مطالب مرتبط با کلیدواژه

روابط خانوادگی


۲۱.

درآمدی بر پیامدهای افزایش ارتباطات میان فردی مجازی در روابط خانوادگی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ ویژه علوم اجتماعی 5 - 26

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی ارتباطات میان فردی روابط خانوادگی شبکه های اجتماعی سایبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۳۵۳
گسترش روزافزون و بسیار سریع حضور فضای مجازی در متن زندگی انسان ها باید همراه بررسی مزایا و معایب آن باشد و با شناخت ماهیت فضای مجازی، ظرفیت آن و ارتباطاتی که در این بستر شکل می گیرد سعی در کنترل آسیب ها و تقویت مزایای آن داشت. در این نوشتار که به روش اسنادی صورت گرفته است، با نگاه به برخی دیدگاه ها در مورد ماهیت فضای مجازی، به بررسی ارتباطات میان فردی که در این بستر شکل می گیرد پرداخته، سعی شده با مقایسه ارتباط میان فردی در فضای حقیقی و مجازی، به سؤالات و چالش های جدی در این زمینه پرداخته شود و این موارد در مهمترین نهاد جامعه یعنی خانواده و ارتباطات خانوادگی بررسی شده است. طرح صحیح مسأله و چالش های به وجود آمده ناشی از استفاده از فضای مجازی و همینطور مقایسه ارتباط میان فردی در فضای مجازی با ارتباط حقیقی نتایجی است که به عنوان درآمدی بر بررسی پیامدهای افزایش ارتباطات میان فردی در این دو فضا به دست آمده و می تواند مقدمه پژوهش های بعدی در این زمینه باشد.
۲۲.

سالمندی و ناخشنودی در روابط خانوادگی (مطالعه ای پدیدارشناسانه در بین سالمندان تهرانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۹ 79 - 129

کلیدواژه‌ها: سالمندی ناخشنودی سالمندآزاری روابط خانوادگی پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۴۲۹
پژوهش حاضر به منظور شناخت ماهیت، سنخ ها و تجربه زیسته سالمندان در زمینه ناخشنودی در روابط خانوادگی، با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی به مطالعه ناخشنودی های سالمندان تهرانی در این روابط پرداخته است. روش نمونه گیری، نمونه گیری هدفمند با استراتژی دردسترس بود. افراد مورد مطالعه شامل 30 نفر از مردان و زنان سالمند شهر تهران بود که با آنها مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد و داده ها با تکنیک تحلیل تماتیک (مضمونی) تحلیل شدند. یافته ها حاکی است که سالمندان ضمن درک غفلت گونه از ناخشنودی، تجارب چندگانه ای از ناخشنودی و انواع آن داشتند که مهمترین آنها، سوء رفتار کلامی، سوء رفتار جسمی، سوء رفتار احساسی/عاطفی، بی اعتباری و نامراقبتی توسط اعضای خانواده بود. ناخشنودی را براساس نوع آن که سالمندان در روابط خانوادگی تجربه کرده اند، می توان به 5 سنخ تقسیم کرد: عاطفی، کلامی، مراقبتی، اقتصادی و مالی، و جسمی. در مقابل، سالمندان استراتژی های متفاوتی را برای مواجهه با این ناخشنودی ها در پیش گرفته اند که رایج ترین آنها، سکوت و تساهل، و طرد انتخابی است. یافته ها دلالت بر آن دارند که سالمندان، اگرچه ناخشنودی های مضاعف و چندگانه ای را تجربه می کنند، اما شکل این تجربه فراگیر نبوده و از الگوی متفاوتی در بین سالمندان برحسب مرد و زن، بی /کم سواد و باسواد، و شاغل و غیرشاغل تبعیت می کند.
۲۳.

