه های مدل برای 20 نفر از خبرگان ارسال شده و روایی هر کدام از سؤالات در سه مرحله متفاوت دلفی مورد سنجش و پایش قرار گرفته است. همچنین پس از اعمال برخی از پیشنهادات و اصلاحات مورد نیاز در پرسشنامه تحقیق بر اساس یافته های حاصله، پرسشنامه نهایی تهیه و تنظیم شد. بنابراین روایی ابزار تحقیق با توجه به نظرات خبرگان به صورت روایی صوری مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. همچنین از تحلیل عاملی استفاده شده است. با بهره گیری از داده های حاصل از پیش آزمون در یک نمونه 25 نفری از اعضای نمونه مورد بررسی، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد و این ضریب بزرگ تر از 0/8 بود که نشان دهنده قابلیت اعتماد بالای ابزار تحقیق است. بر اساس یافته های این تحقیق، مدل شایستگی دارای چهار بعد فردی، ارتباطی، سازمانی و حرفه ای و 32 مؤلفه بوده است. همچنین مدل جانشین پروری در چهار مرحله تعیین خط مشی، ارزیابی داوطلب، پرورش داوطلب و ارزیابی اثربخشی و شامل 9 مؤلفه بوده است.

هدف این پژوهش ارائه الگویی برای مثبت نگری در حسابرسی با استفاده از رویکر کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان حسابرسی و نمونه آماری شامل 14 نفر است که با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساخت یافته و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیل محتوا با استفاده از سه مرحله کدگذاری و بهره گیری از نرم افزار Maxqda انجام گرفت. در این راستا، مقوله های کلان، مقوله های اصلی و فرعی از داده های پژوهش (مصاحبه ها) استخراج شد. با توجه به مفهوم مثبت نگری از نگاه مشارکت کنندگان، مدل مثبت نگری در قالب مدل پارادایمی که دربرگیرنده، شرایط علی، محوری، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدها است، ارائه گردید. شرایط علی دارای سه مقوله اصلی و هشت مقوله فرعی، پدیده محوری که مثبت نگری و مثبت گرایی می باشد دارای دو مقوله اصلی و پنج مقوله فرعی، شرایط مداخله گر دارای دو مقوله اصلی و پنج مقوله فرعی، شرایط زمینه ای دارای سه مقوله اصلی و شش مقوله فرعی، راهبردها دارای سه مقوله اصلی و شش مقوله فرعی و در نهایت پیامدها دارای چهار مقوله اصلی به دست آمدند. نتایج بیانگر این است که مثبت نگری مبتنی بر کشف واقعیات و مکملی برای تردیدگرایی در جهت بهبود قضاوت حسابرسان می باشد.