شبکه های اجتماعی سایبری

گسترش روزافزون و بسیار سریع حضور فضای مجازی در متن زندگی انسان ها باید همراه بررسی مزایا و معایب آن باشد و با شناخت ماهیت فضای مجازی، ظرفیت آن و ارتباطاتی که در این بستر شکل می گیرد سعی در کنترل آسیب ها و تقویت مزایای آن داشت. در این نوشتار که به روش اسنادی صورت گرفته است، با نگاه به برخی دیدگاه ها در مورد ماهیت فضای مجازی، به بررسی ارتباطات میان فردی که در این بستر شکل می گیرد پرداخته، سعی شده با مقایسه ارتباط میان فردی در فضای حقیقی و مجازی، به سؤالات و چالش های جدی در این زمینه پرداخته شود و این موارد در مهمترین نهاد جامعه یعنی خانواده و ارتباطات خانوادگی بررسی شده است. طرح صحیح مسأله و چالش های به وجود آمده ناشی از استفاده از فضای مجازی و همینطور مقایسه ارتباط میان فردی در فضای مجازی با ارتباط حقیقی نتایجی است که به عنوان درآمدی بر بررسی پیامدهای افزایش ارتباطات میان فردی در این دو فضا به دست آمده و می تواند مقدمه پژوهش های بعدی در این زمینه باشد.

این مقاله در پی آن است نسبت پدیده شبکه های اجتماعی سایبری با دین و دینداری را با روش عقلی و تحلیلی بررسی کند و کوشیده است برخی دیدگاه های تحلیلی در این موضوع را طرح و در آن مناقشه کند. بر اساس دیدگاه مختار، با توجه به تفاوت مفهومی دین، معرفت دینی و دینداری لازم است به نسبت سنجی و پایش تأثیر متقابل هر یک از این مفاهیم با پدیده نوین شبکه های اجتماعی سایبری پرداخته شود. با این نگاه می توان از تأثیر دین در معماری و مدیریت شبکه های اجتماعی سخن گفت و نیز می توان تأثیر این شبکه ها بر دینداری را نشان داد. در تحلیل نسبت شبکه های اجتماعی سایبری بر دینداری، تحلیل توافق یا تنافر ساختار، بافتار و بنیان های دین و شبکه های اجتماعی به مثابه دو سیستم و سازمان که مرتبط با انسان عمل می کنند، اهمیت دارد. بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد سیستم و ساختار شبکه های اجتماعی برخاسته از مبادی غربی، تنافر ساختاری و شکلی با سبک سازمان دین دارد؛ به گونه ای که انس و درگیرشدن با آن، تأثیر معکوس و منفی بر دینداری جامعه دارد؛ همچنین انتظار می رود این شبکه ها با چنین ساختاری به تعدد قرائات و رواج قرائت های غیر رسمی از دین بینجامد. از طرفی دین می تواند در طراحی شبکه های اجتماعی و نحوه فعالیت و زیست در آنها تأثیرگذار باشد.