پیش بینی رابطه با همسر بر اساس خردمندی و راهبردهای کنترل فکر و نقش تعدیلگری ابعاد روابط خانوادگی و مثلث سازی در زنان متأهل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده درمانی کاربردی دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵) 126 - 142

کلیدواژه‌ها: خردمندی راهبردهای کنترل فکر روابط خانوادگی مثلث سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
هدف: هدف پژوهش حاضر پیش بینی رابطه با همسر براساس خردمندی و راهبردهای کنترل فکر با نقش تعدیل گری ابعاد روابط خانوادگی (رابطه با خانواده خود، رابطه با خانواده همسر) و مثلث سازی در بین زنان متاهل شهر کاشان بود. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان متاهل شهر کاشان بود. نمونه ای مشتمل بر 210 زن متاهل به روش دردسترس از بین نواحی مختلف شهرداری شهر کاشان انتخاب شدند. ابزار پژوهش مقیاس های خردمندی آردلت (2013)، راهبردهای کنترل فکر ولز و دیویس (1994)، روابط خانوادگی بارنز و اولسون (2004) و مثلث سازی دهقان و یوسفی (1398) بود. داده ها از طریق روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تحلیل شد. یافته ها: نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که کلیه متغیرهای پیش بین و تعدیل گر با رابطه با همسر رابطه معنادار دارند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد متغیرهای تعدیل گر ارتباطی نقش خردمندی را در مدل پیش بینی خنثی می کنند و نقش کنترل فکر را در پیش بینی رابطه با همسر از مثبت به منفی تغییر می دهند و قدرت پیش-بینی آن را افزایش می دهند. نتیجه گیری: با توجه به این نتایج میتوان گفت متغیرهای ارتباطی در روابط زوجی می وانند در ماهیت متغیرهای روانشناختی تغییر ایجاد کنند.
۲۴.

قضاوت و تصمیم گیری اخلاقی مبتنی بر روابط خودی و غیرخودی: یک مطالعه مروری نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تازه های علوم شناختی سال بیست و سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۸۹) ۳۵-۴۵

کلیدواژه‌ها: وضعیت اخلاقی تصمیم گیری اخلاقی سوگیری قضاوت اخلاقی روابط خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۷ تعداد دانلود : ۳۸۳
مقدمه: بخش بزرگی از قضاوت های روزمره انسان تحت تاثیر روابط بین فردی قرار دارد. در موقعیت های بین فردی شخص ناگزیر به انتخاب بین زیر پا گذاشتن اصل برابری و انصاف یا آسیب زدن به روابطش با دیگران است. مطالعات مختلفی به بررسی قضاوت های اخلاقی مبتنی بر روابط پرداخته اند. هدف مطالعه حاضر هدف بررسی قضاوت ها مبتنی بر روابط و عوامل موثر بر این نوع قضاوت ها بود. روش کار: این مطالعه یک پژوهش مروری نظامند بود که در آن مطالعات منتشر شده در بازه زمانی ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۰ مورد بررسی قرار گرفت. جستجو در پایگاه های اطلاعاتی داخلی مرکز مطالعات علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی، و خارجی PubMed،ISI Web of Science و Google Scholar با کلیدواژه های فارسی و انگلیسی انجام شد. از میان ۲۱۰ مقاله بازیابی شده، بر اساس معیارهای ورود و خروج، ۵۲ مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: علی رغم مقبولیت اصل بی طرفی و برابری اخلاقی، پژوهش های بررسی شده در این مقاله نشان می دهند که روابط خود و غیرخودی قضاوت ها و تصمیم گیری های اخلاقی افراد تحت تاثیر قرار می دهد و این تاثیر بر اساس سطح ارتباط ژنتیکی، نزدیکی عاطفی و آشنایی متفاوت است. همچنین عواملی چون هزینه کمک، جنسیت، سوگیری های شناختی و بی تفاوتی اخلاقی در این نوع قضاوت ها تاثیرگذار هستند. نتیجه گیری: با وجود پیشرفت های قابل توجه در زمینه قضاوت های مبتنی بر روابط، نتایج برخی مطالعات انجام شده با یکدیگر در تناقض است. از جمله دلایل این امر می توان به تفاوت در پرسش های استفاده شده در ارزیابی قضاوت های اخلاقی، عدم وجود تنوع در محتوای معماهای اخلاقی و روابط مورد مطالعه، اشاره کرد و همچنین به دلیل عدم تنوع در نمونه گیری، نتایج بیشتر مطالعات در این زمینه قابل تعمیم نیست.
۲۶.

اثربخشی ذهن آگاهی بر سازگاری روانی اجتماعی با بیماری، روابط خانوادگی و بهزیستی ذهنی زنان مبتلا به ام اس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال چهارم زمستان ۱۴۰۱شماره ۴ 14 - 24

کلیدواژه‌ها: ذهن آگاهی سازگاری روانی اجتماعی با بیماری روابط خانوادگی بهزیستی ‏ذهنی ام اس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۵۹
پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاثیر ذهن آگاهی بر سازگاری روانی اجتماعی با بیماری،روابط خانوادگی و بهزیستی ذهنی زنان مبتلا به ام اس صورت گرفت. در این تحقیق از طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون –پس آزمون و گروه گواه استفاده شد.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به ام اس مراجعه کننده به انجمن ام اس تهران بود که از طریق فراخوان همکاری در این پژوهش از آنان دعوت به عمل آمده و از بین علاقمندان به وسیله نمونه گیری در دسترس 30 نفر زن مبتلا در دامنه سنی20 تا 50 سال انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند.برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه سازگاری روانی اجتماعی با بیماری،پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده جهت بررسی روابط خانوادگی و پرسشنامه بهزیستی ذهنی استفاده شد.گروه آزمایش طی 8 جلسه تحت مداخله ذهن آگاهی قرار گرفتنداین در حالی است که گروه گواه هیچ درمانی دریافت نکردند.بررسی آماری از طریق تحلیل کوواریانس انجام گرفت .نتایج تحلیل کوواریانس نشان دادکه این مداخله بر سه متغیر نامبرده در گروه آزمایش موثر بوده است
۲۷.

جهت گیری اخلاقی و ابعاد اجتماعی، فرهنگی فیلم های سینمایی پرمخاطب دهه های 80 و 90

نویسنده:
منبع: رهپویه ارتباطات و فرهنگ دوره اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ 39 - 49

کلیدواژه‌ها: سینمای اجتماعی جهت گیری اخلاقی روابط جنسیتی روابط خانوادگی باورهای دینی بازنمایی واقعیت عدالت جنسیتی نقد اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
هدف اصلی این پژوهش شناسایی جهت گیری اخلاقی مورد تاکید در سینمای اجتماعی پرمخاطب دهه های 80 و90 از طریق شناسایی موضوعات محوری آنها و تحلیل ارزش ها واخلاقیات مورد تاکید در فیلم ها با توجه به زمینه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زمان ساخت آنها بوده است. پرسش های این پژوهش از این قرار بوده اند: فیلم های مورد بررسی زندگی روزمره را چگونه بازنمایی می کنند و برکدام شرایط و جنبه های آن تمرکز نموده اند و در زمینه روابط جنسیتی، روابط خانوادگی و باورهای دینی و اخلاقی) چه پیامی را می خواهند منتقل کنند؟ در این پژوهش برای تحلیل داده ها از روش تحلیل داده های شفاهی و تحلیل محتوای کیفی گفتگوهای متن استفاده شده است و از هر کدام از دو دوره،  چهار فیلم برمبنای پرفروش بودن، و جایزه گرفتن در جشنواره فیلم فجر، دارابودن بیشترین نقداجتماعی، و ژانر اجتماعی داشتن انتخاب ودر نهایت هشت فیلم مورد مطالعه قرار گرفته است. از حیث رویکرد نظری این پژوهش بر نظریه آلبرت باندورا (نقش مهم رسانه های جمعی در فراگیری رفتارهای اجتماعی)، نظریه بازنمایی(بازنمایی واقعیت و یابرساخت آن توسط رسانه ها) و رویکرد بازتاب(هنر حاوی اطلاعاتی درباره جامعه است)، تاکید شده است. نتیجه این مطالعه نشان می دهد در فیلم های دوره نخست (سالهای 80-84) که متعلق به دوره حکومت اصلاح گرایان است عمدتا، ارزش ها و هنجارهای جنسیتی رایج مطرح شده و مورد نقد قرار گرفته و بر ضرورت برقراری عدالت جنسیتی و بازتعریف اخلاق جنسیتی و توانمندی های اجتماعی و شغلی زنان تاکید شده است. در فیلم های دوره دوم(سالهای 88-92) که در دوره حکومت اصول گرایان پدید آمده بیشتر، ارزشهای اخلاقی مذهبی (در دوبعد نظری و عملی) و روایت های دینی مطمح نظر قرار گرفته است. درفیلم های این دوره اگرچه مساله اخلاقیات و ارزش های مذهبی در اولویت قرار دارد اما در ذیل آن و به گونه ای حاشیه ای تر به ارزش ها و هنجارهای جنسیتی نیز توجه شده است.
۲۸.

مقایسه تعارضات زناشویی در افراد با و بدون اضطراب کرونا

نویسنده:
منبع: ایده های نوین روانشناسی تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۱۲
هدف این پژوهش مقایسه تعارضات زناشویی در افراد با و بدون اضطراب کرونا بود. روش پژوهش حاضر علی-مقایسه ای از نوع مقطعی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه والدین خانواده های شهر تبریز بودند. روش نمونه گیری هدفمند بود. حجم نمونه 30 نفر والدین با اضطراب کرونا، 30 نفر والدین بدون اضطراب کرونا بود. همه آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه تعارض زناشویی براتی و ثنایی و مقیاس اضطراب کرونا ویروس ( CDAS) ارزیابی شدند. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) بود. نتایج نشان داد که بین دو گروه والدین با و بدون اضطراب کرونا، در تعارضات زناشویی تفاوت معنادار وجود دارد .< 0 /01) P. (بنابراین با ارایه مداخلات و آموزش های به موقع و مناسب جهت کاهش اضطراب ناشی از بیماری کرونا در زنان و مردان ، می توان تعارضات زناشویی را کاهش داد.
۲۹.

کودکان طلاق و مداخلات مددکاری اجتماعی: فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۰ 209 - 241
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۳
باتوجه به آمار روز افزون طلاق در ایران شاهد تعداد زیادی کودکان طلاق هستیم که درگیر آسیب های اجتماعی، روانی و عاطفی فراوانی می شوند که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. مددکاران اجتماعی به عنوان افراد متخصص می توانند نقش موثری در کاهش این آسیب ها ایفا کنند. هدف مطالعه تبیین اهمیت و نقش مددکاری اجتماعی در کار با کودکان است. پرسش اصلی این پژوهش این است که اثر بخشی مداخلات مددکاری اجتماعی بر کودکان طلاق مورد توجه قرارگرفته است؟ با استفاده از روش فراترکیب، 25پژوهش صورت گرفته در خصوص مداخلات مددکاری اجتماعی بر کودکان طلاق در بازه زمانی1970-2020 فارسی و انگلیسی زبان را انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. براساس یافته ها، پژوهش ها در سه حوزه پیامدهای منفی طلاق والدین بر کودکان، مداخلات انجام شده در خصوص کودکان طلاق و نقش مددکاری اجتماعی دسته بندی شدند. پژوهش ها نشان می دهند که مداخلات انجام شده در حوزه مشکلات روانی و عاطفی کودکان بوده است و به مسائل اجتماعی کودکان کمتر توجه شده است، در صورتی که خدمات تخصصی به کودکان طلاق ارائه نشود، آثار طلاق والدین در آن ها نهادینه خواهد شد و بر طرف کردن آن هزینه هنگفتی برای فرد و جامعه دارد. یکی از گروه های ارائه دهنده خدمات تخصصی مددکاران اجتماعی هستند که به اهمیت نقش و خدمات تخصصی آنان کمتر توجه شده است. آنان می توانند خدمات تخصصی و مناسبی را به خانواده ها و کودکان ارائه دهند تا از آسیب های احتمالی پیشگیری کنند یا در صورت بروز مشکل صدمه کمتری به کودکان در امر طلاق والدینشان به وجودآید.
۳۰.

نگرش جامعه شناختی بر تأثیر فرهنگ مدرن از منظر جنسیتی بر تحولات خانواده در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۵ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 183 - 198

کلیدواژه‌ها: ازدواج تحول خانواده خانواده سنتی خانواده مدرن دیدگاه جنسیتی روابط خانوادگی مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۸
تحول خانواده در جهان معاصر از مباحث کانونی جامعه شناسی خانواده طی دهه های اخیر است. تأثیر مدرنیته، به خصوص از بُعد فرهنگی آن، بر تحولات خانواده در غرب، که به شکل گیری و تکوین خانواده مدرن و پست مدرن منجر گردیده است، موضوع تتبعات نظری و پژوهش های تجربی فراوانی بوده است. این مقاله در پی آن است که این موضوع را در جامعه ایران از منظر کنشگران اجتماعی، به ویژه از دیدگاه جنسیتی، بررسی و مهم ترین عوامل مؤثر بر این تحولات را شناسایی کرده و پیامدهای تأثیرات ناشی از آن را تحلیل نماید. این پژوهش به روش کیفی با نمونه های گزینشی و محدود در سطح شهر تهران انجام شده و جمع آوری داده ها با مصاحبه های عمیق صورت گرفته است. تحلیل یافته ها نشان می دهد، به لحاظ جنسیتی، تفاوت های درخور ملاحظه ای بین زنان و مردان در تعریف ویژگی های خانواده سنتی و مدرن، روایت آنان از دگرگونی ساختار و روابط خانوادگی در جریان تحول خانواده، نحوه مواجهه و میزان پذیرش این تغییرات، و شکل گیری گفتمان های مختلف در این زمینه وجود دارد.
۳۱.

اثربخشی زوج درمانی تلفیقی سیستمی - راه حل محور بر رضایت زناشویی و روابط خانوادگی زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین روانشناختی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۹ 35 - 42

کلیدواژه‌ها: روش سیستمی ساختاری روش راه حل محور رضایت زناشویی روابط خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۰
این پژوهش باهدف اثربخشی زوج درمانی تلفیقی سیستمی - راه حل محور بر رضایت زناشویی و روابط خانوادگی زوجین شهر اصفهان در انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری کلیه زوجین متأهل و دارای تعارض مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 12 شهر اصفهان در سال 98-99 بود که از بین آنان نمونه ای 40 نفره به شکل در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های رضایت زناشویی اینریج (ENRICH) و پرسش نامه روابط خانوادگی بارنز و السون (FRQ) استفاده شد. هر دو گروه پژوهش سه بار قبل، بعد و پیگیری 45 روزه در معرض ارزیابی توسط ابزارهای پژوهش قرار گرفتند. درحالی که گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد گروه آزمایش روش (زوج درمانی تلفیق سیستمی - روش راه حل محور) را دریافت کرد. داده های گردآوری شده با روش تحلیل واریانس با اندازه های تکراری، آزمون تعقیبی توکی و نرم افزار SPSS-23 تحلیل شدند. نتایج نشان داد زوج درمانی تلفیقی سیستمی - راه حل محور بر بهبود رضایت زناشویی و ابعاد آن و روابط خانوادگی و. ابعاد آن اثر معنادار داشته اند (05/0=> P). باتوجه به نتایج حاضر، می توان برای بهبود رضایت زناشویی و روابط خانوادگی از این روش تلفیقی بهره گرفت.
۳۲.

نقش واسطه ای والدگری پدر در ارتباط با روابط خانوادگی و انسجام روانی پدر با سازش یافتگی کودک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۵ 295 - 306

کلیدواژه‌ها: انسجام روانی روابط خانوادگی سازش یافتگی والدگری پدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
هـدف ایـن پژوهـش تعییـن نقـش واسـطه‌ای والدگـری پـدر در رابطـۀ بیـن روابـط خانوادگـی و انسـجام روانـی پـدر بـا سـازش‌یافتگی کـودک بـود. ایـن پژوهـش از نـوع همبسـتگی و جامعـۀ آمـاری دانش‌آمـوزان دختـر دوره ابتدایـی شـهر شـاهرود در سـال تحصیلـی۱۳۹۹-۱۳۹۸ و پـدران آنهـا بـود. 240 نفـر از دانش‌آمـوزان و پـدران آنهـا بـا روش خوشـه‌ای چندمرحلـه‌ای انتخـاب شـدند و بـه مقیـاس والدگـری پـدر (دیـک، ۲۰۰۴)، مقیـاس احسـاس انسـجام (آنتونووسـکی، ۱۹۹۳)، سـیاهۀ سـازش‌یافتگی (سـینها و سـینگ، ۱۹۹۸) و شـاخص روابـط خانوادگـی (هادسـون، ۱۹۹۲) پاسـخ دادنـد. نتایـج تحلیـل مسـیر نشـان داد کـه والدگـری پـدر در رابطـۀ بیـن روابـط خانوادگـی و انسـجام روانـی پـدر بـا سـازش‌یافتگی کـودک نقـش واسـطه‌ای دارد. باتوجـه بـه نتایـج پژوهـش پیشـنهاد می‌شـود متخصصـان قلمـرو تربیـت، بـه اهمیـت و ضـرورت ارتبـاط پـدر و کـودک به‌عنـوان عامـل تعیین‌کننـده در سـازش‌یافتگی کـودکان، توجـه ویـژه‌ای داشـته باشـند.
۳۳.

تعارض انسجام اجتماعی و هویت شخصی در قانون حاکم بر روابط خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۸ 77 - 103

کلیدواژه‌ها: روابط خانوادگی انسجام اجتماعی هویت شخصی حاکمیت اراده مقررات مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۹۶
عامل ارتباط در دسته احوال شخصیه  و به طور خاص در روابط خانوادگی، کارکردی دوگانه دارد؛ از یک سو، بازتاب تعلق و انتساب یک شخص به کشور یا جمعیت معین است و از سوی دیگر، نقش مهمی در ایجاد همگرایی اجتماعی ایفا می کند و برای تحقق اهداف سیاسی و اجتماعی دولت ها مورد استفاده قرار می گیرد. مسئله اساسی این است که ایجاد همگرایی اجتماعی موجب تقویت کدام عامل ارتباط برای تعیین قانون حاکم شده است. آیا از احترام به هویت شخصی و اراده فردی، آزادی انتخاب قانون حاکم بر روابط خانوادگی ولو انتخاب حقوق غیردولتیِ برآمده از هنجارهای مذهبی استنباط می شود؟ دغدغه ایجاد انسجام اجتماعی در بسیاری از کشورها موجب گرایش به سوی اعمال قانون محل سکونت عادی شده است. از سوی دیگر، احترام به هویت فردی و تأمین انتظارات مشروع اشخاص موجب رواج بیش ازپیش حاکمیت اراده و تجویز انتخاب قانون حاکم در روابط خانوادگی شده است. حتی با توجه به اینکه بسیاری از اشخاص هویت فردی خود را در حقوق غیردولتی و به طور خاص، تبعیت از قواعد مذهبی جستجو می کنند، حاکمیت اراده به سوی اعمال حقوق غیردولتی و پذیرش حقوق مذهبی به عنوان قانون حاکم بر روابط خانوادگی پیش رفته است؛ هرچند اعمال موازین مذهبی خصوصاً شریعت اسلامی، در پرتو تضادهای سیاسی و فرهنگی، همچنان با دشواری همراه است و احترام به هویت فردی و تنوع فرهنگی در اثر ملاحظات راجع به انسجام اجتماعی، کارکرد خود را از دست داده است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و مقایسه حقوق کشورهای مختلف، به ارزیابی عوامل ارتباط مناسب در روابط خانوادگی فرامرزی می پردازد.
۳۴.

سالمندی و بازتولید طرد: مطالعه تجربه سالمندان شهر کرج از طرد در روابط خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 27 - 53

کلیدواژه‌ها: سالمندان طردشدگی کیفیت زندگی سلامت اجتماعی روابط خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۶۹
تحولات ساختاری و ارزشی ایجادشده در جامعه، مناسبات درونی خانواده ازجمله نحوه مواجهه و مناسبات نسلی با سالمندان را دستخوش تغییر کرده است. با ابتنای بر این جریان، پژوهش حاضر به توصیف عمیق تجارب سالمندان از طردشدگی در روابط خانوادگی می پردازد. این پژوهش با روش شناسی کیفی، روش پدیدارشناسی توصیفی، روش نمونه گیری هدفمند با استراتژی حداکثر تغییرات و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 12 نفر از زنان و مردان سالمند 60 سال و بالاتر شهر کرج انجام گرفت و مصاحبه ها با استراتژی پیشنهادی کولایزی تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل تجارب زیسته سالمندان از طردشدگی در روابط خانوادگی، در چهار تم نوظهور شامل «احساس حذف شدگی»، «تنهایی و فقدان حک شدگی اجتماعی»، «زندگی با استیگمای (داغ ننگ) سنی» و «رنج بُردن و ترس از سَربارشدن» به دست آمد. پدیده محوری تحقیق که دلالت بر ذات فراگیر تجربه طرد سالمندان در روابط خانوادگی دارد، سالمندی و بازتولید طرد بود که حاکی از آن است که طردشدگی سالمندان یک کلّیت با مجموعه ای از عناصر متداخل و با رابطه دیالکتیک و سیّال است که طردشدگی در یکی از ابعاد آن، سبب طردشدگی در سایر ابعاد هم می شود.
۳۵.

بررسی مدل ساختاری رابطه ی بین میزان استفاده از تکنولوژی های ارتباطی و خشونت نوجوانان دختر استان بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 19 - 32

کلیدواژه‌ها: خشونت تکنولوژیهای ارتباطی باورهای مذهبی روابط خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۵۷
هدف: همزمان با پیچیده تر شدن جوامع امروزی، رسانه های ارتباطی نیز پیچیده تر گشته ، تأثیرات مختلفی  بر انواع مسائل اجتماعی جوامع، از جمله انحرافات اجتماعی داشته اند. خشونت نیز به عنوان یکی از انواع انحرافات اجتماعی، از جمله مسائلی است که به دلیل وسعت تأثیرات آن، نیازمند سنجش همه جانبه بوده است؛ از اینرو در این مقاله، تأثیر تکنولوژی های ارتباطی بر آن سنجیده می شود. هدف اصلی این مقاله، مطالعه ساختاری رابطه ی بین میزان استفاده از تکنولوژیهای ارتباطی و خشونت دانش آموزان دختر استان بوشهر است.روش :در این مقاله با استفاده از روش توصیفی پیمایشی از نوع همبستگی و از طریق ابزار پرسشنامه، رفتارهای خشونت آمیز 1049 نفر از دانش آموزان دختر استان بوشهر مورد مطالعه قرار گرفت. روش نمونه گیری نیز به صورت خوشه ای چندمرحله ای است.یافته ها:یافته های این پژوهش گویای آن است که متغیرهای تکنولوژی های ارتباطی، آشفتگی روابط خانوادگی و باورهای مذهبی  با رفتارهای خشونت آمیز رابطه دارند. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان می دهد که متغیر وابسته رفتارهای خشونت آمیز، مستقیماً تحت تأثیر متغیر تکنولوژیهای ارتباطی (46/0 =Beta) قرار گرفته است؛  در مجموع  این متغیر، توانسته است مقدار 10 درصد از تغییرات این متغیر وابسته را توضیح دهد. بر همین اساس، در مدل مسیر، تنها متغیر تکنولوژی های ارتباطی توانسته است به شکل مستقیم تأثیر معنی داری بر روی متغیر وابسته داشته باشد و تأثیر متغیرهای آشفتگی روابط خانوادگی و باورهای مذهبی به صورت غیرمستقیم بوده است؛ همچنین بر اساس شاخص های برازش، این مدل با استفاده از آماره های RMSEAبا مقدار 042/0 و X2/DF با مقدار 88/2، از برازش خوبی برخوردار است. بر اساس نتایج این پژوهش، از بین عوامل تعیین کننده ی رفتارهای خشونت آمیز دانش آموزان دختر، نقش تکنولوژی های ارتباطی بسیار تعیین کننده است؛ پیشنهاد می شود در سطح مدارس، آموزش های لازم جهت شناخت این تکنولوژی ها و نحوه ی مواجهه با آن ها از جانب مشاوران پرورشی در اختیار دانش آموزان دختر قرار گیرد.
۳۶.

تعیین عوامل موثر بر ارتقاء «هویت مکانی» در رابطه با خانه؛ مورد مطالعه: بافت های مسکونی اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۶ 267-284

کلیدواژه‌ها: هویت مکانی تعلق عاطفی روابط خانوادگی شان اجتماعی رضایت عملکردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۸
هویت مکانی به عنوان وجه سمبلیک - عاطفی تعلق به مکان، سطحی از تعلق عاطفی را شامل می شود که در آن، فرد مکان را از جمله شاخصه های هویتی خود محسوب می کند. خانه انسان، از جمله مکان هایی است که تاثیر قابل توجهی بر هویت او دارد. از رهگذر تاثیر بر هویت، می توان انتظار داشت که خانه در صورت احراز شرایطی که منجر به شکل گیری تعلق عاطفی در انسان شود، بر هویت مکانی او نیز موثر باشد. از آنجاکه تامین ایده آل ها ی انسان موجب برانگیخته شدن عواطف مثبت در او می شود، توجه به ایده آل ها در رابطه با مکان را نیز می توان زمینه ساز ایجاد تعلق عاطفی نسبت به آن دانست. با توجه به اینکه خانه یک مکان است، ایده آل ها ی مختلف در رابطه با خانه در قالب مولفه های ماهوی آن به عنوان یک مکان، قابلیت طبقه بندی و شناسایی دارند. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر تدوین مولفه های موثر بر هویت مکانی در رابطه با خانه بر مبنای نگاه به آن به عنوان «مکان» و با توجه به ضرورت شکل گیری تعلق عاطفی است. و در راستای بررسی چگونگی اثرگذاری مذکور، مدلی نظری تدوین شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. مشارکت کنندگان پژوهش را اهالی بافت های مسکونی مختلف شهر اردبیل شامل: بافت کهن (محلات تاریخی)، شهرک های نوساز و بافت حاشیه ای تشکیل داده اند. روش پژوهش از نوع پیمایشی – همبستگی بوده است و از روش تحلیل عامل تاییدی در تدوین مقیاس سنجش، و از روش مدلسازی معادلات ساختاری به منظور تحلیل داده ها و روابط استفاده شده است. مطابق با یافته ها، انطباق خانه با ایده آل های ساکنین در سه حوزه: ساختار فیزیکی، فعالیت ها و مفاهیم (مولفه های ماهوی خانه)، بر ارتقای سطح هویت مکانی آنان نسبت به خانه موثر است. از میان این ایده آل ها، دستیابی به روابط خانوادگی رضایت بخش و شان اجتماعی مطلوب به ترتیب بیشترین اثرگذاری را دارند. برای ارتقاء هر دو عامل مذکور، تامین رضایت عملکردی ساکنین ضروری است که خود به انطباق خانه با ایده آل ها از نظر وسعت، وابسته است.
۳۷.

تغییرات بنیادین در نهاد خانواده و فردیت فرانهادگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 237 - 252

کلیدواژه‌ها: اسلام تغییرات اجتماعی خانواده روابط خانوادگی فرانهادگرایی فردیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۱۹
خانواده عنصر اصلی و ستون بنیادین نظام اجتماعی در اسلام و زیست بوم فرهنگی-تاریخی ایران است. با وجود این خانواده در ایران تحت تأثیر تغییرات بسیار زیادی است که به لحاظ کمیت و کیفیت، ساختار خانواده و فرایندهای آن را متحول کرده است. هدف پژوهش حاضر واکاوی درک و فهم زنان و مردان از تغییرات خانواده است. مطالعه حاضر با رویکرد کیفی انجام گرفته است. داده ها به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 26 نفر جمع آوری و تحلیل مضمون شدند. یافته ها نشان می دهد مشارکت کنندگان تغییرات بنیادینی را در نهاد خانواده احساس می کنند. پنج محور اصلی این تغییرات عبارت اند از: پادارزش حاد، وارونگی جنسیتی نقش، گسیختگی انتظارات و ارتباطات، والدگری نابسند و چارچوب گریزی جنسی. در نقشه مضمونی تحقیق، مضمون پایه عبارت است از «فردیت فرانهادگرا» که به شرایطی از تلاطم و گسیختگی در ساختار خانواده به لحاظ مفهومی و در برساخت اجتماعی اشاره دارد. مطابق نتایج، مضامین یکدیگر را بازتولید کرده و همه مضامین به بازتولید فرانهادگرایی فردگرا کمک می کنند. خانواده نسبت به ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و تاریخی در یک شرایط گذار تغییر به سمت ارزش های مدرن قرار گرفته است. درک و فهم این موضوع از سوی سیاست گذاران اجتماعی و فرهنگی، یک بایسته مهم به نظر می رسد.